'Veel is veranderd, maar de agrarische identiteit blijft'
Nieuws uit de
verenigingen
PJGU afdeling Leusden jubileert met reünie
Winterpostelein
Natte
november-
maand
plaatselijk nieuws
Kerstkaarten
LEUSDEN - De Stichting Kinder
postzegels Nederland verkoopt de
komende maand in het postkantoor
aan de Mulderij kerstkaarten. De
Stichting heeft een collectie van 55
wenskaarten met originele ontwer
pen van Nederlandse kunstenaars.
De vrijwilligers van het plaatselijke
comité zijn in de maand december
op de dagen waarop het postkan
toor open is, aanwezig van 10.00
uur tot 16.00 uur.
Fakkelwacht
LEUSDEN - Amnesty International
houdt op maandag 10 december
een fakkelwacht van 16.00 tot 18.00
uur in winkelcentrum De Hamers
hof nabij de Kooikersgracht. Op 10
december is het 42 jaar geleden
dat de Algemene Vergadering van
de Verenigde Naties de Universele
Verklaring van de Rechten van de
Mens heeft aangenomen. Amnesty
nodigt iedereen uit aan de fakkel
wacht deel te nemen. Er zal ook
een stand zijn met informatie over
de mensenrechtenorganisatie.
Koffieconcert
LEUSDEN - Musica Montana ver
zorgt op zondag 9 december een
koffieconcert in de Muziekschool.
Het kamerorkest speelt werk van
C. Bach, W. de Fesch en E. Elgar.
Musica Montana werd in 1976 op
gericht door amateur-musici en be
staat uit 16 leden. Als soliste treedt
op Hester van Vliet. Zij speelt hobo.
De toegangsprijs bedraagt 7,50,
jeugd tot 18 jaar en 65 ers betalen
5,00. Het concert begint om 12.00
uur. De kaartverkoop begint om
11.15 uur op de dag van het concert
aan de zaal
Volkskerstzangavonct
LEUSDEN - De volkskerstzang-
avond wordt voor de 24 keer ge
houden op maandag 17 december.
De samenzang is in de Sint Jozef
kerk aan de Hamersveldseweg.
Burgemeester Panis zal het ope
ningswoord houden. Het koor van
de Sint Jozefkerk zal enkele kerst
liederen zingen en het Gloria uit de
missa in G. van A. Casali. Organist
is T. van Oostrom. De bijeenkomst
begint om 19.30 uur. De organisatie
is in handen van het comité Volks
kerstzang. Een bijdrage ten behoe
ve van het vluchtelingenwerk kan
worden overgemaakt op giro 999.
Ruilbeurs voor jeugd
LEUSDEN - Postzegelvereniging
De Loupe' organiseert op zaterdag
8 december een jeugd-ruilpostze-
gelveiling in De TiL De beurs is van
af 13.30 uur. De zaal is om 13.15 uur
open. Jeugdleider Co de Vries zal
ook aanwijzigingen geven over het
opzetten van een postzegelalbum.
De jeugdgroep gaat op woensdag
2 januari naar het Postmuseum in
Den Haag. Dat museum zal van
11.00 tot 16.00 uur bezocht worden.
Deelname aan deze excursie kost
ƒ7,50.
WOENSDAG 5 DECEMBER 1990
Ane Verwey (36) is van een lich
ting later, maar vult onmiddellijk
aan: „Het was ons uitje. Oergezel
lig. Lekker ouwehoeren met elkaar
en toch zinnig bezig zijn. Er was
verder niks voor oris in het dorp te
beleven. Cafébezoekers waren we
met. Kaartspelen deden we niet.
Dat werd m die tijd door mensen
zoals wij toch een beetje als dui
velswerk gezien."
Henk Hogeveen: „Boeren trek
ken toch naar elkaar toe. Daar is
nog steeds veel van over. Boeren
blijven toch anders dan burgers."
Reünie
Veel gegevens uit de begintijd,
zoals notulen en ledenlijsten zijn
verloren gegaan toen de boerderij
't Riet in de zestiger jaren afbrand
de. Henk Hogeveen: „Vooral Ton
Oskam en Arie verwey hebben de
laatste weken uren aan de telefoon
gezeten om alle oud-leden op te
sporen en uit te nodigen voor vrij
dag. Na het eigen geheugen uit
puttend te hebben leeggemolken
werden de meesten via-via gevon
den."
Arie Verwey: ,Ja, en dan had je
een meisje gevonden en vergat je
weer te vragen wat haar tegen
woordige (mans)naam is. Om daar
na te ontdekken dat ze met een
andere PGJlTer is getrouwd die
nog gevonden moest worden." Ton
Oskam: „Rijk van Eerden bijvoor
beeld was niet te vinden. Twee
weken geleden zit ik op een brui
loft in Scherpenzeel, vertelt iemand
mij dat hij hem is tegengekomen en
dat hij misschien bij Pon zou kun
nen werken. Bel ik Pon en wordt ik
onmiddellijk met hem doorverbon
den. Gek is dat."
Na drie weken avond aan avond
aan de telefoon hebben de heren
220 uitnodigingen kunnen verstu
ren. „Daar zit een flink aantal dub
bele bij." Brieven gingen naar
Friesland, Groningen maar ook
naar Frankrijk, Nieuw-Zeeland en
Canada. De jeugd is uitgevlogen.
„We hopen dat de mensen die
geen uitnodiging hebben gehad,
dit lezen en contact met ons op
nemen."
De meisjesafdeling werd in het
najaar van 1952 opgericht. Onder
leiding van mevrouw Van de Burg-
Van Ginkel als presidente ontstond
TOGIDO, Tot Ons
Genoegen Is Dit Opgericht. Aan
vankelijk waren er nog aparte
meisjes- en jongensaktiviteiten,
maar het verschil verwaterde snel.
Na het afscheid van mevrouw Van
de Burg en de heer Wolters kwam
de organisatie geheel in handen
van de jongeren zelf. Opvallend in
de geschiedenis van de PJGU is,
dat de vereniging nooit een eigen
onderdak heeft gehad, en volgens
de leden van de feestcommissie
naar hun weten ook nooit heeft na
gestreefd.
„In de beginjaren kwamen we
bijelkaar in het gebouw aan de Ooi
evaarshorst waar "Bewaarschool' in
de gevel staat. Daarna zijn we bij
een gekomen in 't Ros Beijaard
("toen nog niet zo sjiek als nu"),
daarna de bloeiperiode in de Mof
en sindsdien houden we de biieen-
Een van de eerste uitjes (in 1952) van de PJGU, een trip naar vliegveld Soesterberg.
komsten bij de mensen thuis. Vaak
ook spreken we af dat we ergens
heengaan. Naar het zwembad of zo
of de bowlingbaan en als afsluiting
pakken we daarna een pilsje. Het
jaarfeest vindt al sinds de Korf er is,
daar plaats. Met een toneelstuk en
een verloting."
De bloeiperiode was in het emde
van de jaren zeventig. Daarover is
iedereen het eens. „De dansavon
den in de Mof, met een bandje,
waren een groot succes. Soms
kwam daar twee-dnehonderd man
naar toe, van de PGJU's uit de hele
omgeving. Menig Leusdenaar
heeft daar zijn vrouw gevonden. De
kas voor de honderd eigen leden
werd in die tijd goed gespekt.
Daarvan kon het een en ander
georganiseerd worden. Dagjes uit,
bijvoorbeeld naar Duitsland of de
Hunebedden. De periode bij de
Mof kwam ten einde bij het verwis
selen van eigenaar. De nieuwe ei
genaar kwam uit Amsterdam en
wilde wat anders dan dit soort
feesten."
Henk Hogeveen vermoedt, dat
de organisatie in die tijd uit zijn
voegen sprong. „De organisatie
werd te groot, dan gebeuren er
dingen, die je niet meer in de hand
hebt." Bovendien veranderden de
tijden. De 'stad' kwam dichterbij,
de televisie vulde avonden. Hoge
veen; „Tegenwoordig hebben we
geen vast onderdak. We vergade
ren wel eens in de Til. We hebben
ongeveer zeventig leden. Het is ei
genlijk meer een vriendenclub
waarin verschillende vrienden
kringen samen aktiviteiten organi
seren."
De aktiviteiten van de PGJU heb
ben nog steeds regelmatig met de
agrarische achtergrond te maken.
„De agrarische achtergrond hoort
tot onze identiteit. Dat is wat ons
bindt. Binnenkort houden we een
thema-avond over Bio-technologie.
De door de provincie georgani
seerde cursussen bedrijfsecono
mie en bijvoorbeeld verloskunde
worden regelmatig door onze le
den gevolgd en met te vergeten de
landdagen", somt Hogeveen op.
Vooral de landdagen zijn een be
grip. Het zijn bijeenkomsten waar
agrarische vaardigheden m gezel
lige wedstrijden worden omgezet.
Van trekkertrek-wedstrijden
(met de eigen tractoren dus zonder
omgebouwde turbo-monsters),
veebeoordelingen en bedrijfstech-
niekem Bij de laatste aktiviteit val
len de namen John en Frans van
Loenen, Rien de Greef, Bertus Jan
sen, Gijs Lagerwey en Bram Over-
vest. Leusden blijkt op deze regio
nale of landelijke bijeenkomsten
een flink aantal kampioenen te
hebben voortgebracht, opnieuw
vooral in de eind zeventiger jaren.
In 1991 zal Leusden opnieuw aan de
beurt zijn om een landdag te orga
niseren. Ondanks de regen was de
laatste hier, in 1985 een groot suc
ces waar zo'n duizend man op af
kwam. Daarbij was niemand van
het gemeentelijk college. De ge
meente Leusden ligt niet altijd even
lekker bij de PGJU afdeling Leus-
den.
De weigering van de gemeente
om trekkertrek wedstrijden vorig
jaar, toe te staan zit de (oud) leden
goed dwars. Gezamelijk mopperen
ze „De PJGU heeft nooit subsidie
gevraagd. Op vong jaar na, een
kleine bijdrage voor de jaardag.
We hebben altijd alles zelf gere
geld zonder onze hand op te hou
den. De trekker-trek wedstrijden
zoals wij die houden heeft alles te
maken met de behendigheid die
boerenjongens en meiden dage
lijks nodig hebben bij hun werk.
Het is niet het grove geweld van de
commerciële wedstrijden. Het ar
gument van de milieuverontreini
ging waarop de weigering was ge
baseerd klopt niet. We voelen ons
door de gemeente niet serieus ge
nomen. We zijn bijvoorbeeld niet
bij de plannen voor een nieuw jon
gerencentrum betrokken en heb
ben met de jongerenwerker ken
nisgemaakt omdat we hem zijn
gaan opzoeken."
De aktiviteiten zijn in de loop der
jaren van karakter veranderd. De
bijeenkomsten worden allang niet
meer geopend met het voorlezen
van de notulen. „We spreken te
genwoordig ergens af", aldus Ho
geveen. Het stijldansen is na lang te
zijn weggeweest weer terug. „Dus
besloot onlangs een groep om op
les te gaan, in plaats van uitjes naar
de Hunnebedden werden het
droppings en de dia's van grassen
maakten plaats voor de milieupro
blematiek."
De jaarvergadering met toneel
stuk, meestal een blijspel, hoort bij
de traditie. Nog steeds bestaat een
minimum leeftijd van zestien jaar
waarmee gesmokkeld wordt ter
wijl men officieel nooit te oud is
voor de organisatie. „De meesten
blijven aktief lid tot ze gaan trou
wen. Vaak met iemand die ze via
de PGJ hebben leren kennen. Dan
blijven ze op papier lid tot de kin
deren komen. We hebben en had
den leden van veertig, maar de
gemiddelde leeftijd ligt halverwe
ge de twintig."
Lang niet alle leden zijn tegen
woordig toekomstige boeren-
(knechten). Wel komen de meeste
jongeren van de boerdenj maar
vaak studeren ze zelf voor een an
der vak. Bovendien hebben de
boerenjongens van nu andere inte
resses dan veertig jaar geleden.
Een beetje boer moet goed met
een computer overweg kunnen om
zijn veestapel, zijn boekhouding en
zijn bemestingsplan te kunnen
hanteren.
7 december wordt een groot
feest op de oude stek. Op verzoek
van vele oud-leden is opnieuw
restaurant de Mof aan de Am-
hemseweg afgehuurd. Het pro
gramma zal zijn zoals de goede
herinneringen het hebben aange
geven. De Jonkheer zal een inlei
dend woord als ere-voorzitter
houden. Leden en oud-leden,
waaronder 'ster* Jos de Lange en
zijn dochter, spelen een toneel
stuk. Er is een verloting en een
band speelt dansmuziek. De toe
gangsprijs is tien gulden.
LEUSDEN(ZUID)- De jongerenvereniging PJGU bestaat veertig
jaar.
Was het oude Hamersveld het bolwerk van vooral de KPJ
(Katholieke - .attelands Jongeren) en andere katholieke plat-
telandsorgani-aties, in Leusden (Zuid) waren de boerenjongens
en meisjes meestal lid van de PJGU, voluit de Plattelands
Jongeren Gemeenschap Utrecht, afdeling Leusden. Henk Hoge
veen, namens de Lustrum-feestcommissie: Het uitgangspunt
van de PJG is algemeen of liberaal. In Leusden, het tegenwoor
dige Leusden-Zuid waren en zijn de meeste leden protestants.
Veel veranderde, maar het karakter is hetzelfde gebleven."
Vrijdag 7 december is het feest.
Volgens de statuten is de op
richtingsdatum van de PJGU afde
ling Leusden 'De Vallei-jongeren',
11 december 1950. Ton Oskam (52)
was niet bij dit allereerste begin
aanwezig, maar yveet wel wie de
initiatiefnemers waren; „Jonkheer
Van Geen, hij was de rentmeester
van landgoed de Boom en H.L.G.
Wolters, de bedrijfsvoorlichter bij
een overheidsorganisatie. Vooral
deze laatste heeft de eerste jaren
bij de PJGU een belangrijke rol ge
speeld. Ik kan mij zijn leerzame
dia-avondjes nog goed herinne
ren."
Na de Tweede Wereldoorlog
was de behoefte aan scholing
groot. Via de standsorganisaties
werd gepoogd de boerenzonen
klaar te stomen en bij te praten bij
het boerenbedrijf. Veel van deze
jongens hadden geen landbouw
school en waren al jaren werkzaam
in hun vaders bedrijf. Ton Oskam:
„De avonden van Wolters waren
gezellig en leerzaam. Hij verbond
bijvoorbeeld altijd een quiz aan de
vertoonde dia's. Dan moesten we
vragen beantwoorden over bij
voorbeeld de grassen, die we te
zien hadden gekregen."
Drde
ituur-
n het
over-
tWC
;eveo
ïtraal
olks-
deze
nieu-
irlijk
irde.
id en
i van
n de
De feestcommissie PGJU organiseert het lustrumfeest. PGJU bestaat veertig jaar. De leden zijn van links naar
rechts: Annelies van Wee, Henk Hogeveen (achter), Arie Verwey en Ton Oskam.
Aanvankelijk is Winter
postelein, meer dan een
eeuw geleden, als groente
vanuit Noord-Amerika in Eu
ropa ingevoerd. In Amerika
was deze groente vooral bij
de Indianen en goudzoekers
bekend en werd daar In
diaanse sla of mijnwer
kerssla genoemd. Ze vormen,
vóór de bloeitijd, een uitste
kende groente, al is het
schoonmaken erg bewerke
lijk omdat alleen de zachte
blaadjes gebruikt kunnen
worden. Rauw zijn ze als sa
lade te eten, gekookt als spi
nazie.
Winterpostelein is een
kleine, lichtgroene of rood
aangelopen eenjarige lente-
bloeier. Kenmerkend is het
ontbreken van een hoofd
stengel. De planten bestaan
uit een dichte bundel van ro
zetbladeren. De wortelstan-
dige bladeren zijn langge-
steeld. Ze stellen een zandi
ge, tamelijk droge hum us rij
ke grond op prijs zonder een
gesloten bodem vegetatie. Ze
kunnen zich in opengewerk
te grond snel uitbreiden.
Soms kiemen ze in het voor
jaar, maar meestal in de
herfst en dan komen ze zon
der problemen de strengste
winter door. Af en toe komen
exemplaren in de winter al in
bloei maar de hoofdbloei
vindt plaats in het vroege
voorjaar. Tegen het begin
van de zomer vergelen ze en
verdwijnen de planten snel.
Een opmerkelijk kenmerk
is het bladpaar onder de
bloeiwijze; aan de voet zijn
de twee bladeren over hun
volle breedte vergroeid zo
dat ze samen een schoteltje
vormen. Hierdoor lijkt het
alsof de bloeistengel midden
door het blad steekt, waar
aan de soortnaam perfoliata,
doorboord blad, is ontleend.
De bloeiwijzen zijn aan
vankelijk opgerold en strek
ken zich in de loop van hun
ontwikkeling zodanig dat de
bloeiende bloemen steeds
bovenaan staan. De bloemen
zijn klein en wit. De zaden
dragen een aanhangseltje
waar mieren dol op zijn, het
zogenaamde mierenbroodje.
Dit verschijnsel komt bij
meerdere planten voor. De
mieren slepen het broodje
met het zaadje naar hun nest
waarbij het zaadje onderweg
wordt verloren. Hiermede
helpen de mieren met de ver
spreiding van het zaad.
Hoewel de Winterposte
lein als groente weinig of niet
meer wordt geteeld, komt het
op geschikte plaatsen in het
grootste deel van Nederland
voor; in tuinen, perken, on
der laanbomen, op kwekerij
en en begraafplaatsen.
G. van Leeuwen
Dinsdagochtend in de
vroegte stroomde iets frisse
re lucht ons gebied binnen
aan de achterzijde van een
koufront. Zoals zo vaak in
deze tijd zijn dan de meeste
buien weggelegd voor de
kuststrook. Plezierig is wel
dat de aangevoerde lucht
eindelijk enkele opklaringen
toeliet, waardoor een einde
kwam aan het zeer sombere
weer van de eerste decem
berdagen.
Morgen zal het ook nog ta
melijk rustig en droog blij
ven. In de komende nacht
moet op een paar graden
vorst worden gerekend en
overdag loopt het kwik, bij
wat zon, op tot ongeveer 5
graden. Een wat koudere pe
riode is op korte termijn ech
ter niet waarschijnlijk. Later
in de week en in het weekein
de zullen we opnieuw onder
invloed van depressies ko
men en dat zal onvermijde
lijk leiden tot meer wind,
kans op neerslag en wellicht
ook verzachting.
Flinke sneeuwval werd be
gin deze week gemeld uit het
zuidoosten van Europa. In
het Joegoslavische Skopje
viel 15 cm, in Sofia 11 cm.
Daarentegen kwam in de
Scandinavische landen op
dat moment nauwelijk vorst
van betekenis voor.
De maand november ver
liep in Leusden nat. Er viel
102 mm, tegen ongeveer 80
mm normaal. De gemiddelde
temperatuur bedroeg 5.9 en
dat mag je normaal noemen.
Dat hadden we voornamelijk
te danken aan de superwar-
me tweede decade van de
maand. De laatste tien dagen
moest de thermometer een
stevige veer laten. Er kwam
bij ons vier maal lichte vorst
voor.
Het sturende druksysteem
voor het weer bij ons blijft
voorlopig een hogedrukge-
bied op de Oceaan. Het is
reisluchtig, want de ene keer
is het terug te vinden boven
pen meteorologisch jaar, dat
loopt van december tot en
met november, bedroeg de
gemiddelde temperatuur op
een enkel station 10.8 gra
den. (normaal 9.2). Hoewel de
cijfers uit de Bilt mij nog niet
hebben bereikt, lijkt het wel
haast zeker dat het jaar 1990,
berekend over de vier sei
zoenen, het warmst sedert
begin 1700 is geworden. Of
dat ook over dit kalenderjaar
het geval zal zijn moeten we
afwachten. Dat hangt hele
maal af van de grappen en
grillen van de nog jonge de
cembermaand. Koploper tot
nu toe is 1989, dat een gemid
delde scoorde van 10.7. Op 30
november bleek uit een
voorlopige tussenstand dat
we op dat moment een minie
me voorsprong opgebouwd
hadden. Met de wetenschap
dat december 1989 zeer
zacht werd, zal het er om
spannen.
Het is trouwens geen won
der dat de zeewatertempera
tuur zo hoog is. In het afgelo-
de Kanaalzone, om vervol
gens de ankers uit te werpen
ten westen van Ierland. Dat
was gisteren het geval. Van
af vandaag komt een uitloper
van het hogedrukgebied in
onze richting. Het gevolg van
het rondzwabberen in de na
bijheid van de Britse Eilan
den voor het weerbeeld bij
ons is, dat de wind zich voor
namelijk in de west tot noord
westhoek bevindt. In deze
fase van het jaar betekent
dat nu eenmaal geen over
gang naar standvastig win
terweer van betekenis. Daar
voor is de Noordzee te warm.
De waterplas heeft nog altijd
een temperatuur van onge
veer 8 a 9 graden. Vooral de
kustgebieden ondervinden
hiervan een flinke verzach
ting.
