„We staan altijd klaar maar laten
ons niet voor ieder karretje spannen"
leustlei" lei
Cursisten laten
kleding zien
Vijf jaar Vrijwillige Hulpdienst nieuwe stijl in Leusden
De mensen zijn het meer vanzelfsprekend gaan
vinden dat er een organisatie bestaat, waarop ze
een beroep kunnen doen"
Met een been in het loopgips kun je jezelf thuis
vaak wel redden, maar wie laat de hond uit?.
plaatselijk nieuws
WOENSDAG 20 DECEMBER 1989
De tijd waarin iedereen buren had die bereid zijn te helpen
wanneer het nodig is, is voorbij. Tenminste in Leusden. In
Achterveld en Stoutenburg leeft nog de oude dorpsgeest.
Daar is een organisatie als de Vrijwillige Hulpdienst niet
nodig. In Leusden wel. Ruim zeventien jaar geleden ont
stond de eerste buren-hulpdienst. Een initiatief van inwo
ners die zich bereid verklaarden te hulp te schieten waar
dat 'even' nodig was.
Bijvoorbeeld om de kinderen naar school te brengen, de
was op te hangen of de boodschappen te doen wanneer
moeder ziek was. Het initiatief werd vijfjaar geleden over
genomen door de samenwerkende kerken in Leusden. Het
eerste lustrum is aanleiding om in de kersttijd bij het
Leusdense 'nabuurschap' stil te staan. Marianne de Valck
zocht de de Hulpdienst op en sprak met een aantal vrijwil
ligers
LEUSDEN - Joke Roetman (43) is de secretaris van de organisa
tie. Zij is bij het werk van de Hulpdienst betrokken geraakt door
haar contacten met de hervormde kerk. Rie Oude Egberink (61)
stelt lachend vast dat het haar taak is 'de coördinatoren te
coördineren'. Zij heeft vanuit de rooms-katholieke kerk de
aanzet gegeven tot het huidige samenwerkingsverband van de
gereformeerde-, de hervormde- en de katholieke kerken ten
dienste van de Hulpdienst. Hoewel de kerken een belangrijke
factor zijn, gezien de financiële ondersteuning en de functie als
contactpunt voor zowel hulpvragenden als hulpzoekenden,
mag de hulpdienst geen 'kerkelijke organisatie' genoemd wor
den. Rie Oude Egberink: „We helpen iedereen. In de praktijk
denken we er niet eens aan de mensen te vragen of ze een
geloof hebben en zo ja welke. Van onze vrijwilligers weten we
wel of ze een geloof hebben en zo ja welk. Niet dat zij dit
verplicht moeten melden, maar het kan wel eens makkelijk
zijn. Het is een hele enkele keer voorgekomen dat het in een
bepaalde situatie gewenst was dat daar hulp werd geboden
vanuit een bepaalde achtergrond. Maar dat zijn echt zeer
uitzonderlijke gevallen. Om de hond ergens voor iemand uit te
laten hoef je niet bij een bepaalde kerk te horen."
Als (oud) maatschappelijk werkster is Oude Egberink soms
in staat de nood achter de hulpvraag in te schatten. Maar haar
eerste taak is om directe, meestal kortdurende hulp te regelen.
„Meestal springen onze vrijwilligsters, de meesten zijn vrouw,
niet langer dan drie tot vijf dagen ergens in. Vaak nog korter.
We overbruggen daarmee de tijd tot een professionele hulp
verlener, zoals een gezinsverzorgster, de taak over kan nemen.
Behalve door particulieren wordt er vaak een beroep op ons
gedaan vanuit de verschillende organisaties. Bijvoorbeeld
wanneer de gezinsverzorgenden hun rooster niet rond kunnen
krijgen."
Marianne de Valck
IMPORT
Ongeveer zeventien jaar gele
den ontstonden overal in den lande
gelijksoortige initiatieven. De
nieuwbouwwijken en nieuwe
groeikernen zaten vol met 'onbe
storven groene weduwen'. De man
nen werkten m de dichtsbijzijnde
of iets verder gelegen stad. Het
aantal alleenstaande vrouwen
steeg. Bijna iedereen was 'import'.
De oude verbondenheid met fami
lie en plaatsgenoten ontbrak. Met
als gevolg dat het veel vrouwen
met jonge kinderen en veel oude
ren zonder kinderen en/of beken
den in de buurt in onverwachte
noodsituaties aan hulp ontbrak. De
hulpdiensten schoten als padde
stoelen uit de grond. Een aantal
mensen verklaarde zich bereid
wanneer nodig even in te springen.
Geen professionele hulpverlening.
„Om de was op te hangen bij ie
mand die spit heeft, heb je geen
opleiding nodig. Bereidheid om je
in te zetten is voldoende."
Vaak ging en gaat het om 'nood
gevallen' waar de officiële instantie
niet eens aan te pas kunnen komen.
Met een verkwikte enkel moet je je
zien te redden ook al moeten je
kinderen van school gehaald wor
den. Wanneer een oude mevrouw
liever met alleen naar de dokter
gaat, stelt geen enkele organisatie
één van haar medewerkers be
schikbaar voor begeleiding voor
de gezelligheid. Wanneer dit wel
het geval zou zijn, zou dat dit de
gemeenschap via sociale uitkerin
gen en ziekenfondsen, handen vol
geld kosten. Vandaar dat veel ge
meenten in Nederland de hulp
diensten ondersteunden door mid
del van subsidies voor orgarusa-
tie-onkosten en reis-verzekerings-
vergoedingen. De gemeente Leus
den heeft nooit subsidie gegeven
aan de Hulpdienst. Hier zijn het
steeds de kerken geweest die ge
holpen hebben.
VRIJWILLIGERS
In Leusden-Zuid was de aanlei
ding in het begin van de jaren ze
ventig jaren iets specifieker dan
landelijk het geval was. Toen de
plaatselijke gezinszorg op ging in
de regionale organisatie ging de
toenmalige leidster uit Leusden-
Zuid niet mee m de nieuwe struc
tuur. Zij wist hoe vaak er in onvol
doende mate hulp geboden kon
worden. Met een groepje vrijwilli
gers sloot zij zich eerst aan bij de
Joke Roetman (links) en Ria Oude Egberink: „Wij staan altijd klaar."
toen bestaande Rooms Katholieke
Hulpdienst in Leusden-Centrum.
De afstand tussen de twee woon
kernen bleek een bezwaar waar
door enige jaren later Leusden-
Zuid haar eigen hulpdienst organi
satie kreeg. De officiële startdatum
daarvan was 1 november 1973. Het
was een initiatief sterk onder
steund door de diaconie van de
Hervormde Vrouwendienst. In
1974 volgden de zusterorganisatie
in Leusden-Centrum dit voorbeeld.
Tussen 1974 en 1984 functioneer
den de beide hulpdiensten steeds
minder gestructureerd. „De hulp
dienst heeft altijd gefunctioneerd
maar vooral aan de organisatie
werd niet altijd even veel aandacht
besteed. Daardoor raakte de hulp
dienst een beetje in het slop. Ik wist
dat er hulp genoeg geboden zou
kunnen worden wanneer de men
sen de hulpdienst zouden weten te
vinden," weet Rie Oude Egberink,
die daarom in overleg met 'haar'
Katholieke kerk de hulpdienst
'nieuw leven' wist in te blazen.
In 1984 werden besprekingen
gevoerd om te komen tot een bre
dere basis voor de hulpdiensten.
De dne kerken gingen samenwer
ken en andere vrouwenorganisa
ties stelden zich beperkt beschik
baar. De Unie van Vrouwelijke Vrij
willigers bijvoorbeeld wilde zich
tot haar bestaande hulppakket, dat
niet voorzag m hulpverlening thuis
als deze geen uitvloeisel was van
haar ovenge werkzaamheden, be
perken. Desalniettemin functio
neert de Ume van Vrouwelijke Vrij
willigers net als organisaties als de
Zonnebloem vaak als doorgeef
luik. Enerzijds om voor een van aan
deze organisaties bekende situatie
hulp te vragen, anderzijds door
aangesloten vrouwen van de hulp
verlenende mogelijkheden van de
hulpdienst op de hoogte te bren
gen.
NIEUWE STIJL
1 Januari 1985 telt als startdatum
voor de Vrijwillige Hulpdienst
Leusden meuwe stijl. De organisa
tie sloot zich aan bij de Landelijke
Stichting Samenwerkende Vrijwil
lige hulpdiensten. Hierdoor werd
het mogelijk ervaringen te toetsen
en bijscholingscursussen te vol
gen.
Door hulp vanuit de gemeentedia-
conaten van de Dorpskerk en de
Marcuskerk konden de vrijwilli
gers WA verzekerd worden, ter
wijl ook een inzittendenverzeke-
ring voor de auto's mogelijk werd.
Dit laatste was noodzakelijk, omdat
vrijwilligers steeds vaker werden
ingezet om ouderen of gehandi
capten ergens heen te brengen.
Elk van de gemeentediaconaten
heeft sindsdien een eigen werkge
bied met eigen coördinatoren.
Leusden is daarvoor verdeeld in
vijf wijken. Daarbij blijft de moge
lijkheid gebruik te maken van de
vrijwilligers die in andere delen
van de gemeente wonen. De ver
schillende afdelingen voeren re
gelmatig overleg. Eenmaal per jaar
komen alle vrijwilligers bij elkaar.
„In de loop der jaren is het ka
rakter van de hulpvraag veran
derd," legt Rie Oude Egberink uit.
„De mensen zijn het meer vanzelf
sprekend gaan vinden dat er een
organisatie bestaat waar ze een be
roep op kunnen doen. Dat blijkt
vaak uit hun houding. Het komt bij
voorbeeld voor dat ze boos worden
wanneer we niet aan hun verzoek
kunnen voldoen. Vooral oudere
mensen begrijpen met helemaal
hoe vrijwillig wij ons inzetten. Het is
soms moeilijk duidelijk te maken
dat wij in bepaalde gevallen niet de
aangewezen instantie zijn om te
helpen. Bijvoorbeeld omdat daar
officiële instanties of verpleegkun
digen voor zijn. We laten ons ook
niet voor ieder karretje spannnen.
Het gebeurt regelmatig dat één van
de coördinatoren mij belt voor
overleg over een bepaald verzoek.
Moeten we bijvoorbeeld nu wel of
niet een tuin winterklaar maken of
een wasmachine gaan repareren?"
OPLOSSING
„Natuurlijk proberen we altijd
naar een oplossing te zoeken. Soms
treden we bijvoorbeeld op als be
middelaar. Zo van dat wij de buur
vrouw even bellen of door mogelij
ke oplossingen aan te dragen.
Onze hulp is echt bedoeld voor
noodsituaties. Waarbij de nood
geen ernstige oorzaak hoeft te heb
ben maar waarbij niemand anders
m de gelegenheid is even bij te
springen." Oude Egbennk doelt
bijvoorbeeld op de mevrouw, die
op het hondje van haar buren past
maar onverwacht zelf een dagje
weg moet. Of op een bed voor een
herniapatiënt dat gehaald moet
worden bij de kruisvereniging, in
elkaar gezet moet worden en te
zijner tijd weer uit elkaar en terug
gebracht.
De meeste 'klussen' zijn kortlo
pend. Vaak komt een vrijwilliger
slechts één keer op een bepaald
adres. „Natuurlijk gebeurt het
steeds vaker dat mensen sneller
komen, omdat men ons eenmaal
gevonden heeft. Of men verwijst
naar ons door. Regelmatig krijg je
na hulp te horen dat de hulpvrager
de volgende keer hulpverlener wil
zijn. En sommigen doen dit ook."
Slechts af en toe biedt men op
een adres langer of regelmatiger
hulp.
In een aantal gevallen heeft dit ge
leid tot het oprichten van specifie
ke werkgroepen die zelfstandig
draaien. Zo is onlangs in Amers
foort een groep van start gegaan
die bijspringt m de verzorging van
gehandicapten thuis. Tot voor kort
gingen vrijwilligers van de Hulp
dienst, soms regelmatig, 'oppas
sen' bij bijvoorbeeld een gehandi
capt kind waarvan de moeder er
nodig een dagje uit moest.
TERMINALE THUISZORG
Een soortgelijk voorbeeld is de
Terminale Thuiszorg Leusden.
Sinds deze organisatie vrijwilligers
inzet bij mensen die thuis willen
sterven, hebben de mensen van de
Hulpdienst weinig meer met deze
hulpvraag te maken. In het verle
den kwam deze vraag wel eens. De
samenwerking met de Terminale
Thuiszorg is van dien aard dat via
de Hulpdienst 'de roostergaten ge
vuld kunnen worden.' Naar derge
lijke situaties worden bij voorkeur
wel mensen gestuurd, die op de
omstandigheden zijn voorbereid
en daarmee om kunnen gaan, zon
der dat daar een specifieke oplei
ding aan gekoppeld hoeft te zijn.
„Wanneer een vrijwilligster zich
aanmeldt, volgt altijd een gesprek
met de betreffende coördinator.
Specifieke eisen stellen we niet. De
bereidheid de handjes te willen
laten wapperen is het allerbelang
rijkste."
De burenhulp wordt belangen-
loos verstrekt. Alleen voor de auto
wordt een vergoeding gevraagd
van vijf en vijftig cent per kilome
ter. „Veel vrijwilligers vergeten
deze of durven deze niet te vragen.
Veel hulpvragers denken er niet
aan deze te betalen."
Mensen die zich aanmelden als
vrijwilligster m een poging om op
deze manier contacten te leggen,
vinden bij de Hulpdienst over het
algemeen niet wat ze zoeken. Zo
vaak worden de vrijwilligers niet
gebeld. Soms maar twee of drie
keer per jaar voor even een kar
weitje dat tussendoor kan. Bij hoge
uitzondering komen uit de hulp
verlening langdurige contacten
voort. Soms ontstaat bijvoorbeeld
een band tussen de mevrouw en
het gehandicapte kind waar ze re
gelmatig op paste. Het kan natuur
lijk gebeuren dat een vrijwilligster
zich het lot van een hulpbehoeven
de aantrekt en dat er een vriend
schapsband ontstaat. Daar blijft de
hulpdienst dan verder buiten. Het
is mogelijk dat zulke contacten ont
staan. De vrijwilligers moeten naar
eigen bevinden handelen. De één
is daar harder of rechtlijniger in
dan de ander. Er zijn er heel wat die
even binnen komen om te doen wat
er gevraagd is en direkt daarna
weer vertrekken. Vaak is dit pre
cies genoeg."
NOOD
Waarmee we komen op de nood
achter de hulpvraag. De kater die
een alcoholprobleem verraadt, de
ziekte met spanning als oorzaak, de
hulpvraag die wijst op structurele
nood. „Wanneer onze hulp kan be
staan uit doorverwijzen zullen we
dit zeker niet laten. Het initiatief
blijft daarbij bij de hulpvrager.
Vaak komen deze mogelijkheden
tijdens het eerste telefoongesprek
ter sprake. Bijna alle meldingen
komen telefonisch binnen. De
Hulpdienst is 24 uur per dag be
reikbaar. Steeds vaker bellen men
sen ook omdat ze alleen maar even
met iemand willen praten. Wat dat
betreft is het jammer dat het Sociaal
Informatie Centrum niet meer in
Leusden functioneert. Daarvoor
was toen een uitgebreidde sociale
kaart gemaakt. Een flinke kaarten
bak vol adressen. Waar zou die
eigenlijk gebleven zijn?." Rie Oude
Egberink neemt zich ter plekke
voor deze kaartenbak te opo te
sporen: „Eigelijk kunnen we niet
zonder."
Binnenkort zal de Hulpdienst
stencils verspreiden bij de biblio
theken, kruisvereniging, fysiothe
rapeuten en huisartsen. „Vooral de
huisartsen zouden ons beter moe
ten weten te vinden. Via hen horen
we nooit iets. Dat zou zeker anders
kunnen."
De Vrijwillige Hulpdienst Leus
den staat aan de vooravond van de
traditioneel drukste periode van
het jaar. Nieuwe vrijwilligers zijn
daarom welkom. Vooral ook man
nen voor het betere sjouwwerk en
auto's liefst voorzien van trekhaak.
In januari en februari zullen veel
oude mensen, bij gladheid, een be
roep op de Hulpdienst gaan doen
voor vervoer of boodschappen. In
maart is de jaarlijkse topdrukte als
gevolg van de opgelopen breuken
tijdens de wintersport. „Met een
been in het loopgips kun je jezell
thuis vaak wel redden, maar wie
laat de hond uit?"
DONKERE DAGEN
De donkere, sombere dagen
voor Kerst, de kerstdagen zelf en
de jaarwisseling leveren eigen
specifieke problemen, waarbij de
Hulpdienst soms een beetje kar
helpen. Daardoor kunnen meei
mensen naar de kerk gebracht
worden en kan de oude meneei
ondanks zijn bibberende hander
een kerstboom vol tere ballen ir
huis hebben. Een bescheider
vlammetje houdt de dorpsgees
van Leusden in leven. „Ach," zeg
gen Joke Roetman en Rie Oude
Egberink „Het is gewoon het da
gelijks leven. Een beetje bereid
heid, een beetje inzet helpt altijd.,
naar twee kanten."
Het eerste lustrum zal gevierc
worden op dinsdag 23 januari ii
de Kom aan de Hamersveldse
weg. Bij deze bijeenkomst is ie
dereen welkom, inclusief belang
stellenden voor de Hulpdienst o
voor het op deze avond naar vo
ren gebrachte onderwerp. Me
vrouw Nabuurs zal spreken ove
de terminale zorg.
Algemene inlichtingen over di
Hulpdienst bij mevrouw R. Oud»
Egberink, telefoon 942301.
LEUSDEN -In De Korf was afgelopen vrijdag een grote modeshow
waaraan alle modezaken van winkelcentrum De Hamershof. Het
bijzondere van de show was dat de kleding werd getoond door modellen,
die de afgelopen maanden zijn opgeleid door sportschool Sport 2000 aan
de Hamersveldseweg. Om de show mogehjk te maken hadden zij tot
enkele dagen voor de voorstelling nog geoefend. Met veel plezier
toonden zij de kleding.
