!en ballonvaarder als vader
)ruk bezochte Kindermiddag
Hond spaart
schoenen
Bomen spitten
3 Moespot vierde feest
Wapens
ingeleverd
lENSDAG 27 SEPTEMBER 1989
plaatselijk nieuws
>ub!
sle den - Mariska de Wilde (12) houdt van ballonnen. Niet
'de je kleintje maar van die hele grote met een mandje
er. Mariska is zo enthousiast dat wanneer ze op haar
1 er iets over vertellen wil haar klasgenoten al roepen
heb je héér weer". Vriendelijk bedoelt hoor, want de
e kinderen vinden het best interessant om iets over
lucht' ballonnen te horen. Mariska weet er alles van, in
geval heel veel. Haar vader is tenslotte bijna ballonvaar-
at wil zeggen: hij is ook wel eens wat anders, maar in zijn
jjd vaart hij graag ballon. Soms wel drie keer in één week.
et even kan gaat Mariska mee om hem te helpen.
meer je in een mandje mee-
nder een hete lucht ballon,
J je. Ballonvaarders spreken
van vliegen maar varen is
ite uitdrukking. Want, zo zeg-
een ballon heeft geen motor
m stuur. Je kunt hangend on
een ballon niet uitmaken
ird je wilt of waar je precies
gaat. Je gaat precies even
üs de wind waar diezelfde
16 heen waait. De meeste
die in zo'n mandje zijn
weest vertellen verbaasd te
er de stilte tijdens de reis.
lil is het de hele tocht niet. De
ers die de lucht op de goede
ratuur moeten houden, ma-
en toe flink lawaai. De men-
doelen dat het een rare erva-
om geen wmd te horen. Dat
et, want je gaat even hard.
je kunt varen met een ballon
ie ir heel wat gebeuren. Je moet
►allon hebben, je moet heel
eren en je moet heel veel
in vinden die je willen hel-
lanska's vader mag zich bij-
llonvaarder noemen,
hij de kans ziet gaat hij met
allon mee of helpt hij andere
ivaarders. Mariska helpt haar
vaak. Ze weet precies wat ze
doen.
HANGERTJE
ige week woensdag liet Ma-
zien hoe ze helpen kan bij het
ivaren. In een park in Utrecht
len rond zes uur acht stevige
auto's met ieder een aanhangertje
aanrijden. In iedere aanhanger zat
een rieten mand en daarin een
grote zak. De zak leek een beetje
op een grote tentzak. De manden
waren klein. Je kunt bijna niet gelo
ven dat in die mandjes van onge
veer twee bij twee meter, vijf men
sen tegelijk de lucht in kunnen
gaan. En dan zijn de manden ook
nog eens in tweeen verdeeld waar
bij het ene gedeelte bedoeld is
voor de brandstof van de branders.
Uit de zak kwam een keurig op
gerolde ballon. Mariska hielp de
ballon uitrollen m de lengte. Een
ballon is meestal 27 tot 28 meter
lang. Daarna werd de ballon uitge
vouwen. Mariska zorde er voor dat
ze niet op het ballondoek ging
staan. Een ballon is gemaakt van
nylon. Nylon is wel heel sterk, maar
wanneer de ballon in de lucht
hangt, staat het tentdoek strakge
spannen. Een klein scheurtje kan
dan voldoende zijn om de ballon te
doen knappen, waardoor ongeluk
ken kunnen gebeuren. Zodra de
ballon uitgevouwen op de grond
lag, werden er twee flinke stokken
bij het open gedeelte onderaan ge
zet om de nog platte ballon open te
houden. Iedere stok moest vastge
houden worden. Uiteraard een
werkje voor Mariska. Met behulp
van een grote ventilator werd lucht
in de ballon geblazen. Gewone
koude lucht. Zodra er genoeg lucht
in zat, stakt men de brander aan.
Soms twee tegelijk. Branders zijn
apparaten waar een korte vlam uit
komt die heel warm is. Door die
warmte wordt de lucht in de ballon
warm. Die lucht is veel warmer dan
de lucht buiten de ballon. Warme
lucht is lichter dan koude lucht.
Zoals alles wat licht is, stijgt ook de
lucht tot boven in de ballon. De
ballon wordt door de warme lucht
rechtop getrokken. Hoog en statig
en heel groot staat hij daar. Mariska
mocht haar stok loslaten.
De lucht wilde verder omhoog,
maar de ballon hield de lucht ge
vangen. Warme lucht is heel sterk.
Ze moét omhoog. Als ze maar warm
genoeg is, is de lucht zo sterk dat ze
de ballon de lucht in duwt. Zelfs een
mandje waarin vijf grote mensen
zitten, die samen snel 350 tot 400
kilo wegen, mee omhoogtrekkend.
PILOOT
De ballon mocht natuurlijk pas
de lucht m gaan zodra de lucht
warm genoeg was om het mandje
mee te nemen. De ballon wilde .zo
als altijd, eerder. Daarom moest
iedereen die helpen mocht tot die
tijd aan de mand gaan hangen. De
mand probeerde over de grond te
schuiven en omhoog te wippen. Er
was steeds meer kracht nodig om
het op te grond te houden. Mariska
hielp dapper mee.
Tot het moment waarop de bal
lonvaarder, de piloot, zei dat we los
mochten laten. De ballon gleed
rustig omhoog. De mensen in het
mandje zwaaiden en werden al
snel te klem om goed te zien. Zodra
Mariska was uitgezwaaid ging ze
weer aan het werk. Ze had meer
belangrijks te doen.
Zodra de ballon is opgestegen
en de ventilator is mgeladen, stapte
Mariska bij haar vader m de auto.
Haar vader, die die dag niet zelf
vloog, zette een koptelefoon op.
Binnen handbereik hield hij een
walkie-talkie. Daarmee had hij niet
alleen contact met de ballon die hij
wilde volgen, ook met de andere
ballonnen en andere auto's die bal
lonnen volgden. Mariska zocht de
goede frequentie op waarop de
verschillende stemmen te horen
waren en de verschillende kaarten
die ze nodig zouden kunnen heb
ben.
KAARTEN
De ballonvaarders gebruiken
kaarten waarop veel gegevens
staan die op gewone landkaarten
met te vinden zijn. Op de kaarten
staat bijvoorbeeld aangegeven
waar de start en landingsbanen zijn
waar een ballon niet mag landen
maar wel op een bepaalde hoogte
overheen mag vliegen. Ter hoogte
van Soestdijk staat bijvoorbeeld
zo'n gebied aangegeven. Prinses
Juliana die daar woont wil graag in
haar achtertuin kunnen zitten zon
der dat er luchtballonnen laag
overkomen of op haar grasveldje
landen.
Met een ballon is niet te sturen
maar je kunt wel zorgen dat hij
daalt. Zodra je de lucht af laat koe
len wordt deze zwaarder en zakt de
ballon. Wanneer de ballonvaarder
dus in de buurt komt van zo'n ge
bied op zijn kaart waar hij niet mag
komen moet hij landen. Of wanneer
hij op zijn kaart leest dat hij er wel
mag komen als hij maar hoog ge
noeg vliegt dan moet hij de lucht
met zijn brander nog warmer ma
ken, zodat de ballon omhoog gaat.
Manska legt het uit alsof het alle
maal heel simpel is. Toch moest
haar vader ongeveer twee jaar le
ren voordat hij zijn examens kon
doen. Hij moest leren navigeren.
Dat betekent dat hij, net als bij zei
len, goed gebruik moest leren ma
ken van de mogelijkheden van de
wind. Een ander vak waar hij exa
men in moest doen is meteorologie.
'Meteo' noemt Mariska dit vak.
WETENSCHAP
Meteorologie is de wetenschap
over alles wat er in de lucht ge
beurt. In de lucht waait bijvoor
beeld niet één wind, één kant uit.
de aarde de lucht teveel verwarmd
kan een ballon met opstijgen. Dan
is er teveel thermiek, weet Maris
ka. Vandaar 's morgens vroeg
voordat de zon de aarde warm
heeft gemaakt, of in de namiddag
wanneer de aarde aan het afkoelen
is.
Een ingewikkeld verhaal waaruit
te begrijpen is dat je om ballon
vaarder te kunnen worden veel
moet leren. Behalve moeilijke stu
dies over alles wat er met en in de
lucht kan gebeuren, van alles over
De rubriek met Leusdens nieuws voor,
over en met kinderen van 6 t/m 14 jaar
Op verschillende hoogte kunnen
verschillende winden, de een har
der dan de andere, verschillende
kanten uit waaien. Een ballonvaar-
der moet daar alles van weten. Hij
moet bijvoorbeeld weten wanneer
hij wel en wanneer hij niet op kan
stijgen. Meestal weet hij dat pas
een paar uur voor zijn eventuele
vertrek. De meteorologische
dienst, waar mensen werken die
met speciale apparatuur van alles
in de lucht kunnen meten, is daar
voor natuurlijk heel belangnjk. De
beste tijd om op te stijgen is 's mor
gens vroeg of in de namiddag. Dat
heeft alles te maken met de tempe
ratuur van de aarde. De zon ver
warmt de aarde en daardoor ver
warmt de aarde de lucht. Wanneer
Door Manannc de Vate*
Landjonker 23. Lousdcn
Tel. 033-946824
luchtvaartwetten en voorschriften,
ballonvaarttechnieken en mate
riaalkennis. In vergelijking tot een
rijbewijs waar je alleen iets hoeft te
leren over de verkeersregels en
het besturen van een auto wel iets
meer.
OPLEIDING
Bovendien is het een hele dure
opleiding. Eén ballonvaart kost
minstens 1500,- waarbij de wagen
die de ballon moet volgen nog niet
meegeteld is. In Nederland heb
ben pas ongeveer 50 mensen hun
*brevet' of 'vaarbewijs voor een
ballon'. Ongeveer honderd mensen
proberen het brevet te halen. De
meeste doen dit door ballonvaar -
KWARTIERTJE
ÏTERVELD - Meer dan honderd kinderen kwamen zater-
niddag naar de spelletjesmiddag in de Moespot in Achter-
Het was daar namelijk feest. Het programma, dat ter
Igenheid van het tienjarig bestaan van de Moespot was
tganiseerd, bleek aan te spreken. De organisatoren hadden
oor één gulden vijftig kon je je
hele middag amuseren met
•er- en speelkasten, videofilms
een tiental spelletjes. Vooral de
Speelkasten bleken een groot
Inge (8) zat verwoed te
eten op 'knipperende dingen',
schien zijn het wel sterren,
het is weet ik niet precies maar
ze raakt krijg je punten." Hoe-
punten Inge op dat moment
behaald wist ze niet, interes
se haar ook niet. Zolang haar
Ier die knop maar staccato kon
en indrukken was zij dik tevre-
Daarnaast had een meisje bij
soort pacman met pinguins
succes, want het apparaat
Jerde even dienst. Een deskun-
werd beloofd en het meisje
haar plek bezet voor als het
r zou zijn.
slechts ongeveer dertig kinderen tussen de vier en twaalf jaar
verwacht. Eén uur na binnenkomst waren het er honderd en
tien. De jongste van twee bleek zich net zo intens te amuseren
als de oudste van veertien.
pperkast
te flipperkast was het meest ge-
De 'één-armige bandiet' werd
nj kinderen begeerd.
kans moest gegrepen wor-
j hoewel een kast die zonder
■vrp speelt ook geen geld uit-
Gemeentelijk jongerenwerker
Roy Robbemond hield de video's in
de gaten. Rust hoefde hij daarbij
niet te bewaren. Zeker vijftig Ion-
deren zaten gekluisterd aan de
twee televisietoestellen. Op beide
schermen was dezelfde Walt Dis-
ney-film 'Het muisje had een staar
tje' te zien. Zo te zien en te horen
was het spannend want alleen het
automatisch pakken uit een zak
chips verraadde de aanwezigheid
van kinderen. Na deze film van an
derhalf uur volgden er nog twee
van ongeveer gelijke lengte en
kwaliteit.
Wie geen zin had om in het don
ker stil te zitten kijken of bij de
speelkasten stil te blijven wachten
zocht vertier in de spelletjeszaal.
Aanvankelijk was ook de grote tent
waann 's morgens de vlooienmarkt
was gehouden ook gevuld. Maar
dat bleek te ongezellig. Alles bij
elkaar was beter. Spijkerpoepen,
munten vissen, ringwerpen, pof
fertjes eten en niet te vergeten 'het
zenuwenspel'. Bij iedere activiteit
ders te helpen met uitpakken, vol-
gen en weer inpakken. In ruil voor
deze hulp mogen ze af en toe mee
vliegen om het te leren. Daardoor
duurt het heel lang voor de laatste
examens zijn afgelegd. En dan
moet je nog een ballon zien te krij
gen. Mariska hoopt dat haar vader
binnenkort een ballon in zijn
schuurtje heeft. Misschien kan hij
er een lenen van zijn instructeur
Die heeft er twaalf!
Terwijl Mariska, aangevuld door
haar vader, vertelde reden we
achter de ballon aan. We moesten
stevig doorrijden en zowel op de
ballon als op de weg letten. De
ballon voer overal over heen met
een rustig gangetje. Een ballon
haalt meestal tien tot twaalf kno
pen, volgens Manska. Dat is onge
veer twintig kilometer per uur. Har
der kan wel, maar dan moet je lan
den met een sleepkabel en gaat het
landen vaak minder goed.
HERRIE
Af en toe zagen we de brander
vuurspuwen. Dat maakte een her
rie. Om het vee met aan het schrik
ken te maken gebruiken de meeste
ballonvaarders in de buurt van
koeien,schapen en varkens de zo
genaamde koeienbrander. Een
koeienbrander is kleiner, geeft
minder warmte maar ook minder
herrie. Toch schrikt het vee wel- j
eens. Ook die avond sprong een
koe van schrik in de sloot. Ze kwam j
er snel weer uit.
Ballonvaarders proberen altijd j
schade te voorkomen. Ze landen
bijvoorbeeld niet in een veld vol sla
of mais. Maar mocht het toch ge
beuren, omdat een ballon nou een
maal met als een autootje te parke
ren is, dan wordt de schade ver
goed. Na anderhalf uur ongeveer
kwam de ballon die we volgden m
de buurt van Amsterdam. Even
voorbij het Amsterdam-Rijnkanaal
bij de Gaasperplas besloot de pi
loot de ballon aan de grond te zet
ten. We zagen de ballon dalen
maar niet waar hij neerkwam. Er
volgde druk overleg door de wal
kie-talkie. Zouden we er bij kunnen
komen met de auto? We hadden
geluk. De auto reed een zandweg
op. Nu werd duidelijk waarom die
volgauto's allemaal zo stevig zijn.
Dit keer reden we door zand maar
door klei of blubber komt ook vaak
voor. De ballon was keurig geland.
Op gras naast het zandpad. De
mand stond rechtop. Niets en nie
mand was omgevallen. Mariska
had verteld waarom de manden
nog steeds van doodgewoon, ou
derwets riet worden gemaakt. Riet
buigt naar alle kanten. Hoe je ook
landt het riet vangt de schok op
zonder te breken. Mariska kon
weer aan het werk.
Onder het toeziend oog van heel
veel kinderen en grote mensen die
overal af moesten blijven, hielp Ma
nska de ballon die langzaam
leegliep, naar beneden te halen.
Daarna hielp ze opvouwen en een
kwartiertje later was alles weer
keurig opgeruimd. De toeschou
wers gingen weg. Ze misten daar
door het leukste gedeelte van Ma-
riska's werk. Mensen die voor het
eerst m him leven zijn meegeweest
met een ballon moeten na afloop
namelijk gedoopt worden. Dit keer
waren het er drie, waaronder de
fotograaf. Ze moesten knielen. De
piloot, Hans Soet, hield een malle
toespraak. Aan het slot daarvan
kregen ze alle drie een scheut
champagne over het hoofd. Maris
ka veegde de champagne met gras
af, waarbij ze er met opzet voor
zorgde veel gras te laten zitten.
De ballon zat weer in de zak. De
zak in de mand. De mand in de
aanhanger. De ballonvaart was
voorbij.
LEUSDEN- Vorige week waren we
bij Kimberle/s broer James Ro
bert. James Robert is kampioen
oriènteringslopen. Afgelopen zon
dag heeft hij weer gewonnen.
Trouwens Kimberley won haar eer
ste wedstrijd ook. Toen we vorige
week Kimberley's broer vroegen
iets over zijn sport te vertellen, ont
moetten we ook Kimberley (10) en
haar hond Buddy (4). Zo'n gekke
hond hebben wij nog maar zelden
gezien. Buddy is namelijk dol op
schoenen. Zoals een meneer de
hele dag met een sigaar in zijn
mond kan lopen, zo loopt Buddy
met een schoen in zijn bek rond.
Echt waar.
Buddy is het Amerikaanse
woord voor vriendje. En een
vriendje is het. Kimberley neemt
hem bijvoorbeeld wel eens mee
naar boven om het te verkleden!
Dan zet ze hem een gekke hoed op
of trekt hem iets geks aan. Buddy
vindt dat prachtig. Hij loopt met de
hoed op totdat hij afvalt, daarna
loopt hij met de hoed in zijn bek en
daagt hij je uit om te spelen en die
hoed weer op te zetten. Met hetzelf
de enthousiasme eet hij ALLES!
Drop, cruesli, bananen met schil.
Hij hapt met, hij slikt. Pillen geven is
bij hem geen enkel probleem Je
gooit ze naar hem toe, hij vangt ze
en slikt ze door zonder te proeven
en kwispelt nog ook. Gekke hond,
vooral met die schoenen.
Bij Kimberley thuis doen ze hun
best hun schoenen boven op te
bergen maar iedere ochtend is het
toch raak. Voordat je naar school
kunt moet je op zoek naar je schoe-
nen.„Soms liggen er wel dertien in
zijn mand, of onder de bank of ach
ter een kast." volgens Kiberley.
Buddy maakt de schoenen niet ka
pot, hij spaart ze alleen maar en
loopt er lekker mee rond in zijn
bek, liefst de hele dag. Rare jon
gen, maar wel ontzettend leuk en
lief.
Spelletjesmiddag bij De Moespot. Bij sommige onderdelen moesten de deelnemers hun zenuwen in bedwang
zien te houden.
LEUSDEN - In verband met het
generaal pardon, waardoor illega
le wapens tijdelijk ongestraft kun
nen worden afgegeven, zijn in
Leusden de afgelopen dagen een
pistool, een stengun en bijbehoren
de magazijnen ingeleverd.
LEUSDEN - Vijf jongens en meiden stonden op dinsdagmorgen
met vereende krachten aan een struik te trekken. De hoofden
werden rood, de spierballen zwollen op, de voeten werden
schrap gezet. Zo zwoegden ze zeker tien minuten door. Het
gesteun was niet om aan te horen. Maar ze gingen door. Op
nieuw werden de handen droog gewreven voor een nieuwe
aanval op de struik. Uiteindelijk gaf de struik mee. Onder luid
gejuich lieten de wortels de grond los. De struik werd achteloos
opzij gegooid. Dat mocht. Want deze jongens en meisjes deden
aan milieu-educatie. Boompjes vernielen was voor de verande
ring de opdracht.
waren punten te verdienen. De no
dige concentratie diende te wor
den opgebracht om je billen op de
goede plek te houden teneinde de
spijker in de flesseopening te kun
nen laten zakken, om de munten op
te vissen en vooral om het belletje
niet te laten nnkelen. Vooral 'het
zenuwenspel' bleek een opgave.
Wie halverwege de draad kwam
kreeg vijf punten, tot aan het eind
leverde het volle pond van tien
punten op.
PUNTEN
Het hoogste aantal punten was
goed voor een prijsje. Waarbij te
bedenken is dat de winnaar zijn of
haar spelletjes niet in de eerste
plaats goed moest hebben gedaan,
maar vooral vaak. Mariska Roes
tenburg had van de twee tot vier
jarigen de meeste vijf en tien pun
tjes bij elkaar gesprokkeld. Haar
totaal van 232 was goed voor de
eerste prijs, net als de 293 van de
vijfjarige Arno Kolenbrander, de
367 van de zeven tot achtjarige
Henk van de Wetering en de 563-
van Sandra van Beek in de catego
rie acht tot twaalfjarigen. De poe
delprijs ging naar de oudste deel
neemster. de veertienjarige Lies-
beth van Mispelaar. De prijzen va
rieerden van een teddybeer tot aan
een walkman.
Vorige week deden vijf scholen
ieder een ochtend mee aan een les
van het Comité Milieuzorg Leusden
(CML), Het Palet, de Gereformeer
de Basisschool, de Vallei en de
Brink waren ieder een ochtend te
vinden op het Treekerpunt bij de
speelkuil aan het recreatieterrein
aan de Treekerweg. Nog met zo
lang geleden was het hier één hei
develd. Maar steeds meer bomen
en struiken verstikken de heide.
Als het zo door zou gaan zou er
binnenkort geen hei meer te zien
zijn. Vandaar dat de kinderen de
opdracht kregen om de jonge
boompjes die ontsproten in de hei,
met wortel en al te verwijderen.
Tussen het geschep en getrek door
lieten de begeleiders zien welke
diertjes op de hei te vinden waren.
De grote mensen die steeds weer
nieuwe dingen ontdekten en bijna
alle vragen konden beantwoorden
waren van het CML en twee heren
van het recreatieschap de Utrecht
se Heuvelrug en het Valleigebied.
Zij wezen op een bijzondere rups;
een bruine met zwarte haren van
minstens twee centimeter lang. Ze
vonden ook een driehoornige
mestkever, een exemplaar dat net
iets zeldzamer is als een gewone
mestkever. De kinderen vonden
dinsdagmorgen zelfs een zandha-
gedis. „Die neem ik mee naar huis"
nep een jongen enthousiast. Maar
dat mocht niet want zandhagedis-
sen zijn, zoals alle hagedissen wet
telijk beschermd. De kinderen
ging ook op zoek naar het heide-
haantje. Het heidehaantje is een
klem insect dat de heideplanten
kaalvreet, waardoor hele bruine
plekken m de hei ontstaan. Tijdens
een wandeling werd de kinderen
verteld dat de lage heuveltjes geen
duinen zijn, maar echte grafheu
vels. In de bronstijd, ongeveer 1200
jaar na Christus, leefden hier men
sen die hun doden in deze heuvels
begroeven.
Maar de belangrijkste bezigheid
was toch het bomen uit de grond
trekken. Sommige bomen waren
nog geen twintig centimeter hoog
andere waren echte struiken.
Vooral de eikeboompjes waren
lastig te verwijderen. „Nu kunnen
jullie gelijk zien dat er een pen-
wortel aan een eikenboom zit. Hak
die maar door. Er helemaal uithalen
lukt niet want zo'n wortel kan wel
vier meter diep zitten." Om half
twaalf was iedereen bekaf. Maar
op het heideveld was geen
boompje meer te bekennen. Wel
veel gras. Eigelijk zou dat ook weg
gehaald moeten worden. Maar
daar moet het recreatieschap
Utrechtse Heuvelrug en Eemsvallei
op net zo'n mooie dag maar zelf
voor zorgen.
Kinderen van de Leusdense basisscholen zijn de afgelopen weken druk
m de weer geweest met het steken van plaggen. Deze groep heeft er
I duidelijk plezier in.
