Achterveld krijgt bekendheid
i
leusd
en
kron
Voedselconferentie 45 jaar geleden in Achterveld
woensdag 25 april 1990
ACHTERVELD - De strijd der Geallieerde soldaten be
gon onder meer in het Noord-Afrikaanse Algiers, het ei
land Sicilië en aan de Normandische kust. Na 2Vt jaar
strijd werd het 'Vredeseindpunt' Achterveld bereikt.
Einde van de oorlog, op weg naar huis. Tweehonderd Ca
nadese oud-soldaten brengen op vrijdag 4 mei 1990, in de
voormiddag een bezoek aan het 'oorlogsdorp' Achterveld.
Ze gaan een kijkje nemen in de oude Sint Jozefschool (nu
'De Moespot') waar een kleine tentoonstelling ingericht is
over 'De Voedselconferentie van Achterveld.'
De dagen van de herdenking van de Tweede Wereldoorlog
naderen weer. Voor Leusden en Achterveld, waar een deel
van de Valleistelling was, zijn dat bijzondere dagen. Ach
terveld was in de nadagen zelfs het toneel van internatio
nale voedselconferenties. De komende weken zal er een
serie verhalen van de hand van J.M. Schouten in deze
krant verschijnen. Zij gaan over de vijf oorlogsjaren in
Leusden en Achterveld. De verhalen gaan met name over
het begin en het einde van de oorlog. Eerder verscheen er
al een verhaal over de legering van 1500 soldaten in
Leusden en Achterveld. Deze week gaat het over de voed
selconferentie in Achterveld.
Volgende week, 2 mei, gaat het over de gealiierden, die
aan het einde van de oorlog hebben meegeholpen aan de
bevrijding. De oorlogslachtoffers komen op 9 mei aan de
orde. De serie wordt afgesloten met een verhaal over de
verwoestingen in 1940 en de grote stroom vluchtelingen
die daarvan het gevolg was.
Prins Bernard komt aan in Achterveld en ontvangt bloemen van Marie
en Corrie Kok, die vlakbij de school woonden. Hij reed in de auto
die in beslag genomen was van Seys-Inquart.
De conferentie duurde ruim vier
uur Toen kwamen weer auto's
voor en werden de Duitschers on-
geblindoekt weggebracht Ach
terveld leefde weer op. d.w.z de
Achtervelders die emog waren,
want tweederde was gevlucht
naar het gastvrije bevrijde Bame-
veld. De Duitschers ongeblin-
doekt weg dus dan was de confe
rentie zeker goed verlopen. De
geheele Zondag mocht men niet
buiten komen. Er werden voor het
schoolgebouw vlaggen geplaatst,
de Nederlandsche driekleur, de
Engelsche, Amenkaansche en
twee Canadeesche oorlogsvlag-
gen en ook nog een Russische
roode vlag met gele hamer en sik
kel.
SEYS-INQUART
In de vroege ochtend van Maan
dag 30 April 1945 vertrok Seys-In
quart met luitenant-generaal P
Reichelt, de chef-staf van Blasko-
witz. uit Den Haag naar Achter
veld. Louwes, die met een team
van zes Nederlanders zou bijwo
nen, was door de Duitsers uitge
nodigd met hen mee te rijden,
maar hij had voor de eer bedankt.
Om elf uur ontmoetten de Neder
landers en Duitsers elkaar in
Amersfoort om gezamenlijk naar
Hoevelaken te rijden, vanwaar te
voet door de Duitse linies werd
verder gegaan. Omringd door
Duitse soldaten met witte vlaggen
liep het gezelschap, springend
over sloten, langs prikkeldraad
versperringen naar de hoofdweg.
Bij de spoorlijn van Amersfoort-
Apeldoorn stonden Canadese sol
daten met een witte vlag om de
begeleiding van de Duitsers over
te nemen. Vervolgens reed het
gezelschap in jeeps door de ge
allieerde linies naar Achterveld.
Na meerdere besprekingen werd
het hulpprogramma afgerond: er
zou dagelijks 1600 ton voedsel
naar het noodgebied worden ge
bracht. 700 ton per spoor van Den
Bosch naar Ede, 300 ton over de
weg naar Amersfoort en 600 ton
per binnenbschip naar Renkum.
De vrachtauto's naar het westen
zouden gebruik maken van een
corridor tussen Wageningen en
zette zijn radio aan. Eindelijk, na
dat allen een luchtje hadden ge
schept, zette de colonne wagens
zich in beweging, richting Ter-
schuur. Zoo was de conferentie in
Achterveld geëindigd en het re
sultaat m ons dorp was, dat er een
gejubel opsteeg, waar schier
geen einde aan kwam. De vrede
was geteekend.. en nog wel in
ons dorp Al weer een naam aan
de geschiedenis van ons land toe
gevoegd. 30 April 1945 vrede van
Achterveld. Enkele inwoners hin
gen de vlag al uit. Doch even later
bleek dit te voorbarig te zijn, want
nog was de vrede niet getekee-
kend. Wat een teleurstelling. De
vlaggen werden weer ingehaald,
want men kon nooit weten, de
moffen konden nog eens weer
probeeren m Achterveld terug te
komen. Zij hebben dit nog wel
trachten te doen, maar de Cana-
deezen zorgden wel, dat hun dit
met gelukte.
Zoo heeft Achterveld, het kleine
dorpje, nog geen half uur verwij
derd van de Grebbelme, de sen
satie beleefd, dat vele hoogmo
gende heeren het met een bezoek
vereerden, met als doel te confe-
reeren over de vredesvoorwaar
den en al is dan ook hier de vrede
met geteekend. toch zal hier de
grondslag gelegd zijn voor de ver
dere besprekingen die in hotel De
Wereld te Wageningen zijn voort
gezet en waar ook resultaat be
reikt is. Nu is in Achterveld men-
schelijkerwijze gesproken, het
leven van milüoenen West-Neder
landers gered, door de resultaten
op deze voedselconferentie be
reikt.
Seyss-Inquart volhardde in zijn
weigering te garanderen dat de
Duitse troepen de voorwaarden
voorde 'wapenstilstand' - zonder
welke voedseltransport door de
lnies niet mogelijk zou zijn - zou
den nakomen Toen generaal Be
dell Smith tenslotte zijn geduld
verloor en met ernstige maatrege
len dreigde, antwoordde de
Reichscommissar schouderopha
lend 'Het laat mij koud', waarop
Bedell Smith hem via de tolk me
dedeelde dat hij spoedig geheel
'koud' zou zijn indien hij zijn stand
punt met wijzigde.
Pas aan het eind van deze bespre
king werd de kwestie van de capi
tulatie aangeroerd. Aan Seyss-In
quart werd te verstaan gegeven
dat de Duitse legers overal gron
dig verslagen waren en dat het
einde van de oorlog vermoedelijk
een kwesüe van enkele dagen
was. Vond hij het niet verstandig
dat de Duitse troepen in Neder
land zich maar meteen zouden
overgeven?
Zijn antwoord hierop was dat hij
als burgerlijke autoriteit hierin
geen beslissing kon nemen. Nadat
er enkele werkcomités gevormd
waren, werd naar de linies terug
gebracht. Met haar keerden ook
terug de Nederlandse burgers uit
het bezet gebied wie. in tegenstel
ling tot de Duitsers, met zeer veel
egards uitgeleide werd gedaan en
die aanzienlijk opgewekter ver
trokken dan zij gekomen waren.
Bij de kerk in Achterveld stonden Canadese legertenten opgesteld.
Daarm werden de maaltijden voor de gasten klaargemaakt. Op de
achtergrond is de school te zien. waar de voedselconferentie
gehouden werd.
yy.*K,0A eb Kil ja*.®»" vo~ «- JfaJL
CHTERVELD - Meer dan drie miljoen West-Nederlanders
Hen honger in de winter van 1944. Zij wachten op de komst
b de geallieerde bevrijders, op voedsel, de bevrijding en de
[jjheid. Barneveld wordt op 28 april 1945 bevrijd van het
oitse juk. 28 april 1945 begint de conferentie in Achterveld
rer voedselaanvoer naar West-Nederland. Plaats van de be-
irekingen is de Sint Jozefschool. Tweehonderd Canadese oud-
ïdaten zullen op 4 mei 1990 om 10.00 uur een bezoek brengen
in de Sint Jozefschool - nu de Moespot -Daar is een ten-
Cnstelling over de voedselconferentie van 28-30 april 1945.
De Achterveldse huisarts M.R. Braun maakte deze foto, hoewel fotograferen verboden was. Het is de laatste foto,
waarop Seys-Inquart nog voorkomt in zijn functie als Reichskommissar. De foto is genomen op 30 april.
Rhenen en aan het emd van de
week zou de haven van Rotterdam
opengesteld worden voor dne
schepen met 2000 ton voedsel.
Eisenhower schreef in zijn rapport
aan Gerbrandy en de Bntse gene
rale staf: "De besprekingen waren
ten aanzien van de aanvoer van
voedsel naar West-Nederland een
volledig succes, maar voor het
ovenge waren de resultaten nega
tief." Geen capitulatie dus, en
daarmee had Seys-Inquart volgens
Bedell Smith zijn laatste kans voor
bij laten gaan om emge grootmoe
digheid of medelijden met het zin
loze leed te tonen.
Een verslag uit het Nieuwsblad
van Barneveld: Die maandag
daarop, 30 Apnl 1945, werd er
weer een conferentie gehouden.
Net voor de middag kwamen de
auto's aan. Nederlandsche verte
genwoordigers, Amerikanen, En-
gelschen en Duitschers stapten uit
en gingen direct het schoolge
bouw bmnen. De moffen nu onge-
blindoekt. De dorpelingen - hoe
wel verboden - er op af, vaak
achter de landerijen om ook
vooral wat zien. Herr Reichs Ko-
missar Seyss Inquart was ook aan
wezig. Ook Z.K.H. Pnns Bemhard
was inmiddels gearriveerd, met
een zeldzame mooie luxe wagen
met op het nummerbord de letters
R.K. 1 en een Duitsche dienststem-
pel er op. Het bleek de in beslag
genomen auto van onze 'geliefde'
Seyss te zijn. De Prins wandelde
naar de school. Een tiental men-
schen die hij in de gaten reeg
wuifde hij toe.
Hij was gekleed in een leeren
jasje zooals de Canadeese solda
ten die hebben, en een bruine
manchester broek. Een paar kin
deren van het dorp gaven hem
bloemen voor Prinses Juliana die
dien dag verjaarde Het begon te
regenen van jewelste, maar nie
mand dacht aan naar huis gaan.
Terwijl allen daar geduldig ston
den te wachten op de dingen die
komen zouden, passeerde nog
een lijkstoet van een jongeman
die door de Duitschers op wreede
wijze om het leven was gebracht.
Hij was de zooveelste van ons
dorp die door den oorlog het
leven liet.
Doch nu waren er toch gegronde
redenen om aan te nemen, dat de
terreur van het nazi-dom spoedig
voorbij zou zijn. Voor het echter
zoover was moest er nog heel wat
besproken worden. Eindelijk te
gen den avond was het dan zoo
ver De conferentie was beëin
digd. Schotse officieren met hun
breede plooirokken en met hun
stick, Amerikaansche, Engelsche,
Canadeesche en Russische gene
raals en officieren liepen heen en
weer evenals vele civiele perso
nen, waaronder ook een vrouw.
Als laatste kwam Seyss met zijn ka
meraden naar buiten, allen keken
strak en stuurs voor zich uit, in te
genstelling met de geallieerden,
die allen, ook de Russische, even
voorkomend waren.
De Russische generaal stond
steeds via de radio met Moskou in
verbinding en ook Pnns Bemhard
J) 28 en 30 april 1945 zijn er be-
Ignjke besprekingen in de Ach-
Iveldse School over de voedsel-
|oizierung voor hongerend
[Bst-Nederland De capitulatie
Ji de Duitse Legermacht in Ne-
iiland kwam kort ter sprake,
■oor de besprekingen over de
|edselvoorziening werden dui-
tonnen voedsel door
igtuigen afgeworpen vooma-
|lijk bij de grote steden in
lord en Zuid-Holland waar de
fcgersnood al vele slachtoffers
Jj geëisd. Over die dagen heb
■het een en ander in mijn dag-
jek opgeschreven. Behoudens
kort bencht in de onder-
indse blaadjes werd aan deze
inferentie van Achterveld'
en aandacht geschonken J.
louten was correspondent van
hterveld voor het Nieuwsblad
or Barneveld. Hij schreef onder-
ind verhaal. Later kwam er een
1 in De Volkskrant Nadien
men geschiedschrijvers, jour-
isten, radiomensen en veel la-
Itelevisiemensen op 'De Confe-
Tme van Achterveld' af.
CNFERENTIE
Ijdag den 27sten apnl 1945 was
i bevolking van Achterveld
>den om zich buitenshuis te
Reven De Nederlandse Bin-
ïndse Stnjdkrachten en de
fcadeesche Militaire Politie's
Éden hierop stenge controle.
wapenstilstand tusschen de
Hieerden en de Duitsche le
swas voor een paar dagen ge-
Zoodoende waren wij vnj
fchet hevige granaatvuur en van
pndnngende moffen, die nog
Is probeerden om de kerkto-
op te blazen, wat hen met ge-
fce, door het doortastend optre-
p van de Canadeezen, die hen
steeds neerschoten of gevangen
namen.
Men praatte in het dorp over een
conferentie tusschen Geallieerde
en Duitsche generaals, maar de
meeste menschen geloofden er
met veel van, er deden immers
zooveel geruchten de ronde! Maar
jawel! Een tweetal groote tenten
werden opgezet op het gazon van
de R.K. Kerk, en daarin werden
kostbare serviezen en kristallen
glazen gebracht. In de school
naast de kerk zou de conferentie
worden gehouden. Alle ramen
waren eruit geslingerd vanwege
het hevige Duitsche granaatvuur,
doch er werd zwart papierglas
voor getimmerd, en voor de ver
lichting een paar petroleumlam
pen. Zaterdagsmorgens den
28sten April kwam een lange co
lonne jeeps van de nchting Ter-
schuur naar ons dorp gereden, al
len met groote witte vlaggen Nie
mand van de burgerbevolking
mocht op straat, de N.B.S. en de
M P. keerden iedereen De auto's
stonden stil. Een aantal Duitschers
stapten uit, allemaal geblindoekt
met grote witte lappen die op hun
schouders afhingen. Ze werden
eerst naar de tenten geleid en
even later naar het schoolgebouw.
Nog geen twintig burgers hebben
dit unieke schouwspel gezien.
De conferentie ging over de voed
selvoorziening van Westelijk Ne
derland en de eventuele overgave
der ingesloten Duitsche troepen
Door deze conferentie, waarbij
omtrent de voedselvoorziening al
les werd geregeld, werden vele
honderdduizenden West-Neder
landers van een wisse honger
dood gered Omtrent de voor
waarden van overgave konden
partijen het blijkbaar met zoo
goed eens worden Het contract
werd tenminste nog niet getee
kend.
