Zwerftocht over twee Scherpenzeelse landgoederen
leusder Krant.
Natuurwandeling voor
le herfstvakantie
Tekst en foto's
GERRIT DE GRAAFF
ensdag 16 oktober 1991
I De herfstvakantie staat weer voor de deur. Misschien blijft er wat tijd over voor een
lme wandeling door de bossen van de Gelderse Vallei. De herfst is in aantocht Er is
lier van alles te zien in het bos. Door de regen van de laatste tijd zijn veel paddestoe-
n tevoorschijn gekomen. Het blad van de bomen begint te verkleuren en je ruikt in
bos weer die typische kruidige herfstlucht. Deze keer wil ik u laten kennismaken
Lt twee fraaie landgoederen in de gemeente Scherpenzeel. Het zijn Groot Wolfswin-
tlen Breeschoten. De paden zijn hier en daar met gras begroeid en nogal modderig,
rek maar laarzen aan als het geregend heeft.
I De route op het kaartje is ongeveer vier kilometer lang en gemakkelijk in anderhalf
\rafte leggen. Als er kinderen mee gaan, laat die dan de korte verhaaltjes oplezen
mijn er dan meer bij betrokken. De wandeling begint bij Restaurant De Dennen bij
knswoude.
I Dete keer doet zich dus de unieke situatie voor na afloop van de wandeling even uit
\rusten en iets te drinken. Prettige wandeling op Groot Wolfswinkel en Breescho-
Pagina 11
tossen Scherpenzeel en Renswoude, om precies te zijn achter Restau-
ItDe Dennen, liggen een paar prachtige landgoederen: Groot Wolfswin-
|en Breeschoten. Van de weg af zie je er nauwelijks iets van. Veel mensen
ler dan ook aan voorbij. Je moet er even op attent worden gemaakt. De
|ografische kaart van de Gelderse Vallei geeft een goede indruk van de
atie van de beide landgoederen. Op een oude kaart van 1850 vormden
ot Wolfswinkel en Breeschoten samen één groot moerassig heideveld
jeen paar meertjes. Er waren ook wat hoger gelegen stukken land.
leen wonder dat hier in de oertijd al mensen woonden. Ze gingen jagen
Ide eenden in de meertjes en hadden hun akkers op de hogere stukken
7. De fraaie boerderij Breeschoten, zojuist voorzien van een nieuw rieten dak
Ind. Voor de oorlog is op Breeschoten nog een oude nederzetting afge
ven waar allerlei voorwerpen zijn gevonden, onder andere stenen
erpunten, die worden bewaard in museum Flehite te Amersfoort. Later
imen de boerderijen Groot Wolfswinkel en Breeschoten en werden
te stukken grond in cultuur gebracht. In de tijd dat er veel vraag was
rmijnhout, is Groot Wolfswinkel gedeeltelijk beplant met bomen. Een
»i stukje heide bleef over en de meertjes zijn er ook nog. Jaarlijks broedt
juizerd op Groot Wolfswinkel en de havik in het lariksbos van Bree-
jten. De zwarte specht wordt er regelmatig gezien en de eekhoorn, die
enlang afwezig was, behoort ook weer tot de bewoners van de beide
dgoederen.
log nooit gehoord van Groot Wolfswinkel en Breeschoten? Dan is dit
imooie gelegenheid om aan de hand van bijgaand kaartje, eens kennis te
ken met deze fraaie landgoederen in de Gelderse Vallei.
11. Boerderij Groot Wolfswinh
kruinen broedt ieder jaar de
havik. Deze keer heb ik het
grote nest niet kunnen ontdek
ken, maar gegarandeerd dat
het ergens zit. Aan het eind van
het laantje staat een oude pick
nicktafel.
7. Breeschoten
Let hier eens op het fraaie
landschap met houtwallen en
vrijstaande eiken. Eigenlijk
zou er een hekje om die eiken
moeten komen, want het vee
trapt de grond rond de stam
vast en dat is slecht voor bo
men. De weilanden zijn na de
droogte weer mooi groen ge
worden. Van herfstkleuren is
zelfs nog geen sprake. Temid
den van dat mooie landschap
ligt de boerderij Breeschoten.
Voor de oorlog afgebrand,
maar meteen daarna weer op
gebouwd en onlangs weer eens
voorzien van een nieuw rieten
dak In de tuin staat een slan
geden. Deze boomsoort is oor
spronkelijk afkomstig uit het
Andesgebergte van Zuid-Ame-
rika.
8. Zomerhuis
Links van de zandweg ziet u
een klein huisje op een heuvel.
Dat is het zomerhuis van de
eigenaresse van het landgoed
Breeschoten. Vanuit het huis
heb je een mooi uitzicht op de
weide, waar tegen de avond re
gelmatig reeën lopen. Straks
bij de grensboom rechtsaf.
9. Gemengd bos
Inmiddels bent u alweer een
heel stuk verder Het pad is
hier een beetje slecht. Rechts is
een lariksbos met veel onder-
begroeiing van vogelkers
Links een oud grove-dennen-
bos met veel berkebomen er
tussen. Op een oude kaart uit
1850 was het hier allemaal nog
heide. Straks komt u bij een
bord „Vogelreservaat", met
daarachter de heide van Groot
Wolfswinkel. In het voorjaar is
dit een rustgebied. Nu kunt u
gewoon doorlopen over het pad
naar het meertje
10. Meertje met gagel
Een smal paadje door het
met pijpestrootje begroeide
heideveld brengt u al spoedig
bij het bijna uitgedroogde
meertje De lage struikjes die
erin staan is gagel, dat zeld-
Nieuw Wittenoord
Beginpunt van
de wandeling
e wandeling begint bij
aurant De Dennen, gelegen
en Renswoude en Scher-
seel Parkeer uw voertuig
de linkerkant van het res-
ant De wandeling begint
de rechterkant. Helemaal
m het hek van buurman
i Silfhout begint een pad
reen dijkje. Dit pad moet u
rlopig blijven volgen. Be
de situatie op het kaartje.
Groeperkade
et is hier heel wat rustiger
bij die drukke straat bij De
men Het dijkje waarop u
it heet Groeperkade. Het is
|elegd in 1746 als onder-
Ivan de Grebbelinie. Met
anleg kon men het gedeelte
de rechterkant van de dijk
er water zetten met water
de Rijn bij Rhenen. De
eperkade vormt de grens
£n de gemeente Scherpen-
en rechts de gemeente
swoude. Ongetwijfeld hebt
e vele paddestoelen langs
pad al opgemerkt. Het zijn
mamelijk aardappelbo
er Verderop gaat u van het
je af en moet u verder over
zandweg erlangs.
Hek met vier draden
Khts is een hek met vier
akdraden. Hier moet u
1. Restaurant De Dennen
linksaf. Kijk eerst nog even
rond. In de verte ziet u het bos
van kasteel Renswoude met het
dak van de koepelkerk. Helaas
is de Groeperkade hier, jaren
geleden, afgegraven om dode
beekarmen van de verop gele
gen Luntersebeek te dichten.
Een jaar of twintig geleden
keek men nog niet zo nauw als
het ging om historische waar
den in het landschap. Tegen
woordig zou zoiets ondenk
baar zijn. Ik heb gehoord dat
men overweegt dit stuk van de
Groeperkade weer in de oor
spronkelijke staat terug te
brengen. Nu linksaf over een
spoor dat is overgebleven van
de hondenbiathlon, die hier
een tijdje geleden is gehouden.
Verderop links om een heuvel
tje heen.
4. Grensboom
De gemeentegrens tussen
Scherpenzeel en Renswoude
maakt hier een hoek. Op dat
punt is ongeveer 150 jaar gele
den deze dikke eik geplant. Het
is dus een grensboom. Er zitten
geen steeltjes aan de bladeren,
dus is het een zomereik. Op de
terugweg komt u weer langs
deze eik. Nu verlaten we even
Groot Wolfswinkel en komen
op Breeschoten Neem voorbij
de bocht het eerste pad links.
5. Meertje
Als het goed is staat u nu bij
een meertje, dat onlangs hele
maal droog is komen te staan.
Begin augustus stond er nog
water in. Vroeger waren er
honderden van die meertjes in
de Gelderse Vallei, maar die
zijn in de loop der jaren bijna
allemaal gedempt. In de zomer
hoor je hier de zang van de
kleine karekiet. Volg het
paadje achter de rij beuken. Je
kunt wel zien dat hier niet veel
mensen komen.
6. Lariksbos
Aan de rechterkant van het
paadje ziet u een hoog opgaand
lariksbos. De bomen staan al
lemaal een beetje scheef door
de voortdurende druk van de
westenwind. Persoonlijk vind
ik dit het mooiste lariksbos van
de Gelderse Vallei In de dichte
11. Groot Wolfswinkel
Tussen de bomen door ziet u
rechts de boerderij Groot
Wolfswinkel. Grote bomen in
de tuin belemmeren het zicht
op de witte voorgevel. De boer
van Groot Wolfswinkel heeft
zich de laatste jaren toegelegd
op het fokken van schapen.
Verderop zoveel mogelijk
rechts houden en u komt van
zelf op de parkeerplaats bij De
Dennen uit De tocht is ten ein
de. Hopelijk heeft het weer een
beetje meegewerkt. Groot
Wolfswinkel en Breeschoten.
een mooie plek om in het voor
jaar nog eens op terug te ko
men.
zaam begint te worden in de
Gelderse Vallei. Wrijf een
blaadje fijn tussen je vingers en
ruik de kruidige lucht. Nu te
rug en links aanhouden. Er zijn
stukken afgeplagd om de heide
weer terug te krijgen en zo te
zien lukt dat aardig, 't Is te
hopen dat het gras droog is.
Zelfs met laarzen aan krijg je
hier nog natte knieën.
Breeschoten
Groot Wolfswinkel
1
G R O O
