broeiend milieu-bewustzijn
ij Leusdense middenstand
Boete en rijontzegging na
bijna-duik in Kuperssingel
oenemende vraag van consument naar milieuvriendelijke artikelen
gezonden—
Schouders
ophalen
I-
Conferentie School
voor Wijsbegeerte
Van den Hoed vervangt
Van Bergen bij JazzSen
Klaus Flenter
in De Hakhorst
WOENSDAG 25 OKTOBER 1989
plaatselijk nieuws
jDEN - Bij slagerij Schakel kan de klant op grote plakkaten
a hoe deze slager zijn beleid aan het veranderen is. De
es waarop de plakjes worst komen bevatten geen stoffen
j die schadelijk zijn voor het milieu. De cervelaatworst
|t tegenwoordig bij de ham in éen zakje om een boom te
Jen en wie zelf een boodschappentas bij zich heeft krijgt
■kwartje korting. Behalve milieu-vriendelijke maatregelen
■fileert de slagerij zich met 'dier-vriendelijk' vlees. Het vlees
dagelijks twee eieren kunnen ko
men halen die iedere dag vers ge
legd zijn door scharrelkippen. Veel
produkten van Brons, zoals olijven
en kant-en-klare gerechten, zijn
verkrijgbaar in bakjes zonder
schadelijke stoffen, maar het blij
ven kunststof bakjes. Daarom is het
bij Brons mogelijk om deze pro
dukten in meegebrachte bakjes te
laten doen. het gewicht van het
bakje wordt daarbij keurig gewo
gen en niet gerekend.
is afkomstig van runderen, varkens en kippen die op kleine
schaal gefokt, gevoederd en geslacht zijn. De stellingname van
deze slagerij maakte nieuwsgierig naar de milieumaatregelen
door de andere middenstanders in Leusden genomen. De geno
men milieumaatregelen bleken van elkaar te verschillen maar
hadden twee dingen gemeen. Alle middenstanders 'denken
erover' en plakjes worst op bordjes met CFK's zijn volgens de
winkeliers in Leusden nog moeilijk te vinden.
Zeer bepalend kunnen u en ik
zijn, als het gaat om de verpakkin
gen die de winkelier om de gele
verde artikelen aan ons denkt mee
te moeten geven. Zo kun je er vol
gens de medewerkers van de
Boni-supermarkt niet omheem om
- al is het maar vanwege een half
onsje vleeswaren - een piep
schuim bakje en een plastic zak als
verpakking er omheen mee te krij
gen. Zonder plastic wordt met ge
leverd. De vleeswaren jufs' halen
hun schouders op als ik wijs op de
nodeloze afvalverstrekking. Zij
zeggen het te doen, omdat het van
„de baas" moet.
Anders gebeurde het bij de sla
ger in de Hamershof. Toen er op de
vraag of er 'n plastic tas benodigd
was, een ontkennend antwoord
kwam, werd er (ongevraagd) een
kwartje teruggegeven aan de klant,
wegens de uitgespaarde plastic
zak. Wat ik wil zeggen is dit: u kunt
aan de winkelier laten weten, hoe u
uw waren geleverd wilt krijgen.
Veel afval is schadelijk voor het
milieu. Nonchalance en gemak
zucht in dit geval ook.
H. Ruijgrok
Pachter 8
Leusden
Bij navraag bij de Boni is gebleken
dat de bakjes afk (drijfgas) vrij zijn
en plastic zoveel mogelijk milieu
vriendelijk is. Zie ook het artikel
over milieuvriendehjk onderne
men (redactie).
Marianne de Valck
JIvoorjaar, m februari, belegde
Dorpsbreed Vrouwenoverleg
bijeenkomst waarin de ver-
ong van levensmiddelen cen-
stond. De bijeenkomst was
alleen bedoeld om de consu-
l duidelijk te maken wat voor
delijke stoffen in de ogen-
rdijk onbelangrijke verpakkin-
maar ook om ze de midden-
d daarop te laten attenderen.
ieen jaar later lijken de meeste
celiers zich bewust te zijn dat
lil gebied heel wat te doen is.
leesten hebben de eerste stap-
gezet, al weet niet iedereen
ies wat waarom moest. Bij Al-
Heyn wordt onmiddellijk naar
moederbedrijf verwezen. Niet
at men het niet zelf weet maar
at Ahold er zo intensief mee
q heet te zijn dat er zelfs een
lale afdeling voor in het leven
roepen. Wel wil de bedrijfslei-
ran Albert Heyn kwijt dat hij de
ok heeft dat om meer geroe-
wordt dan begrepen is. Het-
bevestigd lijkt bij de Hema
ledrijfsleider van de Hema, De
i, roept tenminste uit als naar
eu-vriendelijk maatregelen
zijn winkel wordt gevraagd:
Hema is milieu-vriendelijk,
rdat uit blijkt weet ik niet, maar
is gewoon zo." Terwijl bij een
stafdeling de volgende opmer-
werd opgevangen gemaakt
een miheu-bewuste me-
s. De verkoper verzekerde
dat het schaaltje waarop de
a gelegd wordt milieu-vrien-
f nas en voegde daar onge-
i aan toe, „zonder kanker-
kkende stoffen." Dat laatste
m«t zei de mevrouw, het eerste
d ze vooral belangrijk want
werd actie voor gevoerd.
)e milieuvriendelijke maatre
en hebben met name betrek-
j op de verpakking, de pro
ten zelf en de manier waarop
boodschappen worden meege-
en. De keuze van het vlees, de
en de eieren vallen in feite met
!er de milieuvriendelijke maat-
elen Volgens wethouder Com
duin is het mestprobleem bij
arrelvarkens en runderen veel
eilijker op te lossen dan bij de
kalveren, nemzeugen en batte-
ippen waar de mest min of meer
chinaal kan worden verzameld
afgevoerd. Desalnietemin heb-
we de diervriendelijke maat-
elen in onze rondvraag meege-
nen.
Irons, poelier m winkelcentrum
nershof, heeft het probleem van
milieu-verontreinigende ver-
longen voor een groot deel bij
consument gelegd. De eieren
rden bij deze poelier per stuk,
verkocht. Wanneer de klant
lege eierdoos meeneemt kost
ti dit minder dan wanneer hij
ren met doos koopt. Bijkomend
ïdeel voor de klant is dat kleine
shoudens bij wijze van spreken
MOEILIJK
Een dergelijke maatregel is bij
de supermarkten moeilijk te reali
seren, volgens de bedrijfsleider
van C1000. „Dat zou betekenen dat
we mensen moeten neerzetten die
de eieren los verkopen. Dat kost
geld." Anders dan bijvoorbeeld de
kleine zelfstandige middenstan
ders zijn de supermarkten afhan
kelijk van het moederbedrijf. Daar
wordt het ïrtkoopbeleid bepaald.
Bij de Cl000 staat als gevolg van
een persoonlijk initiatief van de be
drijfsleider wel een bak waarin
lege batterijen gedaan kunnen
worden. Toch is er ook bij de grote
bedrijven ook al veel verandert. Zo
zijn de spuitbussen met de gevaar
lijke drijfgassen al voor een groot
deel uit het assortiment verdwe
nen.
De bedrijfsleider van C1000 rept
van plannen die voorzien in een
centrale inzameling voor lege ver
pakkingen. Hij denkt daarbij aan
plastic zakken, lege olie- en azijn
flessen, boterkuipjes en dozen
waarin bijvoorbeeld wasmiddelen
hebben gezeten of klein chemisch
afval zoals aceton, ammoniak en
spintus. Een speciale plaats daar
voor zou volgens hem in elke win
kel moeter komen. Voorlopig is
het echter nog een mooi plan.
De schaaltjes of bakjes waarop
de worst en het vlees worden ge
legd zijn onderwerp voor veel dis-
-cussies. De bedrijfsleider van de
Spar beschrijft op beeldende wijze
de lijdensweg die gegaan is voor
het goede milieuvriendelijke bakje
gevonden werd. De rruheu-bewus-
te klant vroeg om een bakje zonder
CFK's (schadelijke stoffen, de zo
genaamde chloor-fluor-koolwater-
stoffen). In de witte piepschuim
bakjes van een paar jaar geleden
zaten die in flinke hoeveelheden.
ZONDER SCHAALTJE
Zonder schaaltje wilde de klant
ook niet. De eerste keus was een
kartonnen schaaltje. Het was ech
ter spoedig duidelijk dat deze
schaaltjes de oplossing niet kon
den zijn. Het vocht uit het vlees of
de worst maakte vieze vlekken op
het karton en de worst raakte snel
uitgedroogd. Zowel om te zien als
te proeven was het resultaat onap
petijtelijk. Alternatieven hadden of
een ongezonde kleur, waren te
breekbaar, te zwaar of te duur. Het
huidige schaaltje voldoet volgens
de bedrijfsleider aan alle milieu- en
klantvriendelijke voorwaarden. De
Spar ziet zich graag als trendsetter,
dus ook op milieuvriendehjk ge
bied. De Spar is de emge super
markt in Leusden waar flessen zui
vel verkocht worden. Voor de rest
laat de Spar de klant de keuze om
groente los te kopen in zakken ge
maakt van kringlooppapier of
voorverpakt m afbreekbare plastic
zakken. Gekozen is voor zakken
van kringlooppapier omdat dit, vol
gens de Spar, weer een boom
scheelt waarbij het nadeel dat deze
zakken slechts geschikt zijn voor
eenmalig gebruik op de koop toe
wordt genomen.
MILIEUBEWUST
Albert Heyn gaat niet minder
graag als milieu-bewust door het
leven en niet alleen uit ideele mo
tieven. Bij Ahold is sinds een jaar
een afdeling milieuzorg aan het in
ventariseren wat er voor milieu
schadelijks in de Albert Heyn win
kels te koop is. Dat heeft al geleid
tot een aantal veranderingen in het
inkoopbeleid. Een politiek, die
vruchten lijkt af te werpen, met als
gevolg dat de CFK's grotendeels
uit de verpakkingen zijn verdwe
nen en dat aan het weren van PVC
(poly-vinyl-chloride's) hard wordt
gewerkt. Volgens de Marjom van
Dam van de afdeling milieuzorg
van Ahold zijn verpakkingen van
de huismerk-artikelen in ieder ge
val volgens de normen van AH
maar moet er verder nog veel ge
beuren. Ook zij weet nog niet wat
met de kunststofflessen en boter
kuipjes moet worden begonnen.
Wat betreft de kleinere midden
standers komt steeds opnieuw het
probleem terug dat zonder plastic
de boodschappen nauwelijks mee
te geven zijn. „Namen de mensen
maar wat vaker een boodschap
pentas mee. Dat spaarde niet al
leen het milieu, maar ook veel geld.
Zo'n plastic tas moet je toch gratis
meegeven maar het blijven ondin
gen," volgens een middenstander.
Com Verduin, wethouder van
milieuzaken onderschrijft dit voor
stel. Volgens haar verbruikt de ge
middelde Nederlander 400 plastic
tassen per jaar.
Bij groentehandel de Goudreinet
wordt hard gedacht aan een ver
goeding voor iedere plastic tas.
Hols ervaart dat zijn klanten steeds
milieubewuster worden maar dat
de meerprijs die op het bijbeho
rende prijskaartje staat niet altijd
geaccepteerd wordt. Zonder plas
tic kan ook hij niet helemaal, tot zijn
spijt. Hetzelfde geldt voor de bak
kerszaken: „De papieren zakken
zijn misschien wel milieuvriendelij
ker, ze hebben wel het nadeel dat
het brood daann sneller oud wordt
dan wanneer het in plastic verpakt
zit, met als gevolg nog meer weg
gegooid brood. Terwijl nu al over
de hoeveelheid weggegooid
brood hard geklaagd wordt," vin
den de bakkers Van den Hoven en
Van den Hengel.
KUNSTSTOF
Bij Jamin hebben de eigenaars in
het begin van hun Leusdens be
staan het geprobeerd met buine
papieren zakken. Behalve dat deze
zakken niet voldeden bleek uit on
derzoek dat in deze zakken met
minder milieu-onvriendelijks zat
dan in de nu hog m gebruik zijn in
het milieu afbreekbare zakken. Net
als veel andere middenstanders en
de slager van de Bom wijst ook zij
op de onkunde bij veel mensen die
denken dat papier altijd milieu
vriendelijker is dan kunststof. Wel
zijn de "blister*- verpakkingen uit
de winkel. Maar zegt de eigenares
se eerlijk, meer omdat het sorti
ment taartversiering er uit ging dan
om de verpakking.
Slagerij Schakel koopt zijn ver
pakkingsmateriaal tegenwoordig
ergens anders en milieuvriendelij
ker. Maar hij blijft zitten met een
berg papieren afval. Hij kiest daar
om in toenemende mate voor zo
min mogelijk verpakking. In tegen
stelling tot vroeger gaat niet alles
meer m een apart zakje, met als
gevolg dat de verschillende worst
soorten bij elkaar verpakt worden.
Bovendien krijgt iedereen met een
eigen boodschappentas een kwar
tje korting.
TOEVOEGINGEN
Additieven zijn alle toevoegin
gen die een produkt extra smaak of
kleur moeten geven. Niet alle addi
tieven zijn onnatuurlijk en nog min
der additieven zijn schadelijk of
slecht. Alle additieven moeten zijn
goedgekeurd door de Keurings
dienst van Waren die controleert of
de artikelen voldoen aan de om
schrijving in de Warenwet. Niets
aan de hand dus, ware het niet dat
een aantal additieven mogelijk
kankerverwekkend zijn en milieu
onvriendelijk eigenschappen heb
ben. Een voorzichtige omschrij
ving, want lang niet alle onderzoe
kers zijn het over de verschillende
veronderstellingen van schadelij
ke werkingen eens. Kleurstoffen
hebben over het algemeen de
slechtste naam. Met name de zoge
naamde E-stoffen. Vooral de
woordvoerders van de super
markten in Leusden haasten zich te
verklaren dat de E-stoffen (bijna)
geheel uit hun assortiment verdwe
nen zijn. Helemaal is dit met moge
lijk. „Marsepeinen worst die niet
rood ziet wordt met als worst her
kend," zegt bakker Van den Ho
ven. Zijn collega Van den Hengel is
het daarmee eens.
Ahold heeft over de ingewikkel
de problemen een boekje geschre
ven. Met dit boekje m de hand kan
het personeel zonodig alle vragen
beantwoorden. „Bij AH komen
slechts kleurstoffen voor in de ker
senjam, de aardbeienjam en de
NA VEEL ZOEKEN HEBBEN Vl'J
EEN LEVERANCIER GEVONDEN DIE
DE VARKENS EN KOEIEN ZELF
MEST. BEGELEIDT EN SLACHT
CONCLUSIE
KUUR VAN HEI VUES I" Br
5C SriAAK Is SFT^fi
STEVIGER EN MALSER
EEN CONSTANT PRODUKT
HET RUNDVLEES KORTER Rotr
WERHGDCEN 00 I
i^atentVtmTAl Efh Mt KU
W
5(p*Ei.e mitceÜH
WUROER I
pruimenjam; m alle andere jam zit
geen E-additief," zou zo'n antwoord
op de vraag avn een klant bij Ahold
kunnen luiden.
STELLING
Bij de Spar is men van plan bin
nenkort twee meter stelling in te
ruimen voor 'biologisch verant
woord voedsel'. In deze stelling
alle produkten bij elkaar gezet
worden, die zonder additieven zijn
vervaardigd. Variërend van kaas,
yochurt, sinaasappelsap tot raap
stelen, peulvruchten en groentesa
lades.
Bij Jamin antwoordt men op de
vraag of er iets veranderde: „Hoe
zo verandert? Er was altijd al zo
weinig in aanwezig. Ons ijs is zon
der conserveringsmiddelen en
zout. In snoepgoed zitten additie
ven, maar onder de wettelijk goed
gekeurde waarde. Bij Jamin wordt
aan dit soort dingen heel intensief
gedacht."
Ook bij Jacco wordt het ijs zon
der conserveringsmiddelen en ad
ditieven gemaakt. „Wij gebruiken
altijd puur vruchten dus wij kennen
het probleem niet," volgens Jacco
Onder de plastic bakjes weet hij
nog niet uit te komen. „Maar ja, je
moet daarbij ook bedenken dat het
publiek dat wij krijgen in onze
snackbar andere eisen stelt. Het
wil een snelle hap die het direct
kan opeten, waarbij in de eerste
plaats gedacht wordt aan de porte-
monee."
Slager Schakel: „In al onze ei
gengemaakte produkten, inclusief
de sauzen, zitten alleen natuurlijke
grondstoffen. Daarvoor hebben wij
zelfs een andere knudenleveran-
cier in de arm genomen. We heb
ben dit niet alleen gedaan uit mi
lieu-vriendelijk oogpunt. We kre
gen ook nogal veel reacties over
allergiën die mogelijk door die toe
voegingen veroorzaakt werden.
Nadeel van het met meer gebrui
ken van deze en conserverings-
stoffen is wel dat de eigen produk
ten nu minder lang houdbaar zijn.
Hiermee moeten wijzelf, zowel als
de klant leren omgaan."
ARTIKELEN
Vragen aan poelier Brons of al
zijn wild 'wild' was, was vragen
naar de bekende weg. Maar ook
hier werd geantwoord, zoals bij de
meeste middenstanders, dat de
consument de keuze werd gege
ven. Naast de voorverpakte schar-
rel-maiskippen de goedkopere
"blote' kippen. Wie scharrelvlees
verkoopt moet dit voorverpakt
doen. Dit om te voorkomen dat een
en ander door elkaar gaat lopen. Bij
wijze van spreken uiteraard.
Met als gevolg dat slagerij Schakel
het tegenwoordig door hem ver
kochte vlees geen scharrelvlees
mag en wil noemen en dat bij de
supermarkten wel scharrelvlees
voorverpakt te krijgen is. Volgens
slager Schakel smaakt het vlees dat
hij verkoopt 'zoals vroeger vlees
smaakte'. Dit als gevolg van het feit
dat de door hem gevonden 'mester
uit Lunteren' anders voert, niet ent
met hormonen ze iets langer laat
leven en zelf slacht. Door dit laatste
worden transporten waarbij bij wij
ze van spreken '2500 varkens op
elkaar liggen' voorkomen. Varkens
die worden gedood terwijl ze rustig
zijn, smaken beter. De kntiek dat
hierop geen enkele officiële con
trole mogelijk is door het ontbre
ken van daartoe aangewezen in
stanties probeert hij te ondervan
gen. Hij staat in voor zijn mester en
in de nabije toekomst krijgen huis
vrouwen van hem de gelegenheid
om het met eigen ogen in Leunte-
ren te gaan bekijken. Over smaak
valt met te twisten. De slager van de
Bom heeft het nog niet op scharrel
vlees. „Scharreleieren verkopen
we wel maar het loopt nauwelijks.
Wanneer mensen het prijskaartje
zien deinzen ze toch terug." Zijn
bijdrage aan een dier-vriendelijke
mentaliteit blijkt uit de verkoop van
Limousin rundvlees. Zogenaamd
dikbil-scharrelvlees uit Frankrijk
waar wel wat meer voor betaald
moet worden. Bij de AH haalt men
iets dergelijks uit Schotland; het
Greenfield vlees. Bij de C1000 geldt
als onwrikbare regel dat wanneer
in de door de slager gemaakte pro
dukten niet goedgekeurde stoffen
worden aangetroffen de slager kan
rekenen op ontslag op staande
voet.„Hard, maar noodzakelijk"
volgens de bedrijfsleider. Zelfs
Jacco de snackman ontkomt niet
aan de keuze voor milieu-vriende
lijke materialen. „Wij verkopen
rundvleeskroketten. Maar bij deze
kroketten hoort natuurlijk wel een
ander prijskaartje dan bij de kro
ketten gemaakt van paardevlees
die ernaast liggen. De klant mag
zelf kiezen. Vanuit mijn bedrijf kan
ik moeilijk controleren waar dat
rund dat in die kroket terecht ge
komen is, rondgelopen heeft."
„Het vet dat wij afdanken wordt
afgevoerd om verwerkt te worden
in dierenvoeders of cosmetica."
Daarmee snijdt de eigenaar van
Jacco's cafetaria het probleem van
de afvalverwerking aan. De meeste
middenstanders doen mee aan het
scheiden van groenteafval, glas en
papier. Te vaak om geloofwaardig
te zijn zeggen ze geen afval te heb
ben, dat voor een speciale verwer
king in aanmerking moet komen.
Alleen Brons vermeldt ongevraagd
milieu-vriendelijke schoonmaak
middelen te gebruiken om de win
kel schoon te maken. De midden
stand blijkt in Leusden milieu
vriendelijk in beweging, deels om
het milieu, deels om de klant, deels
om wettelijke maatregelen voor te
zijn.
Y Gordee en Klaus Flenter treden zondag op in De Hakhorst.
LEUSDEN - Net op tijd had een
30-jarige benevelde automobilist
uit Leusden een onvrijwillige
duik in het water weten te voor
komen. Om te bekomen van de
schrik en in afwachting van de
takelwagen dronk hij twee flesjes
bier. Dat verhoogde zijn alcohol
promillage nog eens extra. Dins
dag stond hij tegenover de
Utrechtse politierechter, mevr.
mr. G. van der Reep.
Twee weken cel, achttien maan
den voorwaardelijke intrekking
van het rijbewijs en een weekend
ontzegging voor dezelfde duur.
Dat was de straf die de rechter de
LEUSDEN - Het Klaus Flentertrio
en de zangeres Jenny Gordee tre
den zondag 29 oktober op in res
taurant De Hakhorst. Het concert is
onder auspiciën van de Jazz Socië
teit Leusden. Klaus Flenter is do
cent aan het conservatorium in
Rotterdam en trad onder meer op
in Amerika. Het concert in De Hak
horst begint om 14.30 uur.
Leusdenaar oplegde, geheel over
eenkomstig de wens van officier
van justitie mevr. mr. M. Assche-
man. In afwijking van de eis
voegde zij daar nog een geldstraf
aan toe: 2000 gulden. "Ik vind dat
meneer het ook in zijn portemon
nee mag voelen", zei mr. Van der
Reep.
Vanwege privéproblemen had de
man uit Leusden in september vo
rig jaar naar de fles gegrepen.Op
de Kuperssingel verloor hij de
macht over het stuur. Zijn wagen
kwam aan de rand van het water
tot stilstand. De twee consumpties
die de man na het ongeval nut
tigde waren goed voor een extra
promillage van 0,4. In totaal be
droeg het alcoholpromillage 2,55,
zo had het Gerechtelijk Laborato
rium berekend Daarmee had de
verdachte de wettelijk toegestane
norm (0,5) ruim vijfmaal overschre
den. De man was reeds eerder
veroordeeld wegens het rijden
onder invloed van alcohol en het
negeren van een door de rechter
opgelegde rijontzegging.
LEUSDEN - De Internationale
School voor de Wijsbegeerte orga
niseert voor zaterdag 18 en zondag
19 november een literair filosofi
sche conferentie met als titel 'Rond
om het onzegbare'. Daarbij staat
onder meer centraal het werk van
Ludwig Wittgenstein en Paul Ce-
lan. Spreker is onder andere de
schrijver Cees Noteboom. De con
ferentie is zondag 19 november na
de lunch van 12.30 uur agelopen en
begint op zaterdag 18 november
om 10.00 uur. De kosten van logies
zijn 64,-- en de cursuskosten be
dragen 105,-- Studenten betalen
voor de cursus 75,--. De School
voor Wijsbegeerte is aan de Dode-
weg 8. Informatie bij henk de Jager,
telefoon: 043 - 887540.
LEUSDEN - De klarinettist en altsa
xofonist Ad van den Hoed treedt
dinsdagavond 31 oktober op in
restaurant Bos en Heide, Doornse-
weg 29. Hij vervangt daarmee de
zangeres Conny van Bergen, die
door de organisatie van Jazz-Sen
voor die avond was uitgenodigd,
maar onverwacht niet meer be
schikbaar is in verband met platen-
opnamen. Zij zal op dinsdag 19 de
cember naar Leusden komen. Van
den Hoed trad al eerder tijdens de
try-out en het openingsconcert van
Jazz-Sen op. Het optreden begint
om 20.30 uur en de toegang is gra
tis.
