itaar van Traveling Wilburys voor Paul van der Laan
feel publiek bij geslaagd Lustrumconcert Gemengd Koor
[lassieke kamermuziek van constante kwaliteit
rio Flamare met oude instrumenten in 't Claeverenblad
leusderkrant
Programma's
Koninginnedag
cultuur
Door
Jim ten Boske
WOENSDAG 26 APRIL 1989
jpEN - Het kan soms raar lopen. Natuurlijk had Paul van
Laan uit Leusden zijn verjaardagsfeestje al van tevoren
and. Ook de vijf leden van zijn groep 'Remain* waren afge-
vrijdag aanwezig. Maar dat tijdens het muzikanten-
itje ter gelegenheid van zijn negenentwintigste verjaardag
ijtreiking van een unieke gitaar zou plaatsvinden door
^presentator Peter van Bruggen - dat had Paul een week
tx niet kunnen vermoeden.
namen uit de popwereld
pden vong jaar een unieke ge-
L The Traveling
De leden waren George
Bob Dylan, Tom Petty,
en Roy Orbison. 'Deel 1',
r op hun eerste LP. Maar er
geen volgende delen, om-
toy Orbison een paar maan-
stierf. KRO's radiopro-
Het Weeshuis van de
onlangs aan Neder-
popgroepen om een eigen
te maken van 'End of the
een hit van The Traveling
De eerste prijs was een
gitaar, die beschikbaar
gesteld door The Traveling
te nemen en vervolgens op nor
male snelheid te mixen kreeg Paul
het effect van een hele hoge stem.
Peter van Bruggen bevestigde la
ter dat dit 'babystemmetje' de aan
dacht trokken.
,,Ik heb er twee dagen over nage
dacht en het liedje in één dag op
genomen", vertelt Paul. ,,Alle in
strumenten heb ik zelf ook inge
speeld. Ik heb al eens wat opna
men gestuurd naar 'Sterrenjacht'
en 'Sonja Barend', dus enige erva
ring heb ik wel met deze werk
wijze."
In de uitzending van zondagmid
dag 16 april werd de winnaar be
kend gemaakt, nadat Paul in een
eerdere uitzending zijn bijdrage al
via de radio had gehoord. ,,Er wa
ren in het programma al enkele
opvallende prestaties ten gehore
gebracht", Ücht Peter van Brug-
hoorde de oproep en ging
et werk met zijn viersporen-
der en drumcomputer. Door
g op lage bandsnelheid op
gen toe. ,,Er waren vijftig inzen
dingen, waaronder veel teksten
met een ode aan Roy Orbison."
CONGRATULATIONS
Paul vertelt hoe hij de uitslag ver
nam: ,,Ik was gebeld door de
KRO. Normaal zijn we op mijn
werk om elf uur klaar, maar er was
iets mis gegaan, dus om kwart
voor twaalf belde ik mijn vrouw op
om te zeggen dat het iets later
werd. Maar ondertussen zaten
mijn vrienden te wachten op mijn
komst, en ik kwam maar niet. Om
half één kwam ik thuis en zag ik
voor mijn deur een heel groot
spandoek met de tekst: 'Paul van
der Laan raakt m Hilversum een
gevoelige snaar en wint daarmee
een gitaar'. Ik vermoedde dus al
iets. De deur naar de huiskamer,
die normaal altijd open staat, was
nu dicht en alles was pikkedon
ker. Ik deed de deur open, ieder
een begon te klappen en ik
hoorde 'Congratulations' van Cliff
Richard. Toen de champagne
werd aangereikt wist ik wel wat er
aan de hand was".
Vrijdag is dus de uitreiking van de
gitaar door Peter van Bruggen, van
Onder het oog van familie, vrienden en leden van zijn band pakt Van der laan de gitaar van de Traveling
Wilburys uit.
er op kunnen duiden, dat er een
'Limited Edition' van honderd
exemplaren m opdracht van The
Traveling Wilburys zijn vervaar
digd. Op de achterkant staat de
vermelding 'Designed by
Gretsch'. Gretsch Guitar Com
pany is een Amerikaans topmerk
op het gebied van gitaren
VERSTERKER
,,Ik weet niet of hij gestemd is,
maar heb je toevallig een verster
ker hier in huis staan?" informeert
Van Bruggen. ,,Ik heb een klein
versterkertje", bevestigt Paul.
„We hebben wekenlang een gi
taar uitgeloofd. Hij is nu eindelijk
bij iemand terecht gekomen. Ik
stel voor, dat we er gewoon even
naar gaan zitten luisteren. Er zijn
genoeg gasten, die af en toe even
een titel kunnen roepen en dan
gaan we gewoon kijken of jij het
speelt," stelt Van Bruggen voor.
Paul speelt de instrumentale in
tro's van 'Stairway to heaven' en
'Still believe'. Onder veel enthou
siasme zingt hij: 'Black magic wo
man' Bii 'Hello Yosephine' gaat er
echter iets mis. Er komen akelige
kraakgeluiden uit de versterker
en Paul moet het nummer onder
breken. „Hij heeft het precies vijf
minuten gedaan", stelt Van Brug
gen spijtig vast. „Volgende week
is de eersteprijs een nieuw
snoer", roept een kenner onder
grote hilariteit. Met een ander
snoer is het euvel inderdaad ver
holpen.
Paul stemt zijn gitaar bij en speelt
nog een tikkeltje onwennig een
aantal pop-klassiekers, met als uit
smijter natuurlijk het bekroonde
'End of the line'.
Een aantal nieuwsgierigen vraagt
aan Peter van Bruggen hoe hij aan
de gitaar komt. „Dat is geheim",
probeert hij aanvankelijk. Als hij
ziet, dat het genoteerd word, wil
hij nog wel kwijt, dat verschil
lende landen een gitaar kregen
toegewezen. Omdat 'Het Wees
huis van de hits' nogal veel aan
dacht van The Traveling Wilburys
heeft besteed viel de KRO de eer
te beurt het instrument ter be
schikking te stellen.
„Well its all right", zingt iedereen
met Paul mee.
i van Bruggen van het KRO-radioprogramma 'Het Weeshuis van de Hits 'vraagt Paul van der Laan over
mending. Met een eigen versie van 'End of the line'won Van der Laan een gitaar van The Traveling
'Het Weeshuis'. Terwijl er druk
wordt gedebatteerd over de leef
tijd van mede-presentator Morri
son (11 jaar?) treft Peter van Brug
gen met zijn draagbare recorder
voorbereidingen voor de radio
opname van de uitreiking voor de
uitzending van zondag. De aanwe
zige fotografen kiezen positie. „Ik
heb nu een Fender lead gitaar.
We spelen met de band stevige
symfonische rock met snerpende
solo's. Een stratocaster (een popu
lair model gitaar) is nog te duur",
zegt Paul als toelichting.
Hij blijft nuchter: „Ik vind het te
gek dat mijn bandje is geselec
teerd." Hij weet zelf ook niet om
wat voor type gitaar het gaat en
relativeert de verwachtingen. On
der leiding van Peter van Bruggen
wordt er driftig geoefend op de
kreet 'ja, echt waar', één van de
gimmicks van het radio-pro
gramma.
De derde poging voldoet aan het
gevraagde geluidsniveau en de
gitaar kan gehaald worden. Een
ovationeel applaus valt Peter van
Bruggen ten deel als hij met prijs
en microfoon zijn rentree maakt.
„De gitaar zit niet in een koffer,
maar in een doos met de sticker
'Made in Korea'.
„Winnaar van de Traveling Wilbu
rys gitaar: Paul van der Laan!" Na
deze aankondiging overhandigt
Van Bruggen de doos: „Paul, hier
is de gitaar, je hebt er hard ge
noeg je best voor gedaan, m je
eentje." „Yeah yeah", roept Paul,
die nu toch wel onder de indruk
is, terwijl hij een splinternieuwe
gitaar uitpakt.
„Dit is de unieke Traveling Wilbu
rys gitaar, wow!" constateert hij
vol bewondering. Het model is
iets kleiner dan de standaardafme
tingen en de stemming is hoger
dan normaal. Het is een wit instru
ment met pastel opdruk. De gitaar
heeft één enkelspoelselement en
is een 'Les Paul' model. Op de kop
bij de stemschroeven, waar door
gaans het merk wordt vermeld,
staan de initialen T.W.100. Dit zou
Van der Laan is duidehjk gelukkig met zijn nieuwe aanwinst. Het goede geluid kwam er echter nog niet uit.
(door Jaap Riewald)
USPEN - Op vrijdag 21 april vierde Groot Gemengd Koor
isden het feit dat het vijfjaar bestaat. Een feestelijk concert
de Koningshof in Leusden werd door werkelijk zeer velen
locht: de kerk was tot op de laatste plaats bezet. Opvallend
binnenkomst was een staaltje hoogst moderne elektronica
de vorm van een orgel dat middels een zogenaamde midi-
ipeling verbonden was met een computer, waardoor tal van
tnimentale geluiden nagebootst konden worden.
Mei in rrujn hennnenng nog de
irlaatste uitvoering van Ge-
ngd Koor Leusden vind ik het
Beng te kunnen opmerken dat
j over het algemeen een stijgende
dens is waar te nemen in het
Bikale mveau van Gemengd
or Leusden. Allereerst was de
otterende uitdossing van het
lor in het oog vallend.
Een indrukwekkend groot ge
lschap is het koor intussen ook
Worden, waarbij hooguit mis-
hen gezegd mag worden dat het
ttnengeluid wat klem klinkt ver
leken bij het vrouwengeluid,
bar, hoe groot het koor ook
ocht zijn, de Koningshofkerk is
f eveneens. En voornamelijk
achterin de kerk is het totale beeld
toch enigszins vlakker overgeko
men, dan het meer voor m de kerk
heeft geklonken. Voor mijn gevoel
had het koor daarom ook wat meer
volume mogen geven. Hoewel mo
gelijk dan de verhouding tussen
mannen- en vrouwenstem ongun
stig beïnvloed zou worden.
DYNAMIEK
Binnen zijn mogelijkheden heeft
het koor echter een zeer grote
perfectie aangebracht waar het
gaat om de dynamiek. Prachtige
verfijnde afwisselingen werden
gerealiseerd tussen wat hardere en
Het jubilerende Gemend koor Leusden in De Koningshof.
zachtere passages. En juist hieraan
kan men merken, dat er met veel
aandacht is gewerkt op de ver
schillende vertolkingen. Met veel
studeren is men er in geslaagd om
een prachnge interpretatie van de
verschillende uitgevoerde werkjes
te verkrijgen. Hulde is eveneens op
zijn plaats voor een zeer duidelijke
directie van John van Hoek.
Op vaak boeiende en al even
sprankelende wijze werd het koor
afwisselend begeleid door pianist
Rob de Jong en Rein van Leeuwen
die de synthesizer voor zijn reke
ning nam. Interessant waren met
name de eerste vier werkjes na de
pauze: zij waren alle gearrangeerd
door John van Hoek. Ik was blij dat
de zangpartijen van deze Handels
tukjes niet veranderd waren.
Slechts de begeleiding was spe
ciaal gearrangeerd. Het was ei
genlijk toch wel even wennen aan
deze eigentijdse begeleiding van
'Comfort Ye', 'He shall feed His
flock', 'Halleluja' en 'And the Glory
of the Lord'. Toch kon ik mij met
aan de indruk onttrekken, dat het
koor met deze werkjes aan de top
van zijn kunnen zat Alles was er
wel, maar het hield niet duidelijk
over.
KLANK
Groot Gemengd Koor Leusden
vertolkte ook van Fauré 'Cantique
de Jean Racine' en van Mozart het
'Ave Verum' In de koorwereld
staan deze werkjes bekend als zui
verheidstest. Daarom was het te
betreuren, dat Gemengd Koor
Leusden deze keer niet die goede
zuiverheid van het voorlaatste con
cert wist te bereiken. Over het al
gemeen echter kon echter gesteld
worden, dat de zuiverheid ruim vol
doende was. Met name goed ver
tolkt werden het 'Piu non si trova-
no', 'Climb Evr'y Mountain' en 'Se
venty-Six Trombones'. Hier ver
toonde het koor een innerlijke
grootheid.
Na de pauze kon het publiek ge
nieten van een lichtshow die een
extra feestelijk tintje aan het con
cert gaf. Op het allerlaatste mo
ment besloot John van hoek om het
'Laudate Dominum' van Mozart te
laten begeleiden door Vera Agter.
Het was jammer dat dit instrument
niet steeds even zuivere tonen
speelde als de muziek eigenlijk
verlangde.
Voor een koor dat naast de muzi
kale aspecten vooral ook de socia
le contacten hoog heeft staan, is er
een goede prestatie neergezet
waar men met trots naar zal kunnen
terugkijken.
LEUSDEN - Dezer dagen is huis-
aan-huis het programmaboekje
van de Oranje-vereniging m het
kader van de festiviteiten rond Ko
ninginnedag verspreid. Degenen
die onverhoopt geen boekje heb
ben ontvangen, kunnen alsnog een
exemplaar afhalen bij de heer La-
gerwey, Hamersveldseweg 18.
broer van Joseph Haydn. De
klankkleur van deze combinatie
werd goed uitgebuit: kamermu
ziek in de letterlijke betekenis.
Fluitist Martin van Woerkom liet
het verschil in klank horen tussen
een Franse traverso, die bij voor
keur gemaakt werd van palmhout,
en een Duits instrument van eb
benhout. De traverso heeft één
klep en de buis wordt uit verschil
lende delen samengesteld. „De
traverso is van nature niet zuiver,
je moet er zuiver op spelen",
lichtte Van Woerkom toe. Hij liet
horen deze kunst te beheersen.
EXPRESSIE
Vooral in de galante sonate van Jo-
han Christian Bach kregen we
door goed samenspel met Van der
Tak een mooi klankpalet met veel
dynamische spanning. Beide mu-
sisci waren zich kennelijk bewust
dat deze jongste zoon van J.S. Bach
bekend stond als een expressief
musicus. Het was deze Engelse
Bach, die in 1768 te Londen het
eerste publieke pianorecital gaf
op een fortepiano.
Het programma werd besloten
met Mozart. Beide pianisten wis
ten ook in het wat lang uitgevallen
rondo allegretto van de Sonate in
C de aandacht van de aanwezigen
vast te houden, hetgeen als een
compliment moet worden opge
vat.
Want er was te weinig publiek ge
komen voor dit trio. De aanwezi
gen kregen een toegift en de
thuisblijvers hadden ongelijk. Er
viel veel te genieten.
gaf Van der Tak een uiteenzetting
over de forte piano De eerste
vorm van het latere Hammerkla-
vier, vooral wat betreft de werking
van toets op hamer, wordt over het
algemeen toegeschreven aan de
Italiaan B. Cnstofori (1709). Op dit
instrument was het, in tegenstel
ling tot clavichord en clavecimbel,
mogelijk om met de aanslag zelf
verschil te maken tussen forte
(sterk) en piano (zacht). Omstreeks
1750 werd door bouwer A. Strei-
cher het 'Weense' mechaniek ont
wikkeld. Hierbij zijn de hamers di-
rekt aan het achterstuk van de
toetsen bevestigd. De hamerkop
pen van deze instrumenten zijn
bekleed met leer. De 'Weense'
forte piano's hebben een lichte
aanslag.
Het instrument waar het duo Mey-
ler en Van der Tak op speelden, is
een kopie gebouwd door Theo de
Haas uit Haarlem, naar een instru
ment van Streicher uit 1790.
De heldere, gelijkmatige toon van
dit instrument kwam vooral tot z'n
recht in de sonate in G majeur
voor flauto traverso en forte piano
van Michael Haydn, de jongste
Reggy Meyler en Frans van der Tak achter het Hammerkla vier. De vleugel
van 't Claeverenblad moest voor dit instrument deze avond wijken.
EUSDEN - Het laatste concert van dit seizoen in 't Claeveren-
■d werd aangekondigd als bijzonder. Het Nederlands Kamer-
Bziek Kollektief bracht het trio Framare met een programma
in 'Klassieke' muziek. Het bijzondere aan het concert bleek
°oral het gegeven, dat er alleen op oude instrumenten wrd
*peeld. De vleugel van het cultureel centrum moest afgelo
pen donderdag wijken voor een prachtig Hammerklavier, dat
zowel vlak voor het concert als in de pauze op stemming werd
gehouden. Deze zorgvuldigheid bleek ook van toepassing op
het niveau van musiceren. Wel overwogen en van een kon
stante kwaliteit. Helaas waren daar te weinig muziekliefheb
bers getuige van.
„Wij zullen eerst wat spelen om u
aan de klank van het instrument te
laten wennen", begon Frans van
der Tak, één van de leden van het
trio. Na deze aankondiging werd
het Andante mit Variationen in f
mineur van W.A. Mozart ingezet.
Deze oorspronkelijk voor piano
forte a quatre-mains gecompo
neerde kamermuziek bleek in
deze omgeving tot zijn recht te ko
men. Men had de gordijnen open
gelaten om een optimale akoes
tiek te bewerkstelligen. Het duo
Reggy Meyler en Frans van der
Tak, dat een beetje de indruk
wekte zelf ook even te moeten
wennen, bracht de aanwezigen al
direkt in de ban van de intieme
klank van het instrument. Aanvan
kelijk werd de aandacht licht afge
leid door het gekraak van de in
stijl ogende pianostoelen, maar
ook deze bijkomstigheid had iets
authentieks.
Na deze muzikale kennismaking
van Woerkom liet horen dat hij het spelen op de traverso beheerste.
