„Volksdansen is door het volk, niet voor het volk" leusifl e kran Is Steeds meer restaurants hebben seniorenmenu's Ilona van den Burgh van jubilerende volksdansgroep Saméachgan: Vermogen op de oude dag De bisschop danst m WOENSDAG 21 FEBRUARI 1990 LEUSDEN - Zondagavond in de Blijhof, generale repetitie van volksdansgroep Saméachgan. Komende zondag is de speciale ^uitvoering in de Korf ter gelegenheid van het vijftienjarig bbestaan. De hoofden worden rood, het tempo hoger. Voor een aantal dansers lijkt dit geen enkel probleem. Zij bewegen zich C'L'ZO lichtvoetig, alsof ze nauwelijks gewicht hebben en zich uit n^kunnen leven in het soepel bewegen van het bovenlichaam. Zij n zingen de melodie met 'la-la-la' mee. Daar hebben de naden- kers geen tijd voor, die tellen en laten hun de voeten orders ^uitvoeren. Zij controleren bezorgd of dansen zoals de rest ^.probeert te dansen. Het nadenken verzwaart het lichaam en jn maakt de bewegingen stijver. Zij dansen volgens het boekje. 1], Slechts een enkeling vergeet te dansen. Die maakt de voorge schreven bewegingen als waren het gymnastische oefeningen, die alleen dankzij veel ijver en krachtsinspanning kunnen r slagen. ik,, itj5Volksdansen zit de Nederlan ders niet echt in het bloed. We ip zitten te weinig met de dorpsgeno- it ten op mooie zomeravonden buiten 5 com in een plotselinge opwelling van gemeenschapszin de Dnekus- 01.dans te willen doen. Vroeger werd ;l;er gedanst bij de jonge-meisjes- ■dverenigingen en op de Paasheuvel. [Sindsdien is het idee bij velen blij- r ven hangen dat volksdansen hoort bij folkloristische enclaves in de ia Achterhoek of bij macro-biotische Tc geitenwollen sokken in de zachte vemaar moeilijke sector van bezin- j^ningsweekenden. 1 '•"CURSIST Dona van den Burg past niet bij dat i&eeld. Afhankelijk van de sjaal die oj| draagt of de hoed die ze opzet lilijkt ze op een Peruaanse, een zi- g geunenn, een Israëliet of een Turk- d'se. Toch leidt zij vijftien jaar het ^volksdansen in Leusden. Niet om de passen, maar om te dansen. liefst in kleurrijke kostuums met _veel lappen. Niet om de voorstel ling maar om het samendoen. ,Ik zie liever dat iedereen enthou- meedoet dan een perfecte uit- tring waaraan de spontaniteit itbreekt" zegt ze. Zondag laten dansgroepen zien. waartoe zij staat zijn. De voorstelling in de »rf met 'bal na' is overigens al >er kocht. Dona van den Burg (48) zegt altijd ■bezig te zijn geweest "met lappen, Imet toneel, met knutselen, dingen ■maken en gek doen.' Maar ze was nÉflfteegster en adjunct-direktnce van een bejaardenhuis. Ruim vijf- Hen jaar geleden verhuisde ze naar Leusden Haar pogingen om hier werk te vinden in combinatie met iét moederschap liepen op mets Haar zoon ging naar de peuter speelzaal van de Blijhof. Dona hielp mee en raakte daardoor betrokken bij het speeltuinwerk. „In de eerste jaren heb ik op de Blijhof van alles gedaan. Ik gaf een cursus poppen maken, zat in het bestuur. Het was leuk, dus volgde ik een cursusje Jeugdleiding", verklaart Dona. Ze blijft 'cursusjes-volgen'. Bij de kadercursus voor jeugdleiding hoort volksdansen. „Tot die tijd had ik er nooit bij stilgestaan dat dit iets voor mij zou zijn. Maar vooral de Israëlische dansen deden mij wat. Een paar maanden later, in 1975 startte ik met de eerste groep kinderen. Al snel daarna wilden de ouders, vooral de moeders, ook dansen. Twee van die moeders dansen nog steeds. Manon van de Kamp en Truus de Kleuver. Zo is het begonnen." Sindsdien werden landen bezocht op zoek naar dansen en kostuums. Inmiddels beschikt ze zeker over driehonderd kostuums. „Negen van de tien zelf gemaakt", schat ze. Af en toe krijgt ze orginele kostba re exemplaren. Ze blijkt een van de weinige vrouwen te zijn die haar man kan roemen omdat hij een oude jurk aan haar cadeau gaf. „Dan trek ik die gelijk de eerst volgende keer op de volksdans club aan. Schitterend. Ik kleed me trouwens altijd naar mijn eigen smaak. Die is altijd anders geweest dan de doorsnee. Zo ik me ook altijd anders bewogen heb als de meeste mensen. Ik heb daar van een juffrouw van de Hervormde school nog eens een standje voor gehad. Ik liep niet netjes, zei ze, ik danste." VOLKSDANS Toch werd ze adjunct van een be jaardenoord en zat ze nooit op bal let. Eenmaal op dreef bij de Blijhof was ze niet meer te stuiten. De Blij hof bestond toen nog uit één klem zaaltje. „Daar paste net een krin getje van twaalf m. De grote zaal heb ik bijna zelf gebouwd, mag je wel zeggen.Als ik ergens aan be gin, wat gebeurt, gebeurt, maar het moet lukken." ISRAEL In de grote zaal ligt met de meest ideale vloer en staan geen spie gels. „Spiegels schrikken mensen af', volgens Dona. „Soms zie je in prachtige entourages gordijnen voor de spiegels hangen Mensen voelen zich 'unheimisch' wanneer ze met hun eigen spiegelbeeld ge confronteerd worden. Volwasse nen verkrampen. Kinderen gaan gek doen. Ik werk nu met video film. Dat is ook wennen maar het achteraf bekijken van eigen fouten heeft resultaat." Volksdansen behoren volgens Dona met uitsluitend bij de folklore. „Er worden dagelijks meuwe dan sen gemaakt. VoUcsdansen zijn niet per definitie traditioneel. Natuurlijk heeft ieder land zijn basispassen. Maar met die passen zijn een hoop meuwe combinaties te maken. Volksdansen is vaak veel ingewik kelder dan bijvoorbeeld stijldan sen. Een Engelse wals blijft een Engelse wals. ADeen de muziek waarop gedanst wordt is anders. Bij volksdansen hoort veel meer passenmateriaal en dan nog alle mogelijke bewegingen van het li chaam, het hoofd en de armen." „Bij volksdansen zijn de passen niet allemaal vast omschreven. Eigen lijk zou je bij iedere darts moeten kunnen improviseren. Maar dat kan in Nederland met. Wij hebben geen cultuur waarin iemand mak kelijk naar voren stapt om anderen aan te zetten een bepaalde ritmi sche beweging na te doen. Vrou wen kunnen dit hier nog het best. Ze zijn flexibeler dan mannen en gaan eerder uit de bol. Het ken merkende van volksdansen is toch dat het een dans van het volk is. MANNEN Dansen met elkaar, van binnen uit met een gevoel van nou zijn we samen. In Israel wordt iedere gele genheid aangegrepen om te dan sen. Na afloop van iedere sabath bijvoorbeeld. Dat is natuurlijk ook een identiteitsbevestiging. In de Is raëlische dansen is de herkomst van mensen uit heel Europa af te leiden, maar ze bevestigen de Is raëlische identiteit. Dat is geen to neel, dat is gevoel. Maar over het algemeen streeft men hier vooral naar een perfecte uitvoering, de presentatie staat voorop. Het is toch grappig te bedenken dat de meeste van mijn cursisten Neder landse dansen aanvankelijk niet leuk vonden. Ze dansen volksdan- sen afkomstig uit een tiental landen maar durven voor hun eigen land niet op te komen." Een van de cursisten op zondag avond: „Dansen is voor mij lekker bezig zijn, alles van me afzetten en bewegen op muziek. Wanneer ik daarbij zo'n gekke Volendamse muts moet opzetten, nou dan moet dat maar, het dansen is leuk." In het gesprek komt Dona een aantal keren terug op wat volks dansen volgens haar zou moeten zijn. „VoUcsdansen is iets wat uit je lijf moet komen. Wat je zelf voelt als je bijvoorbeeld door de bossen loopt en je zin knjgt om te huppe len. Het moet aanstekelijk werken. Mensen moeten niet alleen kijken, ze moeten meedoen." Dansen is voor haar nog steeds een hobby. De vergoedingen moeten zorgen dat ze uit de kosten komt. „Het is een aktiviteit die zichzelf moet bedruipen. Als ik een zakelijk mens was stopte ik er niet aUes in. Het is mijn hobby. Zodra ik een naar gevoel krijg, bedenk ik dat als het zo moet gaan het wel werken lijkt en dat hoeft het van mij niet meer. Voor volksdansen vraag ik geen subsidie. Ik sta nog altijd op het standpunt dat iets wat je zelf wilt doen dat je daar geen subsidie voor moet hebben maar dat het moet kunnen." In Leusden blijft de toeloop groot. Ze heeft behalve twee kindergroe pen, een aantal volwassen groepen en een ouderengroep. „Het pres tatie-gerichte is in de ouderen- groep het minst aanwezig. De jong ste is ongeveer 45. de oudste 76. 't Menselijke dat in die groep aanwe zig is, is onvoorstelbaar. GEVOEL Een gemêleerde groep, maar zo gezellig." „Ik wijs de mensen er altijd op dat ze met prestatiegericht moeten dansen maar dat ze wel een pres tatie moeten leveren."Haar eigen voorkeuren spelen in de groepen een belangrijke rol. „Ik hou van warme landen. Van de landen rond de Middellandse zee en Zuid-Ame rika. Scandinavië en Noord-Amen- ka zeggen mij minder Schotse en Hongaarse dansen kan ik wel leuk vinden maar zijn me vaak te man nelijk. Ik voel me te vrouwelijk om die stijl te kunnen overbrengen. Israël trekt me het meest,dansen uit dat land hebben iets bevnj- dends. Daar word je moe van maar raak je met door uitgeput. Integen deel." Op het repetoire staan ook dansen mt Joegoslavi, Roemenië, Rusland, Griekenland en Zuid-Amenka.,, Ik zou wel eens echte renaissance- dans wiUen doen. Vooral om dat werpen van de blikken. Ach bij VoUcsdansen speel ik toch vooral toneel." Over de motieven van de Leus- denaren die naar volksdansen gaan, zegt ze „De meeste doen het om in beweging te zijn, om bezig te zijn met iets dat met cultuur te ma ken heeft en om de gezelligheid." Met haar cursisten danst ze regel matig voor en met dementerende ouderen „Die herkennen de mu ziek en de sfeer van vroeger. Daar voor is dansen een feest van her- kenrung."In Leusden ontbreekt de groep tussen veertien en ruim twintig in. Ze betwijfelt of veel men sen in Leusden volksdansen om zich op die manier open te steUen voor andere culturen. „Leusden is daarin niet maatgevend. In Amster dam heb je wel van die hele speci fieke groepen, hier met." „Vroeger vertelde je veel meer over een dans dan tegenwoordig mogelijk is. Doordat mensen soms jaren op volksdansen zitten, kun je niet steeds hetzelfde verhaal herhalen. Met als gevolg dat veel mensen niets meer van de achtergrond van een dans weten. Maar je gaat af op de emotionele band met de de dans. De sfeer die de muziek en de bewegingen oproepen. Eigenlijk zou ik naar aUe landen toewülen." Cursisten op zondagavond uitten een zelfde wens. En een aantal zijn inderdaad naar Israël, Hongarije of Roemenië gegaan. Dona heeft de volksdansers voorbereid op een voorstelling waarmee het vijftienjarig bestaan gevierd moet worden. „Het wordt een gewone voorstelling waaruit het plezier moet spreken. Ik ben met m gegaan op de suggestie er ditmaal een perfecte doordachte uitvoering van te maken. Het moe ten sprankelen. Een perfecte voor stelling is mnooi om te zien maar theater" Die mentaliteit blijkt bij een aantal cursisten aangeslagen. Mies Brugmans, een van de dan sers „3 maart zal mij worst wezen. Ik dans gewoon lekker met dit ver schil dat er meer mensen kijken." Arthur Goossens, een van de weini ge mannelijke leden Tijdens het oefenen komt het ongedwongen plezier en het meeslepende beter naar buiten als tijdens een uitvoe ring." De voorstelling zondag is uit verkocht ondanks dat "kijken veel minder leuk is dan zelf doen". Om te kunnen volksdansen zijn geen bijzondere eigenschappen of vaar digheden nodig. RITME „Een beetje ritmegevoel is mooi meegenomen. Maar belangrijk is dat je het gewoon doet met een instelling dat wanneer het met hikt je pech en plezier hebt gehad." De meest gehoorde raag bij volksdan sen blijkt „Ben jij nou een man of een vrouw?" Het Leusdense volks dansen blijft vooral een vrouwen- aangelegenheid. LEUSDEN „Sinds jaar en dag is het schenken van ei gen huis en geld door ouders aan kinderen een geliefd on derwerp op menige familie bijeenkomst. De angst dat het moeizaam opgebouwde ver mogen na opname in een be jaardentehuis of na het over lijden (groten)deels door Va dertje Staat zal worden op geëist, zit er stevig in." Zo begint een interessante bro chure 'Uw vermogen en de oude dag', een uitgave van de Koninklijke Notariële Broederschap. Iedereen die ouder wordt, weet dat het wonen in een verzorgingshuis, een bejaar denoord, een kostbare zaak is. Vaak moet het eigen ver mogen worden opgemaakt om de pensionprijs te kunnen betalen. Het gedeelte van het vermogen dat van dit 'opma ken' is uitgezonderd bedraagt momenteel voor een echtpaar 9600 gulden en voor een al leenstaande 4800 oulden. Naast dit zogenaamde 'vrijge laten vermogen' mag men nog 10.000 gulden (een echt paar) en 5000 gulden (afleen- staande) reserveren voor be grafenis of crematiekosten. Deze reservering moet wel op een speciale mamer gebeu ren; dat bedrag op de ge wone spaarrekening zetten, voldoet niet aan de gestelde eisen. Kan men maatregelen treffen zodat met het eigen huis en het eigen spaargeld geen on gewenste dmgen gaan ge beuren? Wat voor mogelijk heden zijn er om daar wat aan te doen? Bijvoorbeeld voor het eigen vermogen tijdig te verminderen ten gunste van de kinderen? Hoe kan ik voor komen, dat de fiscus straks via de successiebelasting veel geld binnenkrijgt, dat ik liever aan de kinderen had gegund? Over de problemen die sa menhangen met het vermo gen en de vragen die ontstaan bij het ouder worden over dat vermogen, heeft de ver eniging van notarissen een handige brochure samenge steld. Daann komen kort en bondig allerlei mogelijkhe den aan de orde en ook de haken en ogen die men moet vermijden. Zo komt ter spra ke: het schenken of verkopen van het huis aan de kinderen en wat daar allemaal aan vast zit. Hoe zit het dan met het ge bruik en de bewoning van dat huis. Wanneer is het zo genaamd schenken op papier te overwegen Hoewel er vanuit het minister van WVC reeds gesproken is over een mogelijke verande ring van de hoogte van het 'vrijgelaten vermogen' en hoewel maar ongeveer tien procent van aüe semoren ooit in een verzorgingshuis te recht komt, kan het toch de moeite waard zijn om deze (gratis) brochure even te ha len bij de dichtstbijzijnde no taris. De brochure geeft im mers een oriëntatie in een problematiek waar veel oude ren mee bezig zijn. Voor rege lingen welke heel precies zijn aangepast aan de eigen situa tie en eigen wensen, zal een gesprek met een notaris noodzakelijk zijn. Ik heb heel war uren doorge bracht voor de televisie. De Bgebeurtenissen in Zuid-Afrika wilde ik op de voet volgen. IOnvergetelijk om een onge- I broken Nelson Mandela te Szien, hand in hand met zijn B vrouw Winnie, lopend vanaf 'l het gevangerusterrein naar ■zijn vrijheid. Ongebroken na 1 zevenentwintig jaar gevange- Inis. Dan beschik je wel over een bijna onvoorstelbare geestkracht. |£n die veelsoortige reacties. achen en huilen van S vreugde, zowel bij de zwarte bewoners van Zuid-Afrika als bij de mensen van het Anti- Appartheidscomité het hun bewonderenswaardig door zettingsvermogen. Een beeld dat mij nog voort durend voor ogen staat, is de dan vreugde dansende bis schop Tutu. In een paars over hemd met een gemeen blauw gekleurde broek. Daar staat hij in zijn huis met vrouw en andere familieleden te dan sen: armen omhoog en een vrijheidslied zingend De klaarstaande verslaggever in teresseert hem op dat ogen blik niet. Hij moet zijn vreugde om de vrijlating van Mandela uiting geven en hij danst. Onwillekeurig moet ik den ken aan onze Nederlandse bisschoppen. Ziet u ze al van vreugde dansen? Bisschop Gijsen, Simonis of Bër? Maar om eerlijk te zijn: ik ben ook niet iemand om te gaan sprin gen van vreugde. Mandela en bisschop Tutu zullen het mij niet kwalijk ne men, dat ik nog even doorga op dat dansen. Want de ko mende week zal toch een groot aantal Nederlanders la ten zien, dat zij ook aardig uit hun bol kunnen gaan, al is daar vaak heel wat bier voor nodig. Al noemen we de va kantie die veel kinderen heb ben crocusvakantie in plaats van het vroeger gebruikehjke camavalsvakantie, toch zullen vele Nederlanders weer flink en luidruchtig carnaval gaan vieren. Als Noord-Nederlander heb ik nogal moeite om zelf te hos sen en te dansen. Een enkele keer heb ik carnaval gevierd m de Achterhoek met de Lim burgse Club. Ik denk nog met plezier aan mijn gedans en gespring, al kon ik niet op te gen de rasechte bierdrinkers. We zijn nog eens in Den Bosch geweest, met verbra- bantste familie mee naar een carnavalsviering. Op straat was het leuk, maar de over volle feestzaal hebben we schielijk in de steek gelaten omdat we daar ademnood kregen. Aan mijn lijf dus niet te veel polonaise, al kan ik wel genie ten als ik zie hoe anderen vol overgave en met veel plezier carnavallen. Gelukkig is het niet zo druk meer op de tele visie met het promoten door Adèle en Andre en andere 'topartiesten' van hun carna valsliederen. De bhjf wel met verbazing zit ten als ik zie hoe sommige se nioren in een verzorgingshuis opgetuigd worden met een mal hoedje en opgepept wor den om te gaan hossen Ik denk niet dat hun gehos hen net zo natuurhjk afgaat als de dansende bisschop Tutu. Maar ik hoop dat ze wel veel plezier hebben. VUT-ter LEUSDEN - De wereld vreemde senior die figureert in de reclamespot van de MacDonald's restaurants, vindt de Big Mac veel te groot en onhandig. Men kan van mening verschillen of hier een opa ten tonele wordt gevoerd die niet weet wat er in de restaurantwereld te koop is, in ieder geval is dui delijk dat hij de hamburger te groot vindt. Hij is niet de enige senior die moeite heeft met de kwantiteit van de in restaurants voorgeschotelde menu's. Nog maar heel lang zaam beginnen in Nederland de horecabedrijven tegemoet te komen aan de wensen van de ouderen. In Amerika kun je in een groot aantal restaurants een speciaal 'seniorbreakfast' be- steUen Meestal is dan van het geserveerde ontbijt het aantal 'pancakes' en het aantal kleine saucijsworstjes minder en aangepast aan de senior maag. Op bepaalde uren zijn in veel restaurants ook 'se- ruordinners' te krijgen. Dan is de hoeveelheid kleiner, wat ook in de pnjs tot uitdrukking komt. Ook ouderen die naar Duits land en Oostenrijk op vakan tie gaan, hebben ongetwijfeld ontdekt dat daar heel wat res taurants zijn die met een 'Se- niorenteller' of 'Senioren- platte' inspelen op het eetge drag van veel ouderen In Nederland is het nog een uitzondering als men een spe ciaal Senior-menu kan krij gen. En om een kmder-menu te bestellen is minder leuk. Zelfs als men dat de aardige naam Junior-menu geeft, zoals het Leusdense Hakhorstres- taurant doet. Want semoren zullen niet zo gecharmeerd zijn van tomatensoep 'met pretletters'. Bij navraag onder een aantal ouderen hoort men de vol gende opmerkingen. "Ik hou erg van pannekoeken, maar elke keer als ik in een panne- koekrestaurant ben geweest moet ik bij thuiskomst zeg gen: eigenlijk heb ik toch weer teveel gegeten." Of: "Ik hou wel van ijs, maar die grote kommen met ijs, die je na een maaltijd knjgt zijn me meestal te veel en iets klemers heb ben ze vaak met op het menu staan. "Een ander zegt: "Vooral als je plate-service bestelt, dan krijg je me toch een hoeveelheid op je bord, het lijkt wel een molshoop. Ik heb aan veel minder genoeg. En m'n bord halfvol laten staan, nou nee." De te grote porties voor oude ren krijgen heel langzaam ook in Nederland meer aandacht. Zo heeft het vakblad voor de restaurateurs en ook het blad Aktief en Vrij onlangs over dit onderwerp geschreven. Uit een onderzoek is namelijk ge bleken dat veel ouderen graag een speciaal Senioren menu willen. "Te grote por ties zijn voor velen vaak een onoverkomelijke drempel". In Aktief en Vrij merkt een restaurateur op: "Vooral ou dere mensen generen zich om eten te laten staan. Dat vin den ze zonde. En sommige mensen durven niet om klei nere porties te vragen." Hij heeft daarom duidelijk op de menukaart vermeld, dat men kleinere porties kan vragen en dat de prijs wordt aange past. Een andere restauranthouder voert al emge jaren een Senio- ren-dne-gangen-diner, dat elke middag om twaalf uur wordt geserveerd voor ge middeld twaalf en halve gul den. Elke middag ontmoet een aantal senioren elkaar in dit restaurant bij het gebrui ken van dit Senioren-menu. Een enkele steekproef laat zien, dat de Amersfoortse sta tionrestauratie al ruim een jaar op de kaart heeft staan "Op vertoon van uw seniorenkaart (van de Spoorwegen) of 65 Pas hebben wij een speciaal driegangenmenu voor een aantrekkelijke pnjs: 14,75." Bij ruim 50 stationsrestaurants is dit menu verkrijgbaar. Maatje kleiner Desgevraagd zegt Jos Ver duin, eigenaresse van restau rants en pannekoekboerdenj Hakhorst: "Eigenlijk hebben we daar nog nooit bij stil ge staan. Misschien komt dat om dat wij het heel gewoon vin den, dat we rekening houden met onze klanten. Als oude ren het vlees teveel of te zwaar vinden, dan adviseren we hen om lichter verteer bare vis te nemen. Dat geldt ook bij het voorgerecht: een bouiüon of Ardenner ham met meloen is ook vnj licht. Van zelfsprekend houden we re kening met het dieet van be zoekers, als men dat kenbaar maakt." Ook elders zeggen restau ranthouders dat veel ouderen kennelijk nogal moeite heb ben om hun wensen naar vo ren te brengen. Nu het duide lijker wordt dat het aanbieden van een senioren-menu of de mogelijkheid om kleinere porties te bestellen meer ge wenst wordt dan men wist, beginnen steeds meer restau rants dat op hun kaart te ver melden. Jos Verduin maakt nog duide lijk, dat ouderen in de Hak- horst-pannekoekboerdenj heus niet hoeven terug te val len op de 'kmderpannekoek- boerdenj PIPO, met snoepge- zichtjes' "Iedereen, dus ook de oudere bezoeker, kan elke pannekoek in een kleiner for maat bestellen en dan geldt: is de pannekoek een maatje kleiner dan is ook de prijs een maatje kleiner."

Historische kranten - Archief Eemland

Leusder Krant | 1990 | | pagina 7