In het voetspoor van de Germanen
y^\\
Uitnodiging voor een winterwandeling
op de Lunterseberg
leusileF krant
Goudsberg
LUNTERSEBERG
DONDERDAG 4 JANUARI 1990
i zandgroeve
Notarisbank
yi ."O*Middelpunt van Nederland
Restaurant
>Grafheuvel
Zandgroeve
geleden. In 1970 is een grafheu
vel opgegraven, die moest wij
ken voor de zandafgraving.
Naast beenderen van een mens
vond men ook een Veluwse klok
beker, een koperen tongdolk,
vuurstenen pijlpunten enz. Deze
grafheuvel dateerde waar
schijnlijk van 1700 jaar voor
Chr. Heel lang geleden dus.
6. Rotonde in het bos
U bent hier in een heel jong bos.
Bij het inplanten heeft men een
aardig motief toegepast: een
soort rotonde met jonge beukjes.
Neem het tweede pad links.
Langs dat pad ziet u rechts een
mooie aanplant van jonge den
netjes, Abies grandes, met platte
naalden, die zilverkleurig zijn
van onderen. Verderop een mooi
uitzicht over een glooiende ak
ker. De verdorde bloemen langs
het pad is Sint Janskruid Het
was hier in de zomer vast heel
mooi
7. Boslaan
De route gaat hier over de Bos
laan, die in Lunteren begint en
voorbij de slagboom eindigt. Ga
aan het eind van de Boslaan
linksaf en meteen rechts over
een klein kronkelpaadje door de
bosrand. Even later komt u op de
Hoge Valksedijk en dan volgt
een saai stuk Lekker stevig
doorlopen langs het raster van
het Wekeromse Zand.
8. Celtic Fields
Ga voorbij de manege het bos
weer in Als het koud is kunt u
het beste door het bos lopen
Maar ga bij zacht weer eens
langs de buitenkant van het bos.
Vanaf dat pad kunt u mooi de
akkers zien waar de Celtic
Fields liggen (zie de situatie op
het kaartje en op de oude lucht
foto). Die Germanen hadden het
nog niet zo gek bekeken om hier
akkertjes te maken. Aan het eind
van het pad, langs het prikkel
draad, de akker oversteken naar
een klein bosje in de verte.
9. Germaanse Put
In dat kleine bosje ligt de Ger
maanse Put. Een kuil in een
bosje, is dat nu alles? Onderin de
kuil, verstopt onder het zand, zit
de holle boomstam. Let eens op
hoeveel verse konijneholen hier
zitten Die beesten hebben het
hier reuze naar de zin, zo te zien
We moeten verder. Nu komt u op
de Vijfsprongweg. Helaas weer
een saai stuk, maar het kan niet
anders. De Leperkoen heeft
overal bordjes „Verboden Toe
gang" gezet Wel staan hier ka
pitale huizen langs de weg.
10. Terug naar de
Hessenhut
Voorbij de bocht komt het bos in
zicht. Volg de route zoals die
ongeveer op het kaartje is aan
gegeven. Verderop ziet u onge
twijfeld de zandgroeve. Loop er
aan de rechterkant langs - van
een pad is geen sprake meer
Vanzelf ziet u, een beetje rechts,
de akker waarlangs we zijn be
gonnen. Even later bent u weer
bij de Hessenhut. Vermoeid of
koude voeten? Achter het hek
aan de overkant van de weg is
restaurant 't Hessenspoor om
even uit te blazen.
Tot de volgende keer.
Tekst en foto's
Gerrit de Graaff
9. In dit bosje ligt de Germaanse Put
De vorige wandeling in het Lunterse Buurtbos was, mede door het mooie weer, een succes.
Honderden mensen hebben de route gelopen en genoten van het fraaie uitzicht vanaf de
Koepel. Zoals afgesproken blijven we deze keer op de Lunterseberg. De wandeling op bijgaand
kaartje loopt over het noordelijke gedeelte van de berg. Hoe meer ik me verdiepte in die streek,
tussen de Hessenweg en de Hoge Valksedijk, hoe meer ik dat gebied ben gaan waarderen. Het
blijkt dat je er niet alleen kunt genieten van de natuur en de fraaie uitzichten, maar ook de
historie van dit deel van de Lunterseberg is interessant. Verschillende leden van Oud-Lunte-
ren hebben me er één en ander van verteld. Tijdens de wandeling bekijken we het middelpunt
van Nederland, het enorme zandgat, een grafheuvel en we letten op nog meer sporen van onze
voorouders de Germanen De Gelderse Vallei was vroeger erg moerassig. Geen wonder dat
vroegere bewoners van onze streken graag op de hellingen van de Lunterseberg wilden wonen.
De route op het kaartje is ongeveer 6 km lang en is in 2 uur gemakkelijk te lopen. Goed
schoeisel aandoen, want er zitten een paar moeilijke stukken in de route. Op een paar
onduidelijke plekken is een bordje BK geplaatst. Lees voordat u qaat het verhaal even een
beetje door. Na afloop van de tocht zult u, evenals ikzelf, verrast zijn van de interessante
dingen die te zien zijn op die noordhelling van de Lunterseberg. Als het weer een beetje
tegenvalt: op een steenworp van de Hessenhut is een restaurant om wat uit te rusten. Prettige
wandeling.
Ongeveer tweeduizend jaar geleden woonden er al mensen op de Lunterse
berg. Ze jaagden op wild, woonden in hutten en begroeven hun doden in
grafheuvels. Op de noordhelling van de berg hadden ze akkertjes van 40 bij 40
meter, die als volkstuintjes tegen elkaar lagen. Een oude luchtfoto van dit
gebied bracht de vorm van die raatvormige akkerperceeltjes aan het licht. Men
noemt dat geheimzinnige akkerpatroon: Celtic Fields. Om die kleine akkertjes
8 Op deze oude luchtfoto zijn de Celtic Fields heel vaag te zien.
hebben walletjes gelegen. Het kleurverschil van de grond: zwarte vakjes met
lichtere randen maken dat ruitpatroon, dat je alleen vanuit de lucht kunt zien.
Op bijgaande oude luchtfoto zijn de Celtic Fields vaag te zien. Op het kaartje
zijn ze schematisch weergegeven. Door het regelmatig ploegen van de akkers
zijn de walletjes zo goed als verdwenen en wordt het kleurverschil van de
grond steeds minder. Op den duur zal van het Celtic Field niet veel meer te
vinden zijn. Midden in het Celtic Field is de Germaanse Put. Het is een grote
kuil in de uitgestrekte akkers. Al in 1939 werd vastgesteld dat het om een oude
waterput ging. Onderin het gat ontdekte men een holle boomstam, waaruit
men vroeger water haalde. In 1985 heeft prof. dr. G. W. Mook van de Rijksuni
versiteit van Groningen, met een paar leden van de Vereniging Oud-Lunteren,
extra aandacht besteed aan deze Germaanse Put. Een stuk van de boomstam
werd in het laboratorium onderzocht. Volgens de door prof. Mook toegepaste
C-14 methode (radio-koolstofmeting) blijkt het hout ongeveer 2215 jaar oud te
zijn. Dat is dus geweest in de derde eeuw voor Christus. Men neemt aan dat ook
de Celtic Fields in die tijd in gebruik zijn geweest. De holle boomstam, onderin
de kuil, is weer met zand afgedekt en de Germaanse Put is daarna tot archeolo
gisch monument verklaard. Op 7 juni 1985 is de Vereniging Oud-Lunteren
eigenaar geworden van het kleine bosje met de Germaanse Put, om het
ongeschonden te bewaren voor het nageslacht. Laten we daar maar eens gaan
kijken.
1. De Hessenhut
De wandeling begint bij de Hes-
gelegen aan de Hessen-
boven op de Lunterseberg.
uw voertuig zó, dat er
last van heeft. Bekijk
route op het kaartje. Het eer
ste stuk kunt u de rood-groene
palen volgen. De Hessenhut is in
1950 gebouwd en wordt onder
houden door de Lunterse pad
vinders. Vroeger zat er een ne
ten dak op, maar dat werd ver
nield. Nu heeft men er planken
op getimmerd. De hut heeft nog
al wat te lijden Nu over het pad
langs de akker naar beneden. De
tocht gaat beginnen. Probeer
eerst de Notarisbank te vinden.
2. Notarisbank
U bent hier bij de Notarisbank,
gebouwd in juni 1935 bij het ju
bileum van notaris R. Dinger.
Bij de onthullingstoespraken
kwam sterk naar voren dat deze
bank hier niet alleen voor het
jubileum van notaris Dinger was
geplaatst, maar ook ter ere van
zijn toen al gestorven voorgan
gers, die ook zo veel voor Lunte
ren hadden betekend. Vandaar:
Notarisbank Alleen had je hier
in 1935 een prachtig uitzicht. De
Notarisbank staat op de ge
meentelijke monumentenlijst en
wordt dus goed onderhouden.
Loop nu aan de achterkant van
de bank omhoog
3. De Lindeboomsberg
Sta even stil bij de grote steen
met het opschrift „MIDDEL
PUNT NEDERLAND" U bent
hier op de Lindeboomsberg, 51
meter hoog, het hoogste punt
van de Lunterseberg. Ook hier
wordt het uitzicht belemmerd
door het geboomte Volgens
overleveringen stond hier vroe
ger een lindeboom, waaronder
recht werd gesproken Ook la
gen hier vroeger drie grote ste
nen (zonnewendestenen) waar
op onze primitieve voorouders,
aan de hand van de stand van de
zon, de langste en de kortste dag
konden bepalen. Eén van die
stenen bepaalt nu het middel
punt van Nederland op dit histo
rische plekje. Kruisgewijs is de
afstand van Lunteren naar
Nieuwe Schans en Oostburg
ongeveer gelijk, evenals die van
Lunteren naar Vaals en Vlie
land, ook ligt Kijkduin en de
Duitse grens bij Gronau even ver
van dit punt, maar wetenschap
pelijk berekend is het niet, zoals
dat het geval is met de steen in
Putten, die het zwaartepunt van
Nederland moet voorstellen Op
16 oktober 1965 is deze steen
onder veel belangstelling ont
huld. Neem het pad aan de kant
van de letters op de steen.
4. Zandgroeve
Als u vanaf de steen, via een
smal pad met veel berken er
langs, voor een brede zandweg
komt: steek die dan over en ga
linksaf en volg het paadje langs
de rand van het zandgat. Twee
maal kruist ons paadje een diepe
geul, dat is even wat moeilijk
Mooi gezicht: dat immens grote
zandgat Ontelbaar veel wagens
zand en grind zijn hier wegge
haald Nu wordt de bodem opge
vuld met een paar meter bouw
afval.
5. Grafheuvel
Op de Lunterseberg liggen ver
schillende grafheuvels. Hier één
met op elke hoek een ongeveer
70 jaar oude Amerikaanse eik.
De grafheuvels dateren waar
schijnlijk uit de tijd van de Cel
tic Fields, ongeveer 2500 jaar
'.Germaanse Put
't Hessenspoor^
Wekeromse
k Zand
Cijfers op het kaartje corresponderen
met de cijfers in de tekst en bij de foto's.
Buurtbos
--
Op de Lindeboomsberg is het Middelpunt van Nederland
7 De hessenhut op de Lunterseberg.
