basisschool de Vallei wint
gereld Natuur Fonds Prijs
awaai maken moet van de meester
Mickey draagt
een beugel
;<v -X
r' V -
„Een dwarsfluit heeft iets
sterachtigs"
61
eusder krant
3alet maakt herrie
lode bosmier
-x- XX-XX
Maaike fluit dwars
VERGROTEN?
VERKLEINEN?
LEUSDER
KRANT
LEUSDER
KRANT
SSü.
WOENSDAG 16 MEI 1990
plaatselijk nieuws
15
JSDEN - Het is nog nooit gebeurd dat een school twee maal
pandaprijs wint. De Valleischool heeft het voor elkaar
degen. Vorige week, op maandag 7 mei, kreeg de directeur
de jury van het Wereld Natuur Fonds te horen, dat zijn
ooi opnieuw de Panda prijs kreeg. In 1987 had de school
eli ie P"js °°k gehad maar toen alleen voor het werk van de
penbouwgroepen. Dit maal is de prijs gewonnen door de hele
l0ol. De prijs zal worden uitgereikt door niet minder dan
Alders, Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Or
bing en Milieubeheer. Dit gaat gebeuren op 4 juli. De Minis-
komt daarvoor naar de Valleischool in Leusden.
>e Pandaprijs wordt jaarlijks uit-
eikt door de nederlandse afde-
van het Wereld Natuur Fonds
een basisschool waarop veel
natuur- en milieu educatie
dt gedaan. De eerste pnjs be-
dit jaar uit acht klassekisten.
>r elke groep van de school één.
elke kist zitten spelletjes, puz-
r pluchen beesten, en informa-
foor allerlei lessen over natuur
milieu Bovendien geeft de Mi-
een oorkonde aan de school
rijl ook alle leerlingen die heb-
meegedaan een herinnering
roa
na*
ark:
Ier,
ssm
11 \:m
il sch
gen
(m voor deze belangrijke prijs
anmerking te komen moet de
ooi werken aan een milieu-pro-
en daar nauwkeurig verslag
doen.
Valleischool heeft de Panda-
gewonnen met door een heie
projecten die allemaal vorig
begonnen en nog steeds door-
De school won in 1987 de
dapnjs doordat drie groepen
Jen gewerkt aan een project
afvalverwerking. Het grootste
van de winnaars zit niet meer
Valleischool maar hun pro-
bestaat nog steeds. In en uit de
enweide en de schooltuin komt
1 afval dat op een goede manier
serkt kan worden. De dieren
appelschillen en oud brood en
nest van de dieren wordt ge
in de schooltuin. Om in aan-
rking te kunnen komen voor de
dapnjs 1990 werden maar liefst
mappen ingezonden. In een
staat beschreven hoe het met
:ojecten gaat die al eerder zijn
Zoals de dierenvallei
schapen, geiten, kippen, dui-
konijnen en cavia's waarvoor
leerlingen zorgen en bezig zijn.
In 1989 kwam er een stuk dieren
weide bij zodat de schapen dan
weer eens op het ene stuk en dan
weer op een ander stuk kunnen
grazen. Bovendien werd er een vij
ver aangelegd als zomerverblijf
voor alle 'geadopteerde' roodwang
schildpadden die al jaren in de
school wonen. In de schooltuin
werd vorig jaar een tuinkastje ge
plaatst. Leerlingen kunnen hienn
zaden voortrekken. Naast de 'fruit
hoek' is een 'vlindertuin' gekomen,
terwijl in een nieuw stukje hun nest
kasten een plaatsje krijgen. Het
vijftienjarige bestaan van de school
werd vong jaar gevierd met allerlei
aktiviteiten die met het milieu te
maken hadden. Zoals een pro
gramma samengesteld door de mi
lieu-organisatie Greenpeace.
In de tweede map stond, voor
zien van veel foto's en krantenarti
kelen, de actie rond de zeehondjes
beschreven, de Vallei school heeft
twee zeehondjes 'geadopteerd'.
Dat betekent dat zij aan de zeehon
dencrèche in Pieterbuuren geld
hebben gegeven waarmee twee
zieke zeehonden konden worden
genezen. Zodra de hondjes gezond
en sterk genoeg waren, werden ze
vrijgelaten m de Waddenzee. Het
geld voor dit project werd voor een
groot deel bij elkaar gelopen door
Cees Kooyman, een van de onder
wijzers. Hij hep over het Pieterpad.
Dit pad begint bij de Pietersberg m
Limburg en eindigt bij Pieterbuu
ren. Ieder stukje dat hij hep werd
'gesponsord' door de kinderen.
Van iedere tocht maakt Kees Kooy
man een verslag. Daarin stond niet
alleen van alles over moeie voeten
maar ook wat hij onderweg m de
natuur zag. Toen Kees Kooyman
een poosje ziek was nam Wim Cou-
wenberg het eerst van hem over
om later gezellig met zijn tweeén
verder te gaan. Toen het eindelijk
zover was dat de zeehondjes kon
den worden vrijgelaten mochten
een paar kinderen met Kees Kooy
man mee. Tot drie keer toe lukte
het om de een of andere reden niet
om de zeehondjes vrij te laten.
Daarvan werd uitgebreid verslag
gedaan, zodat het spannend bleef
tot 6 december vorig jaar. Toen
lukte het.
De derde map gaat over hetgeen
de groepen deden bij een Flora en
Fauna project. Daarbij werden
ruim 1500 foto's gemaakt van die
ren en planten m de omgeving van
de school. Werd een maquette ge
maakt van de schuur en de weide,
werden bodemonderzoeken ge
daan, bomen nader bekeken en
plantjes gekweekt. Daarbij was
veel aandacht voor de verschillen
de insecten en in het bijzonder voor
de vlinders die m de 'vlindertuin'
op de struiken te zien waren.
Groep 7 en 8 hielden zich bezig met
het water uit de Hamersveldse
Wetering waann ze werkehjk van
alles ontdekten over helderheid,
temperaturen, diertjes en de sloot
kant. En of dat nog niet genoeg was
staat er in de vierde map een op
somming van wat ze op de Vallei
school vorig jaar verder nog aan
milieu-en natuur deden. Zoals het
dier van de maand, de zorg voor de
padden, het adoptie bomenplan en
de goednieuws-aktie. Bij deze laat
ste aktie schreven leerlingen brie
ven naar heel veel organisaties en
bestuurders. Ze vroegen daarin om
goed nieuws over het milieu. De
brieven en de antwoorden staan in
de map.
De jury was het helemaal met
elkaar eens. Deze deskundigen
van het Ministerie van VROM, het
Landelijk steunpunt Natuur- en Mi-
LEUSDEN/ACHTERVELD-
Bijna op alle basisscholen
barsten de themaweken
weer los. Ergens op deze pa
gina staat te lezen dat 't Palet
zich deze week met geluid
bezighoudt. Vorige week
hield de Rossenbergschool
zich met muziek bezig. Daar
voor was zelfs een complete
muziektuin ingericht waarin
iedere beweging genoeg was
om geluid te veroorzaken. De
Klimrakker onderneemt op
dinsdag 15 mei een milieus
peurtocht. Andere scholen
hebben weer andere plan
nen. Aan de meeste thema's
doen op een school alleen de
kinderen van die school mee.
Wie daarover leest in deze
krant kan hooguit denken:
hé, dat zou ook wel leuk zijn
voor onze school. Meedoen
kan niet. Vandaar dat we
heel graag willen weten wat
op welke school gebeurd. Het
is alleen onmogelijk om van
alle projecten en thema's
verslag te doen. Aleen als het
héél, héél bijzonder is of
wanneer heel veel mensen
en kinderen die niet op die
school zitten er iets van mer
ken. Hetzelfde geldt voor de
musicals.
Afgesproken!
De rubriek met Leusdens nieuws voor.
over en met kinderen van 6 t/m 14 jaar
Dooi Marianne de Vale*
Landjonker 23 Leusden
Tel 033-946821
lieu-educatie en van het Wereld
Natuur Fonds vonden dat de Vallei
school verreweg de beste inzen
ding had verzorgd. Zij hebben er
vooral op gelet of de prijs naar
school ging waar de kinderen echt
meededen. Nou dat is op de Vallei
school een duidelijke zaak. De
school puilt werkehjk uit van de
natuur. Alle leerlingen vinden het
heel normaal om alles wat maar
met natuur te maken heeft te verza
melen, voor de dieren te zorgen, te
schoffelen en goed te kijken naar
ieder nieuw blaadje. Ze rekenen en
schrijven gewoon, tussendoor. Het
grappige is daarbij dat de leerlin
gen helemaal niet gewerkt hebben
om die Panda pnjs in de wacht te
slepen Ze hebben gewoon gedaan
wat altijd gedaan moet worden op
die school. Nou blijkt dat ineens
iets bijzonders en nog wel bijzon
der goed te zijn. Dat maakt het
extra leuk.
Als de Minister op 4 juli de prijs
komt uitreiken, zit daar ongetwij
feld een feestje aan vast, waar heel
Leusden en tot ver daarbuiten van
zal horen.
1SDEN-ZUID - Maandagmorgen, tien uur. De meeste men-
in Leusden-Zuid keken een beetje slaperig. Heel even
i. Toen werden ze wakker door een enorm lawaai. Alle
lingen van basisschool 't Palet kwamen langs. Dat was
lelijk hoorbaar. Aan de fietsen zaten toeters, bellen, blik-
i,ratels. Op deze manier begon de school aan een werkweek
lawaai. Alles wat met geluid en stilte te maken heeft, komt
tweek aan bod.
wrop bij de lawaai-optocht
IMickael Buitenhuis (10 jaar).
*as de grootste herriemaker,
a hij had gehoord wat de be-
'~<3 was, was hij aan de slag
an. In zijn vaders garage vond
spullen genoeg. Hij bouwde op
fels een complete accu waar-
acht toeters tegelijk konden
fcen. Dat wil zeggen één vijfto-
1 toeter en twee losse.
Plus nog een toeter die werkte
op een fietspomp. Mickael is han
dig genoeg om zulke ideeën uit te
voeren. Zijn vriend Ralph („volgens
mij is hij ergens in de twintig jaar
oud") had hem alleen met de be
drading een beetje geholpen. De
toeters werkten allemaal op maan
dagmorgen. Ze gaven een lawaai
van jewelste. Ze klonken keihard
boven alle blikjes, ratels, fluiten en
bellen uit. Dat zegt iets over Mic-
kaels muziekorkest want de ande
re leerlingen maakten ook herrie.
Voorop ging een politieauto. 'He
laas' alleen met zwaailicht aan en
zonder sirene. Daarna Mickael ge
volgd door de kleintjes van de on
derbouw. Dan twee spandoeken.
Op de een stond „Geluid daar
wordt je stil van". Deze tekst werd
verzonnen door de leerkrachten.
Op de ander „Geluid dat komt je
keel uit", een vondst van Enk en
Willem.
Daarachter kwamen alle scholie
ren opfietsen voorzien van toeters,
bellen en blikken. Zoveel blikken
dat er in Leusden-Zuid de afgelo
pen weken wel heel veel bruine
bonen en doperwten moeten zijn
gegeten. En de was werd maandag
vast niet opgehangen omdat de
wasknijpers verdwenen waren.
Die zaten allemaal op de fiets. Soms
wel tien in een wiel.
De optocht zorgde al snel voor
een opstopping. De auto's die vast
kwamen te zitten gingen jammer
genoeg niet toeteren. Zij deden niet
mee met de themaweek over ge
luid.
Men is op het idee gekomen om
op 't Palet aandacht te geven aan
geluid, door de overvliegende
straaljagers. De nieuwe directeur
John Mulder, ergerde zich ontzet
tend aan die overvliegende heme.
Hij was dat niet gewend maar
merkte tot zijn verbazmg dat hij zo
ongeveer de enige was.
De kinderen lieten zich door het
lawaai niet storen. Zij werkten rus
tig door. Ze hoorden de straalja
gers met eens. John Mulder be
dacht daardoor een heel project
waarin allerlei dingen die met ge
luid te maken hebben, aan bod ko
men. Zoals hoe je geluid kunt me
ten, hoe geluidsoverlast kan ont
staan en hoe je het kan voorkomen.
Op school komt iemand in geba
rentaal, zonder geluid te maken,
praten. En de hele school knjgt op
het vliegveld Soesterberg te horen
hoe het komt dat die F 15 straalja
gers boven Leusden zo'n herrie
maken. Ze sluiten het project af met
een zelfgemaakte tentoonstellen.
Het begin bestond dus uit een la
waai-optocht dwars door Leus-
den-Zuid. Het klonk wel aardig har-
dalleende kmderen waren
wat stil. Ze schreeuwden niet. Ze
waren eigenlijk heel rustig.
Er zijn maar weinig men-
die mieren aardige
beestjes vinden. Toch wer
den ze, in de oudheid, door
een wijze koning al tot voor
beeld gesteld om hun werk
lust. We mogen ze niet omdat
ze kriebelen, steken en bij
ten. En zeker vinden we ze
niet aardig als ze in marsco
lonne over ons aanrecht mar
cheren, op zoek naar zoete
hapjes. Maar over die mie
ren gaat het nu niet, we gaan
op zoek naar hun familie: de
Rode bosmier.
Op droge, zonnige plaat
sen kunnen we, hoofdzake
lijk in naaldbossen, de mie
renhopen aantreffen. De bo-
Tr
ii -' -
- -
t. o\.\l j. V. '•~5
O COil rtiClLC-riMOOp
vengrondse koepelbouw is
gemaakt van dennenaalden,
takjes en bladeren en zo
kunstig en weloverwogen
opgebouwd dat het regenwa
ter geen kans krijgt er binnen
te dringen maar er, als van
een rieten dak, afloopt. Zo'n
hoop kan wel anderhalve
meter hoog zijn en aan de
voet een doorsnede hebben
van drie meter. Maar dat zijn
uitzonderingen, meestal zijn
ze wat kleiner.
In het bouwwerk zijn ver
schillende gangen uitge
spaard die naar het inwendi
ge van de hoop lopen. De in
gangen daarvan kunnen
naar behoefte groter en klei
ner gemaakt worden, afhan
kelijk van temperatuur en
luchtvochtigheid. Onder de
deklaag bevindt zich veel
droger en grover materiaal.
Takjes van wel tien centime
ter, door de mieren zelf aan
gesleept, zijn geen zeldzaam
heid. In deze laag vinden we
de broedkamers en gangen.
Hier worden de eieren, lar
ven en poppen verzorgd.
Vaak bevindt zich in het hart
van het bouwwerk een half-
vermolmde boomstronk die
als basis voor de vesting is
gebruikt. Ook hierin zijn gan
gen en kamers uitgeknaagd.
Onder de hoop, tot diep in
de grond, is eveneens een la
byrint van gangen en kamers
uitgegraven. Dat is het win
terverblijf waarin het voor
jaar wordt afgewacht.
Deze vesting is de woning
van de Rode bosmier, of be
ter gezegd: de stad van een
heel volk Rode bosmieren.
Zo'n volk telt tussen de vijf
tig- en vijfhonderdduizend
leden. Vanuit de hoop lopen,
straalsgewijs en alle kanten
uit, brede dubbelbaanswe-
gen, door het vele gebruik
uitgesloten, die dienen voor
het transport van voedsel en
bouwmateriaal, naar het
nest. Het is onvoorstelbaar
wat ze kunnen dragen. Tak
jes, dode insekten, dikke rup
sen, vaak vele malen groter
dan zijzelf, worden meege
sleept en als ze het niet al
leen afkunnen is er altijd wel
hulp in de buurt. Vaak lijkt
het of ze elkaar dan alleen
maar tegenwerken, de een
trekt de ene kant uit en de
ander de andere, maar het
uiteindelijke resultaat is toch
altijd dat het doel, het nest,
wordt bereikt.
De Rode bosmier is zeer
nuttig door het verdelen van
grote aantallen schadelijke
insekten en helpt zo het bio
logische evenwicht te bewa
ren. In de wijde omgeving
van het nest wordt het bos
van vraatzuchtige kevers,
larven en rupsen gezuiverd.
Hiervoor klimmen ze tot bo
ven in de hoogste bomen.
(wordt vervolgd)
G. van Leeuwen
LEUSDEN - Vorige week zondag is
er in Leusden een ongeluk ge
beurd. Zover Mark (7) en Stefan (5)
Kreupeling weten, heeft niemand
iets gezien, gehoord of gedaan.
Toch kwam Mickey thuis met een
gebroken kaak. Dat was schrik
ken, want Mickey is een rode kater
van nog maar zeven maanden oud.
Hij is in de plaats gekomen van de
vorige Mickey, zodat Goofy weer
gezelschap heeft. Goofy is ook een
rode kater maar hij is al 12 jaar oud.
Goofy heeft aan Mickey moeten
wennen. Tenslotte is Goofy al een
beetje oud en dan zo'n speelse
klein katje in zijn buurt, dat valt met
mee. Goofy houdt ervan om rustig
op de vensterbank te zitten of in de
grote stoel. Gelukkig vond Mickey
snel een vriendinnetje. Een grijs
poesje dat bij hem aan de overkant
woont en ongeveer even oud is.
Samen maken ze buiten pret en
ondernemen avonturen. Of Mic
key's vriendinnetje er vorige week
zondag ook bij was, is met bekend.
Feit is dat Mickey heel ziehg thuis
kwam. Hij bloedde uit zijn bek en
Mark en Stefan's moeders zag wel
dat daar iets met mee in orde was.
Ze ging naar de dierendokter. Die
onderzocht Mickey en begreep
toen dat het katje zijn kaak gebro
ken had. Omdat je een mond nou
eenmaal niet in het gips kunt zetten
zoals een been, maakte de dieren
dokter twee speciale beugels voor
Mickey. Een ging er om zijn kaak.
De ander om zijn tanden. Net zoals
bij kinderen die een mooi recht
gebit moeten krijgen. De eerste
dagen voelde Mickey zich verve
lend. Hij wilde niet spelen en kroop
het liefst weg m een rustig hoekje.
Maar na een poosje raakte hij aan
zijn beugel gewend. Net als kinde
ren. Alleen kun je bij Mickey niet
horen of hij is gaan slissen bij het
praten. Verder is hij weer als van
ouds. Hij voetbalt weer met knik
kers, zit weer achter de vhegen aan
en probeert de staart van Goofy te
pakken.
Goofy kijkt als een oude wijze
kater toe vanuit de vensterbank.
Wanneer je hem daar zo rustig ziet
zitten kun je bijna niet geloven dat
deze zelfde oude slimmerik hele
boterhammen van tafel weet weg
te slepen en zelfs gevulden koeken
kan kapen. Toch is het zo. Hij kan
Mickey nog wat leren.
LEUSDEN - Maaike van Oostrom, elf jaar, heeft éen hele grote
hobby: dwarsfluiten. Ze is vast van plan om Tater als ze groot is'
naar het conservatorium te gaan en daarna soliste te worden.
Liefst zoiets als Berdien Stenberg. „Toen ik Berdien voor het
eerst op de radio of televisie hoorde, ik weet niet meer precies
hoe het was maar wel wat ik voelde. Het leek me een wonder
om zo te kunnen blazen. Toen koos ik gelijk voor dwarsfluit."
zegt ze over hoe het begon.
Maaike's vader speelt orgel. Een
beetje muzikaal is haar familie, vol
gens Maaike, wel. Zodra ze acht
jaar was mocht ze naar de muziek
school. Na het eerste jaar waarin ze
op een klokkenspel leerde spelen,
mocht ze 'eindelijk' voor 'haar' in
strument kiezen. „Daarvoor moest
eerst bekeken worden of ik mijn
vingers wel wijd genoeg uit elkaar
kon spreiden. Dat was spannend
want als ik dat met zou kunnen kon
ik geen dwarsfluit leren spelen.
Dan moest ik op blokfluit, ook mooi
maar ik wilde heel graag dwars
fluiten."
Haar vingers bleken lenig ge
noeg. Daarna kreeg ze voor de eer
ste keer zo'n prachtig zilveren in
strument in handen en mocht ze
proberen daar een toon uit te krij
gen. „Ik weet het nog goed. Toen ik
de eerste keer blies kwam er, heel
hortend en stotend, een waaiende
toon uit. Het klonk niet mooi maar
mooi genoeg. Na de grote vakantie
mocht ik beginnen maar in de
vakantie moest ik oefenen op een
bierflesje. Wanneer je daar op de
goede manier overheen blaast,
hoor je ook een fluittoon. Je begrijpt
dat ik graag wilde oefenenen dus
ik heb heel vaak gevraagd of mijn
vader zijn bier al op had."
Drie jaar later speelt Maaike al
heel aardig dwarsfluit. Iedere dag
oefent ze een half uur en iedere
week gaat ze samen met een ander
meisje naar les. Bij het afgelopen
kerstfeest heeft ze bij een optreden
met de Cantorij voor de eerste maal
opgetreden voor een groot pu
bliek. „Voor publiek optreden is
natuurlijk wel een beetje eng. Ook
wanneer ik moet voorspelen op les
knjg ik het nog wel eens benauwd
maar daar heb ik een goede mid
deltje tegen gevonden. Ik stel me
dan gewoon voor dat ik in mijn
kamertje sta te oefenen, lekker
rustig, niets aan de hand. Dat werkt
prima." Andersom stelt zij zich in
haar kamertje wel eens voor dat ze,
net als Berdien Stenberg, optreedt
voor een groot publiek. „Dan ga ik
voor de spiegel staan en kondig ik
mezelf aan. Daaarbij doe ik de
lamp aan en is het alsof ik in de
schijnwerpers sta. Wanneer ik dan
speel knjg ik het heel warm. Niet
alleen van de zenuwen natuurlijk,
ook van die lamp." Oefenen is niet
altijd leuk. Maar Maaike zet door.
„Ik denk altijd maar zo wanneer ik
het geleerd heb kost het me later
minder moeite dus moet ik nu door
de zure appel heenbijten."
Vooral vinger- en buikoefenin
gen vindt Maaike soms vervelend.
Buikoefeningen? Jazeker, om goed
te kunnen blokfluiten moet Maaike
ademhalingsoefeningen doen. Ze
doet het voor. De oefeningen lijken
op wat mensen die een baby krij
gen, doen. Ademhalen, diep uit de
buik. Maaike is vast van plan iets te
bereiken met haar dwarsfluit. Ze
heeft goed nagedacht voor ze dit
instrument koos. „Wanneer ik naar
muziek, luister hoor ik altijd de
dwarsfluit spelen. Dat vind ik mooi.
Dwarsfluiten doen mij aan een con-
sert denken waarbij ze solo spelen.
Dwarsfluiten hebben een beetje,
iets beroemdheidsachtigs. In een
orkest kunnen wel twintig violen
tegelijk spelen, maar zoveel fluiten
zou niet klinken volgens mij. Dat
zou te veel van het goede zijn. Een
of twee dwarsfluiten in een orkest
zijn voldoende om mooi te zijn.
Dwarsfluitmuziek samen met ande
re muziekinstrumenten klinkt heel
mooi. Maaike droomt weg bij haar
instrument.
Op A3- of A4-formaat?
Het kan allemaal bij de
Een snelle
fotokopieerservice
'egen redelijke prijzen.
Asschatlerweg 19
(Bij de Biezenkamp)
Kantoor geopend van
maandag toten met
vrijdagvan9uurtot12uur,
van 14 uur tot 17 uur.
