Jeusder hrnnt
Leusdenaar geridderd
Pastorie wordt gesloopt
Inbraken in auto's
'Een Heer van stand' in Flehite
Dierenweidedag
Tentoonstelling over Ollie B. Bommel en Tom Poes
Fietser verliest wiel
Bromfietsers
gewond
Nachtschade
WOENSOAG 4 JULI 1990
11II11II11II111111111111111II11II11II111111111II11IIIII11111111111111111111111111111111111II111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111II11111
LEUSDEN/STOUTENBURG - Uit handen van burgemeester Parus heeft Stoutenburger Kmjt dit weekeinde een
konwkhjke onderscheidmg ontvangen. Kuijt kreeg de eremedaille ui brons, verbonden aan de orde van Orante
Nassau. De plechtigheid vond plaats m restaurant Bavoort aan de Hamersveldseweg.
Kuijt kreeg de onderscheiding bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd en na een 45-jange
loopbaan m dienst van het notariaat. Kuijt begon m 1945 m dienst van notaris Van r Eind in Amersfoort als tuinman
en kantoorbode. Daarna was de geridderde in dienst van de notarissen Van Schalk, Oele en zijn huidige
werkgever Herrebrugh. In verband met verhuizmg van het kantoor naar de Stadsrmg n Amersfoort, vervielen
praktisch alle werkzaamheden in de tuin, maar de toenemende karweitjes als postbezorging, reparatie- en
onderhoudswerk en archiefwerkzaamheden slokten al gauw alle tijd van de Stoutenburger op. Kuijt stond
bekend als een trouw en behulpzaam werknemer.
IIIIIIIIIMIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIII lllllillllll llllllllllllllllllll III IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIM III IIIIIMMIIIIHIIIIIMIIIII
LEUSDEN - Vnjdag is er op de
basisschool De Vallei de jaar
lijkse Dierenweidedag van
15-18 uur. Naast een spring
kussen en een rad van avon
tuur kan men darten, sjoelen
en balgooien. Ook aan de in
wendige mens wordt de nodi
ge aandacht gegeven.
Er is ook een markt en een
playback-show. De opbrengst
van deze dag is voor de aan
schaf van het voer en het on
derhoud van de dierenweide.
De schildpadden, schapen,
geiten, konijnen en dergelijke
worden door de kinderen zelf
verzorgd.
ACHTERVELD - In Achterveld is dezer dagen een begin gemaakt met de sloop van de uit 1853 daterende
pastorie. Het door architect Hoorneman uit Eist ontworpen gebouw, waarvan de aanneemsom in die tijd 6.640,-
bedroeg, maakt plaats vooreen geheel nieuw parochiecentrum, dat op de oude fundenng zal worden opgetrok
ken. Het rueuwe gebouw moet volgend jaar klaar zijn.
De pastorie werd in de toemahge 'statie' Achterveld in 1853 gebouwd. De aartsbisschop van Utrecht,
Schaepman, zegende het gebouw op 10 maart 1855 in. Omdat het onderhoud in de afgelopen jaren te beperkt is
geweest, was het gebouw bouwkundig in een deplorabele staat geraakt. Het dak en tientallen meters kozijn
waren compleet verrot. Een calculatie leerde dat herstel veel duurder zou uitkomen dan nieuwbouw. Het
kerkbestuur nam vorig jaar het besluit de oude pastone te slopen en te vervangen door een nieuw gebouw. De
sloopwerkzaamheden vorderen inmiddels gestaag.
LEUSDEN - Auto's waren dit
weekeinde het mikpunt van in
brekers. Bij de politie werd diver
se malen aangifte gedaan van
mensen, die gedupeerd werden
door ongewenst bezoek.
Op het bedrijventerrein De Prin-
cenhof werden de achterdeuren
van een bestelauto in de nacht van
donderdag op vrijdag met kracht
geforceerd. De wagen werd daar
na grondig doorzocht, maar het is
op dit moment nog met duidelijk
wat er is weggenomen.
Uit een auto, die geparkeerd
stond aan de Waterlooweg, zijn
vrijdag een jas en een tas gestolen.
De inbraak moet tussen 14.00 uur
en 15.00 uur zijn gepleegd.
Onbekenden hebben zondag uit
een auto, die geparkeerd stond aan
de Meerkoet, een cricket-uitrus
ting ter waarde van naar schatting
duizend gulden weggenomen. De
auto was niet afgesloten.
LEUSDEN - Loszittende vleu
gelmoeren waren maandag
vermoedelijk de oorzaak van
een valpartij, op het fietspad
langs de Noorderinslag, ter
hoogte van de ijsbaan. Het
voorwiel ging daardoor een
eigen leven leiden, waarna
een valpartij onvermijdelijk
was. De berijder van de fiets
is met onbekende verwon
dingen naar het ziekenhuis
afgevoerd.
(advertentie)
LEUSDEN - Twee bromfietsers
raakten maandagmorgen op de
Arnhemseweg gewond, na een
aanrijding. De elkaar tegemoet ko
mende bromfietsers raakten el
kaar vermoedelijk met de sturen,
waarna een valpartij volgde. Een
inwoner van Ederveen moest met
een gebroken hand naar het zie
kenhuis worden afgevoerd. Een in
woner van Deventer werd voor on
bekend letsel m het ziekenhuis be
handeld. Beiden konden na behan
deling naar huis.
De speciaalzaak in
woningtextiel vindt u in
winkelcentrum
Hamershof. Wij leveren alle
gerenommeerde merken
tapijten gordijnen
dekbedden
dekbedhoezentoilet- en
badkamerkleedjes
karpetten tafekleden
zonwering
douchegordijnen en
bedmode
Dealer van: Kendix
Gardisette - Jap Tulipan -
Forbo - Desso Boras enz.
INTERIEURVERZORGING
VAN KERSBERGEN
drukte wereld van de dagbladen,
de boeken en de tijdschriften,
waartoe de prachtige originele te
keningen en aquarellen van de
Toonderstudio's behoren. Toen de
krantenstrips in 1941 snel populair
werden werden er gelijk puzzels
uitgebracht. Dagaflevenngen van
de strips werden achter elkaar ge
plakt en als verhalenboekje uitge
geven, met zwart-wit gedrukte
plaatjes bovenaan en de tekst eron
der. De conservator meldt, dat
Toonder vrij kieskeurig was. Soms
vond hij een verhaal niet zo sterk en
wilde dat verhaal niet in de bundel
opnemen. Dat werkte na de oorlog
vele „illegale" uitgaven in de hand:
mensen knipten de dagstrips uit,
maakten er cliché's van en ver
menigvuldigden de Bommelstrips
die niet bij de uitgeverij versche
nen.
Vooral uit de jaren '50 stammen
verhalen, die nooit uitgegeven zijn,
behalve dan als dagstrip, voor de
uitgifte waarvan Toonder momen
teel zo nu en dan toestemming
geeft om ze te publiceren. Daar
door verschijnen er, zelfs na het
ophouden van de strip in 1986, toen
Bommel met Anne-Marie Doddel
trouwde, nog steeds nieuwe boe
ken bij De Bezige Bij.
In de kleine zaal wordt ook infor
matie gegeven over Marten Toon
der en het werk, dat hij vóór Bom
mel heeft gedaan en waaruit hij zijn
inspiratie heeft geput. Er is even
eens materiaal aanwezig over de
Toonderstudio's. Interessant om te
zien is hoe een strip getekend
werd. Van de potloodschets die
geinkt en het verhaalschetsje dat
uitgetypt werd, naar de ouder
wetse techniek van het cliché
waarvan matrijzen werden ge
maakt. Volgt de ontwikkeling van
Bommel en Tom Poes, die qua ka
rakter en uiterlijk in de vijftig jaar
van hun bestaan niet hetzelfde zijn
gebleven. Tekentechnisch veran
derden ze van toch wat houtenge
figuurtjes in wezens met schwung.
Aanvankelijk tekende Toonder ze
met de pen, hetgeen „strammige"
lijnen oplevert. Later hanteerde hij
het penseel, hetgeen vloeiender lij
nen gaf, waardoor in de gezichten
meer nuances konden worden aan
gebracht. Deze gingen veel meer
spreken: de karakters kwamen
duidelijker tot uitdrukking.
Eigenlijk is Tom Poes altijd de
zelfde gebleven: een listig wat saai
baasje. Bommel is degene, die zich
in allerlei avonturen stort. Hij is vrij
naïef, een beetje heel erg trots op
zichzelf, druk bezig om „een heer
van stand" te zijn. Hij is flink onhan
dig, waardoor Tom Poes hem uit
allerlei situaties moet redden. Bij
Bommel zie je steeds meer karak-
POPPEN
ling gedroeg, en overspannen
werd verklaard, waardoor een me
dische reden gebruikt kon worden
om met het werk op te houden. Zijn
studio was opgericht om mensen,
die voor de Arbeitseinsatz gebruikt
zouden worden, in Nederland te
houden. Ze hadden in de studio een
baan, waren kostwinners en kon
den op die manier met wegge
voerd worden.
Daar de rechten van de Bommel
strips waren voorbehouden aan De
Telegraaf, die na de tweede we
reldoorlog dne jaar lang niet mocht
verschijnen, verscheen Bommel na
de oorlog in andere vorm in een
weekblad en pas later weer in dag-
bladvorm in Handelsblad en Volks
krant. Door de grote populariteit
van het stripduo Bommel-Tom Poes
belandden de Toonderfiguren ook
in de reklamewereld, hetgeen dui
delijk op de tentoonstelling zicht
baar is.
KIESKEURIG
De expositie begint in de kleme
zaal met de wereld waar Bommel
en Tom Poes zijn ontstaan: de ge-
Tom Poes.
Zo bevat de expositie nu ook de
poppen van het marionettentheater
van Bert Brugman, die dertig jaar
geleden gebruikt zijn voor televi
sie-uitzendingen over Tom Poes en
Ollie B. Bommel. Flehiterestaura-
teur De Ruiter heeft ze een facelift
gegeven en er is een poppenkast-
je, een grote glazen vitrine ge
maakt, waar ze in staan. De poppen
zien er fantastisch uit. Kapitem Wal
Rus en bediende Joost, die een
hondachtig voorkomen heeft, zijn
ook van de partij. Joost is zeer voor
naam en heeft een mooi taalge
bruik. „Met uw welnemen" en „als
Butler („Met uw welnemen") Joost, een pop van Bert Brugman.
ter komen. Hij wordt gaandeweg
meer een persoon die diepgang
krijgt en van wie steeds meer fa
cetten worden belicht.
De figuren om Bommel heen
groeien méé. Zijn trouwe bediende
Joost is m het begin heel voornaam,
terwijl hij later wat menselijker
trekjes krijgt, zelfs af en toe wat
geniepig is. Als de baas met thuis is
zit hij breeduit televisie te kijken
met zijn voeten op de stoel. Hij doet
goedkope wijn in dure flessen,
want Bommel proeft dat toch niet.
Alleen als buurman Markies De
Canteclaer komt, die het verschil
wel proeft tussen een goedkope
Algerijnse foezel en een echt goe
de wijn, haalt hij een prima fles uit
de kelder. Regelmatig neemt Joost
ontslag, als het hem niet aanstaat.
Als Bommel het allemaal te gortig
vindt met Joost ontslaat hij hem,
maar Joost komt altijd weer terug.
ARTIKELEN
De grote zaal is in vieren ge
deeld. Het eerste deel bevat de
artikelen opgesierd met Tom Poes,
Bommel en andere figuren die men
kon kopen als puzzels, lampjes,
gordijnstof, platte houten beschil
derde figuurtjes en speelgoed. Het
tweede deel bestaat uit de rekla-
me: posters, puzzels, sleutelhan
gers, speldjes. Die overgaan in de
filmpjes die speciaal voor Philips
gemaakt zijn en de grote avond
vullende tekenfilm „Als u begrijpt
wat ik bedoel". Tevens wordt de
toneel- en theaterkant van Bomn^
en Tom Poes belicht. Ze zijn zowel
door Scapino gebruikt in een balls
als door Wim Sonneveld in zijn be-
ginperiode met het Tierelantrjt
theater. Dan is er een tableau-^
vant met twee grote poppen o
costuums, die voor promotiedoe!-
emden worden gebruikt. Er is eq
tafel gedekt in de Bommelstij 1. Elke
strip eindigt bijna steevast mq
„een eenvoudige doch voedzame
maaltijd", waarbij door Bommej
nog even enkele mooie opmerkt
gen geplaatst worden over het zJ
juist beleefde avontuur.
In het zogenaamde PrentenkalxJ
net zijn originele tekeningen aarl
wezig, onder andere van een corl
pleet stripverhaal, dat geheel opl
meuw is ingekleurd en er zijn tekd
ningen, die gebruikt zijn voor öi
omslagen van De Bezige Bij, zowi
door Toonder als door zijn vrow
Phiny Dick getekend. Het zg
prachtige aquarellen, waar gek ge
noeg Bommel en Tom Poes niet q
voorkomen. Het zijn grote leks
balloons met landschap of situac
en teksten, die stopzinnetjes o
woorden zijn geworden in het Ne
derlands: „Geld speelt geen rol
„Zoals mijn Goede Vader zei," „D;
zag ik nu eens net," „Een gro.
denkraam".
Museum Flehite, Westsingel
50, is geopend van dinsdag tot e
met vrijdag van 10.00 tot 17.0
uur, en op zaterdag en zonda
van 14.00 tot 17.00 uur.
R1 TTE IVZOU-T
Afgezien van onze ge
kweekte Nachtschaden,
onze Bintjes, de tomaten en
de tabak, komt de Zwarte
nachtschade en de Bitterzoet
hier het meeste voor. De
Zwarte nachtschade, sola-
num nigrum, vinden we in
hoofdzaak op bouwlanden en
ruige plaatsen, langs wegen
en in moestuinen. Het is een
éénjarige plant met een op
gerichte stengel. De bloemen
zijn klein en wit, de bessen
kogelrond en in onrijpe,
groene toestand behoorlijk
giftig. Als ze rijpen worden
ze diepzwart en zijn dan min
der giftig. Aan die diepzwar
te kleur dankt de plant zijn
naam.
Het Bitterzoet, Solanom
dulcamara, is een halfhees-
ter en die vinden we onder
heggen en tussen kreupel
hout, vooral op vochtige
plaatsen. Het heeft een min of
meer windende stengel en
kan zich daarmee tot een
paar meter hoogte omhoog
werken. De bloemen zijn
klein en violet van kleur, de
bessen zijn ellipsvormig,
scharlakenrood en giftig.
De naam van de plant is
ontstaan door de smaak van
de jonge stengels. Kauwt
men daarop dan smaken ze
eerst bitter en dan, door de
chemische reactie met hel
speeksel, wordt de smaak
zoet. De latijnse soortnaam
dulcamara, afgeleid van dal
eis: zoet en amara: bitter is
dus eigenlijk niet juist en zos
amaradulcis moeten zijn.
Alle solanicaeèn bevatten
de stof solanine, wat een
geestverruimende werking
heeft. De vorige keer heb ik
al verteld dat het vroeger
toegepast werd als genees
middel tegen nachtmerries
en aanverwante kwalen. Ik
naam Dolkruid, nog gang
baar in sommige delen van
het land, wijst eveneens in
die richting. Ook nu nog
wordt het in de homeopathie
aangewend tegen geestelijke
depressies. Men schijnt er
zelfs „high" van te kunnen
worden. Vermoedelijk werf
het toegepast in de tover
drank van heksen die, als ze
er genoeg van namen, het ge
voel kregen te zweven.
Opmerkelijk is dat rnen
zelden of nooit vliegen en
muggen op de plant zal aan
treffen. Ook dat wist men
lang geleden al. Koeien en
paarden werden met de plan*
ten ingewreven om vliegen
op een afstand te houden.
G. van Leeuwen
AMERSFOORT - Een echt gezellige en boeiende tentoon
stelling voor het gehele gezin is gedurende de zomermaanden
te zien in Museum Flehite. „De curieuze wereld van heer
Bommel en Tom Poes" van 30 juni tot en met 9 september. Met
voor Bommelverzamelaars heel veel curiosa als een voor
beeldbeeldje voor het beeld van Heer Bommel, dat vervaardigd
is voor het Overflakkeese Den Bommel, en een groot dekor-
doek dat door Marten Toonder dertig jaar geleden ontworpen,
maar niet zelf geschilderd werd.
Het is een leuke kijktentoonstel-
ling met heel veel tekeningen,
oude en meuwe boeken en video
presentaties. Een met teken
filmpjes, de ander met interviews
uit 1963 en 1988 met Marien Toon
der.
Aantrekkelijk is, dat er op ver
schillende niveaus naar deze ten
toonstelling kan worden gekeken.
Kinderen zien zeer veel speelgoed
en leuke plaatjes. Voor volwasse
nen zijn er karakterbeschrijvingen
van de belangrijkste figuren, en
op- en aanmerkingen bij de Bom
melstrips, hetgeen een aardige in
valshoek kan vormen om de boe
ken nog eens ter hand te nemen in
het teken van: hé, zit er zó veel
achter?
Museum Flehite stelt zich de
dankbare taak om elke zomer een
expositie te maken voor de hele
familie. Vorig jaar waren dat de
jukeboxen en de speelautomaten.
Toen onlangs het boek uitkwam
„De cuneuze wereld van heer
Bommel en Tom Poes" met onder
andere briefpapier, beeldjes en
puzzels, zag Bommelfan Flehitedi-
rekteur B. Elias daar meteen een
tentoonstelling in. Bovendien bleek
het bijna vijftig jaar geleden te zijn
dat Tom Poes voor het eerst in een
Nederlands Dagblad werd afge
drukt.
Waar komt al het materiaal van
daan? Conservator Rik Doornberg:
„We hadden connecties met één
verzamelaar, die ook het boek
heeft samengesteld, en die zoveel
materiaal bezat, dat daarmee een
expositie kon worden samenge
steld. Begonnen met wat plaatjes
en een boekje verzamelde hij door,
en werd een fanatiek Bommel-aan
hanger. Met hem zouden we de
tentoonstelling maken. Hij had nog
één tentoonstellinkje in een Rotter
damse bibliotheek. Bij het inladen
van deze tentoonstelling stond de
collectie klaar op een karretje om
weggevoerd te worden, maar dat
heeft iemand anders voor hem ge
daan. Zijn hele collectie is gestolen,
en we weten tot nu toe niet wie het
gedaan heeft. Die man heeft daar
een flinke deuk van gekregen."
„Ik moest toen heel snel gaan
bellen met andere verzamelaars,
die ik van hem opkreeg, om te
vragen of die hun spullen tijdelijk
wilden afstaan voor onze reeds ge
plande tentoonstelling. Zij waren
allen heel positief, en ik denk zelfs
dat we, omdat we veel tijd geïn
vesteerd hebben m het op zoek
gaan naar andere materialen, ook
wel weer dingen zijn tegengeko
men, die anders met op de tentoon
stelling hadden gestaan!"
ik zo vrij mag zijn" zijn bekende
uitdrukkingen van hem.
De Bommelstrips zijn tijdens de
oorlog in 1941 begonnen in het dag
blad De Telegraaf. Marien Toon
der ging met het werk dóór omdat
hij zijn tekentalenten en de uitrus
ting van zijn studio ook gebruikte
om allerlei illegale dingen te doen.
Om aan materiaal te komen is hij
blijven tekenen en ging hij een film
maken. Op die maruer, aldus con
servator Doornberg, kon hij verant
woorden dat hij bepaalde chemi-
calién moest aanschaffen, zodat er
niet aan de illegaliteit werd ge
dacht. In 1944 toen een SS-officier
aan het hoofd van de Telegraaf-
redaktie kwam te staan, wilde
Toonder niet meer voor De Tele
graaf werken. Hij nam pillen in,
werd naar de Valeriuskliniek ge
bracht, waar hij zich nogal zonder-
