nterklaas een groots geschenkenfeest et verdwenen snoepgoed Nicolaas leusder krant 9 Sinterklaaspuzzel fOENSDAG 15 NOVEMBER 1989 rflterklaasfeest in Nederland wordt dit jaar grootser dan ooit pi, Hoe nuchterder de levensomstandigheden worden, hoe meer jjch vastklampt aan oude gewoonten en tradities. De mensen ijg veel aan familiefeesten en -bijeenkomsten en de verjaardag Sint neemt daaronder een vaste plaats in. De meeste mensen nnu meer vrije tijd dan voorheen. Er zijn elk jaar meer bejaar- i gepensioneerden die met zorg hun Sinterklaas voorbereiden. $er wordt vergroot met mensen die vervroegd uit het arbeids- jdjn gegaan. Jammer genoeg zijn er ook nog honderdduizenden $en, die echter ruim in de tijd zitten. Dat legioen is bezig met •voren gedichten te maken en allerlei stunts te bedenken om vijf Ijl :ber zoveel mogelijk kleur te geven. TWEE-VERDIENERS Volgens zakenmensen heb je daar veel geld voor nodig maar de feiten liggen anders. Met weinig geld en veel vernuft kun je de mooiste feesten in elkaar zetten. En als je dan leest dat er onvoldoende koop kracht zou zijn, dan is dat een ver gissing. Voor het Sinterklaasfeest 1989 is er meer geld beschikbaar in Mano zitten boven in het van Smt Nicolaas op zolder m allebei een diepe rim- el voorhoofd. Hun anders zo oogjes staan somber en üg- :an dat nou?" roept Pedro )ig uit, „we hebben de lij- twee keer nagekeken en ipt het niet!" «het ook niet", zucht Mario, -,en 2 zakken pepernoten, 2 suikerharten en 2 zakken deletters tekort." 7>e alles nog eens natellen", ano en zuchtend beginnen eens opnieuw. „Tien zakken ikerharten", zegt Pedro. En ze door tot ze bij de bruine arten zijn. „Tien zakken suikerharten", leest Mario lijst. „Stop", roept Pedro, >pt niet, ik heb er maar acht, ar". En ja hoor, het zijn er :ht. illen het aan Sint Nicolaas vertellen", zucht Pedro, ter- Mario aankijkt. De keuken- moeten maar weer aan de wij zullen dan wel moeten anders krijgen we het nooit klaar. id in hun schoenen staan ze üer voor de deur van de van Sint Nicolaas. Zou hij in? Mario klopt heel voor op de grote deur. Even is dan horen onze twee Pieten Even later staan Mario en Pedro voor de Sint die hen vriendelijk toeknikt. Dat geeft ze moed en dan vertellen ze alles aan de Sint die verbaasd luistert. „Maar dat kan toch niet," roept hij uit, „wij hebben hier geen dieven in huis, wacht ik ga even met jullie mee, misschien hebben jullie wel verkeerd geteld." Met zijn drieen gaan ze nu naar boven en de Sint telt persoonlijk alle zakken na, maar hoe hij ook telt de zakken blijven weg. „Ik begrijp er ook niets van", zucht de Sint. „Hé, wat is dat daar in die hoek?" vraagt de Smt plotseling. „Och, dat zijn kapotte zakken, kijkt u maar, er zitten allemaal gaten m, zeker nog van vong jaar." „Maar die zijn toch allemaal al ge repareerd, dat is vreemd, geef ze eens hier", zegt de Sint. Hij bekijkt de zakken en telt ze. „Het zijn er zes", zegt hij dan, „en in deze zit nog een stukje van een suikerhart. Dit zijn de zakken waar het snoep goed in heeft gezeten. Dat is ze ker." „Maar wie heeft het er dan uitge haald Smt?", vraagt Mario. „Dat weet ik nog niet", zegt de Sint, „maar we proberen er wel achter te komen. We zullen iemand op wacht zetten bij het snoepgoed. Mario, jij gaat vanavond hier je bed opmaken en dan word je vanzelf wakker als je iets hoort, want ie mand moet het toch weghalen." Mario ligt op een veldbed op de vele verhalen en legenden ut Nicolaas. Bijna iedereen el dat hij bisschop van Myra is geweest. Ook weet men te vertellen waarom hij k tegenwoordig uit Spanje Zijn laatste rustplaats m ïid-Italië) is door een Ne- Ise legende met het Ibe- hiereiland verwisseld. En zo redeneert men, is zijn ook zwart (een Moor). Maar analyse wel? Wellicht is Sint Nicolaasfeest niets an- dan de oorspronkelijke aarheidscultus van de hei- fod Wodan. Wodan had in ze verleden zijn Joelfeest, was in essentie een vrucht- dsfeest. Het was ongeveer december als de zon weer tcht „wint". De tijd van de us is voorbij. De dagen wor- ler en de temperatuur in dit feest de zon cen- at voor leven ziet men goed squivalent voor Wodan de ermaanse god Odin. Deze bij de Vikingen vereerde maar één oog. Ook dit kan ien dat Odin oorspronkelijk sonificatie voor de zon was. toegod dus. het Joelfeest trok Wodan "ïtte paard Sleipnir door de i geschenken uit te delen, eg een mantel en had een hand. Nu rijdt Sint Nico- vijf december op zijn «1 over de daken en gooit toet zijn knecht kado's m de 'een. Ook hij draagt een en heeft een staf. Het is een sde overeenkomst. je in dit verband afvragen van Zwarte Piet is. Als hij oorspronkelijk geen Moor was wat representeert hij dan wel? Wodan heeft volgens een oude mythe een hele tijd m de onderwereld ver toefd om de magie te bestuderen. Het moment waarop deze god naar de aarde terugkeert kunnen we zien als de „terugkeer" van de zon. De heidense volkeren dachten na melijk dat de zonnegoed (Wodan) in de winterperiode in de onder wereld was. Dit was volgens hun de verklaring voor het matige zonlicht gedurende deze periode. Zwarte Piet is daarom waarschijnlijk een onderwereld-figuur. Hij is absoluut geen Moor. Het is dan ook mogelijk dat Sint Nicolaas en Zwarte Piet één en dezelfde figuur zijn. Dat ze iden tiek zijn. Er zijn streken in Europa waar men Sint Nicolaas met een zwart gezicht afbeeldt. De kleur zwart kun je als je het met magie verbindt zien als het aspect winter. Het hele leven is uit de natuur ver dwenen maar bestaat in wezen toch nog onder de grond (wortels). Wat is dit „onder de grond" anders dan de Germaanse onderwereld? De roede van Zwarte Piet, de gard, is er niet om te straffen, maar is de levensroede. Wederom een vruchtbaarheidsbegmsel. De zak herinnert aan de oud-Germaanse mannenbonden. Er werden sym bolisch jongelingen in ontvoerd om te worden ontgroend. In grote lijnen kun je dus zeggen dat het Sint Nicolaasfeest een oud feest is, een vruchtbaarheidsfeest. Het is dus waarschijnlijk het oor spronkelijke Joelfeest van de Ger manen. Het is ook zo dat bij dit feest de zon centraal staat. Je moet daar om de jaarlijkse „terugkeer" yan de Sint uit Spanje naar Nederland zien als de eeuwige terugkeer van de zon uit de donkere periode van de winter naar de lente. De ge schenken die hij „meeneemt" zijn symbolen voor het ontkiemende zaad. Als men het Joelfeest met andere zonnefeesten vergelijkt valt nog een bijzonder aspect op. Tijdens de Saturnaliën lieten de Romeinse Patriciërs de slaven aan hun tafels mee-eten. Nu weet nagenoeg ie dereen dat het sint Nicolaasfeest een feest zonder onderscheid is. Een opvallende parallel. In sommige streken trad tijdens het Joelfeest een als bok verklede man op die symbolisch stierf en weer opstond. Dit duidt op twee interes sante zaken: - de wederopstanding van de na tuur; - de bok is een symbool voor het sterrenbeeld Capricornus (Steen bok) dat op 22 december begint. Het is het teken van wedergeboor te en het komende licht. Zijn Heer is de planeet Saturnus. Hij is het sym bool voor Koning winter, Satan, Loki (de West-Germaanse duivel) en Meester van de Magie (Baron Samedi Zaterdag Saturday Satumus). Verder heerst hij over de onderwereld. Als we aan het „sterven" van de bok denken en aan zijn uiteindelij ke „opstanding" kun je nog het vol gende opmerken. Volgens een oude legende wekte ook Sint Ni colaas mensen op. Dit moet men dus niet letterlijk beschouwen maar als een symbool voor de „op standing van de hele natuur". Nu zullen vele mensen ongetwijfeld denken: wij vieren het feest van de Heilige Nicolaas op 6 december en het Joelfeest is midwinter. Hoe kan dit? De oorzaak is te vinden in het feit dat met de kerstening van Euro pa de meeste feesten waarmee de christelijke feesten assimileerden van datum verschoven. H. van Ede dan verwacht werd. De mensen bereiden zich weer echt voor op de bisschopsverjaardag. Dat bewijst de aandacht die het feest m novem ber al heeft. Cadeauhjsten vliegen als reclame-pamfletten in het rond en in veel gezinnen worden de na men genoteerd van mensen, die niet weten of Sinterklaas dit jaar misschien hun deur voorbijgaat. Daar wordt nu veel meer aan ge dacht dan een paar jaar geleden. Men vindt het niet meer vanzelf sprekend dat een goed-heilig-man wel bij hen stil zal houden. De ver rassing heeft weer waarde gekre gen. Vooral de oudere garde be- grond te soezen. Bij elk geluidje schrikt hij overeind. Och, och, wat hoor je toch veel geluiden op zo'n zolder. Wacht eens... hoort hij daar geen gekraak..., ja... daar was het weer, voorzichtig komt hij overeind en gluurt met zijn ogen net boven het laken de donkere gang in. Voorzichtig pakt hij zijn zaklan taarn en doet dan opeens het licht aan... Hij laat het licht over de zak ken met snoepgoed schijnen, maar hij ziet niets, alle zakken staan netjes op een rijtje, er is niets aan de hand. Voorzichtig komt hij van zijn veld bed af, ja... daar ziet hij een schim... hij vindt het toch wel griezelig, maar hij verzamelt al zijn moed en springt met een grote sprong bo ven op de schim die een verschrikt gilletje geeft. „Au... ooohhh.... aaaiii... wat doe je nou Mano?" hoort hij een bekende stem roepen, „ga van mij af, ik ben het, Pedro, ik kom je even gezel schap houden. Tsjonge, wat ben jij een goede bewaker zeg. Ik ben me een hoedje geschrokken." Nu zitten er dus twee Pieten op wacht bij al het lekkers van de Sint. „Laten we even kijken of alle zak ken er nog zijn", fluistert Mano te gen zijn vriendje. „Oooohhh... kijk eens, Pedro", fluistert Mario, „in deze zak zit een gat." Mario kijkt ook en ja hoor, daar zit een groot gat en de pepernoten vallen uit het gat op de grond. Mano doet nu het grote licht aan en dan zien ze nog meer, een spoor van pepernoten loopt over de zol der naar een verre donkere hoek. „Ik geloof dat we nu Sint Nicolaas beter even kunnen halen", fluistert Pedro, „want ik denk dat we onze dieven gevonden hebben. Kijk, daar in de hoek zie ik wat bewe gen, blijf jij hier dan haal ik de Sint." Als Pedro even later met de Sint terugkomt is alles gauw opgelost, want als de Sint met de zaklantaarn in de hoek schijnt zien ze daar twee muisjes bibberend van schrik zit ten. „Zo", zegt de Sint „dus jullie zijn die ondeugende dieven, kom eens hier bij de Sint en vertel eens waarom jullie dit gedaan hebben." Voorzichtig komen de twee muis jes dichterbij en dan vertelt de een: „Ja, ziet u Sint. door alle drukte die u en de Pieten de laatste weken had den zijn ze vergeten eten voor ons neer te zetten en we hadden zo'n honger..." „Maar zoveel hadden jullie toch niet nodig?" vraagt de Sint ver baasd. „Nee", zegt het kleinste muisje, „nu niet, maar als u straks in Nederland bent dan is er hier geen kruimeltje meer te vinden, dus maakten we een voorraadje." De Sint moest toch wel lachen om die brutale muisjes, hij zorgde er voor dat de muisjes voldoende te eten hadden toen iedereen naar Nederland vertrokken was. gint zich hoe langer hoe meer te weren. Veel meer onder hen heb ben nu een beter pensioen dan enkele tientallen jaren geleden. En dikwijls nog naa^i de AOW. Reken er op dat die er op staan dat hun kinderen en kleinkinderen een goede Sint Nicolaas vieren. In veel gevallen gaan ze er zelf op af. In deze kringen is het Sinterklaas feest een ingeworteld ntueel ge beuren. Maar denken wij ook eens aan de nieuwe groepen tweever dieners. Eigenlijk jagen die men sen het hele jaar achter zichzelf aan. Ze hebben nauwelijks tijd om in hun privé-leven orde op zaken te stellen. Maar feestdagen, en daar onder ook Sinterklaas, zijn hoogte punten in die kringen. Om de sleur goed te maken zijn de geschenken extra in tel. In deze hoek zullen ook nog veel dure geschenken een passende plaats krijgen. De zoge naamde fantasiemarkt krijgt daar volop gelegenheid zich uit te leven. Dat wil niet eens zeggen dat Zwarte Piet in dit soort huiskamers op vijf december binnenkomt met zware zakken, die uitpuilen van de goede gaven. De geschenkenmarkt heeft zich ook naar andere richtingen verplaatst. Men vindt meer en meer een geschenk m de vorm van een wintervakantie of een reis naar de tropen. Het zijn in vele gevallen verrassingen die er m waarde met om liegen. NIET ALTIJD DUUR Ook abonnementen op dure tijd schriften zijn in ruime kring bege renswaardige cadeaus geworden. De oude bisschop van Myra schept er een genoegen in dat zijn ge schenkendrift van weleer is uitge groeid tot een brede markt van allerlei geneugten. Dat proces speelt zich niet alleen af m de markt van kostbare gaven maar nog veel meer op een lager niveau waar de meeste liefhebbers van een met verwacht cadeau zich bevinden. De Sint weet heel goed dat de grootste groep van Sinterklaasvier- ders moet worden gezocht in de gezinnen waar wel veel vrije tijd is maar weinig geld. Hij denkt dan aan de uitkeringsgerechtigden en aan de mensen die een minimumin komen hebben of niet daarboven zitten en zelfs daaronder. Bij hen hoef je niet altijd met dure artikelen aan te komen. Zij kunnen echter blij gemaakt worden met materialen, die zij m hun vrije tijd verder kun nen verwerken of met gereed- Sint Nicolaas 1989 schap dat hen uitstekend van pas komt bij doe-het-zelf activiteiten. De inkopers van Sinterklaas zullen dit jaar in de sector vrije-tijds-be- steding zeker grote aankopen doen. Daaronder zijn uiteraard hulpmiddelen voor de ambachtelij ke sector. Daarnaast maken ook sport en spel een groeiend deel uit van de Smt Nicolaasmarkt. OVERAANBOD De aankopen voor het grootste ge schenkenfeest van het jaar doet de Sint met meer alleen in de paar laatste weken voor de verjaardag. Ook bij geschenken geldt dat men met meer als bij ingeving koopt. De detailhandel heeft het geld van de kopers niet meer voor het grijpen. Er is een overaanbod van goede ren en men concurreert niet meer alleen met collega's maar met de handel m alle branches. Wordt een video-recorder gekozen dan mag men niet meer direct hopen op een nieuwe wasautomaat of een bank stel. De scherp geprijsde aannie- dingen worden hoe langer hoe meer gespreid over verschillende maanden. Veel aankopen en beslissingen van consumenten, ook van de Sint, han gen af van de verkoopacties van de detailhandel. Die zal zich in de ko mende maanden beter profileren dan ooit. Of de jaaromzetten bij het winkelbedrijf op peil blijven hangt voor een groot deel af van de top- maanden. Dat zijn november en de cember met de Sinterklaas- en Kerstaankopen. De resultaten van de commercie in Nederland over de eerste drie kwartalen zijn bepaald meegeval len. De bestedingen beginnen zich los te weken van de depressie angst. Deze wetenschap en de ge weldige blijvende belangstelling voor het Sint Nicolaasgebeuren zorgen ervoor dat de goede Smt vaster in het zadel van zijn schim mel zit dan wij hebben durven ho pen. In de laatste weken van het jaar zullen vele oudere maar nog meer jongere consumenten veel wensen in vervulling zien gaan. Drs. A. van Mierlo Sinterklaas - Kruiswoordpuzzel Nadat u het grote diagram hebt' HORIZONTAAL 1 jaargetijde; 6 36 gard; 37 uniek, 38 vaartuig, 39 riv. schrap; 56 soort schaatsen; 57 opgelost kunt u de spreuk on- bouwland, 8 pl. o.d. Veluwe; 11 suf- in Duitsland; 40 ritmische beweging, vrmunt; 59 grote bijl, 61 afgelegen, der de puzzel vinden door de 16 numero; 17 buidel v. Zwarte 41 voertuig; 42 maanstand; 43 rus- 62 voortreffelijkheid. 63 karakter: 65 gevraagde letters uit het grote Piet' 20 medicijn; 21 lekkernij; 23 tend; 44 pers.vnw. 45 zeepwater; 47 rioolbuis; 67 bepakking. 68 pl. in Bel- diaaram over te brenaen naar oude maat- 25 worm. 28 goedheilig- heiligenbeeld. 49 fam.lid. 51 hetzelf- gië; 69 aansporing; 70 briefaanhef, 71 y y man; 33 mikpunt; 35 soort onderwijs; de, 52 open bosplek, 53 mager; 54 tweemaal. 72 fam.lid 74 neerslaa-79 het kleine diagram. 1 21 143 221 100 82 37 7 151 181 56 164 4 211 54 92 32 94 196 140 146 202 78 119 131 199 118 86 47 105 5 113 224 59 220 124 76 30 226 127 178 2 31 156 121 34 Door de LEUSDER KRANT gulden; e P"JS ^0 gulden; 4e prijs vorm van een cheque. En nu maar Postbus 67,3770 AB Bamev Jd. zijn de volgende prijzen 26 gulden; 5e tot en met 10e prijs aan de slag! beschikbaar gesteld: den gulden. De winnaars krijgen Inzendingen: Puzzelredactie Inzendtermijn: Inzenden voor 20 le prijs 100 gulden; 2e pnjs 75 hun geldprijzen toegezonden in de LEUSDER KRANT december 1989. riv. in Italië; 81 afstand; 82 pagaai; 87 strandvogel; 89 huisdier, 91 groente; 93 kledingstuk; 94 pl. in Afrika; 96 dwarshout; 97 Gem. Geneesk Dienst; 98 deel vd mond. 100 ge vuld; 101 brij, 102 nummer; 103 pau selijke titel; 105 uitgeteld, 107 hoen derachtige; 110 slaapplaats, 111 kos ten koper; 112 reeds; 113 vrijgevig, 115 knokploeg, 116 niet even, 117 kle dingstuk; 118 en omstreken, 119 zangstem; 120 uitgave; 121 bevesti ging; 122 cel; 124 scheepstouw; 126 vaartuig; 127 gedeeltelijk, 129 pers.vnw., 130 noot, 131 tentoonstel lingsgebouw; 133 voor; 134 uitroep v afkeer; 135 hetzelfde. 137 mat; 138 verdieping. 139 glasklok, 140 lidw.. 142 noot; 143 pers.vnw,, 144 boom, 146 vochtig; 147 afstand, 148 te koop; 150 spil. 152 botterik; 155 vr.munt; 156 de dato. 157 naschrift, 158 titel; 159 speelkaart; 160 Fr. lidw.. 161 vis; 162 habijt; 163 pijn; 164 mo torrace; 165 ongeveer; 166 jong dier; 167 honderas; 169 vogel; 171 in me- moriam; 172 vr. munt, 173 rekenopga- ve; 174 voorz 175 voor de middag. 177 linie. 179 ieder; 180 langspeel plaat; 181 godin. 182 zangstuk, 184 Westerlengte; 185 pl o d Veluwe. 186 deel v.d. Bijbel, 187 onmeetb. ge tal; 188 arbeidstijdverkorting; 190 ru zie, 193 bijb. fig 197 plooi; 199 on derzoekinstituut; 200 noot. 202 kleur v. Piet; 204 lichaamsplooi; 205 zie ommezijde; 206 nachtvogel. 207 riv. in Siberië; 209 soort verlichting; 210 mw.orgaan. 212 onder andere. 213 rijksgrond; 214 afstand; 215 bekeu ring; 216 godheid, 218 lessenaar (Eng.); 220 zoogdier; 221 getijde; 222 muziekinstrument; 223 december, 228 teken; 231 deel v.e. Fr. ontken ning; 232 lidw.233 plomp. 234 onge bonden; 235 Rijksweg; 237 kande laar, 238 afkorting; 239 afrastering, 240 wordt bij de schoorsteen gezet. VERTICAAL. 2 voorz; 3 wolpluisje; 4 voedsel; 5 buidel; 7 verdragsorgani satie; 9 deel vd arm; 10 waterdier, 12 salaris, 13 schicht; 14 boom; 15 Eur land; 18 Russ. voertuig; 19 daar, 20 vogel; 22 kruiderij; 24 haarbosje; 26 onbep.vnw., 27 Rom. rijk; 29 deel v.e dak; 30 kunstwerk; 31 vogel, 32 stre ling; 33 evenwel; 34 geest; 35 draai kolk; 40 roeipen. 43 lof; 46 zeezoog dier, 48 grondsoort; 50 lokspijs; 52 fietspedaal; 54 zoen; 55 deel v.e bloem; 58 soort, 59 ten bedrage van, 60 soortelijk gewicht; 61 zoogdier, 62 bergplaats, 64 vlot; 66 boom; 67 dek sel; 71 vruchtje, 73 toiletartikel. 74 noot; 75 zelfkant; 76 bar; 77 klein kind; 78 oever. 80 rund. 81 ongeveer; 82 precies. 83 handeling; 84 ivoor. 85 laatstgenoemde; 86 oud tokkelinstru- ment. 88 stiel, 90 scheut jenever. 92 vernis; 93 Sp. eretitel, 95 deel v.e. fuik; 99 vracht, 100 heidemeertje. 101 teerprodukt; 104 inh. maat; 106 fam. lid; 108 autobrandstof; 109 vr. dier, 110 meetk. fig.; 111 heks; 112 alpen weide; 114 cafe, 117 oxidatie; 118 en andere. 121 plezierig, 123 dierenge luid; 125 groot hert. 126 de jongere; 127 grasstengel, 128 vervoermiddel; 130 droog, 132 boom. 133 schrijfge rei. 134 prijsopgave, 136 deel van een schip; 141 getand muurwerk; 143 Hoge Raad; 145 scheik. element; 149 dorpel; 151 sportterm; 153 boom, 154 water in Friesland; 155 familielid, 156 waterkering; 157 blaar, 158 deel v.h. jaar; 161 manl dier; 162 kookge rei; 165 bout. 166 halfaap, 167 deel v.e. boom; 168 beteuterd; 170 bloei- wijze, 172 teugel; 173 plaag, 174 in- sekt; 176 in de geest; 178 water in N.-Brab.; 179 Europeaan; 180 laatst leden; 181 dat is, 183 evenzo; 184 speeltuig; 187 voor; 189 deel v.h. jaar. 190 bloem; 191 snijwerktuig; 192 Oosterlengte; 193 niet eerbaar; 194 klaar; 195 van bep. blauwe kleur; 196 afdruk; 198 afgelopen; 199 ten op zichte van. 201 vogel; 203 keg; 205 telw.; 208 slee; 210 vod. 211 snelle loop; 212 in orde, 214 keukengerei. 217 toespraak; 219 waardigheidste ken v. Sinterklaas; 222 bijb. vrouw. 223 soort stof, 224 godsdienst; 225 groet; 226 namelijk; 227 kathedraal; 229 enzovoort; 230 omroepvereni ging; 232 inh. maat; 236 pers. vnw.

Historische kranten - Archief Eemland

Leusder Krant | 1989 | | pagina 21