Het Waterschap treedt uit de anonimiteit
■eusder krimi:
sfv
Opendag Waterschap
Oud papier
Nieuws uit de
verenigingen
WOENSDAG 3 OKTOBER 1990
plaatselijk nieuws
van de Nederlandse woningen op
een riolering aangesloten die het
afvalwater uit woningen en fabrie
ken rechtstreeks afvoert naar een
afvalwaterzuiveringsinnchting.
Daarvan zijn er in Nederland al
meer dan 500 gebouwd. Jaarlijks
krijgen deze installaties bijna een
miljard kubieke meter afvalwater
uit wc's, badkamers en keukens
van de huishoudens te verwerken.
Al dat water wordt gereinigd en
vervolgens weer op het opper
vlaktewater geloosd. Daar komt
ontzettend veel bij kijken. Boven
dien zijn er nog erg veel mensen
die vast afval als maandverband en
zelfs complete inhoud van katte-
bakken door het nool spoelen. Dit
spul en ook het chemisch afval dat
de mensen nog steeds achteloos
door de gootsteen spoelen (kwas-
tereiniger, fotochemicalien en
verfresten) kan op de installaties
grote problemen veroorzaken. Bo
vendien kan de chemische veront
reiniging er daar niet uitgehaald
worden en zal dus het oppervlakte
water vervuild raken. Bedrijven
worden intensief gecontroleerd
om ongewenste lozmgen zowel op
het riool als het oppervlaktewater
te voorkomen. Voor lozmgen op
het oppervlaktewater zijn boven
dien vergunningen van het water
schap noodzakelijk. Anders dan in
de meeste provincies in Nederland
wordt het waterkwaliteitsbeheer in
de provincie Utrecht op dit moment
nog door de provincie zelf verricht.
FOSFATEN
Tot nu toe hebben de water
schappen ervoor gezorgd dat het
oppervlaktewater aanzienlijk scho
ner is geworden. Over niet al te
lange tijd moet het water ook een
stuk doorzichtiger kunnen zijn en is
er weer ruimte voor taferelen zoals
die van de ouderwetse schoolpla
ten waarbij sloten en slootkanten
barstensvol leven zitten.
Een nieuwe gigantische ïnveste-
ringsronde staat namelijk op stapel
voor de verwijdering van fosfaten
uit het afvalwater. Deze stof veroor
zaakt de algengroei in het water
van sloten en meren waardoor
deze bijna ondoorzichtig gewor
den zijn. Fosfaten zitten in menselij
ke uitwerpselen en kwamen tot
voor kort ook in de wasmiddelen
voor. Deze stoffen kunnen er, tech
nisch gezien, bij de zuiveringsin
stallaties uitgehaald worden. Maar
een andere grote bron van fosfaat-
verontreiniging van het opper
vlaktewater is de landbouw. Dier
lijke mest en kunstmest bevatten
veel fosfaat en nitraat. Alles wat het
gewas niet aan deze stoffen op
neemt, komt uiteindelijk in het op
pervlaktewater of grondwater te
recht. Net als ook de bestrijdings
middelen die m de landbouw en
kasbouw worden gebruikt.
Nogal wat mensen denken dat
ook de drinkwatervoorziening tot
het takenpakket van de water
schappen behoort. De waterschap
pen houden zich echter uitsluitend
bezig met het oppervlaktewater.
Toch zal de relatie met het grond
en drinkwater een steeds belang
rijker rol gaan spelen. Onder in
vloed van het Nationaal Milieube
leidsplan (NMP en NMP+) zijn de
derde Nota Waterhuishouding en
diverse andere nota's die recent
zijn verschenen met als doelstel
ling een schoner en beter milieu m
Nederland te creëren, zullen de
waterschappen steeds duidelijker
aan de weg (moeten) gaan timme
ren. In de toekomst zal er bijvoor
beeld meer aandacht komen voor
natuurvriendelijke oevers, vispas-
sages bij stuwen en het beperken
van het inlaten van gebiedsvreemd
water. Met het oog op de nieuwe
toekomst is ervoor gekozen na
drukkelijker naar buiten te treden
en het pubhek kennis te laten ma
ken met „de wereld van de water
schappen". Vandaar het open huis
op 6 oktober 1990.
HISTORIE
In het begin van de twaalfde
eeuw startten de bewoners van de
lagere gebieden in Nederland al
met de aanleg van dijkjes om hun
bouwland of woonoord te bescher
men tegen regelmatige aanvallen
van het water vanuit zee of vanuit
de rivieren. Behalve voor beveili
ging werden ook dijken aangelegd
om stukken land te winnen. Vanaf
het midden van de dertiende eeuw
wisten de Hollanders op die manier
zelfs een totale landaanwinst te be
reiken van ongeveer 600.000 ha,
gelijk aan de oppervlakte van Gro
ningen en Friesland samen. Voor
beelden daarvan zijn de polders
De Beemster, De Purmer en na
tuurlijk ook de IJsselmeerpolders.
Ondanks de enorme 1 andwinst
ging m de loop der tijd elders ech
ter ook weer 500.000 ha verloren.
Daaruit blijkt de nimmer aflatende
strijd van de Nederlanders tegen
het water. Een strijd die ook m de
toekomst nog moet worden gstre-
den: het land daalt en de zeespie
gel stijgt. De zee is sinds het begin
van onze jaartelling al met 340 cen
timeter omhooggekomen. De op
warming van de atmosfeer doet de
ijskappen op de polen langzaam
maar zeker verder smelten. Dat
heeft gevolgen voor het zeemveau.
Als, in het uiterste geval, al het ijs
van de poolkappen zou smelten,
stijgt het zeewatemiveau met 60
meter.
Nadat de dijken eenmaal waren
gelegd, werd het noodzakelijk ook
afspraken te maken over de afwa
tering van de betreffende gebie
den. Vooral agrariërs waren ge
baat bij een constante waterstand
voor de teelt van hun gewassen.
Dat leidde m de dertiende eeuw tot
de vorming van de eerste water
schappen die verantwoordelijk
waren voor het waterbeheer. Elk
gebiedje, elk poldertje had zijn ei
gen specifieke problemen en
moest dus door een eigen bestuur
beheerd worden; (hoogheemra
den onder voorzitterschap van een
dijkgraaf. Zo bestonden er ooit zo'n
drieduizend waterschappen en -
schapjes in Nederland. Door verre
gaande concentratie zijn daar uit
eindelijk de huidige 130 water
schappen uit voortgekomen.
De waterschappen zijn zelfstan
dige lagere overheden met eigen
bevoegdheden. Zij functioneren
onder toezicht van de provincie.
Financieel zijn zij onafhankelijk
omdat het benodigde geld verkre
gen wordt door de inwoners van
het waterschap (nu nog de eigena
ren van onroerend goed) jaarlijks
aan te slaan voor de zogenoemde
waterschapsomslag (de belasting
van het waterschap). Ondanks de
zorg van de waterschappen in het
verleden, is het water van de zee en
de rivieren in de loop der eeuwen
de mens toch herhaaldelijk de baas
geweest. Vanaf het jaar 1248 heb
ben zich zeker twintig keer zware
overstromingen voorgedaan. Gro
te schade en verlies van veel men
senlevens. waren daarvan het ge
volg. De laaste en meest bekende
overstroming met ook nog eens de
meeste slachtoffers, was die op 1
februari 1953 (1835 doden). Toen
deed de stormvloed de dijken in
Zeeland bezwijken. Enkele jaren
later zou de Deltawet door de
Tweede Kamer worden aangeno
men. De Deltawerken zijn nu zo
goed als afgerond en de kans dat
Nederland vanuit zee overstroomt,
is daardoor sterk afgenomen. Rest
nog de versterking van de rivierdij
ken, want ook de nvieren kunnen
onder extreme omstandigheden
een grote bedreiging vormen voor
het achterland. Daar getuigen de
vele overstromingen in het rivie
renland van, die nog in deze eeuw
grote schade veroorzaakten. Het is
de bedoeling dat deze dijkverster
kingen in het jaar 2005 zijn voltooid.
Jr* --fin'1
- -
r l j
■*■«50*
Waterschapsbestuurder Dalhuisen bij het gemaal in Eenuies, dat
aanstaande zaterdag voor bezoekers de poorten zal openen.
LEUSDEN - Het waterschap Vallei en Eemland, dat onder
meer verantwoordelijk is voor de waterhuishouding in de
gemeente Leusden, houdt zaterdag 6 oktober open huis. De
gemalen TVIalesluis' bij Nijkerk en 'Eemnes' zullen die dag
voor het publiek zijn opengesteld. Ook de rioolwaterzuive
ringsinstallatie in Soest zal die dag te bezichtigen zijn,
hoewel die niet rechtstreeks onder het waterschap ressor
teert.
Via de open dag proberen de Waterschappen in Neder
land meer aandacht te krijgen voor het werk dat men doet.
latie in Soest zal die dag te bezichti
gen zijn, hoewel die niet recht
streeks onder het waterschap res
sorteert.
Via de open dag proberen de
Waterschappen in Nederland
meer aandacht te krijgen voor het
werk dat men doet.
Puupenkoppen
ACHTERVELD - De Achterveldse
carnavalsvereniging De Puupen
koppen neemt op de ledenverga
dering, die maandag 8 oktober zal
worden gehouden, afscheid van
secretaris Pieter Bokkers. Wie
Bokkers zal opvolgen, is nog niet
bekend. Bestuurslid André Teunis-
sen zal zich eveneens niet herkies
baar stellen. Zijn vacature zal ver
moedelijk worden opgevuld door
Ben Steenbeek.
De ledenvergadering van De
Puupenkoppen wordt gehouden in
hotel De Roskam aan de Hessen
weg en begint om 20.30 uur.
Koor jubileert
LEUSDEN - De Leusdense gospel
groep Reformation viert dit jaar het
20-jarig bestaan. Ter gelegenheid
daarvan wordt zondag 7 oktober
een speciale jubileum-kerkdienst
gehouden m de dorpskerk aan de
Arnhemseweg in Leusden-Zuid. Er
zal een overzicht gegeven worden
van het repertoire van het koor,
terwijl het koor tijdens de dienst
ook daadwerkelijk in actie zal ko
men. Voorganger is dommee Rui
tenberg. De dienst begint om 10.30
uur.
Het jubileum van het koor kreeg
dit vooijaar al op opmerkelijke wij
ze gestalte, toen Reformation me
dewerking verleende aan een
groots gospelproject van de Engel
se artiest Adrian Snell.
UITVAARTVERZORGING
De Haan en van de Kamp
Mozartweg 58 - Amersfoort - Telefoon 033-757007
LEUSDEN - De Leusder Hand
bal Vereniging (LHV) houdt dit
weekeinde de maandelijkse
oud papier actie. Daartoe staat
op vrijdag 5 en zaterdag 6 ok
tober een container opgesteld
op de eerste parkeerplaats
aan de Bavoortseweg, tegen
over het sportpark. De contai
ner is vrijdag geopend van
18.30 uur tot 19.30 uur en zater
dag van 10.00 uur tot 11.30 uur
en van 14.00 uur tot 15.30 uur.
Er zijn mensen aanwezig om
het papier in ontvangst te ne
men.
recteur
)ileert
USDEN - Directeur Pierik van
Rossenbergschool viert dezer
ïen het feit dat hij 25 jaar ver
fden is aan de Leusdense ka-
'lieke basisschool. Het jubi-
m wordt op donderdag 11 ok-
>er gevierd met een receptie
or genodigden en andere he
rstellenden. De receptie
frdt gehouden in de dependan-
740 de school, 'Klein Rossen-
g\ aan de Rozenhaag 43. Be-
9stellenden zijn vanaf 17.00
welkom. De receptie duurt tot
18.00 uur.
iehk, toen 26 jaar en pas ge-
^d, kwam op 1 september 1965
Leusden, waar hij hoofd werd
de Rooms-Katholieke Jongens-
Die school was op dat mo-
n°g gevestigd in het gebouw
de Hamersveldseweg, waar nu
'ongerencentnim De Til is on-
'ebracht. Voor zijn komst naar
len stond Pienk aam scholen
KWALITEIT
m Vreeswijk, Wageningen en Ben
schop.
Al spoedig zette Pierik zich in
voor de opbouw van de Rossen-
bergschool. Een gemengde lagere
school waar hij, als leerkracht van
de hoogste klas, vele Leusdense
kinderen naar het voortgezet on
derwijs loodste.
In de jaren zeventig kwamen er
meer katholieke basisscholen in de
gemeente, die allen onder hetzelf
de bestuur ressorteerden. Door het
toegenomen aanbod en door de
vergrijzing m Leusden liep het
leerlingenaantal op de Rossenberg
terug. De laatste jaren is er echter
weer sprake van een flinke groei.
Op dit moment telt de basisschool
meer dan 200 leerlingen.
In de jaren tachtig werden de
lagere school en de kleuterschool
samengevoegd tot de basisschool.
Het hoofd van de school verander
de in een directeur, klassen wer
den groepen. Pierik is in zijn hoe
danigheid als directeur nog steeds
voor de klas te vinden, en bijna in
alle groepen, maar de meeste tijd
wordt besteed aan het manage
ment van de school.
Oud papier DWS
ACHTERVELD - De Achterveldse
muziekvereniging DWS houdt za
terdag 6 oktober een oud-pa
pieractie. Daartoe staat die dag een
container opgesteld op het Groot
Achteveldplein. Mensen met over
tollig papier en karton kunnen dat
daar kunnen brengen.
Degenen die niet in staat zijn zelf
te komen, kunnen contact opne
men met E. Tolboom, telefoon
03425-1833 (voor vrijdag 19.00 uur).
Het papier zal dan worden opge
haald.
inwoners van Stoutenburg kun
nen het oud papier ook komen
brengen bij W. Wouters, Hessen
weg 95 m Stoutenburg.
PJGU-feestavonden
LEUSDEN/ACHTERVELD - De jon
gerenvereniging PJGU start zater
dag 6 oktober met een sene feest
avonden bij café Jan Voorburg,
Hessenweg 240 in Achterveld. De
feestavonden worden iedere eer
ste zaterdag van de maand gehou
den. Discotheek Xenon zal de mu
ziek verzorgen. Iedereen, ook
niet-leden van de vereniging, is
vanaf 21.30 uur welkom.
Workshop
filigram
LEUSDEN - De activiteitencommis
sie van vrouwenontmoetingscen
trum 't Vooronder houdt woensdag
10 oktober een workshop 'Fili-
grain'. Met behulp van deze tech
niek kunnen deelnemers wens- en
kerstkaarten maken. Belangstel
lenden dienen zelf een pincet en
een schaar mee te nemen. De en
tree bedraagt 1,50, exclusief de
materiaalkosten. De workshop be
gint 's morgens om 9.00 uur.
Voor meer informatie kunnen
geïnteresseerden bellen met Rita
Wolk (951128) of mevrouw Van
Vuure (945697).
Open dag
Waterschap
LEUSDEN - Het waterschap Vallei
en Eemland, dat onder meer ver
antwoordelijk is voor de waterhuis
houding m de gemeente Leusden,
houdt zaterdag 6 oktober open
huis. De gemalen 'Malesluis' bij Nij
kerk en 'Eemnes' zullen die dag
voor het publiek zijn opengesteld.
Ook de rioolwaterzuivenngsinstal-
XUSDEN - Met mooi weer trekken veel Nederlanders er op
om te zwemmen in de zee, rivier of ander buitenwater,
ideren nemen de boot voor een toertocht over het water of om
fijne visstek op te zoeken. Weer anderen pakken de fiets en
jen over polderwegen, op de dijken of langs beken en rivie-
Bij regen en wind blijven de mensen binnen en trekken
h nauwelijks iets van het slechte weer buiten aan. Via
otsteen en toilet worden thuis overdag honderden liters vuil
ter weggespoeld. En als de avond is gevallen trekken veel
iderlanders de deken over zich heen zonder wakker te liggen
n het idee dat hun bed zich onder zeeniveau bevindt, op
tunige plaatsen zelfs wel met zes meter.
Ifie van deze mensen zal op die
ien ook maar een moment stil-
bij het feit dat al deze activi-
en iets met waterschappen te
een hebben? Dat is het „pro
em" van de waterschappen. Al
af de dertiende eeuw werken
ian de bescherming van Neder-
1 tegen het water. Maai dat is
r iedereen zo'n gewone zaak
porden, dat men niet of nauwe-
stüstaat bij de inspanningen
nodig zijn om in dit land droge
iten te houden. Als Nederland
iter geen goede waterstaatszorg
hebben en er dus geen dijken
den zijn, had Nederland nu voor
•ederde onder water gestaan,
het hoge land regelmatig met
eroverlast te kampen hebben
tou Nederland ook niet dat unie
landschap hebben waar toeris-
zo graag naar komen kijken,
'och zijn de activiteiten van de
erschappen (soms ook hoog-
mraadschap, heemraadschap,
derdistnet of zuiveringsschap
loemd) in de praktijk duidelijk
ameembaar. Neem alleen al de
polders in West-Nederland,
paf de polderdijken is goed te
welke verschillen er bestaan
ten het lage land van de polder
tiet hogere land buiten de pol-
rgens in of aan de dijk moet een
naai of molen te vinden zijn die
overtollige (regen- of kwel
der vanuit de polder in het ho-
gelegen boezemwater pompt.
Deze gemalen en molens zijn van
en worden bediend door de water
schappen. Na hevige regenbuien is
het zeker de moeite waard daar
eens te kijken om een indruk te
krijgen van de hoeveelheden water
die de gemalen dan spuien.
Het handhaven van een constant
waterpeil in een polder vergt een
goed stelsel van watergangen en
alert reageren door de mensen van
het waterschap. Bepaalde gewas
sen, zoals bollen, luisteren zeer
nauw naar een vaste waterstand.
Enkele centimeters verschil kan
hele velden doen verrotten. En als
het land te drassig wordt kan ook
de boer weinig meer uitrichten met
zijn zware landbouwmachines. Te
grote verschillen in de waterstand
kunnen ook tot gevolg hebben dat
de houten palen waarop veel hui
zen gefundeerd zijn, wegrotten met
alle vervelende gevolgen van dien.
De mensen van de waterschappen
moeten dus precies in de gaten
houden hoeveel regen er valt, wan
neer de gemalen moeten draaien
en hoe lang. Tegenwoordig wor
den deze zaken steeds vaker met
behulp van de computer geregeld.
SLOTENPATROON
Het effect van het uitpompen van
overtollig water moet ook snel be
reikt kunnen worden. Daarom
moet een uitgekiend slotenpatroon
worden aangelegd waardoor het
water snel kan worden uitgevoerd.
Een uiterst belangrijke taak heb
ben de waterschappen bij de zorg
voor de waterkwaliteit van het op
pervlaktewater. Iedereen betaalt
daar aan mee via een zogenaamde
zuiveringsheffing. Meer dan een
miljard gulden is de laatste twintig
jaar aangewend om de waterkwa
liteit te verbeteren en te handha
ven. Weinigen beseffen dat. Het
meeste geld is in de bouw van zui
veringsinstallaties gaan zitten.
Vroeger loosde bijna elke ge
meente het rioolwater gewoon op
de sloten of op ander open water.
Nu is meer dan negenüg procent
De vrouw van de jubilaris, met
wie hij overigens een voortreffelijk
zangduo vormt, is ook al jaren aan
de school verbonden. Mevrouw
Pierik gaf aanvankelijk les op de
kleuterschool, 'Klein Rossenberg"
geheten, maar staat, na de veran
dering in het basisonderwijs, aan
de dependance van de school, die
in de voormalige kleuterschool is
gevestigd.
Directeur Pierik viert dezer dagen
het feit dat hij 25 jaar aan de katho
lieke basisschool De Rossenberg
verbonden is.
Het sluisje in het Valleikanaal is één van de hulpmiddelen, die het Waterschap gebruikt om de
waterhuishouding in de Gelderse Vallei te regelen.
Waterschap zorgt ervoor dat de waterhuishouding wordt geregeld. Bij hoog water wordt het teveel gespuid, bij laag water gaan de stuwen dicht
lief niveau op peil te houden.
Het is dan van belang dat de sloten
open blijven en op diepte gehou
den worden. De toestand van de
watergangen wordt door het wa
terschap gecontroleerd tijdens de
jaarlijkse schouw.
Grondeigenaren die een sloot
langs hun land hebben lopen, wor
den dan, indien nodig, door het
waterschap aangeschreven om de
sloot uit te diepen en planten te
verwijderen. Zelf verricht het wa
terschap dergelijke werkzaamhe
den ook. Zo heeft het waterschap
Vallei en Eem bijna 400 km water
gangen in eigen beheer en onder
houd. Dan worden baggerschepen
ingezet of andere machines die
speciaal ontworpen zijn om vanaf
het land of in het water te kunnen
werken. Ook het onderhoud van
dijken en wegen is een taak van de
waterschappen. Het waterschap
Vallei en Eem beheert zo'n 70 km
dijken en bijna 70 km wegen. Sinds
een jaar of tien moet daarbij extra
worden opgepast voor de muskus
ratten die door hun graafactivitei-
ten de dijken sterk kunnen ver
zwakken. De provincies zorgen
met waterschappen voor het van
gen van deze dieren. Vong jaar
alleen al werden in heel Nederland
meer dan 350.000 muskusratten ge
vangen.
De zorg voor de juiste hoeveel
heid oppervlaktewater (water
kwantiteit) is niet alleen een taak
van de waterschappen in de diep
gelegen polders. Ook in het hogere
deel van Nederland moeten de
waterschappen actief zijn. Daar zijn
in de loop der tijden eveneens wa
terwegen aangelegd en beken
gekanaliseerd om grote hoeveel
heden water op tijd te kunnen af
voeren. In perioden van droogte
moeten de waterschappen er weer
voor zorgen dat er voldoende wa
ter in het hoge gebied blijft. De
bouw en het gebruik van stuwen is
daartoe het geëigende middel.
Daarnaast hebben de waterschap
pen in hoog Nederland de taak om
de nvierwaterkeringen m goede
conditie te houden. Geen overbo
dige zaak, want ook de rivieren
kunnen een bedreiging voor het
achterland vormen. De Rijn kan bij
voorbeeld in de lente al gauw zo'n
12.000 m3 water per seconde ons
land binnenvoeren. Dat is net zo
veel als wanneer 1,2 miljoen men
sen tegelijkertijd het toilet door
trekken.
De zorg voor de waterkering valt
dus ook onder de taken van veel
waterschappen. De kustverdedi
ging spreekt natuurlijk het meest
tot de verbeelding van velen. Veel
mensen gaan wel één of meerdere
keren per jaar naar het strand en
kunnen met storm zelf aanschou
wen welk een kracht de zee dan
kan ontwikkelen. Die kracht heeft
in het verleden wel twintig keer
geleid tot overstromingen in grote
delen van Nederland. Grote scha
de en het verlies van vele mensen
levens waren daarvan het gevolg.
De stormramp in 1953 in Zeeland
kunnen velen zich nog herinneren.
Inmiddels is langs de Nederlandse
kust meer dan 600 km zeewaterke-
nng aanwezig waarvan tachtig pro
cent kunstmatig is aangelegd. De
waterschappen zorgen dat deze
keringen intact blijven.
