Verhaal van Jezus vol herkenbare dramatiek"
leusder krant
.Onzekerheid in Sovjet-Unie maakt antisemitisme des te gevaarlijker"
„Veel onjuist schuldbesef
in gereformeerde gezindte"
(aria Boonzaaijer (Barneveld) regisseert theaterproject 'The Passion' van Adrian Snell
cherpenzeels koor 'Masjiach'
rigt mee in Amersfoort
'Kruistochten' wil andere naam
„Zending en werelddiaconaat
te weinig tweerichtingsverkeer"
WOENSDAG 9 MEI 1990
•Jan Kas)
BARNEVELD - „Een
Drine uitdaging is het. Ik
ud van regisseren. Als mij
de mogelijkheid wordt
joden zo'n groots opge-
te theaterproductie mede
te geven, met een ar-
van internationaal ni-
laat ik die kans na-
irlijk niet schieten." De
rneveldse theatervrouw,
aroadocente en -thera-
ute Maria Boonzaaijer
eft graag de regie voor
ar rekening genomen van
jubileumtoer door Neder-
id deze maand van 'The
ssion', een eigentijds ora-
riura over „de periode uit
leven van Jezus van het
itste avondmaal tot de ver-
lijning aan zijn discipelen
zijn opstanding".
i'an 8 tot en met 19 mei wor-
m den lande in totaal elf
tctaculaire totaaltheater-
beringen' gegeven van 'The
sion', het vooral bij evangeli-
christenen bekende mu-
Inverk van de Britse gospel-
isicus Adrian Snell Maria
inzaaijer. ..Muzikaal en ïn-
idelijk vind ik The Passion
erg mooi stuk. Bovendien is
figuur van Jezus, ook vanuit
theater gezien, een ontzet-
id boeiende - en dat is nog te
p uitgedrukt - en wezenlijke
iur, een grote inspiratiebron,
nand in wie alles aan drama-
en menselijkheid zich ge
centreerd heeft."
ireus
lansers, acteurs, backingvo-
een live-band onder leiding
de bekende Dave Bainbrid-
een technische crew voor
iten geluid, koren en solisten,
luurlijk Adrian Snell zelf, al
les verpakt in een touringcar,
een busje, twee auto's en twee
grote trucks.. Het rondreizende
circus van de theatertoer is vol
gens organisator Continental
Sound „groter van opzet dan
van vergelijkbare theaterpro
ducties als Jesus Christ Super
star of Godspell". Continental
Sound-coördinator en -boo-
kingmanager Jan Deurloo:
„Snell heeft The Passion vaker
in Nederland uitgevoerd, maar
dit project is drastisch anders.
Om alle theatermogelijkheden
optimaal te benutten, wordt bij
na overal in grote sporthallen
gewerkt. De opkomst wordt ge
schat op circa 20.000 personen,
zo'n 1.500 2.000 bezoekers per
avond. Theater kan goed met het
publiek communiceren, denken
wij. Als er verantwoorde mid
delen zijn die een muziekstuk
nog meer inhoud geven, die er
dus voor zorgen dat het nog ster
ker overkomt, moet je die be
nutten."
In korte tijd moest The Pas-
sion-nieuwe stijl verwezenlijkt
worden. „Vijf volle zaterdagen
en één weekeinde repeteren is
eigenlijk te weinig, maar op de
een of andere manier lukt het,"
zegt Maria Boonzaaijer „De
medewerkers, voor een deel
professionals, maar daarnaast
ook amateurs en semi-professio-
nals, zijn sterk gemotiveerd Ze
vinden het een voorrecht mee te
doen en worden gedreven door
een diep, integer geloof. Ieder
een helpt iedereen verder; men
ondersteunt elkaar, ook in het
gebed, zo bemoedigend dat men
inderdaad het gevoel heeft dat
men bergen kan verzetten."
Identificeren
„Ik hoop dat andere mensen
zich kunnen identificeren met
mijn muziek en de 'beleving' van
de gevoelens en emoties die Je
zus en de andere personen uit
het paasverhaal ondergingen,"
zegt Adrian Snell van de inhoud
van The Passion Het eerste
t.MEKSFOORT/SCHER-
iNZEEL - „Voor ons is het een
eer met Adrian Snell mee te
„en zingen, een behoorlijk
ogtepunt van het jaar," zegt
stuurslid Mariska Burgstede.
I interkerkelijk jongerenkoor
isjiach in Schcrpenzeel is één
•fj o de vier jeugdkoren die een
{ionale bijdrage leveren aan
overigens reeds geheel uitvcr-
tbte uitvoering van The Pas-
o in Amersfoort, vrijdag 11
ii in sporthal De Koppel. „Je
igtals klein koor in een groter
el, maar niettemin..."
wekelijkse repetitieavon-
Snell
den van het twaalf jaar oude
koor gaan sinds een maand of
vier, vijf voor een belangrijk
deel op aan oefenen voor The
Passion „Vooral de laatste
maand besteden we er veel aan
dacht aan. voor een goede af
werking. Wellicht hebben we
nog een extra repetitie. Veel
tekst zingen we niet, maar de
melodie is nogal ingewikkeld
Regisseuse Maria Boonzaaijer
vraagt enige acteerinspanning
van de regionaal gerecruteerde
koren die het meereizende bac-
kingkoor aanvullen: „Een tekst
als 'Long live the King' of 'Cru
cify Him' kan eigenlijk niet met
een stalen gezicht gezongen
worden Die taakverbreding
past in de lijn van Masjiach,
meent Mariska Burgstede „Wij
laten ons tenminste adviseren
door een choreograaf, om beter
en leuker voor de dag te komen.
In sommige kerken en zalen is de
akoestiek niet zo best, dan moe
ten we het nog meer hebben van
een goede, maar natuurlijke uit
straling."
Het is niet de eerste keer dat
Masjiach, 52 leden groot, mee
werkt aan uitvoeringen van
Adrian Snell. Ook voor toernees
met 'Alpha en Omega' en 'Song
of an Exile' kon Snell op Scher-
penzeelse inbreng rekenen
nummer ervan, 'Gethsemané',
dat tien jaar later met elf andere
songs het uiteindelijke muziek
werk zou vormen, schreef de
componist op 15-jarige leeftijd
„The night is cold and quiet, my
Lord, O, let this cup pass from
my lips, for I am so afraid." De
eerste versie van The Passion
had een aanzienlijk budget: sa
men met de op de elpee volgende
promotietoer kostte het geheel
ongeveer 385.000 gulden, een
uitzonderlijk hoog bedrag voor
een gospelproductie. Aan de el
pee-opnamen werkten onder
meer mee het Royal Philharmo
nic Orchestra, The English
Chamber Singers en The Lon
don Welsh Male Choir. De En
gelse omroep BBC zond het werk
met Pasen 1980 integraal uit. In
Nederland volgde Goede Vrij
dag 1981 de NCR V-televisie, het
orchestrale gedeelte werd ver
zorgd door het Metropole-orkest
van Rogier van Otterloo
Mana Boonzaaijer, via een
collega bij Continental Sound
voor de regisseursrol genoemd,
kende The Passion van tevoren
niet „Ik had het wel eens ge
hoord, maar mij er niet echt in
verdiept." Nu waardeert zij het
als „een indrukwekkend
christelijk geloofsgetuigenis,
een knap muziekstuk met een
goed gedoseerde afwisseling van
rustige en dynamische nummers
die op het toneel goed visueel te
maken zijn" „The Passion raakt
je werkelijk als je het hoort, ie
dere keer weer Het slijt niet af."
Creatief
Maria heeft „bewust niet ge
kozen voor een historisch-au-
thentieke benadering". „De
aanpak is wat meer tijdloos. Ui
teraard zijn historische accen
ten gelegd, maar het verhaal van
Jezus geldt ook nu, gebeurt nu
opnieuw en heeft ook thans be
tekenis De theateruitvoenng
lijkt in dat opzicht niet op de
Franse jeugdversie die ik heb ge
zien, met historische costuums
en Romeinse bogen en zuilen.
Met opzet heb ik er moderne ele
menten in gebracht, om te voor
komen dat de theaterproductie
echt zo'n geijkt kerst- of paas
spel zou worden." Maria werkt
bijvoorbeeld met dia's van
kunstwerken die op hetzelfde
verhaal gebaseerd zijn als The
Passion. „Ik wil ermee aangeven
dat het leven van Jezus niet al
leen iets is van 2.000 jaar gele
den en nu, maar dat het de eeu
wen door sporen heeft getrok
ken en voortdurend mensen
heeft geïnspireerd."
The Passion kan zonder thea
ter. „Zo heeft het heel goed ge
functioneerd, maar ik denk wel
dat de nieuwe theaterversie een
hele verrijking kan zijn. Ik was
me trouwens bewust van het ge
vaar dat het te veel illustratief
kon worden, zodat het te weinig
suggereert en het publiek niet
meer de ruimte heeft om zelf
creatief naar betekenissen te
zoeken. Om die reden laat ik niet
alles letterlijk uitbeelden. Er is
meer toevlucht gezocht tot sym
bolen en tableaus. Het kan voor
de hand liggen alles heel con
creet uit te beelden, maar dan
heeft het publiek er niets meer
bij te bedenken. Vooraf wil ik
niet al te veel van het theater
project aan de openbaarheid
prijsgeven, maar een goed voor
beeld is het nummer 'Judas'
Song'. Judas, in het verhaal de
verrader van Jezus die uiteinde
lijk de hand aan zichzelf slaat,
weet niet waar hij zich moet ver
bergen, zo voelt hij dat hij heeft
gezondigd, zo haat hij zichzelf
Maria Boonzaaijer „Het is niet zo'n geijkt paasspel geworden
Dat kan heel realistisch ge
speeld worden, zoals ook in de
Franse versie is gebeurd: Judas
die het zo moeilijk heeft dat hij
zichzelf ophangt. In mijn versie
wordt er gedanst door zeven 'bo
ze geesten', die het kwaad sym
boliseren - het kwaad dat Judas
overstelpt Dat is de hel waar
Judas doorheen moet en waarin
hij blijft zitten. Die symboliek
gaat verder dan alleen de letter
lijke uitbeelding."
Zonnebril
Niet bij elke song wordt het
publiek onthaald op uitgebreid
theater. „Dat zou erg ver
moeiend zijn en maar afleiden
Als je goed luistert, geeft The
Passion zelf aan wat je voor de
regie moet doen. Het ene num
mer vraagt om dynamiek, om
actie, het andere om rust, om
stilte. Voorop heeft wel gestaan
dat de uitvoering een creatief en
actief kijk- en belevingsproces
bewerkt. De kijkers moeten als
het ware van consumptieve toe
schouwers deelnemers worden."
Is het geen nadeel dat het lij
densverhaal van Jezus zo over
bekend is dat weinig creativiteit
meer rest? „Zeker, sommige scè
nes in de nieuwe versie doorbre
ken daarom ook het beeld dat
van Jezus en de anderen op de
zondagsschool en in de kunst is
doorgegeven, maar wel zo dat zii
de kern raken Pilatus is niet de
Romeinse veldheer die velen
zich voorstellen Toch beheerst
hij de situatie, is hij Pilatus.
Maar hij is op een bepaalde ma
nier aangekleed, veel symboli-
scher, best schokkend voor de
genen die Pilatus vooral als
machthebber zien. Pilatus speelt
het zo dat hij zijn handen in on
schuld kan wassen, wat dat dan
ook mag betekenen. Die vreem
de man, die Jezus, fascineert
hem wel, maar hij kan het zich
met permitteren voor Jezus te
kiezen. Vandaar dat Pilatus op
het toneel een zonnebril
draagt.
Het verhaal van The Passion is
Maria Boonzaaijer niet vreemd,
in het bijzonder de persoon van
Maria van Magdala niet. Zij is
'in de huid gekropen' van deze
vrouw in de directe nabijheid
van Jezus, in een vorm van 'ge
dramatiseerde poëzie' die zij in
Barneveld en daarbuiten meer
malen heeft vertolkt Maria
heeft er geen moeite mee dat
haar theologische opvattingen
niet altijd overeenkomen met de
evangelische visie van Adrian
Snell en de meeste medewer
kers „In de samenwerking gaf
dat geen probleem We respecte
ren elkaar. En als Adrian Snell
Maria, de moeder van Jezus, 'I
meet you in your waking people'
laat zingen, dan beleef ik dat ook
zo Jezus is in The Passion ten
minste niet te soft of te mooi. Hij
is geen zondagsschool-Jezus,
maar een mens van vlees en
bloed die als vriend erg close kan
zijn. Jezus na de opstanding ver
schijnt ook niet op het toneel De
aardse Jezus kun je spelen, de
Opgestane Heer niet. Die ruimte
heb ik Jezus is niet te hemels,
ook niet te triomfantelijk, ie
mand die allang wist dat hij zou
opstaan. Man, Pilatus wat praat
je nou, want ik kom het lijden
wel door. de hemel in! Nee, Je
zus voor Pilatus is een weerloos
mens, de Lijdende Knecht."
Wat wil Maria Boonzaaijer
met haar theaterversie berei
ken? „Ik hoop dat mensen net zo
diep geraakt zullen zijn als ik
zelf In deze tijd is het al heel wat
als mensen met hun hart leven.
Dat zo'n man als Jezus kapot
ging aan deze wereld is een ver
haal van ons allemaal. Alle figu
ren uit het lijdensverhaal zijn
heel herkenbaar. Het verhaal
van Jezus bevat een scala aan
menselijke emoties: hoop, over
gave. maar ook schuld, verlan
gen, hunkering, wanhoop, ver
laten zijn, Gethsemané, Golgo
tha. Er wordt wel gezegd: Ieder
mens heeft zijn eigen Gethsema
né. Als het goed is zitten de be
zoekers van de uitvoeringen van
The Passion voortdurend te her
kennen."
OEN HAAG (ANP) - „De anti-
üitische beweging Pamjat is
Jr°m 7.0 gevaarlijk, omdat de
W-Unie zich in een over-
"gsperiode bevindt. Het land
31 geen democratische tradi-
er 's geen normaal gezag en
autoriteiten zijn niet tegen
antisemitisme opgewassen,
maakt Pamjat veel gevaar-
'er dan organisaties als het
W National in Frankrijk en
Republikaner >n West-
island".
loch is Elena Doebjanskaja
'imistisch. Zij gelooft dat in
'Sovjet-Unie het humanisme
zegevieren, al geeft ze direct
*dat de huidige economische
1 morele malaise weinig hoop
wt. Doebjanskaja, die in 1976
1 visum aanvroeg voor Israël
Pas in 1988 van de Sovjetau-
["eiten mocht emigreren, was
s week in Nederland op uitno-
van het Centrum Infor-
f'ie en Documentatie Israël
')- Zij informeerde onder
«wen politici, de Nederlandse
'wenraad en de rooms-ka-
tholieke vredesbeweging Pax
Christi over het groeiend antise
mitisme in haar geboorteland.
De Tweede-Kamerfractie van de
PvdA heeft inmiddels de rege
ring gevraagd zo mogelijk in
EEG-verband bij de Sovjetrege
ring het opkomend antisemitis
me aan de orde te stellen.
Toen Doebjanskaja in 1988
van haar schoonmoeder te horen
kreeg dat ze naar Israël mocht
vertrekken, was haar eerste ge
voel er één van grote uitputting
Twaalf jaar was haar gezin
scherp in de gaten gehouden.
Haar telefoon werd afgeluisterd
en ze moest regelmatig mee naar
het politiebureau. Nooit voelde
ze zich vrij. Ze hield het vol
doordat mensen uit het buiten
land, waaronder Nederland,
haar bezochten en politieke lei
ders als Margaret Thatcher en
Ronald Reagan er bij de autori
teiten op aandrongen haar een
visum te verstrekken.
Kort voor haar visumaan-
vraag zegde Doebjanskaja haar
baan als lerares geschiedenis en
politieke economie op. Anders
zuu ze locn zijn ontslagen. Ze
werkte twaalf jaar als typiste,
want de Sovjetwet verbiedt ie
mand werkloos te zijn. Verder
was ze zeer actief in de beweging
van de 'refuzniks', de joden die
wachtten op een visum voor Is
raël
„De staat stal twaalf jaar van
mijn leven," zegt Doebjanskaja.
Haar man moest zijn functie van
wetenschappelijk onderzoeker
opgeven en verdiende de kost als
electricien. Haar dochter, die in
1976 ruim 6 jaar was, werd een
normale jeugd ontnomen Maar
ze had het ervoor over „We had
den geen keuze, we moesten
vechten voor ons leven." Doeb
janskaja vindt het onjuist dat de
'refuzniks' tot de dissidenten
werden gerekend „Wij waren
nooit tegen de staat We wilden
als joden alleen dat we naar Is
raël konden emigreren."
Pamjat (herinnering) werd in
de jaren zeventig opgericht bin
nen het ministerie van lucht
vaart. De beweging wilde de
herinnering aan de oude, ook
religieuze gebouwen van Rus
land levend houden. Na 1985 is
zij een zeer nationalistische
koers gaan varen Het program
ma ademt een fel antisemitisch
karakter. Leden moeten aanto
nen dat ze geen joodse wortels
hebben. Bij hun aanvraag voor
het lidmaatschap moeten ze een
lijst van drie joodse families in
dienen. Begin dit jaar verstoor
den aanhangers van Pamjat een
bijeenkomst van de liberale
schrijversclub April. Zij riepen
antisemitische leuzen en sloegen
de schrijvers met boksbeugels
Volgens een onderzoek dat is
gepubliceerd door het Sovjet
weekblad 'Argumenten en fei
ten', zou tien procent van de jon
geren in de Sovjet-Unie met
Pamjat sympathiseren Niet al
leen de activiteit van Pamjat
heeft de naar schatting twee
miljoen joden in de Sovjet-Unie
angstig gemaakt. Er zijn meer
uitingen van antisemitisme
waar te nemen. In de steden
Moskou, Leningrad en Odessa
zijn pamfletten verspreid waar
in de bevolking wordt opgeroe
pen op 5 mei, de geboortedag
van Karl Marx, aanvallen op jo
den uit te voeren.
Minister van buitenlandse za
ken Edoeard Sjevardnadze heeft
onlangs aangekondigd dat de
Sovjetregering wetten tegen het
antisemitisme gaat invoeren
Doebjanskaja reageert laconiek
De wetten verbieden nu al het
antisemitisme. De opmerking
van Sjevardnadze verbloemt
daarom alleen maar de laksheid
van de politieke leiders. „Nie
mand is tot nu toe gestraft om
dat hij actief is in een antisemi
tische organisatie of zich aan
antisemitische daden schuldig
heeft gemaakt". Doebjanskaja
wijt deze houding van de auto
riteiten aan de beroerde econo
mische situatie „De Sovjet-
Unie staat niet ver van een
ramp." De politieke leiders zien
liever dat de schuld voor deze
crisis op de joden en niet op hen
wordt geschoven
Door de angst voor het antise
mitisme zullen nog veel joden
ervoor kiezen naar Israël te emi
greren, verwacht Doebjanskaja
„De joden voelen zich in gevaar
Zij voelen zich vluchtelingen in
eigen land. Zelfs mensen die
daar vroeger nooit over dachten,
vragen nu een visum aan. En in
elk joods gezin wordt althans
over emigratie gedécht."
Het is nu gemakkelijk een vi
sum te bemachtigen, maar het is
veel moeilijker de Sovjet-Unie
uit te komen. De emigranten
kunnen nu alleen via Budapest
en Bukarest naar Israël reizen,
maar de vluchten via Budapest
zijn tot. 1992 volgeboekt. Hoe
veel joden de komende jaren
naar Israël emigreren, zal daar
om vooral afhangen van de tot
standkoming van directe
vluchten tussen Moskou en Tel
Aviv.
Doebjanskaja, die zelf in Ris-
hon Le Zion bij Tel Aviv woont,
is ervan overtuigd dat de Russi
sche joden in Israël hun weg
zullen weten te vinden. „Zij zijn
goed opgeleid, ze brengen zoveel
mee naar Israël. Zo'n grote golf
van ontwikkelde hard werkende
mensen is zeer belangrijk voor
het land. En Israël heeft genoeg
ruimte om alle immigranten op
te vangen."
AMERSFOORT (INS) - In be
paalde delen van de gerefor
meerde gezindte lopen mensen
rond met min of meer neuroti
sche schuldgevoelens, die ze niet
zelden ook koesteren. Ze spre
ken zo vaak over hun schuld, dat
dit gaat lijken op een vorm van
zelfrechtvaardiging. Echt
schuldbesef zoekt echter naar
vergeving, verandering en ver
lossing. Als daarvan geen sprake
is, mag de vraag worden gesteld
of deze schuldgevoelens wel
door de Heilige Geest worden
gewerkt."
De chnstelijk-gereformeerde
ethicus prof. dr W. H. Velema
(Apeldoorn) heeft dat gezegd op
een landelijke conferentie voor
ambtsdragers in de Christelijke
Gereformeerde Kerken. Velema
nam, sprekend over 'Geloof en
gevoel', nadrukkelijk stelling te
gen de opvattingen van de ex-
gereformeerde psychologe Aleid
Schilder, die een relatie ziet tus
sen orthodox-gereformeerd ge
loof en depressiviteit. „Als wet
(Gods eis, red.) en evangelie
(Gods belofte, red.) beide een
plaats hebben in iemands leven,
kan depressiviteit niet het ge
volg zijn," aldus de hoogleraar,
die overigens zei een onder
scheid te willen maken tussen
depressiviteit en bijbelse droef
heid.
Volgens Velema is de afgelo
pen jaren in de samenleving
steeds meer ruimte gekomen
voor gevoelens, zijns inziens een
reactie op een periode waarin
emoties sterk werden verdron
gen Ook in prediking en pasto
raat kwam meer aandacht voor
het gevoel In de ogen van Vele
ma is het gevoel, naast de wil en
het verstand, een zelfstandig
vermogen, hoewel de drie in de
praktijk nooit apart opereren.
De hoogleraar kan zich geen le
ven zonder gevoelens voorstel
len. „In het geloofsleven kan het
ook niet anders of het gevoelsle
ven speelt mee. Het aantal
Schriftplaatsen waarin ge
voelsleven naar voren komt, is
haast onoverzienbaar. Denk al
leen al aan de Psalmen, het boek
van de emoties. Ook de belijde
nisgeschriften spreken op vele
plaatsen gevoelige geloofstaal."
Met gevoelens kan men ver
schillende kanten uit. betoogde
Velema. „Het gevoel kan ons
blijmaken, vreugde geven en ons
bevestigen in het geloof. Maar
het gevoel doet een zondaar ook
Gods oordeel over de zonde en
het verdriet over zichzelf erva
ren. Daartoe kan behoren 'het
wijken van de genade', met an
dere woorden: dat de Here zijn
aangezicht verbergt. Dat is een
gevoel dat de Dordtse Leerregels
als nog bitterder dan de dood
omschrijven." Velema bena
drukte dat ook de duivel het ge
voel als een invalspoort kan ge
bruiken, en bepleitte een even
wichtig leven waarin Gods
Woord als maatstaf geldt - ook
voor het gevoelsleven. „Dan
hoeft de ernst van de zonde niet
uitgevlakt te worden, maar dan
mag het ook niet zo zijn dat
droefheid ons verslindt." Met
Calvijn riep Velema op „maat te
houden".
Op vragen uit de vergadering
of er in de kerkdiensten geen
mogelijkheid geschapen zou
moeten worden voor het uiten
van gevoelens, drong de hoogle
raar aan op soberheid. Wel
meende hij „dat er meer van een
kerkdienst gemaakt zou kunnen
worden". „Ik denk aan een meer
betrokken gebruik van de voor
bede en wat mij betreft mag de
predikant ook best zijn psalm
keuze eens toelichten.'
ERMELO (ANP) - De organi
satie Kruistochten, die vooral
bekend is geworden door de
smokkel van bijbels naar de
communistische landen in
Oost-Europa, krijgt waar
schijnlijk een andere naam.
Oprichter Anne van der Bijl
wil na de omwentelingen in
Oost-Europa het werkterrein
verleggen naar de islamitische
landen De naam 'kruistochten'
doet echter bij een islamiet „alle
haren recht overeind staan"
Van der Bijl vindt dat terecht.
„De kruistochten verdienen
geen ereplaatsje in onze geschie
denis." Bovendien is Kruis
tochten er niet op uit andere re
ligies met geweld te bestrijden,
maar in de eerste plaats de lij
dende en vervolgde medechris
tenen te helpen.
Van der Bijl heeft de achter
ban, ongeveer 30.000 adressen,
gevraagd hem bij het vinden van
een nieuwe naam te helpen
Remonstrantse Broederschap wijzigt naam niet
UTRECHT (ANP) - De Re
monstrantse Broederschap be
houdt voorlopig haar naam. Een
overgrote meerderheid van de
10.000 leden is tegen een naams
wijziging, zo is uit een peiling in
de 45 plaatselijke gemeenten ge
bleken
De meeste remonstranten blij
ken sterk te hechten aan de
oude, vertrouwde naam van de
Broederschap, die in 1619 in
Antwerpen werd opgericht na
dat de synode van Dordrecht
(1618-1619) de remonstrantse
opvattingen had veroordeeld.
Het woord 'broederschap' is vol
gens hen geen discriminatie van
vrouwen. Bovendien blijkt geen
der alternatieven, zoals 'Remon
strantse Kerk of Gemeenschap',
dc leden aan te spreken
Voorstanders van naamswij
ziging beschouwen het als „een
achterhaald patriarchaal stand
punt" dat het woord 'broeders'
een verzamelnaam voor mannen
en vrouwen is. Het woord broe
derschap zou bij buitenstaan
ders en aspirant-leden een ver
keerde indruk wekken. Verder
verwijzen zij naar de oecumene
waar een nieuw bewustzijn is
gegroeid van de kerk als „ge
meenschap van mannen en
vrouwen"
LEUSDEN (ANP) - Het
zwaartepunt van het christen
dom komt steeds meer in de Der
de Wereld te liggen, maar de
houding van zending en wereld
diaconaat is nog nauwelijks ver
anderd. Zij blijven vooral ge
richt op het verlenen van hulp
aan kerken cn instellingen in dc
Derde Wereld en vragen vrijwel
nooit hulp van de christenen
daar om de problemen van het
Westen op te lossen.
Dat constateerde dr. J van
Raalte deze week bij de presen
tatie van een gezamenlijke bro
chure- en boekenreeks van een
aantal protestantse organisaties
op het gebied van zending en
werelddiaconaat. Het gaat om
de Commissie Werelddiaconaat,
de Nederlandse Zendingsraad,
de medefinancieringsorganisa
tie ICCO, de (hervormde) Raad
voor de Zending en het (gerefor
meerde) Centrum voor Zending
en Werelddiaconaat. Zij begon
nen in 1988 met de uitgave van
gemeenschappelijk collectema-
teriaal. Later volgde samenwer
king in de bladen Omkeer cn
Vandaar. Binnenkort verschijnt
de Vandaar-boekenreeks 'Het
evangelie in het Westen' en de
eerste brochure in de Omkeer-
reeks over 'Mocambique, een
verscheurd land'
Van Raalte, oud-secretaris
van de werkgroep Pluriforme
Samenleving van de Raad van
Kerken en voorzitter van de
redactie van beide reeksen,
laakte het eenrichtingsverkeer
in de zending en het werelddia
conaat. De westerse landen zou
den bijvoorbeeld van de ontwik
kelingslanden kunnen leren hoe
ze dienen om te gaan met de ver
dwijning van de religiositeit in
hun omgeving. Ook weet men
daar beter hoe men het kapita
lisme moet bestrijden
Volgens Van Raalte is het een
vergissing te denken dat de om
wentelingen in Oost-Europa
hebben aangetoond dat alleen
kapitalistische varianten voor
de inrichting van de samenle
ving toekomst hebben. Er is
evenveel reden voor de even ge
makkelijke conclusie 'Het com
munisme is weg, nu het kapita
lisme nog'. Beide conclusies zijn
voorbarig, aldus Van Raalte. De
Derde Wereld heeft geen baat bij
een keuze tussen socialisme of
kapitalisme Beide systemen
zijn in het leven geroepen voor
de oplossing van problemen en
voor dc bevordering van belan
gen van mensen in de 'westerse'
wereld van voor de twintigste
eeuw.
Van Raalte denkt dat de si
tuatie van de Derde Wereld al
leen kan veranderen als het
Westen en de vroegere commu
nistische landen het beslissende
aandeel in het beheer van de
macht en de rijkdom in de we
reld wordt ontnomen Maar
mensen die daarvoor pleiten
hoeven niet op veel aandacht in
het westen te rekenen, ook niet
in de kerken.
