Iedereen heeft recht op een
jeetje geluk tot zijn laatste dag"
Levensgevaarlijk
weggedrag zwaar
beboet: 1.250 gulden
edisch-directeur Vlak neemt afscheid van verpleeghuis Lisidunahof:
p
kran
Is
Kantongerecht Amersfoort
door
Marianne de Valck
WOENSDAG 4 OKTOBER 1989
13
flSDEN - De rVlak 'm niet uit show' staat voor aanstaande
jdagavond op het programma van de personeelsavond bij
pleeghuis Lisidunahof. De naam van het programma lijkt
i aardige weergave te zijn van de werkwijze van de af-
jeidnemende medisch directeur, dr. F.F.L.Vlak. In de afgelo-
zes jaar heeft hij zowel intern als naar buiten toe een aantal
anderingen gestimuleerd en doorgevoerd. Met als gevolg
zorgverbreding voor psycho-geriatrische (demente) pa-
öten naar buiten toe en een effectievere werkwijze om de
gverzwaring intern op te kunnen vangen.
)e ontwikkelingen in de verpleeghuizen zijn de afgelopen
jaren op velerlei teireinen bepaald stormachtig geweest
idjl nieuwe ontwikkelingen zich in hoog tempo aankondig-
De aandacht van de media voor de ontwikkelingen heeft
ieker toe bijgedragen dat verpleeghuizen uit het isolement
gekomen waar ze vaak letterlijk en figuurlijk, in de bossen
achter muren, in zaten. De Lisidunahof onder leiding van
tk heeft intensief meegewerkt aan deze ontwikkeling zowel
aal, regionaal als landelijk.
meest recente ontwikkeling
de Lisidunahof lokaal be
lleen is, is het vrijdag jongstle-
getekende samenwerkings-
and met verzorgingstehuis 't
ersveld. „Op lokaal terrein ze-
een gebeurtenis van enige be-
nis," volgens Vlak. De samen-
bngsovereenkomst houdt in
lijnen in dat bewoners van 't
ersveld met psycho-geriatri-
klachten (ouderdomskwa-
of beginnende dementie, hulp
de Lisidunahof kunnen krijgen.
ITOte scheiding tussen verzor-
shuizen en verpleeghuizen
lt daarmee zoveel mogelijk
gewerkt.
inde samenwerkingsovereen-
S gingen grote veranderingen
voorbeeld het verloop van de
icienngstromen vooraf, zodat
roken kan worden over een
braak in de financiële zorg
ouderen. Een doorbraak ove-
's waarvan men in het Leus-
e al eerder profiteerde: Eer-
werd een samenwerkings-
eenkomst met het verzor-
stehuis Sint Joseph in Achter
getekend. Volgens Vlak is het
^werkingsverband in Leus
vooral van belang omdat de
betrokken instellingen op
a/stand van elkaar staan.
door samenwerking bijvoor-
l op het gebied van inkoop en
twisseling van know-how als-
de contacten van de bewo-
onderling makkelijker moge-
in. Verzorgingshuis 't Hamers-
vormt volgens hem de kern
die ouderenzorg in Leusden
bij aan alle facetten aandacht
gegeven, zoals aanleunwo-
service-üats, mantelzorg
inkerend ouderen-beleid. De
ng van de Lisidunahof is in de
open jaren daarbij steeds be-
ijker geworden doordat men
gaan zien dat het zowel finan-
als emotioneel beter is de
m zo lang mogelijk in hun
ouwde omgeving te houden
ook doordat de mensen lan-
even waardoor het aantal de-
iepatienten in aantal sterk is
nomen.
REENKOMST
afgelopen vrijdag getekende
■enkomst is tot stand geko-
na een jarenlange voorberei-
waarna Lisidunahof met haar
op ouderenzorg contact zocht
fier instellingen in de omge-
om de mogelijkheden tot sa-
ferking te onderzoeken. Be-
Leusden en Achterveld wer-
e verzorgingshuizen in Scher-
eel en Woudenberg bena-
Meer samenwerkingsover-
'msten horen in de nabije toe-
l dan ook zeker tot de moge-
den maar zullen alleen al door
stand minder intensieve ge-
n hebben als de overeen-
met 't Hamersveld. Eén van
tale gevolgen van de samen-
ng was nu al dat men de
ding van een echtpaar waar-
en deel moest worden opge-
n in een verpleeghuis heeft
in verzachten. Namelijk door
or te zorgen dat de andere
ir in 't Hamersveld kon ko-
e wonen werd het mogelijk
'derlinge contact in ieder ge-
erdag te behouden. Helemaal
len is men nog met met deze
sing. Een scheiding blijft het
een pijnlijke. Vandaar dat
ich tot op het laatste moment
Naakt voor de bouw van een
wis.
ghuis
^den zou een zorghuis moe-
ijgen. Of beter nog een com-
Nizen. Huizen gebouwd als
da huurhuizen maar met alle
i)ke aanpassingen. Huizen,
gehandicapten kunnen wo-
net hun partners of zelfs met
9ezin. De gehandicapten,
men zowel aan bejaarden
jongeren kan denken, zou-
°°r de noodzakelijke bege-
9 op de zorgen van 't Hamers-
in ^e Lisidunahof kunnen re-
l Daardoor zouden partners
kunnen blijven, gehandi
capten voorzien van alle hulp in de
gemeenschap kunnen functione
ren.
Het idee, ooit door de VAC, de'
vrouwen adviescommissie ten be
hoeve van de woningbouw, gelan
ceerd is met enthousiasme overge
nomen. Zowel de directie van 't
Hamersveld als de Lisidunahof zou
den een dergelijk complex graag
zien komen. Zij hebben de zaak zo
ongeveer rond. De bouwplannen
zijn uitgewerkt, de begrotingen ge
maakt en zelfs het concept van on
derlinge afspraken en verantwoor
delijkheden ligt gereed. Het ver
zorgingstehuis zou de meest prak
tische zorg op zich nemen, want de
beoogde bouwplaats ligt aan de
Torenakkerweg, daar waar vroe
ger het noodpostkantoor stond.
Hoewel het om zelfstandige woon
eenheden zou moeten gaan, wordt
gedacht aan een soort corridor, als
verbinding met het verzorgingste
huis. Lisidunahof heeft, behalve de
noodzakelijke know-how, toege
zegd te willen proberen toekomsti
ge gehandicapte bewoners te laten
vallen onder de norm van de
AWBZ-regelingen. Wethouder
Evelien Blom mag een warm voor
standster van het plan genoemd
worden. Het probleem ligt nog in
het gerrtéèntëhiiis. Voor dp bouw
vah dezë «enhedén zal het conti-
gent huurwoningen wat de ge
meente Leusden krijgt toegewezen
voor 1990 aangesproken moeten
worden. Niet iedereen in de poli
tiek is daar even enthousiast over.
De beslissing zal in het gemeente
huis moeten vallen.
Dr. Vlak zal de realisering in
Leusden niet meer meemaken.
„Het zou een goede zaak zijn. Ik zie
hier de mannen en vrouwen voorbij
komen die dagelijks hun partner
komen opzoeken. Ik weet hoe
zwaar de beslissing bij de meeste
was om te moeten toegeven dat het
samen met langer kon. De nog
steeds noodzakelijke scheiding in
zo'n situatie, vaak op hoge leeftijd,
blijft iets verschrikkelijks. Ik zie
ondanks de trouw van de bezoe
ken de veerkracht uit hun pas gaan.
Hoe vaak hoor ik niet dat men zo
graag dat laatste endje samen zou
hebben doorgebracht."
RECREATIEBUNGOLOW
Net voor de grote vakantie kwam
een ander initiatief, voortkomend
uit dezelfde gedachte, klaar. Op
het terrein tegenover de Lisiduna
hof werd een recreatiebungalow
'de Buitenhof geopend, bedoeld
Dokter Vlak: „In de eerste tien jaai zijn geen medische doorbraken te
verwachten. Alleen een toename van hulpbehoevende mensen.
om patiënten een vakantie te gun
nen. Even ergens anders met be
houd van alle noodzakelijke en
vertrouwde zorg. Eventueel met fa
milieleden. Deze laatste mogelijk
heid is nog niet helemaal van de
grond gekomen. Tot teleurstelling
van enkele mensen in het huis,
maar volgens de verwachting van
Vlak die zijn geloof in dit project
nog allerminst verloren heeft. „We
moeten rekening houden met een
lange aanloopperiode. Het is niet
makkelijk voor familieleden de
stap te wagen om weer een aantal
dagen met vader of moeder door te
brengen. Opnieuw, de beslissing
om ze permanent te doen opnemen
in een verpleeghuis wordt niet
lichtvaardig genomen. Het vertrou
wen in de zorg en de hulp is er wel,
maar de emotionele stap is groot.
"Kan ik dan nog wel terug en krijg ik
haar in die paar dagen wel terug?'
zijn indringende vragen.
Ik ben er van overtuigd dat wan
neer de eerste reacties bij de men
sen komen steeds meer aanvragen
binnen zullen komen. Deze eerste,
aanloopperiode hebben we goed
kunnen benutten om zelf ervaring
op te doen."
„We hebben de recreatiebun-
gelow steeds gebruikt om er vier
van onze bewoners te laten logeren
onder begeleiding. Het bezoek
kreeg op deze manier ook de gele
genheid eerst eens de kat uit de
boom te kijken. In de toekomst zul
len we op deze manier het huis
voor onze bewoners blijven ge
bruiken. Daarnaast denk ik aan het
inzetten van de bungelow voor de
logeeropnamen. Ieder jaar hebben
we een aantal van deze opnamen
bedoeld voor mensen wier of
wiens partner er een week of twee
weken tussenuit moeten. Wanneer
deze mensen zoals tot nu toe, in het
verpleeghuis worden toegenomen
is de schrik soms groot. Men is
vaak bang van dit voorland en wil
maar één ding...naar huis. Ook
voor deze mensen kan een verblijf
in de bungelow veel oplossen.
Wanneer je alle mogelijkheden be
ziet kan ik niet anders dan enthou
siast blijven voor ons buitenver
blijf."
INTERN
Met het vertrek van Vlak zal ook
intern nog meer veranderen dan tot
nu toe al het geval is geweest. De
werk- en leefomstandigheden in
verpleeghuizen blijven het meuws
halen. De zorgverbreding naar
buiten met de langere opvang thuis
als gevolg, klinkt allemaal wel aar
dig maar heeft een zwaardere
zorglast in het verpleeghuis tot ge
volg. 'Lichte gevallen' blijven im
mers thuis of in een verzorgings
huis. Het spreiden van de 'know
how' heeft het spreiden van de be
trokken deskundigen tot gevolg.
Wanneer de dokter op 't Hamers
veld gaat uitleggen hoe je demen
tie kunt herkennen in een vroeg
stadium en hoe daarmee om te
gaan, kan dat preventief werken,
maar het kost wel tijd, tijd die aan
zijn taak in het verpleeghuis ont
trokken wordt. Kortom de organi
satorische problemen die toch al
niet gering zijn in een verpleeghuis
worden er niet kleiner op.
Ter illustratie, toen Vlak zes jaar
geleden in Leusden aantrad had
ongeveer een derde van de bewo
ners begeleiding nodig. Deze be
woners liepen rond en dienden
vooral bezig gehouden te worden
op een goede manier. Nog een der
de deel bestond uit bewoners die
verzorging nodig hadden terwijl
het sluitende derde deel verple
ging nodig had. Tegenwoordig zijn
de mensen die begeleiding nodig
hebben in het verpleeghuis nog
nauwelijks te vinden. Zij komen
naar het dagverblijf dat geopend
werd op de eerste dag van Vlak in
Leusden of blijven thuis of in een
verzorgingshuis wonen. Met als ge
volg dat alle bewoners in het ver
pleeghuis meer of mindere inten
sieve zorg en verpleging nodig
hebben. Daarbij moet bedacht
worden dat de bezuinigingen van
de afgelopen jaren het aantal per
soneelsleden deed inkrimpen en
veel randverzorgingen deed weg-
bezuinigen.
STREVEN
Volgens Vlak is het zijn streven
altijd geweest om zoveel mogelijk
mensen bij beleid en vaststelling
van werkwijzen te betrekken. „We
vroegen van hoog tot laag hoe doe
je het en waar denk je dat te kun
nen verbeteren." Met als gevolg
wijzigingen van hoog tot laag.
Een van de meeste recente veran
deringen is met name het aanstel
len van 'voedselverzorgenden' en
'huishoudelijke zorg'. Bij voedsel
verzorgenden moet gedacht wor
den aan een uitgebreider taak voor
de al aanwezige koffiejuffrouw. Zij
brengt niet alleen maar de koffie,
ze zorgt er ook voor dat de sinasap
pelen geperst worden en de maal
tijden worden rondgebracht en op
gehaald. Zoals de huishoudelijk
verzorgenden zorgen voor het af
halen, soppen en verschonen van
de bedden. Taken, die tot nu toe
door de verpleegkundigen werden
vervuld. Vlak: „We hebben steeds
geprobeerd vast te stellen wat de
aak is waarvoor iemand is aange
steld. En daar hebben wij zo dicht
mogelijk bij proberen aan te slui
ten. De verpleegkundige is met
aangesteld om de vuile was weg te
brengen. Denk niet dat alle ver
pleegkundigen zo gelukkig waren
toen we deze werkzaamheden van
ze afpakten. Menigeen reageerden
teleurgesteld. Tijdens dat half uur
tje rustig bedden opmaken hadden
ze net even tot zichzelf kunnen ko
men."
FINANCIEN
Natuurlijk is het niet alleen een
organisatorische oplossing, het
scheelt ook in de financiën. Het
meisje dat koffie rondbrengt, ver
dient wat minder dan een ver
pleegkundige. Dat neemt niet weg
dat wij steeds hebben geprobeerd
mensen die op de een of andere
manier niet aan de bak komen, bij
voorbeeld omdat ze geen of onvol
doende opleiding hebben, in te
zetten. Zo zijn we betrokken bij het
jeugd garantie plan, waardoor we
jonge mensen voor dit soort taken
kunnen inzetten. En meningeen
raakt door de ervaringen als voed-
selverzorgende betrokken bij het
werk en wil meer. Voor die mensen
hebben we een interne opleiding.
Zo snijdt het mes aan twee kanten."
Op directie-niveau zal na het
vertrek van Vlak het een en ander
veranderen. De taken zijn anders
verdeeld. De verpleegkundig-di
recteur mevrouw Schonewille
wordt directeur patiëntenzorg.
Daarbij zulen alle taken op het ge
bied van de verpleegkundige zorg
en behandeling onder haar verant
woording gaan vallen. Daarnaast
zal een directeur algemene zaken
worden aangetrokken. Een mana
ger met aandacht voor de financië
le, beleidsmatige en beheerspro-
blematiek. „De directeur van het
facilitair bedrijf Lisidunahof," ty
peert Vlak die functie. Hij voegt
daar overigens haastig aan toe:
„Maar geen man die het niet uit
maakt welke toko hij runnen moet.
Die alleen denkt in termen van
'profit and product'. Het zal wel een
man moeten zijn met aandacht voor
het zorgidee in hoofd en hart. Al
leen dan zal hij op een goede ma
nier leiding kunnen aan zowel de
externe contacten als interne orga
nisatie. Er mag geen spannings
veld met de zorgsector optreden."
BELEIDSTEAM
De nieuwe algemene directeur
zal naar verwachting eind volgen
de maand aangesteld worden. Sol
licitatieprocedures lopen. Huisarts
Tukker, die al eerder voor vijftig
procent in dienst was bij de Lisidu
nahof, breidt zijn taak uit tot hon
derd procent, waarmee hij de taak
van Vlak als dienstdoend art ge
heel overneemt.
Bovendien heeft men in de nieu
we organisatie een beleidsteam sa
mengesteld waarin behalve de di
rectie de drie afdelingshoofden
zitten. Het vaststellen van het be
leid zal een taak zijn van dit team
waarmee een taakverlichting van
zowel de algemeen directeur als
de directeur patiëntenzorg beoogt
wordt.
Zorgen genoeg rond de actuele
situatie van verpleeghuizen in het
algemeen en Lisiduna m het bijzon
der. Bijvoorbeeld de groeiende
wachtlijst. Zes jaar geleden was
deze nog gemiddeld zo'n twintig
namen lang, tegenwoordig staan er
al snel zestig namen van mensen
op, die dringend zouden moeten
worden opgenomen. De werkdruk
is en blijft groot tegen een te lage
vergoeding. Lisidunahof onder
verantwoording van Vlak heeft
haar steentje tot de landelijke dis
cussie bijgedragen. Zij initieerden
het onderzoek van de inspecteurs
in de provincies Utrecht waarvan
de resultaten in augustus bekend
werden gemaakt. Hieruit bleek een
afnemende zorg op cruciale pun
ten, zoals bijvoorbeeld het vaak
vervallen van de middagwasbeur
ten. Aan andere onderzoeken zoals
het onlangs verschennen rapport
"Nat kan niet wachten' werkte Lisi
dunahof mee. Een rapport waaruit
bleek dat ook Lisidunahof met een
tekort van ongeveer 20% op de
meest noodzakelijke personeels
bezetting kampt.
STOKPAARDJE
„Een belangrijk stokpaardje van
mij is daarbij mijn grote angst dat
door de verschuiving van de zorg
vanuit verpleeghuizen naar thuis,
het probleem buiten 't zicht wordt
gewerkt. Wanneer wij er niet voor
waken dat die thuiszorg ook op
deskundige wijze gebeurd, ben ik
bang dat we over een aantal jaar
met een berg noodgevallen zitten
waarvan de problemen te lang ver
waarloosd zijn. Daarom juist mijn
zorg om ondanks de krappe perso
neelsbezetting mensen vrij te ma
ken om the know-how te versprei
den."
Dat de problemen in de nabije
toekomst minder zullen worden
door de nu begonnen ontwikkelin
gen en de wetenschappelijke vor
deringen, gelooft Vlak niet. „In de
eerste tien tot twintig jaar zijn geen
medische doorbraken te verwach
ten. Slechts een groeiend aantal
zorgbehoevende mensen. We
moeten met alle kracht aan de
zorggeving blijven werken. Daar
moet onze aandacht m de eerste
plaats op gericht zijn. Natuurlijk de
wetenschap voldoende vrijheid en
middelen latend om onderzoek te
kunnen verrichten."
LAREN
Vlak wordt geneeskundig-di
recteur m de Stichtse Hof in Laren.
Maar niet omdat hij het in Leusden
niet langer zag zitten. Integendeel.
Maar de uitdaging die hij in Laren
kreeg van zijn bestuur kon hij toch
niet aan zich voorbij laten gaan. In
Laren wacht hem een compleet an
dere situatie. Voor het oude ge
bouw dienen grootse renovatie
plannen opgesteld te worden. Met
het ziekenhuis om de hoek liggen
de mogelijke samenwerkingsver
banden binnen het zicht maar niet
voor het opscheppen. In het Gooi is
de vergrijzing sterker dan m deze
regio. Met als gevolg een woud van
instellingen, die allemaal wel inzien
dat op de een of andere manier
naar samenwerking gezocht zal
mogen worden. Een taak waar
Vlak zijn aandeel in zal mogen le
veren.
„Een belangrijk argument om 'ja'
te zeggen tegen dit voorstel is de
zekerheid die ik heb dat Lisiduna
hof mij absoluut niet nodig heeft om
haar beleid verder uit te stippelen.
Hier werken prima mensen."
In zijn huisartsen-periode voor
afgaand aan Leusden heeft hij zich
beziggehouden met het oprichten
van een groepspraktijk. „De vraag
die me toen bezighield, houdt me
nog steeds bezig. Hoe kan door
samenwerking van verschillende
disciplines de opbrengst meer zijn
dan de som der delen. Dat is wat ik
wil bereiken. Daar komt bij dat ik
mij arts bijzonder verbonden blijf
voelen met deze mensen die zoveel
meer zorg nodig hebben dan al
leen de eerste lijnszorg. Het is en
blijft mijn overtuiging dat deze
mensen recht hebben op onze aan
dacht en zorg, op een beetje geluk
tot hun laatste dag. Daarvoor wil ik
mij blijven inzetten."
Medisch directeur Vlak neemt afscheid van Lisidunahof: „Maarniet omdat
ik het hier niet meer zie zitten. Integendeel. Maar hier werken prima
mensen. Die hebben mij niet langer nodig.
WAKKEREDIJK
AMERSFOORT - „Ga liever bij het circus werken, het is
geen spelletje buiten", zei de officier verontwaardigd op de
strafzitting van 21 september tegen een automobilist uit Hoog
land, die zich aan wegpiraterij had schuldig gemaakt.
Hij had vier dingen op zijn ge
weten. In Woudenberg had hij bij
een kruising via een verkeerde rij
strook ingehaald, vervolgens had
hij een eindje verderop, op de S9,
147 km gereden. Met een snelheid
van 90 km. had hij even later op de
bumper van zijn voorganger ge
hangen en tenslotte was hij de A28
op een onverantwoorde manier op
gereden.
Foto's leverden het bewijs van
zijn levensgevaarlijk weggedragen
verdachte kon dan ook niet veel
anders mompelen dan: „weet met
hoe het gekomen is, 't is niet goed
te praten."
„Al 28 jaar en dan nog de vlotte
jongen uithangen. Ga je hersens
eens gebruiken", beet de officier
hem toe. Zijn eis was dan ook met
mals: vier maal 250,- boete en een
onvoorwaardelijke intrekking van
het rijbewijs. Toch verzachte de
kantonrechter, Mr. De Klerk, de
straf enigszins, omdat verdachte
nog niet te boek stond voor eerde
re snelheidsovertredingen. Hij leg
de wel een iets hogere boete op, m
totaal 1.250,- maar een nog voor
waardelijke ontzetting uit de rijbe
voegdheid voor de tijd van 6 maan
den met een proeftijd van 2 jaar.
Een auto-mobilist had op de
Wakkeredijk in Eemnes 79 km ge
reden, hoewel 50 de limiet is. De
Wakkeredijk wekt niet de indruk
bebouwde kom te zijn en nodigt
dus nogal eens uit tot snelheids
overtredingen. Verdachte kreeg
van de politie een bon van 100,—
maar betaalde niet, want „hij wilde
liever zitten", zoals hij op de zitting
vertelde.
De officier legde uit dat een ver
dachte geen keus heeft. „In de wet
staat: bij gebreke aan betaling of
verhaaL Dat betekent dat eerst ïe-
mand's spullen verkocht worden,
want er is immers een cellentekort.
Bovendien is het onvoordelig om
niet meteen aan de politie te beta
len, want het wordt steeds duur
der." Dat bleek ook wel, want de
politie had een bon van 100,- ge
geven, Justitie stuurde vervolgens
een acceptgiro van 130,- en op de
zitting werd hij tenslotte veroor
deeld tot 155,-.
Het is dus duidelijk dat als je
geen goed verweer hebt, de goed
koopste manier toch wel is om
maar snel te betalen.
Iemand uit Leusden was de
Westsingel in Amersfoort ingere
den in verboden richting. Hij was
niet door de politie aangehouden,
zodat hij niet ter plekke verweer
had kunnen voeren. Dat deed hij
dus op de zitting: „Er staat een on
derbord: behoudens bestem
mingsverkeer. Aangezien ik voor
mijn werk daar bij een pand moest
zijn, was ik inderdaad bestem
mingsverkeer." „We zullen laten
natrekken of dat onderbord er
staat. Als dat zo is, dan gaat uw
verweer op en volgt er vrijspraak"
beloofde de officier.
„Het onderbord „binnen de vak
ken parkeren" stond dwars op het
P-bord en was dus niet leesbaar"
verdedigde een andere automibi-
list zich, die aan de Utrechtseweg
fout geparkeerd had. Inmiddels
was de stand van het onderbord
gewijzigd, zodat het nu wel lees
baar was. De officier vond dit ver
weer „dansen op een vierkante
milimeter" en eiste gewoon 35,-.
De kantonrechter maakte er
„schuldig zonder straf' van met als
verklaring: u stond inderdaad fout,
maar gezien de omstandigheden
en de gewijzigde situatie strijk ik
de hand over het hart.
Een meisje had op de Al in de
gemeente Amersfoort met een
snelheid van 120 km op een afstand
van 3 meter van haar voorganger
gereden. „Geen erg in gehad" was
haar enige verdediging. De officier
wees op het gevaar van dit kleven.
„Als je voorganger moet remmen,
dan klap je er bovenop". Conform
de eis kreeg ze 250,- boete.
