'Het grote is machtig, het kleine is prachtig'
Nieuws uit de verenigingen
Herfst een feit
Paardekastanje
leusitef knanfc
'f,k
rl
Machiel de Vos, fotograaf kalender Natuurmonumenten:
Werkloosheid
gedaald
Auto met afbijt bewerkt
plaatselijk nieuws
(advertentie)
KIJKKRAMT
voon
MIDDEN NEDERLAND
Hubertusjacht
LEUSDEN - De traditionele slip-
jacht, de Hubertusjacht, wordt za
terdag 3 november weer in Leus
den gehouden. De tocht leidt door
het natuurgebied Den Treek. In te
genstelling tot voorgaande jaren
maakt de organisator de belang
stellenden er op attent, dat de aan
vangstijd is vervroegd. De meute
vertrekt dit jaar om 13 uur vanaf
Hotel Den Treek.
CDA
LEUSDEN - Het Chnsten Democra
tisch Appel houdt donderdag
avond een bijeenkomst voor leden
en belangstellenden in restaurant 't
Ros Beyaart aan de Hamersveldse-
weg 55. Hoofdonderwerp van de
avond is de CDA-visie inzake de
nieuwe structuurschets van Leus
den. Een van de sprekers op deze
avond is fractievoorzitter Hans Pe
kelharing. Aanvang 20 uur.
Inloopmiddag
in de WOLboom
LEUSDEN - Ook op de eer
ste zondag van november kan
iedere senior, al of niet verge
zeld van jongere Leusdena-
ren of familie, binnen lopen in
het ouderenontmoetings-
centrum de WOLboom, Ha-
mersveldseweg 2a. Dit cen
trum is elke eerste zondag van
de maand open van 13.30 tot
16.30 uur.
Bezoekers kunnen vrij en gra
tis binnenlopen. Men kan er
een praatje maken met ande
ren, een kaartjes leggen.
Maar ook het biljart, een sjoel
bak, rummy cub, schaak- en
damstukken staan ter be
schikking. Voor een redelijk
prijsje kan men een consump
tie gebruiken.
Tuinkeuring
LEUSDEN - De afdeling Amersfoort
van de Koninklijke Maatschappij
voor Tuinbouw en Plantkunde reikt
dinsdag 6 november prijzen uit
naar aanleiding van een tuinkeu
ring. Het afgelopen seizoen ia een
aantal voortuinen gekeurd in Hoe
velaken en Leusden. In Leusden
gaat het om voortuinen in de wijken
Langenbeek, Bosveld en Munnik-
hove.
De prijsuitreiking vindt 's mid
dags om 14.00 uur plaats in de
Amershof in Amersfoort (Snouc-
kaertlaan). De prijsuitreiking wordt
opgeluisterd met een lezing over
'Een tuin aan de IJssel'.
ACHTERVELD - KPO-Achtervei
heeft dinsdagavond een inj0;
matieavond gehouden met
hoofdonderwerp 'alternatieve
neeswijzen'. Mevrouw Rebel
Barneveld vertelde over reder
zone, massage, voeding, inscopv
en acupunctuur. Na de pauze
den de vele vragen beantwoord
Oud papier
ACHTERVELD - Muziekvereruga
DWS plaats zaterdag op het Gro
Achterveldplein een oud-paple
container. Degenen, die hun pap,
op willen ruimen kunnen dit
container gooien. De opbrei»
wordt gebruikt om de vereniging,
kas te spekken. Eventueel kan 1,
papier van huis gehaald worde
dit verzoek dient dan voor vrijdj
19 uur gencht te worden aan i
Tolboom (03425-1833). Inwone;
van Stoutenburg kunnen oud pi
pier inleveren bij Wouters, Hes»
weg 95. f
Hobbieskoop
LEUSDEN - Zaterdag wordt de
tiende verkoopexpositie van Hoi
bieskoop gehouden. Van 10.3Q-I
uur zal in basisschool 't Palet ft
gang Van Boetzelaerlaan) drie
kalen worden gereserveerd vei
onder andere pergamano
scheepsmodelbouw. Verder zijni
corsages, wenskaarten en ken
versieringen. Er is ook informs
verkrijgbaar over mineralen,
steenten, kantklossen en wevt
Aquarellen, keramiek, boetss
werk, haak-en borduurwerk,
graveerd glas, origamie en
graan, poppen, beren en bloem
van zijde zijn ook te bewondere
In een modeshow, van 12.15-12.
en 13.30-13.45 uur, wordt creatie
kleding getoond. Voor de kinden
is er poppenkast en het maken
buttons, ook is de bibliotheek a
wezig met jeugdboeken. Een sps
nend voorleesverhaal staat op h
programma voor kinderen van 7-
jaar om 11 uur.
De manifestatie wordt muzikaal q
geluisterd door het salonorkest C
que Paruque onder leiding van R
Gantzert. 's Middags (14 uur)
len enkele leerlingen onder leidi
van Ada Tiggelman de sterren
de hemel, gevolgd door een opc
den van de Vereniging van Hu
muziek.
Rommelmarkt
LEUSDEN - Woensdag 7 novemb
wordt in het vrouwenontmoetm;
centrum 't Vooronder een romm
markt gehouden. De orgamsaue
nog op zoek naar geschikte sp;
len, die dan verkocht kunnen wc
den. Er is geen belangstelling va
kleding en grote meubelstukke
Spullen kunnen dinsdagmorgi
nog worden ingeleverd in de ke
der van het gemeentehuis (van 9-
uur).
Voor meer informatie bellen tr
G.Spronk (942519) of E. van de Ho
ve (945643).
24 uur per etmaal lokaal nieuws
op uw kabelnet.
Barneveld - 63
Leusden 4+
Ede 52
Geldermalsen 4*
Buren 4-
Woudenberg 4
Scherpenzeel 4+
Renswoude 4
Maarn 4+
Nijkerk 4
Centrale redaklie BDU-TV
03420-94290
Lokale redaklie
zie de colofon van de krant
Advertenties
voor alle informatie
03420-94888
Adverentie-rubrieken
Kabeltjes (vraag en aanbod,
alleen voor particulieren), eerste
2 regels 6.-. elke regel meer
6.- (tegen kontante betaling)
Felicitatie-rubriek
zonder foto, hetzelfde tarief als
de Kabeltjes (tegen kontante
betaling)
Felicitatie-rubriek MET foto
25,- (korte tekst met
kleurenfoto tegen kontante
betaling).
Info: 03420-94888
Het hek is van de dam. Juist
in de laatste dagen van okto
ber, een maand waarin meer
thermische dan natte uitspat
tingen voorkwamen, is de
herfst een voldongen feit. Het
najaarszonnetje van weleer
is verdwenen achter snel ja
gende wolken. Daarnaast
zijn de regenmeters, die lan
ge tijd stof en spinneraggen
bevatten, flink volgelopen.
In Achterveld viel dit week
einde 18 mm neerslag.
Als aanstichter van de meer
bij de kalender passende
weersverschijnselen fun
geerde een depressie boven
Engeland. Het systeem loste
zondag het startschot voor
een periode, waarin de de-
pressietrein op de Oceaan
slechts groene seinen kon te
genkomen. De barometer
zakte als een baksteen en de
naald wees maandagochtend
slechts 980 millibar aan.
Volgens de beschrijvingen
mag van het weer dan niet
veel worden verwacht, want
het huisinstrument geeft bij
een dergelijk lage waarde
erg depressief weer aan. Op
zijn minst moet storm worden
gevreesd.
Iedereen kent de wilde kas
tanje, zoals de paardekas
tanje meestal wordt ge
noemd, een sieraad voor par
ken, pleinen en straten. Ge
durende het gehele jaar is er
wel iets opvallends aan deze
boom te ontdekken. Tijdens
de winter en het vroege voor
jaar vallen de dikke blad
knoppen op die omgeven zijn
door een kleverige, hars
achtige laag om ze tegen
vorst, vraat en beschadiging
te beschermen. De handvor
mige samengestelde bla
deren ontplooien zich vroeg
in het voorjaar. In mei gaat
de boom bloeien met een uit
bundige hoveelheid 'kaar
sen', bestaande uit rechtop
staande trossen van witte
bloemen, soms met roodach
tige of gele vlekken. Tot in de
herfst ontwikkelen zich daar
uit lederachtige, gestekelde,
ongeveer vijf centimeter
grote doosvruchten, die na
het openspringen een of twee
roodbruine zaden, de kastan
jes, vrijlaten.
De kastanje zaait zich ge
makkelijk uit. Het volgend
voorjaar kunnen de zaden al
ontkiemen en in enkele jaren
groeit hieruit een forse boom
waarvan de stam altijd wat
naar rechts is gedraaid en be
dekt is met een schilferende
bast. De boom kan een
hoogte bereiken van 25 meter
en vormt een dichte, eivor
mige kroon. De kastanje
houdt van een voedzame en
goed vochthoudende grond
maar stelt verder weinig ei
sen aan licht en warmte. Oor
spronkelijk komt hij uit West-
Azië en Zuidoost-Europa,
waar hij in loofbossen van
het gebergte tot een hoogte
van 700-1200 meter groeit. In
de rest van Europa werd hij
in 1576 ingevoerd en veelvul
dig als park- en laanboom in
cultuur genomen. Verder
werd hij aangeplant in de
bossen als voederboom voor
wild.
Het hout van de kastanje is
bleek, zacht en zwak; grote
takken breken soms af tij
dens zware zomerregens.
Het is praktisch nergens voor
te gebruiken, alleen soms
voor houtsnijwerk.
In het bijgeloof dienden de
kastanjes als afweermiddel
tegen ziektes. Drie kastanjes
in de tas of zak bij zich dra
gen was daartoe voldoende.
Zelfs in deze tijd nog schijnen
er mensen rond te lopen met
kastanjes op zak tegen reu
matiek. Ook medicinaal wer
den kastanjes reeds lang ge
bruikt, maar de eigenlijke
geneeskrachtige eigenschap
pen kent men pas sinds 1896.
De boom bevat in bloemen,
bladeren en vruchten ver
schillende werkzame stoffen
waarvan de belangrijkste
aescine is. In het genoemde
jaar ontdekte een Franse arts
de gunstige werking van
deze stof op het bloedvaten
systeem, vooral op de aders.
Hiervan wordt nog altijd ge
bruik gemaakt bij de behan
deling van vaatziekten, te
gen oedeem en ontstekingen.
G. van Leeuwen
lw
WOENSDAG 31 OKTOBER 1990
w
x r f
va'j®
VfT.
-
P'VMÏDE(V\bTAM
<vL
Ik kreeg eerder deze week
dan ook enkele telefoontjes
van lezers, die niet begrepen
dat de natuur zich zo rustig
gedroeg onder zodanige la-
gedruk omstandigheden op
het aardoppervlak. De uitleg
volgde. Om onstuimigheid op
het menu te krijgen moeten
er een aantal faktoren tege
lijkertijd optreden. Een daar
van is, dat er grote verschil
len in luchtdruk op een rela
tief klein gebied moeten
voorkomen. De druk was in
vrijwel geheel Europa aan de
lage kant. Zodoende kon de
wind de remmen in de atmo
sfeer niet los gooien.
Het sturende systeem op de
weerkaart van dit moment is
een soort Euro-depressie.
Het systeem beslaat grote
delen van West- en Midden
Europa en onderhoudt op de
Oceaan een onstabiele
westelijke stroming, waarin
ook vandaag een bui kan zijn
gevallen. De temperatuur is
met 11 graden bepaald niet
hoog.
De straalstroom en dat is het
gebied waar de wind zich
maximaal uitleeft, ligt viij
zuidelijk. Het gevolg is dat
storingen, die in de circulatie
tot ontwikkeling komen wel-
mm.
Het ziet er naar uit dat het
genoemde depressiegebied
zich langzaam laat afzakken
naar de Noordzee en later in
de week in de richting van de
Oostzee zal koersen. Aange
zien de rekenmachines te Of
fenbach gelijktijdig drukstij-
gingen voorzien op de Oce
aan, waar twee hogedrukge-
bieden aansluiting zoeken,
kan er morgen en vrijdag nog
wat aktie van de wind wor
den verwacht. Daarnaast
wordt de stroming geleide
lijk noordelijk en dat bete
kent in deze fase van het jaar
onherroepelijk wat lagere
temperaturen, vooral in de
bovenlucht. De kans op
buien neemt dan toe en wel
licht zien we er een hagel
korrel tussen. Wie weet kiest
november voor een noord
zuid circulatie. Oktober deed
het net andersom.
iswaar sterk uitdiepen maar
op de glijbaan richting
Frankrijk en Ardennen wor
den afgeduwd. Daar vallen
dan ook de zwaarste klappen
wat de neerslag betreft. Wat
te denken van de 71 mm die
het Belgische Libramont in
24 uur te verwerken kreeg.
In drie etmalen viel daar 118
LEUSDEN - „Het simpele, hele kleine, waaraan een mens zo
voorbij kan lopen zonder de schoonheid ervan te zien, dat boeit
me enorm", aldus de Leusdense natuur-fotograaf Machiel de
Vos (54). Ooit begonnen als 'vogelaar1, uitgegroeid tot een
gerenommeerde natuur-fotograaf. Zijn \verk' vindt hij op Ma
deira, de Galapagos-eilanden, maar ook in de achtertuin van
zijn huis in Leusden-Zuid. Alle foto's op de kalender van de
Natuurmonumenten 1991, zijn door hem gemaakt.
Machiel de Vos blijft enthousiast.
„Wanneer ik opnieuw iets schitte
rends gezien heb dan wil ik dit
graag laten zien." zegt hij onder
andere als verklaring voor de lief
hebberij die een professioneel ka
rakter heeft gekregen. „Ik begon
als vogelaar. Het kijken naar vo
gels, interessante gedragingen en
soorten, gebeurde in het begin al
leen met behulp van een verrekij
ker. En dan kwam je thuis, uitslui
tend met enthousiaste verhalen. Ik
had niets om te laten zien en soms
om te bewijzen wat ik gezien had."
Daarom werd het eerste fototoe
stel aangeschaft. „Zo'n eenvoudig
rechthoekig plat doosje dat uit te
klappen was. Met daarbij hooguit
een paar voorzetlensjes", herinnert
zijn vrouw zich. Waarop Machiel
de Vos lachend aanvult, dat daar
mee hooguit vogeltjes scherp te
fotograferen waren wanneer ze stil
op je hand wilden blijven zitten.
„Maar dat zijn dan wel indruk
wekkende momenten hoor, wan
neer een roodborstje heel nieuws
gierig je recht m de ogen kijkt van
nog geen meter afstand. Omdat het
eens kwam zien wat er m die
schuilhut gebeurde." Hij fotogra
feert allang meer dan vogels. „Vo
gels blijven spannend om te foto
graferen. De overeenkomst tussen
vogels en kleine dingen zoals mos
sen en insekten is, dat ze allemaal
moeilijk scherp weer te geven zijn.
Men beseft vaak niet hoeveel een
grasje beweegt."
Om de door hem vereiste haar-
scherpte ('Wanneer de foto wordt
'opgeblazen' moet hij scherp blij
ven, zonder korrel')te bereiken,
gebruikt hij hele langzame films,
werkt hij handmatig en bijna altijd
met een zwaar statief waarop hij
zelf een draaischijf ("bolhoofd')
heeft gemaakt om zijn lens van 56
centimeter op te laten rusten.
De apparatuur werd verbeterd,
maar de instelling om met veel ge
duld te werk te gaan bleef. Tegen
woordig verschijnen zijn foto's re
gelmatig m het blad Grasduinen,
hield hij vijftien zeer gewaardeer
de foto-tentoonstellingen en werk
te hij mee aan het onlangs uitgeko
men Verkade-album waarvoor, zo
als vanouds, de plaatjes gespaard
moeten worden.
Hoewel Machiel de Vos bij zijn
expedities nog wel eens wil roepen
'ik kom alleen voor de kleurtjes',
vereist zijn gevoel voor nauwkeu
righeid een grote kennis van de
natuur. „De tweede pret begint
wanneer ik de dia's thuis heb en
opnieuw kan bekijken wat ik zag.
De namen erbij zoeken is geen
doel op zich, maar nieuwe ontdek
kingen zijn mooi meegenomen."
Zijn foto's dienen allang niet meer
als bewijs voor de signalering van
een bijzonder dier. Alhoewel de
nieuwsgierigheid en de spanning
blijft.
Op de kalender van Natuurmo-
num ïnten is bij de maand juli een
stuk boomschors te zien waaraan
zich een verbazingwekkend rode
'schimmel' heeft gehecht. Deze
paddestoel-soort heeft tot nu toe
memand kunnen 'thuisbrengen.'
De foto is overigens genomen in
Den Treek, net als de boomklever,
de spreeuw in de winter en de
franjezwam. De vlinder werd in de
tuin aefotoarafeerd. „Eenvoudi
ge dingen boeien mij. Door ze heel
scherp te fotograferen kun je laten
zien hoe mooi de natuur is, tot in de
kleinste details. Wanneer zo'n klein
mosje van dne centimeter, op een
twee meter breed doek wordt ge
projecteerd, doet dat wat. De
structuren en de kleuren zijn
prachtig." Hoewel Machiel de Vos
regelmatig verre reizen maakt
hoeft hij niet ver te gaan om onder
werpen te vinden. „Mij boeit vooral
het kleine. Het mooie van een man
nelijk katje. De structuur van de
onderkant van een paddestoel,
daar ben je nooit mee klaar. Het is
fascinerend om de kleine wonde
ren uit onze omgeving te kunnen
laten zien. Zoals de kleuren van de
rupsnachtpauw die overeenkomen
met de omgeving waarin ze ver
schijnen. De eerst geboren rupsjes
zwart omdat de heide nog niet
bloeit. Enige tijd daarna verschijnt
dezelfde soort met gele stippen,
net zoals de uitlopende heide, ten
slotte komen deze rupsen in een fel
groene kleur met rode stippen tus
sen de bloeiende heide.
Machiel de Vos is een gelovig
mens. Zijn respect voor de Schep
ping staat bij zijn werk centraal.
Natuurbehoud vormt mede de ba
sis van het Natuurfotografengilde
waarvan hij lid en mede-initiatief
nemer is.
„Misschien dat we (door dit te
zien,red.) meer besef krijgen, dat
we hier op aarde maar vaak slechte
rentmeesters zijn van de aan ons
toevertrouwde natuur."
Veel van zijn foto's misstaan niet
als kunstwerk aan de muur. Bij het
maken van de kalender heeft men
daar rekening meegehouden, want
op de foto's staat nergens tekst. De
"bewijsvoering1 heeft daarmee een
artistieke kant gekregen. Machiel
de Vos past geen kunstgrepen toe
om dit resultaat te bereiken. „Het is
alleen een kwestie van zien, onder
scheiden en weergeven. Niet van
mooier maken dan het is door te
LEUSDEN - De werkloosheid in
het gewest Amersfoort, dat de
rayons Ve enen da al en Amers
foort omvat, is in de maand sep
tember met 267 werkzoekenden
gedaald. In het rayon Amers
foort, waar Leusden onder valt,
liep de werkloosheid met 189 te
rug. De daling deed zich voor in
alle leeftijdscategorieën.
In Leusden was eind september
3,5% van de mannelijke beroeps
bevolking zonder werk. Bij de
vrouwen was dat 13,7%. Met een
gemiddelde werkloosheid van
6,5% zit Leusden onder het gemid
delde van het rayon (9,9%) en dat
van het gewest (9,5%). In het rayon
scoren alleen Bunschoten (3,9%) en
Woudenberg (3,7%) beter. In het
gewest komen Amerongen (4,2%)
en Renswoude (3,6%) er beter van
af. In die gemeenten blijkt met
name de werkloosheid onder vrou
wen lager te liggen dan in Leusden.
LEUSDEN - Onbekenden hebben
in de nacht van woensdag op don
derdag een geparkeerde auto op
Tarweland met een bijtend middel
bewerkt. De lak op het dak, linker
portier en motorkap liep daardoor
zware schade op. De schade wordt
geraamd op 3.000,-. Over de mo
tieven van de daders tast de politie
nog in het duister.
Exhibitionist
LEUSDEN - Een inwoonster van
Leusden werd vrijdag omstreeks
tien voor één in de buurt van het
Valleikanaal, ter hoogte van Leus-
broekerweg en Voskuilerdijk, ge
confronteerd met een exhibitionist.
Naar de man wordt uitgekeken,
volgens de p>olitie.
Opbrengst collecte
LEUSDEN - De collecte ten behoe
ve Vein de dierenbescherming, die
in de week van 1 tot en met 5 okto
ber in de gemeente Leusden is ge
houden, heeft 9.207,40 opge
bracht. Dat is 80,- minder dan vo
rig jaar. De organisatie wijt dat aan
moeilijkheden bij het vinden van
collectanten. Desalniettemin is
men met de opbrengst alleszins
tevreden.
Machiel de Vos op een van zijn mooiste plekjes: Wij zijn vaak slechte rentmeester van de aarde, die wij
slechts in bruikleen hebben."
knippen of met vertekende lenzen
te werken. Om zo'n resultaat te be
reiken moet je wel zo'n foto opbou
wen. Even snel afdrukken kan niet.
Uren wachten, zoeken naar de goe
de hoek, de juiste belichting.type-
rende sfeer en het mooiste mo
ment, gaan daaraan vooraf."
Een voorwaarde voor 'een goe
de plaat' is volgens Machiel de Vos
dat de afbeelding iets spannends
moet hebben. Een voorwaarde die
wat hem betreft zeker voor de ka
lenderplaten moet gelden: ,Je
moet een maand lang naar de plaat
kijken. Zo'n plaat moet vragen op
roepen, waardoor men er naar wil
blijven kijken."
Vandaar het boomschors waar
bij men de lijnen en sturcturen kan
blijven volgen, het berkenbos
waarvan alleen de stammen te zien
zijn, de druppels aan het zandhaar-
mos die ieder ogenblik lijken te
kunnen vallen en de hooiwagen die
op een blad bij elkaar op visite
schijnen. Naast vertedering, be
wondering, behalve nieuwsgierig
heid, verwondering: dertien platen
op de kalender van Natuurmonu
menten.
(vet) De kalender van de Vereni
ging tot Behoud van Natuurmo
numenten in Nederland kost f
14,-- voor leden, f 17,50 voor niet
leden. Telefonisch te bestellen;
035 - 62004.
Bovendien zullen dit najaar
Kerstkaarten waarop foto's van
Machiel de Vos verkrijgbaar zijn
in de boekhandels.
