EXTRA KORTING I
'Goede kwaliteit Leusdens
milieu moet blijven'
«SSsssr
LIESHOUT
135 jaar pastorie Achterveld:
herinneringen uit het verleden
INTER-/1/IEUBEL
Landbouwstudenten in rapport over Gelderse Vallei:
OP SHOWROOMMODELLEN
1998.-
199.-
2190.
1075.
1695.
2090.
698.
2295.
890.
798.
575.-
284.-
1895.
1295.
1895.
165.
7.00 ps>uk.3voor 15.
5.
5.
99.-
175.-
199.-
Dronken
automobilist
Reisgeld
WOENSDAG 18 JULI 1990
LEUSDER KRANT
VANZELFSPREKEND VERLENEN WIJ OP ARTIKELEN UIT
DE ZAAK VOLLEDIGE GARANTIE
4EETSTOELEN modern, zwart 198.- p.st. NU159.
2 2V2-ZITS BANKSTEL Dakota, restant stoffen NU 1998.
3-ZITS RUNDLEDEREN BANK 2940.-voor1890.
2 3-ZITS LEDEREN BANKSTEL cognackleur met OOtiO
binnenvering 5975.-, NU 0«/«/Ua
2 2V2-ZITS BANKSTEL (ook los leverbaar), romantisch, modern, kompleet 1890.
3 2-ZITS BANKSTEL massief blank eiken romp NU 1995.
3 "f 2-ZITS BANK RUNDLEERdiversekleuren,aktieprijs,zwart
(alle andere kleuren leer 100.- extra)
Bijpassende dekoratieve
SALONTAFEL
mettegelinleg
EIKEN WANDMEUBELl85cmbr.,3350-NU
EIKEN WANDMEUBEL Freddy 1375.-voor
BLANK PATINE EIKEN WANDMEUBEL .„M ven en
vitrine, 2150.- NU
7-DELIG EIKEN WANDMEUBELSIOONU
MASSIEF EIKEN EETTAFELSOXMS 895 NU
BANKSTEL 3-1-1 ZITS interieur vering antiek eiken, 3990.- NU
ROLLUIK BUREAU honingkl. patinee, 1280-voor
BARELEMENT BREDERODE honing pat 1060-NU
MODERNE COMFORTABELE SLAAPBANK
ideaal voor kamerbewoners, aktieprijs
MODERN 1-PERSOONS LEDIKANT m mdf,
voorzien van 2 praktische laden, ledikant 90x200 cm
2-2V2-ZITS BANKSTEL moderne Boras stof 2690.-NU
LINNENKAST EIKEN PATINEE 160 br., 1785-- NU
LINNENKAST „KIM"3 -deurs.2365-NU
SPIEGEL MET OMRANDING blank pat. 245 -NU
PULLMAN BOXSPRING 90x200 inkl. hoofd en voetbord. 1017.50 NU 595.
MODERNE TV-KASTverr„db .wit mdf, NU275.
LEATER-LOOK BANKSTELLEN 2-3zits NU 1795.
WATERBED 180x210kompl metverw. ombouw,deken kompl. NU 1950.
HOEKBANK in moderne sterke stof, binnenv. 3525.- 2495.
ALPINE WIT WANDMEUBEL bes. uit 5 elem inkl. vitrine met «I Jlftl?
verl.2595.-NU I 45JD.
DIVERSE COUPONS TAPIJTpers.ukvana. 50.
COUPONS GORDIJNSTOFl20cmlang 2.50ps.uk 3 voor 5.
150 cm lang
PLAFONDSPOTS p.Stuk NU
TL-ARMATUREN p stuk NU
HANDIG VERRIJDBAAR BIJZETTAFELTJE
in meeneemverpakking
ROMANTISCHE KURHAUS FAUTEUIL zowel binnen
als buiten te gebruiken, meeneemprijs
MOOIE MODERNE FAUTEUIL in aktuele kleuren (rood, geel,
zwart en blauw), gedemonteerd verpakt, meeneemprijs
OVERGESTOFFEERDE FAUTEUIL bekleed met dekoratieve stof 645.-
LLOYD LOOM FAUTEUIL in wit of zwart 295.-
naturel 235.-
NOVILON COUPONS NU ZEER VOORDELIG
TAFELKLEDEN indiv soorten en maten minus 30% korting
SCHUIMRUBBER MATRASSEN 90x200. 10 jaar garantie, ftQfi
beperkte voorraad
DEKBEDHOEZEN met kenmerkV2 prijs
BADMATTEN V2 prijs
door J. M. Schouten
ACHTERVELD - Onder Pastoor Wilhelmus van Geijn en
architect Herman us Hoorneman uit Eist werd in 1853 in de
„statie Achteveld" een begin gemaakt met de bouw een pasto
rie voor de aannemingssom van 6640,- Op 10 maart 1855
werd de pastorie ingezegend door de aartsbisschop van
Utrecht, A. I. Schaepman. Na honderdvijfenveertig jaar heeft
het pastoors-woonhuis zijn beste tijd gehad. Het onderhoud is
vele jaren te beperkt geweest en daardoor zijn onder meer het
dak en de kozijnen verrot. Herstel blijkt echter aanzienlijk
duurder te zijn dan nieuwbouw. De pastorie heeft haar leven
geleid en zal worden opgevolgd door de nieuwbouw van het
parochiecentrum Sint Joseph in Achterveld.
Het is 1855. In het grutterswin-
keltje van Geertruida van de Eshof,
die getrouwd is met de rogge
broodbakker en kastelein Harm an
nus Schouten in het Gelderse
„Achteveld" (gemeente Barneveld)
koop ik zwartsel, klompkrijtsel en
blauwsel voor de bleek. Goed hon
derd stappen de Kerkdijk af, net
over de provinciale grens, staat in
het Utrechtse „Achteveld" (ge
meente Stoutenburg) de nieuwe
grote pastorie. Hoe zal die er van
binnen uitzien? Pastoor van Geijn
die al achtentwintig jaar zieleher-
der is (en dat nog eens zestien jaar
zal zijn) zal een bezoek misschien
wel goed vinden.
Onder het huisnummer 70 is een
zwaar koperen trekknop. Ik trek er
stevig aan en hoor een bel door
dringend klingelen. Vrij snel gaat
de zware deur open en stelt Mag-
dalena Sanders zich voor. Later
hoor ik dat ze 31 jaar jong is en in
Valburg is geboren. Ik vraag be
leefd om meneer pastoor te mogen
spreken. Met een licht Betuws ac
cent zegt ze: „Ik ben hier pas, en
hoe vindt u de pastone? Ik zal me
neer pastoor alvast roepen."
Ze zeggen dat een pastoor je
lang laat wachten. Dat doen deftige
mensen namelijk altijd, want je
bent de mindere. Het tegendeel is
echter waar meneer pastoor is niet
zo. Daar is hij al. Hij is drieënzestig
jaar en klein van stuk. Hij draagt
een kalot en daaronder steekt een
grijze haardos uit. Een brilletje
steunt op zijn neus. Stemmig zwart
gekleed, bef, jasje, kuitbroek, lan
ge kousen en dezelfde kleur
schoenen waarop blinken zil
verkleurige gespen.
Gids pastoor Van Geijn begint de
rondleiding in de meuwe pastorie.
In het najaar van 1853 is de bouw
begonnen, door de aanhoudende
winter en later veel regenval werd
de bouw langer dan was verwacht
opgehouden, zodat ze pas klaar
was begin 1855. De zware voordeur
is aan de noordzijde. Het lijkt ech
ter meer op een achteringang, om
dat het woonvertrek van de pastoor
aan de kant van de Hessenweg ligt.
De ontvangsthal is schoon en
royaal betegeld. Rechts is een ver
trek van 10 bij 5 meter: daar wor
den de vergaderingen met het
arm- en kerkbestuur gehouden. Er
hangt een royale koperen petro
leum kroonlamp, een zespits. Op
de lange wand hangt het schilder
stuk, voorstellende de Oude Kerk
en ter weerszijde daarvan twee
schilderstukken, ieder wel van
twee meter hoog. Hoe oud? Zeker
tussen de vijftig en honderd jaar
oud! De één stelt de geseling van
Jezus in de kelder voor. De fari
zeeërs kijken toe. Daarboven de
afbeelding van God de Vader, dra
gend de Weegschaal van Justitia.
Op de ander is te zien dat Maria de
rozenkrans schenkt aan de H. Ro-
chus. Hij verzorgde de pestlijders.
Toen hijzelf door deze ziekte werd
aangetast werd hij door een hond -
mooi afgebeeld op dit wonder
schone schilderstuk - verzorgd, die
hem onder meer voedsel bracht.
Er staat een grote ijzeren zwarte
kist. Op eerbiedige afstand mag ik
toekijken als de pastoor het deksel
omhoog zet. Op de binnenkant zijn
slangen en demonen vaagjes afge
schilderd. De inhoud blijft onttrok
ken aan de weetgierigheid.
Veel later zijn de wanden ge
sierd met de kopschilderstukken
van zeven Achterveldse pastoors:
Van Geijn, Wittebol, De Haan. Wa
genberg, Moes, Rentinck en
Smeets. De beeldenstorm in eigen
kerk sloeg al toe toen het H. Hart
beeld voor huize St. Joseph kapot
werd geslagen en enkele jaren ge
leden een herhaling: alle geschil
derde pastoorskoppen werden
van de wanden gehaald weg
met die „ouwe troep"
Links in de hal is de deur naar de
keuken waar de huishoudster Lena
huist. Er staat een groot kookfor-
nuis met zes ringgaten. Als de pas
toor de bel luidt, kan Lena het eten
komen opdienen. De afstand tus
sen herder en het schaapje is vijf
entwintig passen. Onder de haltrap
is de toegang naar de koele keu
kenkelder. Sierlijk schoon zijn de
witgekalkte dakbogen; een knap
stukje metselwerk! Op de vijfen
dertig vierkante meter vloeropper
vlakte staan onder meer vijf Keulse
potten met ingemaakte gezoute
gToenten, afgedekt door een witte
doek en aangedrukt door een veld-
kei. Verder een gaastkast, dit ter
afwering der muggen, waarin een
vijftal kazen liggen. Verder, vier
rijen dik, al naar gelang de grootte,
onbevlekte goudreinetten. Naast
een mandje met verse eieren lig
gen in een stenen bak wel meer
dan vijftig kalkeieren. Weinig ge
slacht, slechts twee halve zijden
dun spek.
In de voorkant is links de grote
eetkamer. Aan de andere kant - na
de schuifdeur - bevindt zich een
nog grotere zitkamer. In de eetka
mer zit in de vloer een luik, afge
dekt door een mat. Een stenen trap
van acht treden leidt daar vandaan
naar de wijnkelder. De voorraad is
nog niet groot, maar er kunnen wel
220 flessen op de rekken liggen.
De pastoors hebben waardering
voor de vruchten en het uitgeper
ste nat van de bloeiende en rijpe
wijngaard en leggen wijntessen al
tijd op de gepaste wijze en met
eerbied neer. Voor de eet- en zit
kamer wordt de serre gebruikt,
een zonvertrek van 5 bij 4 Va meter.
Van hieruit kan de pastoor kijken
op de ontluikende bloementuin en
ziet hij degenen die het Kerkcafé
„De Roskam" in- en uitgaan. Een
beukenheg zal echter even later
het zicht ontnemen. De zonnestra
len dringen door een kleurrijk glas
in lood venster. Onder de kunstzin
nige afbeeldingen van onder meer
muziekinstrumenten staan
woorden: Ars, Longa, Vitaj
Direct verwant hiermede isj
spraak van de Gnekse arts.
der geneeskunde, Hippo
(460 v. Chr.): „De kunst is
leven kort."
Bijna vier meter en 18 trap
hoog is de eerste boven;
pmg. Daar tel ik vier en t
deuren voor onder meer hj
>isvif
legkasten. De overloop is vij»
lang en twee en een halve
breed en buiten is een sj
van 5 bij 1.25 meter. Verde
een lege kamer van 5 bij 4
voor als er eens een kaj
komt, een badkamer van
in het vierkant voor de pasta
slaapkamer van 4,/2 bij 5
voor de gasten, een houten,
van 3 bij 2 meter met een
bedstede, een tussenkamer
bij 4 meter waar een be<
hangspiegel en mangel staan
is een waskamer van 3 bij 3
voor het dienstpersoneel D
er achteraf vier vertrekjes,
daarvan staat eenbed, eent
en een stoel voor de huishoc
Na dertien traptreden 1$
hoge droge zolder, over b
deelte van het hoofdgebou
een oppervlakte van ongeve
m2. Van dunne plankjes is e
mertje getimmerd met eenb
de van slechts 50 centimeter
Kennelijk bedoeld als nist
voor een zieke. In de witge
schoorsteen zit een luik. Da
ter is de rookvleeskast, er h
vier hammen in.
Beneden in de keuken
Lena een kop koffie in en
schoteltje liggen twee zilvera
suikerklonten met een witte
er doorheen. „Dank u wel,";
De bezichtiging van de pa
Annos Datos Sint Josephd
maart 1855 is ten einde,
De eerste dag van het einc
pastorie is op de Johannes
lusdag 26 juni 1990. Het slopi
drijf Zwanenburg uit De Glim
het oude en maakt ruimte vo
nieuwe, het Parochiecentnu
wordt gebouwd door het
van Ruitenbeek-Huurdema
Achterveld.
Uit het verleden, de pa
komt het heden, het Parochi
moetingscentrum.
BARNEVELD/VEENENDAAL -
De fosfaatbelasting van de bo
dem in de Gelderse Vallei is het
hoogst rond Lanteren en ten oos
ten van Barneveld (meer dan vijf
tien ton per hectare), de belasting
met nitraat is het hoogst in de
gemeenten Barneveld, Ede en
Renswonde.
Dat zijn twee conclusies die
zeven afgestudeerden van de
Universitaire Beroepsopleiding
Milieukunde van de Landbouw
universiteit in Wageningen trek
ken in een onderzoek in de Gel
derse Vallei naar de milieupro
blemen en de mogelijke oplossin
gen in dat gebied.
De resultaten van het onderzoek
zijn vastgelegd in een rapport geti
teld 'Gebiedsgericht beleid vooi
de Gelderse Vallei'. Het boekwerk
werd woensdagmiddag in het ge
meentehuis van Veenendaal offi
cieel gepresenteerd voor en over
handigd aan de Valleicommissie.
De belasting met fosfaten heeft
tot gevolg dat de 'doorslag' van
fosfaat m de driehoek Lunteren-
Veenendaal-Ede, het gebied ten
noorden van Meulunteren, een cir
kel rond Essenerbroek, een ge
bied tussen Wekerom en Hars
kamp en ten westen van Veenen
daal al vijftig tot honderd procent
bedraagt. Tussen Barneveld en
Lunteren, rond Kootwijkerbroek
en Garderbroek, ten oosten van
Hoevelaken, ten westen van Putten
en tussen Renswoude en Veenen
daal bedraagt de doorslag nu zo'n
dertig procent en dit loopt de ko
mende vijfentwintig jaar op tot vijf
tig procent.
De verhouding tussen nitraatbe
lasting en de gevoeligheid van de
bodem (de 'nitraatdiscrepantie') is
het het meest scheefgetrokken in
het oosten van de Vallei, ten oosten
van de lijn: Putten, Barneveld, Lun
teren, Ede.
Ook de verzuring is door de stu
denten onderzocht, daarbij is gelet
op de ammoniakbelasting. „De
hoogste depositieklasse (2000 tot
2300 mol per hectare per jaar) komt
voor in het oosten van de Vallei
rond Barneveld en Voorthuizen. In
de zone daaromheen van Ede tot
Nijkerk ligt dit tussen 1800 en 2000."
Ten oosten van de lijn Barneveld,
Appel, Kruishaar en Putten zijn de
gronden hiervoor het gevoeligst.
De afgestudeerden van de LU
hebben de Vallei in hun studie in
gedeeld in een aantal zones. Zo is
bijvoorbeeld de 'regio midden'
verdeeld in Veluwerand, Kootwij-
kerbroek, Barneveld en Leusden.
ZONERING
Uiteindelijk komen de zeven tot
zes zone's:
1. natuurherstelzone (de Veluwe
en Utrechtse Heuvelrug) hier staat
de ontwikkeling van duurzame
grote natuurgebieden voorop.
Landbouw moet hiervoor worden
stopgezet.
2. milieuhygiënische bufferzone
(Veluwe midden en zuid en
Utrechtse Heuvelrug). Hier moet de
landbouw geëxtensiveerd worden.
3. Landbouwconcentratiezone
(Kootwijkerbroek, Ermelo, Ede/De
Klomp). Deze gebieden kennen al
een grote concentratie van inten
sieve veehouderijen. De aanpak is
gericht op milieutechnische be
heersing van de landbouw. Deze
zones moeten een centrumfunctie
krijgen met industriële mestver
werking of een centrale opslag.
4. Natuurontwikkelingszone
(Schuitenbeek, Lunterse Beek). De
landbouw moet extensiveren om
de natuur meer kansen te geven.
5. Landbouwzone Barneveld. In
dit vnj sterke landbouwgebied zal
volgens de onderzoekers weinig
veranderen. „Vanwege de hydro
logische toestand is het niet nodig
de aanpak van dit gebied de prio
riteit te geven."
6. natuur- en landbouwzone
(Leusden, Binnenveld, Arkem-
heen). In dit gebied wordt een ver
weving van landbouw en natuur
nagestreefd.
In de de 'milieuhygiënische buf
ferzone Veluwe-midden' (het ge
bied tussen Stroe, Harskamp en
Otterlo) zijn de gewenste verande
ringen volgens de onderzoekers:
Een snelle verbetering van de mi
lieukwaliteit door extensieve land
bouw. De milieubelasting (vooral
door uitrijden van mest) moet wor
den terug gebracht en een flinke
reductie van de uitstoot van ammo
niak uit de stallen. Daarom willen
de onderzoekers een snelle fase
ring van de belastingsnormen voor
ammoniak, nitraat en fosfaat. Voor
de landbouw moeten milieutechni
sche maatregelen per bedrijf ge
nomen worden, moet men over
gaan tot schaalvergroting en moet
worden gestimuleerd 'schadelijke'
bedrijfsvormen te verplaatsen,
beeindigen of om te vormen. Irre-
gatie is in deze zone niet meer mo
gelijk.
zone Kootwijkerbroek' bevelen de
onderzoekers het volgende aan:
Onmiddelijk terugdringen van mi
lieubelasting met mest. „Daarom is
bemesting van reeds doorgesla
gen gronden niet langer verant
woord, deze moeten een andere
bestemming krijgen. Op de rest
van de gronden moet de bemes
tingsnorm worden teruggebracht
tot dat wat de gewassen op kunnen
nemen." In het gebied moet vol
doende opslagcapaciteit voor de
mest komen, concentratie van toe
leverende en verwerkende bedrij
ven moet worden gestimuleerd, de
bouw van een mestverwerkingsfa
briek.
De 'landbouwzone Barneveld' zal
volgens de onderzoekers weinig
veranderen. Gewenst zijn volgens
het rapport: Op de verzadigde
gronden wordt de eindnorm gere
lateerd aan de opname van de ge
wassen, het mestoverschot moet
worden afgevoerd en verwerkt,
grondongebonden vormen van
landbouw zouden verplaatst kun
nen worden. „De natuur in deze
zone heeft toekomst en zal be
schermd en hersteld worden."
In de 'natuur- en landbouwzone
Leusden' (tussen Hoevelaken en
Leusden-Zuid) „moet de huidige
relatief goede kwaliteit van het mi
lieu in stand worden gehouden.
Mest mag in de wintermaanden
daar met worden uitgereden en de
wettelijke mestnormen moeten in
deze zone volgens de fasering voor
de Gelderse Vallei worden be
reikt."
In de natuurontwikkehngszone
Lunterse Beek moet volgens het
rapport het areaal landbouwgrond
en daarmee het aantal bedrijven
flink worden ingekrompen om
ruimte te maken voor de natuuront
wikkeling. Voor de resterende be
drijven geldt een snelle iiw<
van de eindnormen. De overt
mest uit dit gebied zal als het a
onderzoekers ligt worden
voerd naar de concentratiezo
Kootwijkerbroek. Voor de
bouwconcentratiezone E
Klomp' worden ongeveer de
voorstellen gedaan als voor
wijkerbroek.
Het rapport werd woe
door drs. F. de Jong, één v
samenstellers, gepresenteeri
de vraag wat de Valleicomi
met het rapport ging doen
een wat afvrijkend antwoord s
secretaris van de commissie,
gaan, voor we tot het uiteind
plan voor de Vallei komen
verkenningen uitvoeren. W<
beren die verkenningen zo
breid mogelijk te maken. D
zullen we alles wat bruikbaai
dit rapport halen, dat kan v<
weinig zijn."
De Barnevelder S.D. de Vri
van de commissie, was ve
gend in zijn oordeel over d<
sentatie van het rapport. „Ik
me af of jullie bij de opleidir
het vak communicatie hebbt
had. De presentatie is na
voor honderd procent waard
We kunnen hier mets mee
Zo'n presentatie gaat ten kos
onze toch al zo kostbare üjd.
nogal gemakkelijk om
ideeën op papier te zetten all
consequenties daarvan met
pier zet. Voor het oude ide
bioparken met geumform
bewakers hadden we deze
niet nodig."
Later vertelde commissie
A. Mosterd (wethouder van I
dat hij zich nogal had gestort
de ongezouten kritiek val
Vries.
MESTFABRIEK
Voor de 'landbouwconcentratie-
LEUSDEN - Een 43-jange Leusden-
se automobilist is in de nacht van
donderdag op vrijdag beboet met
250,-, nadat was gebleken dat de
man met een glaasje teveel op ach
ter het stuur was gekropen. De man
werd omstreeks half twee aange
houden op de Heiligenbergerweg.
Op het politiebureau bleek de man
de norm juist te hebben overschre
den.
LEUSDEN - De kas van een n
reau aan de Komenij werd
nacht van donderdag op v
gelicht. De dieven forceerdi
een breekijzer de deur en 1
een bedrag van 1600,- m©
vo70^ettUvoPoTdek>nde,en
HAMERSVELDSEWEG 22
LEUSDEN - TEL. 033-941331
