'Het hoeft geen
wereldklasse te zijn,
maar het moet wel
verantwoord zijn'
Meningen
HET WEER IN DE REGIO
Lente in aantocht
leisrten krant
Kievitsei
Jozefkerk
Kunststichting Sint Elisabeth bestaat 12 Vz jaar
Kleine veldkers
DONDERDAG 11 APRIL 1991
plaatselijk nieuws
teem uit. We zoeken zelf mensen
uit, noteren het als we ergens ge
schikt werk zien, en we krijgen
ook een hoop aanmeldingen. Die
worden dan door de bestuurs
commissie op kwaliteit bekeken.
In het begin waren we misschien
iets minder kritisch. Je merkt wel
als je geen goede kwalitiet hebt
dat de aandacht verslapt. Het
hoeft echt niet altijd wereldklasse
te zijn, maar het moet wel verant
woord zijn."
„Onze eerste expositie was van
Bert Snijders, schilderijen ver
vaardigd met gips. Ik weet nog
dat we dat heel toepasselijk von
den vanwege de gipspootjes! De
tentoonstelling werd officieel ge
opend door de heer Gudde In het
begin deden we nog wel eens
een opening hier en daar. We
vonden dat dat erbij hoorde. Dat
is minder geworden, omdat de
belangstelling bij die openingen
niet zo groot was."
„Wel als er iemand uit Amers
foort exposeerde. Toen Tmeke
Goedhart exposeerde kwam haar
ruime vnendenkrirg opdraven.
Maar voor een kunstenaar uit
Friesland komt er nauwelijks ie
mand méekijken. De belangstel
ling uit het ziekenhuis is wel aar
dig, maar toch met zó dat ze alle
maal naar zo'n opening komen.
We doen het nog wel eens: na
Pasen is er met ons 12'/2 jarig
jubileum een speciale opening.
En als de artiest het zelf wil kan
het natuurlijk ook altijd."
Map
Voorzitter Van der Werf: „We
hebben een map gemaakt waarin
staat wat de kunststichting is, wat
de bedoeling is, welke de kosten
en voorwaarden zijn. Het werk
dient op tijd te worden gebracht.
De kunstenaars kunnen het zélf
ophangen. Dat hoeft niet. Er zijn
foto's bij, zodat de mensen er een
idee van krijgen hoe groot de hal
is en hoe de inrichting er uit ziet.
Al die gegevens krijgt men thuis.
Ze brengen het, en moeten het
ook weer ophalen. Onze medisch
fotograaf kan bij de inrichting hel
pen."
„We hebben een wagentje met
een hamer, spijkers, kettingen,
een emmer, spons, zeem en
schoonmaakmiddelen. Eén van
ons is altijd aanwezig, stel dat er
nog iets te vragen is. We moeten
de mensen wel eens afremmen
met de hoeveelheid die men neer
wil zetten of op wil hangen. Soms
hebben ze twee kisten vol mee
genomen, en dat moet er dan alle
maal m. Dat vind ik met leuk, want
sommige dingen komen veel be
ter uit wanneer je er maar weinig
van neerzet of ophangt dan wan
neer je de vitnnes of de ruimte
helemaal volbouwt. Dat is eigen
lijk het enige waar we nog wel
eens op moeten letten.
De eerste die in de vitrines
kwam was Adme van Houten. Ei
genlijk zou ze nog eens gerehabi
liteerd moeten worden, want toen
hadden we nog geen licht in de
vitnnes. Er kwam heel weirug
licht op de objecten, en dat vond
„Van de 10% die we van de
kunstenaars vragen proberen we
bij elke exposant één of meer
dingen te kopen. Zo proberen we
ons kunstbezit uit te breiden. Als
het werk er een jaar hangt wisse
len we, en gaat er werk van de
zesde bijvoorbeeld naar de vier
de of de vijfde etage. Leuk 0131 te
vermelden is ook dat we laatst
geld hebben gekregen van het
Anjerfonds dat kunstenaars en
culturele activiteiten steunt."
„Het fonds kon met bijdragen
aan de kosten van de schilderijen
voor de ziekenkamers, maar wil
de wel een schenking doen als
die ten gunste van het goed expo
seren van het werk van de kun
stenaars kwam. Wij hadden
slechte verlichting, en stelden dat
we graag betere verlichting wil
den hebben waardoor het voor
Deze rubriek staat open voor
schriftelijke reacties (kort, bon
dig en actueel) op artikelen in de
Leusder Krant. De redactie be
houdt zich het recht voor brieven
in te korten of zonder opgaaf vein
redenen te weigeren. Anonieme
brieven zullen ongelezen in de
prullemand verdwijnen. Brieven
dienen gestuurd te worden naar
Redactie Leusder Krant, t.a.v.
Gerrit Jeuring, Asschatterweg 19,
3831JT Leusden.
De heer Van Leeuwen reageert
op het kievitsei van Johan de
Graaf. Eierenzoeken is uit de
tijd en dat weet zo langzamer
hand iedereen. Zelfs de burge
meester heeft het in ontvangst
nemen van het eerste ei afge
schaft.
Toen ik verleden week de krant
uit de bus haalde was het eerste
wat mij opviel een grote foto op
de voorpagina van een jongen.
Zeker een flinke jongen, die een
hondje uit het water heeft gered,
een gewonde eens heeft ver
zorgd, of iets in die geest dacht ik.
Groot was mijn verbazing en te
leurstelling toen ik het onder
schrift en het bijbehorend artikel
had gelezen. Hoe is het mogelijk,
dat in deze tijd, nu de natuur on
der een enorme druk staat, dit
soort dingen nog plaatsvindt. Ge
lukkig zijn er ook veel kinderen
en volwassenen, die de handen
uit de mouwen steken om te red
den wat er nog te redden valt.
Bijvoorbeeld door het helpen bij
het oversteken van padden, zee
hondjes redden, ohevogels ver
zorgen en ga zo maar door. En
dan zijn er dus ook mensen, die
de kunstenaars aantrekket
werd om hun werk hier te e
seren, en het werk ook bete:
komt. Zonder problemen
onze verlichtingsinrichting
het Anjerfonds vergoed."
De doelstellingen van de fc
stichting werken dus echt
bestuur krijgt goede rea
men leeft mee met het gebe
De vrijwilligers die het orga
ren vinden het nog steeds
om te doen. Dat moet ook, wa
gaat een hoop tijd zitten u
maken van afspraken en he
ganiseren van de expositie;
alles moet in de vrije tijd ges
den. Op 4 apnl hangt er als
leumtentoonstelling werk va:
Tsjechisch kunstenaar aai
wand, en in de vitrines sta*
werk van een Nederlands;
kunstenares.
voor de 'sport' of uit winsü
het tegendeel doen.
En dan is zo'n jongen er ooi
trots op: 'We hebben er sair
heel wat gevonden. Soms v-
pen we ze, maar meestal ete
ze op!' Als hij dan zo'n hc
heeft, kan hij van mij nog we
boterham krijgen. Jammer
jou jongen, dat jouw foto zo<
in de krant heeft gestaan. Ni
iedereen op straat je herke
en er zullen maar weinig me
zijn, die jou een flinke ver:
den....!
Aan de andere kant is het vo
ook een geluk, dat alle kraiü
een archief worden bewaar:
er dan over enige tijd geen
ten meer boven onze weik
buitelen, kan je altijd in h
chief deze krant nog opzoek
kijken hoe een kievitseitje i
zag.
Hopelijk schaam je je dan ai
G.van Leeuwen
Leusden
Pia Steiiunann wijst op ee:
tief onderschrift bij de fot
de pastoraal werker en di
van de Sint Jozefkerk, flj
maart)
Dank voor het goede artike
het honderd vijftig jarig be
van de Sint Jozefkerk.
Een foutje zit mij echte:
dwars: een foutief ondersch
de foto van het pastore
Daar worden Jos van Os ij
raai werker) en Han van ij
(diaken) leden van de kerl
genoemd. Die term kenner
onze protestantse zuste:
broeders, in de katholieke
spreekt men van kerkberi
parochievergadering!
Pia Steinmann
Leusden
zij vervelend: het werk kwam niet
optimaal tot zijn recht."
Hoe komt de stichting aan zijn
inkomsten? Liesbeth Klaassen:
„Wij vragen 10% van de eventue
le verkoop, en dat is alles. De
verzekering en de kosten voor
het drukwerk worden door het
ziekenhuis betaald. Daarnaast
hebben we m het begin wat spon
soracties gedaan. We schreven
bepaalde zaken aan die aan het
ziekenhuis leverden, de specia
listen en huisartsen kregen een
bnefje. Van enkelen kreeg je al
tijd iets."
„Later wezen we m het infor
matieboekje voor patiénten op
het bestaan van de kunststichting,
en vroegen wij of ze. als ze uit
dankbaarheid iets wilden doen,
geld wilden storten in het perso-
neelfonds of in dat van de kunst
stichting. Voor de kunststichting
hebben we één keer iets gekre
gen. De meeste patiénten storten
wel een bedrag in het perso-
neelsfonds. De bedragen in dit
laatste fonds worden besteed aan
leuke dingen voor het personeel.
„Op den duur hebben ze bij
voorbeeld uit dit fonds een cara
van kunnen kopen. Met dat per-
soneelsfonds hebben we nu een
afspraak dat 10% van de jaarop
brengst aan de kunststichting
wordt geschonken. Dat wisselt
van 200.- tot 800.-. Van de
schenkingen bij het tienjarig be
staan -er was toen een grote
sponsoractie onder leiding van
de heer Huizinga van de Bonds
spaarbank- toen we het beeld dat
nu voor het ziekenhuis staat
kochten hebben we nog wat re-
servegeld overgehouden."
De voorzitter: „Ook hebben we
wat geld gehad van de Vrienden
van Elisabeth. We wilden zo
graag wat meer werken hebben
om de ziekenkamers te decore
ren. Voor zes afdelingen heb je
heel wat nodig. Er hingen alleen
gescheurde posters en ansicht
kaarten. Aan de Vrienden van Eli
sabeth maakten we kenbaar dat
we minstens 10.000.- nodig had
den om een behoorlijk aantal
grafische werken te kunnen ko
pen. Zij zeiden: „Wij willen
5.000.- geven, op voorwaarde
dat de ziekenhuisdirectie dit ook
doet."
„We gaven netjes op wat we
wilden doen, en van beiden kre
gen we het benodigde geld. Daar
hebben we zeker zestig werken
voor gekocht. Enkele artiesten
hielpen ons voor niet al te veel
geld. Een groot aantal ziekenka
mers is daar nu mee versierd.
Onder andere met werk van Guus
Kuit, Ben van der Land, Gerda
Smit uit Eindhoven."
Jac. van der Werf:
„We vonden de grote hal kaal en ongezellig." (foto: Hans Verhorst).
gangspunt. Dat willen wij ook niet
zijn, omdat we op deze wijze veel
meer mensen bereiken, niet al
leen het genchte bezoek dat al
leen een bepaald genre zou wil
len zien. We merken dat juist die
vanatie de gewenste aandacht
krijgt. Personeel en patiénten
hebben de nodige op- en aan
merkingen: „Oh, wat vreselijk
wat er nu hangt!", of "Oh, wat ont
zettend mooi!"
Het begin
Afgetast werd wat een verant
woorde manier was om het expo-
sitiewerk ter hand te nemen. De
kunstsector was geen afdeling
van het ziekenhuis. Het zieken
huis", aldus dokter Van der Werf,
„heeft het altijd wel goed gevon
den, maar wij staan er toch eigen
lijk los van. We mogen de ruimte
gebruiken, en bepaalde service
zaken, ze zijn heel welwillend
voor ons, maar onze kunststich
ting is per slot geen ziekenhuis
commissie. Dan moet je wel we
ten wat je gaat doen. Als je wat
koopt: van wie is het dan? Is het
van ons? Is het van het zieken
huis?
We hebben geïnformeerd bij
Peter Reurslag hoe je zo iets zou
kunnen aanpakken. Naar aanlei
ding van Reurslags advies heb
ben wij toen voor de stichtings
vorm gekozen. Dan zit je aan een
aantal bestuursleden vast. We
hebben nu een bestuur van zes
mensen, van wie er dne in het
ziekenhuis werkzaam moeten
zijn. We willen het contact met het
ziekenhuis vasthouden (naast
voorzitter en secretaris vormen
penningmeester Han Wiersema
en de leden An Bles-Koopmans,
Marcel Willems en Inge van den
Thillaert het bestuur)."
„In het begin", aldus Mevrouw
Klaassen, „gingen we alles zelf
bekijken, halen en ophangen. We
waren nog niet zo handig. We
gingen soms helemaal naar Gro
ningen om de dingen op te halen.
Je leert op den duur een hoop, ziet
ook hoe het bij anderen gaat, en
dan groeit daar een bepaald sys-
AMERSFOORT - De Kunststichting Sint Elisabeth, die de
kunst binnen het Amersfoorts ziekenhuis brengt, bestaat
\2Vz jaar. Het idee voor de stichting, die zich ten doel stelt
exposities te organiseren in de hal van het ziekenhuis, en
met aangekocht werk patiënten- en personeelsruimten te
verfraaien, ontstond ten tijde van de viering van het 400-ja-
rig bestaan van het Sint Elisabeth Ziekenhuis. De voorzitter
van het stichtingsbestuur Jac. van der Werf en de secretaris
Liesbeth Klaassen hielpen deze voornamelijk medische
tentoonstelling met stands opbouwen. Drie kunstenaars ex
poseerden toen enig werk, en geconstateerd werd dat het
kunstfacet van deze expositie ook mensen in het ziekenhuis
aansprak.
Telkens wanneer de heer Van
der Werf en mevrouw Klaassen,
tijdens de inrichting van de jubi
leum-expositie, het ziekenhuis
betraden vonden ze de grote hal
opeens erg kaal, ongezellig en
leeg. Aan die ongezelligheid, die
ook andere mensen was opge
vallen, besloten zij iets te gaan
doen. Hoe? Werd er iets aange
kocht en werd dat opgehangen,
of kon er iets beweeglijkers wor
den opgezet? Ze besloten het
idee van wisseltentoonstellingen
te gaan realiseren om de entree
van het ziekenhuis gezelliger te
maken, en wat afleiding te geven
aan de mensen die dagelijks in de
hal moeten wachten. De grote hal
is niet alleen een doorgangs
ruimte, maar wordt intensief ge
bruikt voor bezoek, door kliniek-
bezoekers die er even een köpje
koffie dnnken, en 's avonds zitten
de patiënten er vaak.
Gebleken is inmiddels dat de
binnen het ziekenhuis gehaalde
kunst de nodige gespreksstof
oplevert. „Daarom proberen we
ook iedere keer iets anders te
brengen", zegt de voorzitter. „Fi
guratief, non-figuratief. Het mag
wel een beetje opvallen. Het hoeft
niet te shockeren, maar je moet
laten zien dat er iedere keer weer
iets anders gebeurt. Men zegt wel
eens tegen ons: „Jullie hebben
altijd zulke heterogene tentoon
stellingen!" Maar wij zijn geen
galerie met een bepaald uit-
Keramiek van Maijan Timman te zien op de jubileumtentoonstelling
in het Elisabethziekenhuis.
loo^0Ï°oo00°o<b
60 n Oo O O O 00
door Jan Versleegl
Maart 1991 heeft de hoog
ste trede in het klassement
van de warmste eerste len
temaanden sinds tenmin
ste 1706 veroverd. Werd
het in 1990 met 8.5 al een
record, de afgelopen
maand kreeg een gemid
delde van 8.8 graden. Het
is daarbij erg opvallend
dat er sprake is van een
zeer jeugdige top vijf. Op
de derde plaats zien we
1957 (8.4), vierde staat
1989 (8.3) en vijfde 1981
(8.1). Naast warm was de
afgelopen maand kurk
droog, de droogste sedert
1953. In Leusden werd 27
mm afgetapt, in Achter
veld 22 mm. Niet alleen de
afgelopen maand heeft
zich onsterfelijk gemaakt
in de klimaatboeken, maar
ook het voorbije eerste
kwartaal heeft zich zeer
opmerkelijk gedragen. In
de beginfase van januari
kwam het hemelwater op
veel plaatsen met bakken
uit de lucht en lokaal kon
over de eerste tien dagen
meer dan 100 mm worden
genoteerd. Daarna zette
een droge periode in, die in
feite nog steeds voort
duurt. We beleefden daar
door het droogste kwar
taal sedert 1972. Naast
droog was het tijdvak vrij
warm, afgezien van het
koude slippertje in het be
gin van februari, dat zo
langzamerhand als een
vergissing van de natuur
mag worden beschouwd.
Voor de voorjaars
schoonmaak, als die van
toepassing is, zal het de
komende dagen prima
weer zijn. April gaat zich
snel richten op de lente,
die inmiddels is gearri
veerd. Een krachtig hoge-
drukgebied neemt bezit
van het zuidelijk deel van
Europa en stuurt een apart
filiaal op pad via de Alpen
richting Polen. Vervol
gens gaat het systeem con
tacten leggen met een an
der drukmaximum boven
Rusland. Daarentegen
moeten de depressies op
nieuw lijdzaam toezien dat
hun rol op het vasteland
van ons werelddeel voor
lopig weer is uitgespeeld.
Wel diept een van de rad
draaiers sterk uit tussen
IJsland en Schotland, maar
dat heeft voor ons alleen
maar positieve gevolgen.
Er komt een zuidelijke
stroming op gang, waar
mee warme lucht op trans
port wordt gezet in noor
delijke richting. De ther
mometer zal dan ook vanaf
vandaag dagelijks beter in
vorm geraken en tegen het
aankomende weekeinde
mag de kwikdraad de 20
gradengrens gaan over
schrijden. Het is duidelijk
dat bij een dergelijke ont
wikkeling op de weer
kaart een kans op regen
van betekenis vrijwel uit
gesloten. En dan ziet het er
naar uit dat de regenme
ters de volgende dagen
wederom leeg zullen blij
ven. Grote overwinnaar
zal de zon zijn, want die zal
ruimschoots aan bod ko
men. Vanaf vandaag kan
de vooxj aars vlag dus uit
en zoals het er gisteren
naar uitzag, zal de plezie
rige tendens tot aan vrij
dag kunnen aanhouden. Of
we de beide (vrije) week-
enddagen ook zonnig
doorkomen is nog onzeker.
De computers voorzien la
ter een wisseling van de
wacht door een nieuw ho-
gedrukgebied, dat in actie
gaat komen boven de Brit
se Eilanden. Dat zou een
meer noordelijke stroming
teweeg kunnen brengen
en dat geeft nu eenmaal
zicht op wolkenvelden en
automatisch lagere tempe
raturen. Laten we eerst
maar eens genieten van
een thermisch aantrekke
lijk aprilcadeautje.
Tot een van onze eerste
voorjaarsbloeiers behoort
zeker de Kleine Veldkers.
Niet dat het door een uit
bundige bloei de aandacht
trekt, integendeel, het is
een zeer onooglijk plantje
met een, zo mogelijk, nog
onooglijker bloempje. We
kunnen het aantreffen op
alle mogelijke en zelfs op
de onmogelijkste plaatsen;
in weg- en dijkbermen,
kwekerijen tuinen en
plantsoenen, in grindpa
den en tussen de voegen
van stenen. Als daar door
bespuiting met bestrij
dingsmiddelen alle 'on
kruid' is gedood, brengt
zij in een paar weken een
nieuwe generatie op de
been.
De plantjes die we nu vin
den zijn tegen de vorige
winter ontkiemd, bloeien
nu met uiterst kleine, witte
bloempjes en voor het
laatste knopje is uitgeko
men, zijn de eerste vrucht
jes, hauwtjes, al rijp. Op
vallend is dat de hauwen
boven de bloeiende bloe
men van dezelfde tros uit
steken. Van die hauwen
komen de kleppen, door
uitdroging, onder enorme
spanning te staan en bij de
minste aanraking laten ze
aan de voet los en rollen
bovenwaarts op. Doordat
dit plotseling en met
kracht gebeurt, worden de
zaden ver weg geslingerd.
Dat er in dit jaargetijde
nog weinig insekten zijn
maakt voor de bevruch
ting niet veel uit want bij
de soort is zelfbestuiving
regel.
De Kleine Veldkers is oor
spronkelijk een Euraziati-
sche soort die als cultuur
volger kosmopoliet is ge
worden. Tegenwoordig
komt ze door het gehele
land algemeen voor. Men
meent dat de wetenschap
pelijke naam, Cardamine,
afgeleid moet worden van
het Griekse Kar dia, hart,
en damao wat temperen of
verzachten betekent, dus
een kruis dat bij hartkwa
len kan worden aange
wend en dan pijnstillend
kan werken. Het is echter
niet bekend dat het ooit als
zodanig is gebruikt. De
soortaanduiding hirsuta,
behaard, is niet recht dui
delijk want het plantje is
zo kaal dat we een flinke
loep nodig hebben om een
haartje te ontdekken.
Als plaatsvervanger van
de verwante soort Water
kers werd de plant als sa
lade gebruikt. De plant be
vat namelijk zeer veel vi
tamine C, wat in vroeger
tijden zeer belangrijk was
in het voorjaar na een win
ter van ingemaakte en ge-
zoute groente. Voor ge
neeskundig gebruik werd
die eigenschap aange
wend als middel tegen
scheurbuik en daarvoor
zeer geroemd. H. Hondius
(1621) drukt het zo uit:
Al de kerse die men heeft
Die of 't land of 't water
geeft
Is te samen seer gepresen
Om de scheurbuyck te ge-
nesen.
De Oude Grieken schijnen
dit kruid voor iets heel an
ders te hebben gebruikt.
Ze maakten van de bla
deren een soort moes en
namen dat na hun drink
gelagen om hun kater
kwijt te raken. Dit middel
zou het vocht uit het li
chaam trekken en de geest
weer helder maken. Fuchs
(1543) wist nog een manier
om gebruik te maken van
de plant: Wanneer men ie
mand wakker wilde ma
ken moest men het sap,
vermengd met azijn, in de
neus druppelen. Wij we
ten wel een minder om
slachtige manier.
G. van Leeuwen
