Zomer van 1989: warm, zonnig en droog
Topper maar niet uitzonderlijk
leu
sa
e
r
kron
Is
=1
Door Jan Versteegt
In de regel koele zomers
Warme aanloop
Zomermaand
Hooimaand
Enkele cijfers
Oogstmaand
Overeenkomst met 1976
WOENSDAG 6 SEPTEMBER 1989
Diegenen onder ons die houden van warmte en weinig regen zijn deze zomer
flink aan hun trekken gekomen. De zomer van 1989 verliep warm, droog en zonnig
en kan zich meten met de beste 14 van deze eeuw.
De gemiddelde temperatuur lag in de Bilt op 17 graden, normaal is dat 16.
Hoewel er landelijk 100 mm te weinig neerslag viel, waren de meeste boeren niet
echt ontevreden, mits ze beschikten over beregeningsinstallaties. Die maakten
dan ook vele overuren.
De zomer werd gekenmerkt door veel zonne
schijn, vooral in de opbouwmaand mei De
neerslag was erg grillig verdeeld en werd voor
namelijk veroorzaakt door passages van sto
ringen in de hogere luchtlagen, ook wel troggen
genoemd. Het is jammer dat we nooit van te
voren weten hoe de zomer zich zal gedragen.
Onze zomers zijn normaal koel en wisselval
lig. Meestentijds wordt het weer bepaald door
een hardnekkig hogedrukgebied boven de Azo-
ren. Een koele noordwestelijke stroming is het
gevolg. Maar soms gaat het hogedrukgebied
aan de wandel. De positie wordt meer noorde
lijk en depressies kunnen zich slechts uitleven
op hoge breedten. Als het hogedrukgebied zelfs
een uitstapje waagt in de richting van Scandi
navië, kan het beeld van natte straten en men
sen met zuidwesters op omslaan in het zien van
druk bezette terrasjes en de tuinstoelen kunnen
voor langere tijd naar buiten.
Velen onder ons hebben dan ook eerst ge
twijfeld: Gaan we naar het buitenland of blij
ven we dit jaar thuis. Bepalend om al of niet ver
van huis te reizen is vaak het gedrag van de
voorgaande zomer. Die was niet best. De zomer
van 1988 kon er niet veel meer van maken dan
een koele score.
Dan valt al snel het besluit naar de overvolle
stranden in Spanje of naar Zuid Frankrijk te
gaan, vergezeld van de surfplank op de auto.
Als je dag in dag uit moet werken en slechts
drie weken per jaar de kans krijgt om eens
heerlijk in een stoel onderuit te gaan, moeten
het kwik en de zon zeker meewerken.
Het zien van verregende campings en schui
lende toeristen is een spookbeeld, dat ons ieder
jaar weer kan overvallen. De twijfelaars, die
toch zijn afgereisd naar het verre zuiden, had
den, zo nu blijkt, even goed thuis kunnen blij
ven. We zullen de afgelopen drie maanden lang
in de herinnering houden, zeker als het volgen
de jaar weer eens een wisselvallige periode op
het weermenu verschijnt.
Als we de cijfers echter vergelijken met an
dere topzomers, dan kan de conclusie niet an
ders zijn dan dat dit zomerseizoen geen uitzon
dering is en er nog veel mooiere zijn geweest.
Echte toppers kennen een of meedere hittegol
ven. In deze zomer ontbraken ze, mede veroor
zaakt door een weinig optredende hardnekkige
oostelijke stroming, afgezien van mei. Onweer
kwam sporadisch voor, hetgeen getuigt van
grote stabiliteit.
Nu inmiddels de bladeren beginnen te vallen
en wij terugdenken aan een lied uit de begin
jaren zeventig dat luidde: 'Het is weer voorbij,
die mooie zomer', zullen we opbouw en de zo
mer zelf eens regionaal de revue laten passeren.
Dit jaar ging het hogedrukgebied al vroeg op
reis. In januari strekte het zich uit van de Azo-
ren, via Frankrijk naar de Alpen Daar had men
het mooiste weer van de wereld, echter zonder
sneeuw. Italië beleefde de droogste winter
sinds de klimatologische geschiedenis. Ook bij
ons tekende zich een abnormale situatie af.
De temperatuur schommelde regelmatig op
voorjaarsachtig niveau. Normaal gaan zachte
winters gepaard met overvloedige neerslag
Immers depressies regeren en laten de regen
meters dagelijks vollopen. Dit jaar echter werd
de weg voor lagedrukgebieden vroeg geblok
keerd.
Mei gedroeg zich als een echte zomermaand
De zon scheen maar liefst 330 uren, tegen 202
normaal.
In de meimaand komt de temperatuur ge
woonlijk op 2 dagen boven de 25 graden. Dit
keer lukte dat in Barneveld op 7 dagen, in
Kootwijk op 8 dagen De maand was kurk
droog. Het werd spannend. Zou de eerste zo
mermaand juni het juiste ritme weten te hou
den of, zoals vaker gebeurt, zou het weerbeeld
in juni langzaam wisselvalliger worden?
In sommige jaren lukte het niet. In 1980 werd
een schitterende meimaand gevolgd door de-
pressie-activiteit in juni, die de zomer als ge
heel danig afbreuk deed Ook nu dreigde dat
Op 30 mei vormde zich boven de Noordzee een
depressie die naar de Oostzee verplaatste. De
Voor de zwemmers was het weer heerlijk.
passage ging gepaard met enige lichte regen,
maar dat stelde weinig voor. Wel ging het kwik
flink omlaag. In de nacht werd het zelfs koud.
Op 1 juni daalde in Barneveld de tempera
tuur tot 1 graad in de hut, aan de grond werd -
1.8 gemeten. Het koele en onstandvastige weer
van de laatste meidagen zette zich voort begin
juni. Dit werd veroorzaakt door de aanwezig
heid van een koudeput boven ons land. Het
hogedrukgebied op de oceaan trok zich naar
het westen terug en de depressies verplaatsten
zich over Scandinavië naar het zuidoosten. Een
koele noordwestenwind was het gevolg Dit
soort situaties wordt ook wel eens de 'Europese
Moesson' genoemd, meestal optredend half
juni.
De Veluwe werd op 3 juni op moessonachtige
regens getrakteerd. In Kootwijk viel in een
etmaal 50 mm neerslag. Zwartebroek kreeg
slechts 27 mm.
Juni startte dus slecht, maar de inzinking
was van korte duur.
Vanaf de 9e keerde de zomer terug
Depressies op de oceaan stuwden grote hoe
veelheden warme lucht in de bovenlucht naar
West-Europa. Hierdoor kreeg het hogedrukge
bied op de oceaan wederom vleugels en haalde
zijn ankers in. Het breidde zich opnieuw uit
naar het oosten, richting Scandinavië In het
midden van de maand werd de oceaan afgeslo
ten voor depressies, die als reisdoel het vaste
land hadden.
Een gordel van hogedruk vanaf de Azoren
via de Britse Eilanden naar Scandinavië deed
de deur op slot. Fraai zomerweer was het ge
volg bij ons. Op de warme zandgronden van
Kootwijk en Hoenderlo werden 13 zomerse da
gen genoteerd. Er viel in deze maand veel meer
neerslag dan in mei. Verantwoordelijk waren
buien. Frontale neerslag kwam nauwelijks
voor. Het natste station werd Kootwijk. Daar
viel 115 mm regen, tegen 71 mm normaal. In
Terschuur viel 82.4 mm.
De hooimaand zette de zomerse tendens voort.
Rond de 10e echter kwam er opnieuw een in
zinking. Op die zondag vielen zware buien. In
Voorthuizen werd 9 mm afgetapt, maar in Nij-
kerk 19. Ook in Ederveen kwam het nodige
water uit de lucht. De eerste algemene tropi
sche dag viel op zaterdag 22 juli. Barneveld
noteerde die dag 31.8, Kootwijk 32.5 en Voort
huizen bijna 33 graden. Onweer kon niet uit
blijven en op de zondag eropvolgend trok een
gebied met onweersbuien over onze regio.
De zomer herstelde zich echter snel. Vrijwel
alle stations in ons gebied bleven beneden de
normale hoeveelheid neerslag voor deze
maand. Kootwijk kreeg 51 mm, Barneveld 60
en Zwartebroek 59 mm.
Even leek het erop dat begin augustus
westelijke stroming zou doorbreken. Maar!
hogedrukgebied, zich tijdelijk teruggetrokl
hebbend boven de Azoren, kwam tijdig te hu
De zomer bleef in takt en het aantal wai
en zomerse dagen steeg dagelijks. August
kenmerkte zich vooral eerst door drocj
Maar op 8 augustus was het noodweer op
Veluwe. In Uddel stonden de straten 1
evenals in Putten. In Kootwijk vielen hageL'
nen zo groot als knikkers. Op zondag 201
gustus werd overal in de provincie ween
tropische dag genoteerd. Veel stations kwal
op 31 graden en hoger. De maand en ook
zomer eindigde somber met gematigd zom
weer.
In het begin leek het weerbeeld veel opt
van 1976. De droogte begon al vroeg en ook
maand mei dit jaar deed zich voor als eened
zomermaand. Maar naarmate de zomer vord
de kwamen er afwijkingen.
In 1976 werd de luchtdrukverdeling voon
melijk bepaald door hogedruk boven Scan
navie en wel hogedruk vanaf de Azoren 1
Scandinavië. Dit jaar kwam dat uitsluite
voor in mei en juni.
Toen in 1976 het hogedrukgebied Noord Eui
pa niet meer kon bereiken, werd een brugs
slagen vanaf de oceaan naar Midden Europ
Dit voorval deed zich deze zomer minder vs
voor De westelijke stroming werd daardo
niet geheel afgesnoerd en bleef aktief bovenj
noordelijke oceaan, inclusief Scandman
Daardoor kwam de zomer herhaaldelijk in i
problemen. Het hardnekkige hogedruksystei
op de oceaan kwam echter steeds op tijd
hulp.
De droogte in 1976 was nijpender, door»
langdurig uitblijven van neerslag. In deze»
mer viel er regelmatig water, veelal grillig1'8
deeld. De droogte was dan ook meer lokaal
ZOMER 1989 1976
Aantal zomerse dagen Barneveld 30 46
Kootwijk 34
Gemiddelde temperatuur Barneveld 16.7 18.4
Kootwijk 17.3
Neerslag Barneveld 210 113
Kootwijk 235
1947
53
18.7
174
NORMAAL
15
16.0
234
