Sport verzustert leus—en krnnb Jraddus van de Hengel (71), spil van de Til, neemt afscheid als voorzitter jngerencentrum De Til viert 20-jarig bestaan portstichting boos over nderhoud tennisbanen Fietsen gestolen Slordige dieven Auto gestolen Forse buit bij inbraak Autoradio's gestolen Fietser gewond Klimop Auto vernield KIJKKRANT Overgangsrol plaatselijk nieuws De Til en Craddus van de Hengel zijn nauwelijks van elkaar te scheiden. Craddus was er altijd. Achter de bar, haast onzichtbaar zorgend voor koffie en limonade, maar toch altijd duidehjk aanwezig. Bij iedere vergadering voerde hij niet het hoogste woord, maar drukte wel degehjk zijn stempel op de besluitvor- mmg. „Laat Craddus maar schuiven", begreep iedereen, die zag hoe hij 'zijn'zaken regelde. Zaken die in belangrijke mate te maken hadden met 'het bezighouden van de jeugd.Hij liet de vele trends, muziekstij len en jeugdaktiviteiten over hem heen golven zonder dat ze hem leken te raken. Wanneer de jongeren iets willen, kijk ik of het mogehjk is", is een van zijn belangrijkste uitgangspunten. Op die maruer zag hij de katholieke boeren jongeren organisatie veranderen m een organisatie die lering als doel liet vallen, waarmee het vermaak overbleef. Onder het toeziend oog van 'meneer pastoor" werd voor het eerst gedanst. Langzaam, maar niet helemaal, verdween het Roomse sfeertje. De pastor komt tegenwoordig 'tussen neus en lippen' een pilsje pakken aan de bar. Onder druk van veranderende tijden verschenen en verdwenen de visnetten met de druipkaarsen, net als de Asterix- muurschilderingen en het bruin, dat onlangs plaats moest maken voor wit en grijs. De bonte avonden maakten plaats voor filmavonden, die op hun beurt later verdwenen, omdat video leuker bleek. De jeugd bleef komen. Inplaats van boerenjongens werden het Leusdense jongeren uit alle wijken. Eerst met uiterst kort, daarna met lang (maar niet te langen nu over het algemeen weer keurig in (kuif of stekel) model. In de beginjaren mochten ze vanaf achttien jaar komen, vooral op zondagavond. De leeftijd werd verlaagd tot zestien, later tot veertien en het accent verschoof naar de zaterdagavond, terwijl er ook teenerdisco's voor de jeugd onder de veertien bijkwamen. De kindermiddagen zijn van de laatste tijd. Alhoewel..het eierenrapen voor Pasen behoort bij de weinige van oudsher bekende Hamersveldse/Leusdense tradities. Jongens waren er vanaf het begin. De meisjes kwamen later overal bij, behalve in de hobbyclub. De hobbyclub stond aan de wieg van de Til en draait nog steeds als 'typische' Til aktiviteit. Hele generaties jongeren in Leusden hebben in de Til met het uitgaansleven kennisgemaakt. Daarachter, daarboven en daarbij, als een spin in het web, bewoog Graddus van de Hengel zich als regelneef, vraagbaak, administrateur en begeleider. Met recht wordt hij aangeduid als spil van de Til, een eretitel voor een man, die voor de Leusdense jeugd altijd aanspreekbaar was. WOENSDAG 24 OKTOBER 1990 Het gebouw voldoet nog steeds, volgens de aankomende voorzitter. Hij is gelukkig met de onlangs ver kregen toezegging dat de Til in de toekomst, zowel de eigen identiteit als het gebouw van de gemeente mag behouden. Dat moet lukken met een acht man tellend bestuur, vier leden van boven de veertig, met de plaats van de kerkelijke bestuurder nog vacant. Zonder Graddus van de Hengel, dat wel. Hoewel hij beloofd heeft hand-en spandiensten te blijven vemchten zolang zijn gezondheid hem daar toe in staat stelt. Na vijfenveertig jaar zal hij langzaam moeten afkic ken. De Til is zijn tweede thuis. „Ik hoop dat ze doorgaan. Ik ben er niet bang voor", zegt hij zelf. „Het mooiste cadeau dat we hem kunnen geven is dat we over twin tig jaar nog net zo draaien als nu", zegt de aantredende voorzitter. „Maar het zal zonder Graddus nooit meer hetzelfde zijn." De receptie ter gelegenheid van het afscheid van G.Th. van de Hengel als voorzitter van De Til vindt plaats op 9 november van 20.30 tot 21.30 in het jongerencentrum. ÉUSDEN - Vijfenveertig jaar in het bestuur van de Rooms atholieke jongerenvereniging, twintig jaar als voorzitter jon- rencentrum 'de Til'; en zelf eenenzeventig jaar: Graddus van Hengel, de spil van de Til. Op 9 november 1990 viert het idste jongerencentrum van Leusden, de Til, haar twintigjarig >staan. De man van het eerste uur, die al ver voor die tijd iüw verbonden raakte met het jeugd-en vooral jongerenwerk het toenmalige Hamersveld, draagt bij deze gelegenheid zijn oizittershamer over aan H.Bokkers (42). jfckers is net als Van de Hengel, vanaf de opening van het bouw als jongerencentrum bij de Til betrokken. Van de Hengel was al vijfent win naar voor het ontstaan van de Til nokken bij het jongerenwerk, zat vanaf 1945 in het bestuur van i Rooms Katholieke Jongeren eren Tuinders Bond. Deze club sin 1936 begonnen met als doel boerenjongens (Van de Hengel: rbeiderszonen kwamen daar g niet bij.") te organiseren ter ing en vermaak. gelmatig werden lezingen gege- n over meuwe ontwikkelingen het gebied van de landbouw. De irunalige pastoor had een stevi- vinger in de pap. Meisjes ïchten niet komen. 'Lichtzinnige' rmaken waren met aan de orde. de jaren veertig tot vijfenveertig ;en de aktiviteiten stil. In 1945 bij nieuwe start kwam Graddus van Hengel in het bestuur, 19 jaar i zou er vijfentwintig jaar in blij- i zitten. Hoewel hij als zoon van n boer, zelf geen boer werd. Hij rd inspecteur bij de verzekerin- n en was daardoor uitstekend in at veel administratief en organi- onsch werk achter de schermen regelen. jisavond de jaren vijftig veranderden de iviteiten van de boerenjongeren i karakter. „Direkt na de oorlog dden we bijvoorbeeld een eiende gymnastiekclub, die het heel goed deed in die tijd", herin nert Graddus zich. Ontspanning werd belangrijk. De Hamersveldse jongeren gingen over het alge meen naar de landbouwschool m Hoogland (de tegenwoordige Groene School), zodat aan de leer zame spreekbeurten in het week end minder behoefte bestond. De (mannelijke) jongeren kwamen wel op hun vrije zondag (na de kerkdiensten) bij elkaar in een lo kaal van de toenmalige lagere school (de tegenwoordige Til) of in Ros Beijaart, het café naast het pa rochiehuis. In 1956 nchtte het bestuur van de jongerenorganisatie een officieel verzoek tot meneer pastoor om een dansavond te mogen organiseren. Met het indienen van dit verzoek ging iets mis, waardoor Graddus van de Hengel zich nu nog de boos heid van meneer pastoor kan her inneren over deze euvele moed. Uiteindelijk werd toestemming ge geven om te stijldansen onder na drukkelijke aanwezigheid van de pastoor, die daarvoor hoogst per soonlijk een geschikte dansleraar gevonden had. Daarmee kwamen de meisjes binnen. Henk Bokkers, de komende voorzitter, kan zich deze dansavonden nog herinneren. Terwijl het bestuur van de jongeren boeren bond de zware verantwoor ding droeg voor het welslagen van de avond, m aanwezigheid van de geestelijke en correcte dansleraar. Graddus van de Hengel mde de twee gulden verbonden aan het toegangsbewijs. Graddus van de Hengel: „Direct na de oorlog deed de gymnastiekclub het erg goed." „Hij deed toen al alles. De bar, hij regelde de inkoop en overlegde met wie overlegd moest worden. Daarbij behandelde hij iedereen correct, zonder overmoed maar ook zonder onderdanigheid. Hij stapte gewoon op de man of vrouw af en besprak wat besproken moest worden. Niets bijzonders, het leek vanzelfsprekend dat alles liep zoals Van de Hengel zich dat had voorgesteld. Zodra de drie jeugdverenigingen; de KPJ, het Rooms Katholiek Meisjes Gilde en de KW(werkende)J, was het voor de hand liggend dat hij de coördi nerende functie ging vervullen", al dus Bokkers. Na vijf en twintig jaar een be stuursfunctie te hebben bekleed, besloot Graddus van den Hengel in 1970 dat het genoeg was geweest. Hij droeg zijn bestuurstaken over. Maar voor hij zich met andere za ken kon bezig houden, kreeg hij een nieuwe taak op zijn bord. De Johannes kleuterschool verhuisde naar de nieuwbouw aan de over kant. In twee klassen van het oude gebouw kon de hobbyclub wor den ondergebracht. Opnieuw was het woord van de pastoor wet. Van de Hengel moest zich maar bezig gaan houden met de begeleiding van de aktiviteiten. Toen m het vroege voorjaar de hele school leeg kwam, trok hij zoals hij zich herinnert 'de stoute schoenen aan' om burgemeester Schneiders te vragen of hij toestemming gaf voor het opnchten van een jongeren centrum. De burgemeester beloofde het de volgende dag ('een dinsdag' vol gens Graddus), even aan de wet houders te vragen. Vier maanden later was de zaak geregeld. Dat het zo lang duurde was het gevolg van een communicatiefout, waardoor de beslissing van vier maanden daarvoor niet was doorgegeven.De gemeente Leusden gaf 1500,--. Daarmee kon de verbouwing be ginnen. Het gebouw kwam wel on der het beheer van de gemeentelij ke SOCCLE. Niet dat Van de Hengel zich altijd strikt aan de daarbij behorende re gels hield. Hij stond pal voor zijn mensen en als een familiefeestje voor de hand lag, moest dat moge lijk blijven. Op 9 november 1990 werd de dis cobar geopend. Een nieuwtje in Hamersveld, waarmee voorkomen werd dat de jeugd te vroeg naar Amersfoort zou uitwijken. Alle akti viteiten werden geleid door vrij willigers, waarvan de meeste als bezoekers begonnen. Een be roepskracht is er nooit aan te pas gekomen. De bar onderging sinds dien vele veranderingen, maar bleef op dezelfde basis gefun deerd. Vanaf het begin was 'ieder een' welkom. Het katholieke tintje verdween officieel maar bleef offi cieus. Bokkers: „Laatst nog, na het Oogst - dankfeest, kwam een pastor hier even aan de bar een pilsje drinken. Zoiets heeft tegenwoordig meer effect dan dat hij de jeugd belerend toespreekt. Het is belangrijk dat hij zich af en toe even laat zien." Alcohol Door het katholieke verleden liep de zalenverhuur aan andere gele dingen in de samenleving niet on middellijk vlot. Tegenwoordig maakt de PVDA meer gebruik van de Til dan het CDA. „Waarschijn lijk omdat we goedkoper zijn." De jeugd komt uit heel Leusden, „Een aantal jaren geleden organi seerden we vakantieweken voor de jeugd. We gingen naar boerde rijen in Brabant en de Achterhoek. Voor sommige kinderen was het leven op een boerderij nieuw." De jongeren die m de Til komen zijn niet zo ruig als de Rockers, houden van meer comfort dan de jongeren in de Geut, maar voelen zich lekkerder in de Til dan in de Woelige Hoek. De regels zijn mis schien wat strenger dan in andere jongerencentra. Wie ze overtreedt is snel zijn pasje kwijt. De voeten mogen niet op tafel. Geen drug wordt getolereerd. Pils is toege staan ('Anders komt er geen hond'), maar is bron van discussie. Levende muziek 'wil men niet'. ISDEN - De Sportstichting is s over de manier waarop vol ts haar de gemeente het groot lerhoud van de Leusdense ten- banen wil regelen. Het 'dage- tse' onderhoud is in particulie- handen, maar voor het grote lerhoud, zoals het vernieuwen de toplaag van de banen, was geen regeling. Dat wil de ge- ente gaan doen. verenigingen moeten nog over gemeentelijke voorstel ge- rd worden. De Sportstichting ft inmiddels al laten weten dat □ch door het besluit overvallen omdat de gemeente jaren- niet tot een beslissing kon ko- over deze zaak en nu opeens de betrokkenen met een regeling confronteert. De stichting voelt zich daardoor buitenspel gezet. De re geling kan ook consequenties heb ben voor de contributie van de le den van de tennisverenigingen. LEUSDEN - Bij de politie is dit weekemde in totaal acht keer aan gifte gedaan van fietsendiefstal. Bij zwembad Octopus werden vier tweewielers ontvreemd en elders in de gemeente verdween de af gelopen dagen een evengroot aantaL LEUSDEN - Op de Haverland ble ken autodieven in de nacht van woensdag op donderdag maar voor een deel succes te hebben. Er werden bij dne auto's pogingen gedaan om de radio of de cassette recorder te stelen. In alle dne de gevallen werd eerst een portier raampje stukgeslagen, waar an de autoe werd geopend. In een geval bleef de radio in de auto, maar waren de knoppen er afgerukt. Eén eigenaar vond zijn radiocaset- terecorder terug m de bosjes, vlak bij de plek waar hij zijn auto had geparkeerd. Een automobilist deed aangifte van diefstal van zijn radio, die niet werd teruggevon den. LEUSDEN - Onbekenden heb ben zaterdag op de Egger een auto gestolen. Het betreft een grijze Vol vo 340, kenteken SP-04-YL. De wa gen stond voor de woning van de gedupeerde geparkeerd. De dief stal moet tussen 14.15 uur en 20.30 uur zijn gepleegd. Twee Lelijke Eenden waren dit weekemde het mikpunt van auto dieven. De auto's, die respectieve lijk in De Hamershof en op de Belt molen geparkeerd stonden, wer den opengebroken. Door de be drading door te verbinden werd vergeefs getracht de auto's te star ten. De auto's liepen zware schade op. LEUSDEN - Inbrekers hebben dit weekeinde voor duizenden gul dens spullen weggehaald uit wo ningen m Leusden. De ongenode gasten hadden m een woning aan de Lockhorsterweg voornamelijk belangstelling voor een uitgebrei de sportvisuitrust ing. Woningen aan de Korenschoof, Wiggeruslaan en de Van Daatselaarhof werden ontdaan van kostbare geluids- en beeldapparatuur. LEUSDEN - Bij de politie is dit weekeinde in totaal vijf keer aan gifte gedaan van diefstal van ge luidsapparatuur uit auto's. De auto's stonden respectievelijk gepar keerd in De Hamershof, op Leeu wenburg en op het Ossensteegje. De schade van de ontvreemde ap paratuur en de aangerichte vernie lingen beloopt volgens de politie enkele duizenden guldens. LEUSDEN/ACHTERVELD - Onder het motto 'Sport verzustert' is vonge week woensdag voor de tweede keer in successie en sportdag gehouden voor het verplegend personeel van de verpleegtehuizen 't Hamersveld, Lisidunahof en Sint-Joseph. Het evenement werd georganiseerd onder auspiciën van Sint-Joseph in de Achter- veldse sportzaal. Naast een krachtmeting op het sportieve vlak, stond informele kennismaking onderling voorop bij het organiseren van de ontmoeting. De deelnemende huizen stuurden een ongeveer 25 maan sterke sportieve delegatie, om de stnjd aan te gaan op de wapens badmmton en volleybal. Bij het opmaken van de balans bleek Lisidunahof over de meest complete ploeg te beschikken, 't Hamersveld en Sint-Joseph deelden de tweede plaats. Het was de tweede keer dat het sportieve treffen werd georganiseerd. LEUSDEN - Een fietser uit Amersfoort raakte vrijdag op de kruising Hamersveldseweg/Leus- broekerweg licht gewond bij een aanrijding. De man werd aangere den door een fietser uit Wouden berg, die de Amersfoorter geen voorrang verleende. Het slachtof fer moest zich met verwondingen aan het gezicht onder behandeling laten stellen m het ziekenhuis. Klimop is een altijdgroen houtgewas met leerachtige, donkergroene bladeren. Het is een echte bosplant die over de bodem rondkruipt en zo grote oppervlakken van de grond kan bedekken. Tot ten slotte een uitloper een boom op zijn weg tegen komt, het liefst een boom met een ge groefde stam zoals een eik. Dan gaat die uitloper op zoek naar het licht en groeit recht standig langs de stam om hoog. Zodra de tak naar bo ven kruipt ontwikkelt deze dadelijk geheel andere wor tels als toen hij nog over de grond kroop. Met de gewone wortels verzamelt de Klimop de voedingsstoffen uit de bo dem; de wortels die nu ont staan dienen alleen voor de plant om zich vast te houden, er wordt geen voedsel mee opgenomen. De boom, die door de Klimop als steun wordt gebruikt, ondervindt dan ook geen nadeel van zijn gast. De wortels dringen in elk spleetje en groefje naar binnen, zwellen dan op en komen muurvast te zitten. Zo kan de Klimop een hoogte van meer dan dertig meter bereiken. In dichte loofbos sen kan de Klimop een dus danig dik tapijt vormen dat er voor andere planten geen plaats meer is. De meeste dieren eten er niet van, met uitzondering van schapen en geiten die, behalve de bla deren, ook de kruipende stengels met wortel en al op eten. Alleen op beschutte, warme plaatsen en na een groeipe riode van tenminste acht tot tien jaar, komt de Klimop in de herfst tot bloei. Dan ver schijnen er plotseling andere takken aan de plant, gladde takken zonder hechtwortel- tjes en ook de bladeren verto nen een geheel andere vorm. Ze hebben niet de typische vorm die bij de Klimop zo kenmerkend is, maar sim pele, eivormige bladeren. In september komen aan die takken bolvormige schermen van geelgroene bloemen die nauwelijks opvallen, of het moet zijn door de onaange name geur. Ze produceren echter veel nectar dat voor de bestuiving wespen, bijen, hommels en vliegen aanlokt om zich uitbundig tegoed te doen aan dit late feestmaal. De nectar is zo overvloedig dat men de druppeltjes boven op de bloemen kan zien lig gen. Uit de bloemen ontwik kelen zich vruchten zo groot als erwtjes. Pas het volgend voorjaar worden de blauw zwarte bessen, die een hars achtig vruchtvlees hebben, rijp. Door het eten van die bessen zorgen de vogels voor de verspreiding. Voor kinde ren zijn die bessen lang niet ongevaarlijk, ze kunnen tot zware vergiftiging leiden. Klimop wordt in diverse soorten gekweekt. Door het stekken van bloeitakken ont staat een rechtopstaande struik die uitsluitend bloei takken voortbrengt en die ook het klimvermogen heeft verloren. Van het altijdgroene bla derdek van de Klimop wordt door veel insekten gebruik gemaakt om te overwinteren. Onze voorouders wisten daar ook al een dankbaar tebruik van te maken. Tegen muren op het oosten werd vaak Klimop geplant. Dat werkte als een prima isolatie, zowel tegen kou als tegen vocht. Door de plant op te hangen aan de hanebalken werd van zijn toverkracht gebruik ge maakt om zich tegen boze geesten te beschermen en door het drinken uit bekers en het eten van lepels, ge maakt uit klimophout, be schermde men zich tegen al lerlei ziekten. In de genees kunst zelf is er weinig of geer gebruik van gemaakt. LEUSDEN - Onbekenden heb ben dit weekeinde een auto op de Koningin Julianalaan vernield. De antenne werd afgebroken en het lakwerk werd bekrast. VOOR MIDDEN NEOERLANO 24 uur per etmaal lokaal nieuws op uw kabelnet. Barneveld - 63 Leusden 4 Ede 52 Geldermalsen 4 Buren 4 Woudenberg 4 Scherpenzeel 4 Renswoude 4 Maarn 4 Nijkerk 4 Centrale redaktie BDU-TV: 03420-94290 Lokale redaktie: zie de colofon van de krant Advertenties: voor alle informatie. 03420-94888 Adverentie-rubrieken Kabeltjes (vraag en aanbod, alleen voor particulieren), eerste 2 regels 6,-, elke regel meer 6,- (tegen kontante betaling) Felicitatie-rubriek, zonder foto, hetzelfde tarief als de Kabeltjes (tegen kontante betaling). Felicitatie-rubriek MET foto: 25,- (korte tekst met kleurenfoto tegen kontante betaling). Info: 03420-94888 door Jan Verst eegt. Het klimaat in ons land heeft oktober een overgangs rol toebedeeld, evenals april. Beiden kunnen grillig tewerk gaan, waardoor het tempera- tuurverloop soms jojo-achti- ge vormen aanneemt. Het ene moment kun je rustig neerstrijken op een terras bij een zwoel zuidenwindje en wijst de kwikdraad zomerse waarden aan. Even later ech ter worden de eerste licht winterse speldeprikken uit gedeeld en snijdt een koude wind door merg en been. Dit maal laat de wijnmaand zijn reputatie weer eens gelden. Een week geleden nog wer den minima van ongeveer 16 graden gemeten, maar gis ternacht bleef de thermome ter bij 1 tot 3 graden steken. Aan de grond kwam het in de vroege ochtend uitgebreid tot vorst. Het kon zo sterk afkoelen onder een sterhel- dere hemel en een wat min der straffe wind dan maan dag. Oktober heeft de weerza gen dus in een wat meer nor male richting gestuurd, maar niemand zal met het huidige weerbeeld ontevreden zijn. De zon schijnt ongestoord en de frisse lucht ademt gezond heid uit. Ondanks de zonne schijn liep het kwik niet ver der meer op dan 12 graden. De motor achter het schrale patroon is een krach tig hogedrukgebied, dat langzaam via Denemarken naar Polen doorschuift. Het systeem houdt de wind bij ons in de oost tot zuidoost hoek, waarmee droge en koude lucht wordt aange voerd. De wind zal ook over dag geleidelijk verder gaan luwen. De komende nacht zal het waarschijnlijk door wat hogere bewolking minder koud worden. Vanaf morgen gaat het weerbeeld langzaam wijzi gen. Het hogedrukgebied trekt geleidelijk zuidoost waarts richting Balkan en zal later voor een zachtere zuidelijke stroming zorgen. Er komt meer bewolking en tegen het weekeinde nemen de regenkansen toe. Dat wordt veroorzaakt door op dringende fronten van de pressies, die in zuidelijk Eu ropa aktief zijn. De schaatsers zullen de huidige drukverdeling knar setandend aanzien, want een vergelijkbare situatie in de cember of januari, met hoge- druk boven Scandinavië, zou aanleiding zijn de gladde ij zers van het vet te ontdoen. De tweede decade van deze maand leverde in de Bilt een gemiddelde temperatuur op van 14.9 graden. Dit bete kent een nieuw record, want de oude absolute waarde van 14.0 graden uit 1949 werd daarmee naar het tweede plan geschoven. Ook in Leusden was de tien-daagse periode warm. Medewerker Kielstra no teerde een gemiddelde et- maaltemperatuur van 14.6 graden. Naast warm was de periode ook zeer droog. Er kwam bij ons slechts 2.9 mm in de meter, terwijl Achter veld 3 mm kon opvangen. De overwinteraars in zuidelijk Europa zullen ja loers het zonnige weer bij ons volgen. In die streken zijn regenjas en paraplu no dig. Daarnaast laat ook daar de wind van zich spreken. In het Zuid-Franse Toulouse werd een windstoot van ruim 90 km genoteerd. In het an ders zo heerlijke Spaanse oord Sevilla kletterde giste ren in 12 uur tijd 17 mm in de meters. Valencia kreeg 9 mm in zes uur. KLIMOP J

Historische kranten - Archief Eemland

Leusder Krant | 1990 | | pagina 7