Een leven verknocht aan de natuur
1
leusd
er
krant
(atuurliefhebber en -fotograaf Gernt de Graaff maakt BDU-kalender
WOENSDAG 15 NOVEMBER 1989
Natuurfotograaf Gerrit de Graaff in z'n element langs de waterkant.
i
donkere kamer. Alle indrukken en
verworven inzichten worden ver
werkt in diaseries, waarmee Gemt
samen met zijn vrouw Tiny het land
doorreist. Hij is een van de meest
gevraagde sprekers van ons land
binnen de Koninklijke Maatschap
pij voor Tuinbouw en Plantkunde.
Tot 1991 is de agenda volgeboekt,
twee avonden per week zijn ze sa
men op pad. Inmiddels heeft hij vijf
avondvullende programma's ge
reed liggen met als titels: 'Natuur
geheimen', 'Portret van een boer
derij', 'Drooglegging van de Flevo-
polder', 'Landgoederen in Gelder
se Vallei' en 'Op zoek naar botani
sche tuinen.'
Na afloop van de wandeling door
het Lunterse bos strekken we de
benen in zijn huis in Barneveld.
Tiny schenkt thee. 's Avonds moe
ten ze naar een KMTP-afdeling in
Bennekom. Gerrit de Graaff: 'Het is
iedere avond nieuw' zei Toon Her
mans toen ze hem vroegen of de
one-man-show, die hij voor de 185e
keer moest opvoeren, met zijn strot
uitkwam. Wij hebben dezelfde er
varing. Ik doe het iedere keer met
evenveel plezier. Ik beschouw het
als ontspanning. Als ik 's avonds
naar huis rijd voel ik me mentaal
nog net zo fit. Alleen - ik slijt er wel
van, denk ik.'
De kalender van Gerrit de
Graaff is verkrijgbaar op het
kantoor van de Leusder Krant,
Asschatterweg 19 en kost
25,-. Abonnees op de Leus
der Krant betalen de helft van
die prijs.
lARNEVELD - Ter gelegenheid van de opening van het nieuwe pand van de Barneveldse
dtkerij en Uitgeverij (BDU) heeft natuurliefhebber en fotograaf Gerrit de Graaff een beeld
de kalender samengesteld met 12 landgoederen in Gelderland en Utrecht: De Schaffelaar,
ptwijkerzand, Oldenaller, Den Treek, Huis Doorn, Mariëndal, Hoevelaken, Speulderbos,
jtemheen en Erica, Hoekelum en Renswoude.
ia een jaar heeft De Graaff iedere minuut vrije tijd opgeofferd aan het project. In de zonnige
itjes trok erop uit. Bij regenachtig weer bleef hij thuis gegevens verzamelen, begeleidende
st schrijven. Het resultaat mag gezien worden. De Graaff, die reeds twee boeken met
laurgeheimen' op zijn naam heeft staan en samen met fotograaf Jan Pit de Bomenpersprijs
2 ontving, is als geen ander in staat het natuurschoon in de Gelderse en Utrechtse contreien
te beelden. Vijf jaar lang maakte hij voor een firma in Arnhem kalenders die gretig aftrek
jden. Zijn jongste werkstuk beschouwt hij zelf als een hoogtepunt in een jarenlange periode
natuurstudie en -fotografie. De enige motivatie voor zijn werk is: mensen liefde voor de
laai bijbrengen.
doet denken aan de rijke bra-
iplukker uit het sprookje van
[fried Bomans, die iedere bo-
xij als een zuilengang van zijn
as, de dauw als ontelbare stuk-
glinsterend edelmetaal, en vij-
als immense spiegels be-
juwt. 'Ik heb mij al lang be
ard gevoeld er zo heel alleen
te genieten', is een van de ken
nende uitspraken van deze
lokjesheld.
Graaff zou het gezegd kunnen
ben. Hij behoeft voor veel le-
nauwelijks enige introductie,
i edities van het BDU-concern
schijnen regelmatig door hem
stippelde wandelroutes. Deze
jen blijken zeer populair te zijn:
keer volgen zo'n 1200 a 1300
sen De Graaffs spoor,
aal doorkruisen we enkele
het Lunterse Buurtbos, waar
Graaff de laatste hand legt aan
van zijn routes. 'De echte na-
liefhebbers trekken doorgaans
neus op als je het hebt over de
terse Berg. Een belopen berg,
platgetrapte boel, zeggen ze
lend. Ik wil het tegendeel be
en. Het is een verademing om
een paar uur rond te lopen en
genieten van zoveel natuur
ton.'
de hand van een stafkaart
hij thuis een route uitgestip-
L Tijdens de eerste tocht pro
hij dan een aantal markante
eden te vinden die karakteris-
ajn voor het landschap. Met
ilp van een plaatselijke oud-
ikundige dienst, een boswach-
ambtenaren ten gemeentehui-
li eigenaren probeert De Graaff
teder object een korte (histori-
uiteenzetting te geven,
nijd asfalt', zegt hij als de auto is
arkeerd. 'Let op, na vijfenzestig
«n gaan we linksaf. Terloops
hij op wat koekoeksbloemen,
tamme kastanje en een sper-
nest. 'Ik neem niet alle karake-
eke dingen in de wandeling op.
wandelaars moeten zelf ook
wat kunnen ontdekken en bo-
lien komen de meesten voor
atuur, niet om veel te lezen. Ik
erk me ook tot die zaken die
Dekers terug kunnen vinden:
mdere bomen, struiken en
destoelen, vergroeiingen aan
ien, enz. De stippelde eens een
a uit en meldde enthousiast in
beschrijving dat er reeën,
chten en Vlaamse gaaien te
waren. Er gingen mensen kij-
en ze zagen natuurlijk niks. Dat
eurt nu met meer.'
DDESTOELEN
stappen flink door en ondertus
sen hoor ik mijn gids zijn ongenoe
gen uiten over een rij beuken die
zijn onthoofd. We passeren een
aantal zwarte plastic bakken en
gissen naar de betekenis. Later ho
ren we van de boswachter dat het
een verwaarloosde wormenkwe
kerij is. Bij het pinetum wordt de
tocht even onderbroken en met de
lens tussen het prikkeldraad neemt
Gerrit een plaatje. De liefde voor
de natuur en de fotografie strijden
nog steeds om de voorrang. Even
verderop wordt de burcht van een
vos op de gevoelige plaat vastge
legd. 'Een kleinigheidje', lacht hij
als ik de naalden van een Douglas-
spar in mijn handen wrijf en inder
daad de aangekondigde sinaasap-
peUucht ruik. Naast de Koepel, de
25 meter hoge uitkijktoren op de
Galgenberg, woont de boswachter.
Als in een sprookje zit hij voor zijn
huis een uiltje te knappen terwijl
rondom hem de tamme kastanjes
uit de boom vallen. Zijn vrouw komt
naar buiten. Of we de vliegen-
zwammen hebben gezien, op dit
moment het visitekaartje van het
bos. We lopen terug en zien inder
daad de behuizing van een kabou
ter-kolonie, rood met witte stippen.
'Als je die hi de route beschrijving
opneemt, kunnen de goedgemut
ste vrienden hun rustige stand
plaats wel vergeten', opper ik. De
Graaff schudt zijn hoofd. 'Ik heb
eens een weddenschap gesloten
met een boswachter. Ik nam een
klem teer plantje op in de routebe
schrijving. Duizend mensen liepen
de route en tot zijn stomme verba
zing was het plantje onberispelijk.
Vergeet niet dat het natuurliefheb
bers zijn, die de route lopen.'
MILIEU
Dan schiet opeens de gedachte
door me heen dat het wel verdwij
nende schoonheid is die De Graaff
fotografeert. Het milieu verpietert.
Het laatste bos is straks geheel ver
zuurd en de Veluwe wellicht bete
geld. De geheimen sterven uit. Heb
je niet het gevoel dat je prenten van
bijna vergane natuurmomumenten
maakt? Als je je leven lang ver
knocht bent aan de natuur, moet je
toch een klem beetje sterven als
het milieu wordt aangetast? De
Graaff (optimistisch) 'Ik klaag niet
over wat verdwenen is, maar
klamp me vast aan wat er nog is.
Daar prik ik me vooral op vast.'
Maar toch. Er zitten heel wat foto's
in zijn archief die nu niet meer te
maken zouden zijn. De opnamen
van de geelgors, de groene specht,
of - om maar een zijstraat te noe
men - de dikste berk van m Over-
berg, die mede door de aanleg van
een spoorlijntje is doodgegaan.
ZELFSTUDIE
Gerrit de Graaff is autodidact. Hij is
geboren en getogen aan de rand
van Barneveld en leefde van huis
uit dicht bij de natuur. "Kort na de
oorlog was er, afgezien van een
enkel vogelboekje, nauwelijks lite
ratuur over de natuur.' Gerrit werd
in de praktijk geschoold. Hij ont
wikkelde een scherp waarne
mingsvermogen. Later begon K hij
aan de IVN-cursussen, werd hij
natuurgids en gaf hij zelf vogelcur
sussen.
En toch - merkwaardigerwijs -
maakte hij van zijn hobby niet zijn
vak. Voor de oppervlakkige be
schouwers leidt hij een dubbelle
ven. Als chef van de zetterij van de
Barneveldse Drukkerij en Uitgeve
rij (BDU) bevindt hij zich dagelijks
tussen de toetsenborden en elek
tronische apparatuur. Slechts een
enkel detail doet vermoeden dat hij
ook oog heeft voor de groene zijde
van het leven. Op zijn initiatief werd
de binnenplaats van het nieuwe
BDU-pand aan de Marconistraat
omgetoverd tot een natuurstenen-
tuin en op zijn bureau treft de be
zoeker een miniatuurtje aan met de
hartekreet 'Och was ik maar bos
wachter'. Vroeger heeft hij wei
eens overwogen te solliciteren bij
het Geldersch Landschap, nu zou
hij het met meer willen. Werk en
hobby zijn in evenwicht. Iedere
vrijdagmiddag belt zijn vriend
Evert van Heil en wordt er overlegd
naar welk bos of landgoed het duo
de volgende morgen afreist. Voor
dag en dauw staan ze op, bouwen
schuilhutten, hangen nestkastjes
op, en houden de camera's
schietklaar. 'We zijn geen soorten
jagers. De hele natuur heeft onze
belangstelling. Hagedissen, insec
ten. planten, vogels, bomen...'
Het immense vogelgebied: de
Everglades in Florida, de botani
sche tuin van Padua en Kopenha
gen, de vogeltrek op Falster, de
Harz, de Ardennen, de Eifel, Cali-
fornië, Mexico, Griekenland en het
Kruger Nationaal park in Zuid-Afri
ka; hij is overal geweest om de
schoonheid en de soortenrijkdom
van de natuur met eigen ogen te
zien. Hij zegt geen voorkeur te heb
ben voor een gebied boven het
andere, maar is blij dat hij in de
Gelderse Vallei woont. Deze
streek, die behoort tot de vogelrijk-
ste gebied van Europa, herbergt
zowel roofvogels als weidevogels:
sperwers, haviken, alsook grutto's,
tureluurs en watersnippen.
Hij bewaart de" geheimen niet m de
De bronsttijd van de edelherten is een verhaal apart.
Ook de bosvogels hebben de aandacht, zoals deze ransuilen.
