„Mijn collega bood me vijf miljoen gulden voor wapens"
Leusder Krant—
Oud-Barnevelder Jan van Daalen doet boekje open over corruptie binnen de politie:
t ,,De klassieke reactie
onder collega's is er niets
mee te maken willen
hebben,ervoor
weglopen"
Aan het eind van het
liedje wordt hij eervol
ontslagen"
„Als ze me liquideren zal
ik het wel melden"
„De corruptie is zo
grootschalig, zo
veelzijdig, dat ik niet de
illusie heb dat met een
boekte veranderen"
jensdag 20 november 1991
BARNEVELD/AMSTERDAM -
Zeventien jaar was Jan van Daalen
toen hij de schoolbanken van het
Barneveldse Fontanuscollege
verruilde voor die van de
politieschool. Zestien jaar later is de
Imsterdamse hoofdagent bijkans een
bekende Nederlander. De oud-
Barnevelder deed eind vorige maand
in zijn boek 'Sans rancune' een
onthutsend verslag van de corruptie
binnen het Amsterdamse
politiekorps. De inmiddels
[eschorste hoofdagent noemt zijn 206
pagina's tellende Sans rancune „een
schokkend relaas". Terecht. Van
Daalen geeft de lezer het gevoel een
blik in de keuken van de politie van
Mapels te krijgen. De eerste druk van
zijn boek is inmiddels uitverkocht en
de tweede ligt alweer in de winkels.
Tijs van den Brink zocht de 33-jarige
hoofdagent op bij uitgeverij De
Boekerij aan de Heerengracht in de
hoofdstad.
Jan van Daalen ,,Er zal niets veranderen Vandaag of morgen stapt er weer een collega naar de korpsleiding Die wordt weer geslachtofferd." (Foto: Hans Verhorst)
Een groot landelijk ochtendblad meldt de
chtend van het gesprek, dat de njksrecher-
rie een onderzoek instelt naar de schietpartij
aar de oud-Barnevelder zijn boek mee be-
int. Van Daalen ontsnapt op 6 september
988 om even over achten naar eigen zeggen
rnwauwernood aan de dood Een kogel
uit pal langs zijn hoofd De hoofdagent
uikt in een greppel en schiet terug, hij treft
ijn belager in de romp. De man weet wat
oorden in het Frans uit te brengen voor hij
et bewustzijn verliest. Van Daalen verlaat
e plek des onheils even. Als hij terugkomt is
e gewonde verdwenen.
Jan van Daalen heeft van deze schietpartij
een melding gedaan bij de korpsleiding ter-
ïjl hij dat wel had moeten doen. Daarom
:elt de rijksrecherche nu alsnog een onder
dek in. „Daar krijgen ze een hele kluif aan,"
leent Van Daalen, die in het boek Joop Bos-
ïan heet. Hij vertelt het onbewogen, hij had
iet onderzoek aan zien komen. „Natuurlijk,
iet is niet terecht als je je dienstwapen ge-
iruikt en je dat achteraf niet meldt. Het is
fwachten hoever de recherche straks met
ie mee kan gaan in de visie, dat hier sprake
as van overmacht."
Het onthullende relaas over corruptie bij
e sterke arm in Amsterdam heeft veel op-
chudding teweeg gebracht binnen de politie
de hoofdstad. Maar niet alleen daar. Bur
gmeester Van Thijn heeft tijdens een com-
ussievergadering gezegd „geschokt" te zijn
loor de inhoud van Sans rancune. Terecht,
ant de inhoud is schokkend Van Daalen
«schrijft vooral de drie jaar dat hij werkte
ij het roemruchte politiebureau in de War-
loesstraat, midden in het centrum van de
andel in verdovende middelen, prostitutie
a zware criminaliteit. Juist daar liep Van
laaien keihard op tegen activiteiten van
ollega's die soms niet onder deden voor de
ware jongens uit de onderwereld Theo de
■ust (Thiejo) is zo'n geüniformeerde crimi-
leel De Lust neemt zwijggeld aan, dat is het
egin van alle ellende. Hij is betrokken bij de
irostitutie, gebruikt cocaine, licht klanten
'an een illegaal casino op en helpt met de
oorbereidingen van een overval op een casi-
Ruurd Jager is een ander voorbeeld Hij
wit Van Daalen vijf miljoen gulden als hij
ri riinkc partij wapens kan leveren voor
■r hi ping naar Suriname De wapens zijn
bestemd voor Ronnie Brunswijk die te sprin
gen zit om dergelijke schietijzers Jager be
kent Van Daalen enkele malen naar Zuid
Amerika geweest te zijn voor een 'hit'. Be
taald door criminele kringen maakte hij een
trip overzee om iemand 'op te ruimen'
Pas in 1985 stuitte Van Daalen op corrup
tie. „Natuurlijk, je hoorde wel eens van cor
ruptie-zaken binnen het korps. Je kreeg soms
te horen dat een collega daarom geschorst of
ontslagen werd Maar het is een heel verschil
als het opeens je eigen collega is waar je
dagelijks mee werkt." De reactie van Van
Daalen was echter anders dan die van de
meeste collega's. Hij sloot zijn oren en ogen er
namelijk niet voor. „De klassieke reactie on
der collega's is er niets mee te maken willen
hebben, er voor weglopen Over het alge
meen negeert men de misstanden.
Overigens stapte Van Daalen pas naar de
hogere leiding wanneer een collega hem be
lemmerde in zijn onderzoek. „Als ze aan mijn
zaken kwamen offerde ik ze op Terwijl hij
net een voorbeeld wil noemen loopt een me
dewerker van de uitgeverij de ruimte binnen
en pakt een dozijn van Van Daalen's boeken
mee. „Dit is niet in scène gezet," grapt hij.
„maar het werk gaat door.Bij De Boekerij is
men zo onderhand gewend aan de enorme
belangstelling voor de auteur van Sans ran
cune Het boek legt hem en de uitgever geen
windeieren.
Als de man weg is noemt Van Daalen een
voorbeeld van een maat die hij heeft 'geof
ferd' „Een collega van mij streek bij een
bepaald uitvaartcentrum geld op als hij een
lijk vond en dat centrum dan belde. Ik wist
daarvan. Op een gegeven moment vonden een
maatje en ik een lijk van een buitenlander in
de IJ-tunnel. De andere collega drong zich
toen in de zaak in Op dat moment ging de
collega voor de oud-Barnevelder te ver. „Ik
gaf het door en werd gebukt (uitgerust met
bandopname apparatuur). Ik heb toen geïn
teresseerd verder geïnformeerd naar die te
gemoetkoming die hij kreeg voor de lijken
De opnames die hij toen maakte heeft hij
doorgespeeld."
De reden om al de misstanden op papier te
zetten en daarmee aan de grote klok te han
gen is de reactie van de korpsleiding. In het
Sans rancune ziet de lezer Joop Bosman (Van
Daalen zelf dus) steeds als een Don Quichotte
stranden op een muur van onwil en ongeloof
Uiteindelijk wordt de hoofdagent zelfs over
geplaatst naar een saai politiebureau in Bui-
tenveldert Thiejo wordt pas na jaren en ein
deloos veel laakbare feiten eervol ontsla
gen Ruurd Jager krijgt uiteindelijk huis
zoeking omdat men niet meer om de feiten
heen kan. Meneer meldt zich ziek. Pas als
Van Daalen de publiciteit zoekt en de lande
lijke pers over de korpsleiding heenrolt
wordt de wapenhandelaar en huurmoorde
naar geschorst.
„Het is toch onvoorstelbaar. Thiejo zat in
de coke-handel, hielp met de voorbereidin
gen van een overval, zat in de prostitutie, was
betrokken bij een schietpartij in België, han
delde in juwelen en maakte zich schuldig aan
heling. Aan het eind van het liedje wordt hij
eervol ontslagen Waarschijnlijk hebben ze
een deal met hem gemaakt, jij eruit en we
hebben het nergens meer over of een enorm
schandaal voor jou en ons en je wordt ver
volgd."
Zo zijn volgens de hoofdagent vorig jaar
tien agenten 'netjes' uit het korps verwijderd.
„Wij zijn er voor criminelen te pakken en ze
hun straf niet te laten ontlopen Als je als
crimineel slim bent ga je dus naar de politie.
Wordt je dan gepakt, dan maken ze een deal
met je en neem je netjes ontslag zonder je
verder zorgen te hoeven maken."
Van Daalen kreeg bij velen binnen het
korps het stempel van een overenthousiaste,
goedwillende collega die zelfs in zijn vrije
tijd achter mede-politiebeamten aanzat
„Velen versleten me voor een fantast. Ik zou
zelf corrupt zijn. Ze noemden me een maten
naaier Anderen kwamen juist naar me toe
Ze dachten dat ik ook bij de foute agenten
hoorde. Ze probeerden met me aan te pap
pen. Een voorbeeld is die Surinaamse collega
die vuurwapens wilde kopen Ik had er mil
joenen guldens mee kunnen verdienen
Aanvankelijk werd vanuit het korps steeds
ontkend, dat er allerlei misstanden waren
binnen het korps. „Nu. gedwongen door de
publiciteit, zeggen ze dat de zaken waar ik
over spreek waar zijn De betrokkenen zijn er
allemaal uitgegooid Pas nu ze gedwongen
worden bekennen ze kleur." Van Daalen is
echter nog steeds het piespaaltje. „Ik wordt
geslachtofferd," zo noemt hij het zelf „Ze
gaan nu de bijzaken naar voren halen en de
hoofdzaken laten ze verder rusten." Hij doelt
daarmee op het onderzoek naar de aanslag op
Van Daalen in 1988 en het feit dat hij be
schuldigd wordt van het schenden van
dienstgeheim.
Van Daalen houdt er nog steeds rekening
mee dat de aanslag op zijn leven zich kan
herhalen. „Ik kan me niet voorstellen wie me
naar het leven staat. Maar ik ging om met
grote jongens, zware criminelen. Ik ont
moette personen, die je voor een paar cent
een pistool onder de neus drukten Ik houd er
rekening mee dat het weer zal gebeuren,"
zegt hij nuchter. De reden dat hij de schiet
partij in het boek heeft opgenomen („het was
niet persé noodzakelijk geweest, ik had het
ook alleen over corruptie kunnen hebben
is, dat hij wil achterhalen wie toen op hem
geschoten heeft en waarom.
Van collega's, die zelf zwijgen omdat ze
zich bedreigd voelen, heeft hij te horen ge
kregen dat hij best eens 'afgeschoten' zou
kunnen worden. „Ik maak me er nog niet
direct zorgen om. Pas als ik uit het coke-mi
lieu hoor dat er plannen in die richting zijn
denk ik dat het menens wordt Als ze me
liquideren zal ik het wel melden," voegt hij er
lachend aan toe. Later als de fotograaf hem
uitdaagt een plaatje te schieten in de War
moesstraat of op de Zeedijk, geeft hij toch
maar de voorkeur aan de Heerengracht.
De geschorste politieman heeft niet de illu
sie dat zijn boek iets zal veranderen aan de
toestanden binnen de politie „Dat was ook
niet eens mijn hoofddoel Het is eigenlijk
puur geschreven om mijn zelfrespect te be
waren Jantje van Daalen wordt nu een
beetje afgeschilderd als de bonte hond. De
goede collega's kijken me met scheve ogen
aan De corruptie is zo grootschalig, zo veel
zijdig, dat ik niet de illusie heb dat met een
boek te veranderen. De mens is nu eenmaal
hebberig van nature Hij pakt meteen zijn
koffer en haalt daar drie kopieën uit. „Die
deed een onbekende pas bij ons in de brieven
bus Het zijn kopieen van stukken uit het
Vrije Volk van 1949 Enkele agenten werden
toen aangeklaagd wegens corruptie, zo
blijkt „Er zal niets veranderen Vandaag of
morgen stapt er weer een collega naar de
korpsleiding. Die wordt weer geslachtof
ferd."
De gevallen van corruptie waar Van Daal
en mee in aanraking is gekomen zijn op twee
handen te tellen. „Maar dat is waarschijnlijk
maar het topje van de ijsberg Ik vind het niet
reëel om meer te noemen dan je zeker weet
Waar ik over heb geschreven sta ik van a tot z
achter Ik wil alleen praten over de gevallen
die ik zelf ook heb aangekaart bij de korps
leiding."
Ondanks alle weerstanden waar Van Daal
en op stuit, staat hij niet alleen „Dit kun je
niet alleen Er zijn maten in het korps die
weten waarom ik dit heb gedaan. Die weten
wat er in me leeft en staan vierkant achter
me Velen denken echter nog steeds dat het
niet waarschijnlijk niet waar zal zijn, anders
zou de korpsleiding namelijk wel wat doen."
Volgens Van Daalen heeft de korpschef in
middels, ten overstaan van de afdeling waar
de geschorste hoofdagent het laatst heeft ge
werkt, gezegd dat het boek waar is. Van
Daalen is daar blij om: „Dat is eindelijk eens
een andere visie dan dat ik één of andere
maffe Don Quichotte ben
Als de lezer van Sans rancune de indruk
heeft dat de meeste agenten niet te vertrou
wen zijn heeft hij het mis. „Nee, de overgrote
meerderheid is heel integer en correct. Een
klein aantal is corrupt Nu is er natuurlijk
een piek in de publiciteit rond de laatste
groep. Waarschijnlijk zullen Amsterdam
mers nu denken dat ze een of ander ballen-
korps hebben maar dat ebt weer weg
Omdat de mens overal hebberig is en over
al criminaliteit voorkomt kan Van Daalen
zich niet voorstellen dat de corruptie zich tot
Amsterdam beperkt. „Je kunt gerust aanne
men, dat het in elk korps en bij elk gemeente
bestuur voorkomt Het zou naïef zijn te gelo
ven dat dit alleen in de hoofdstad voorkomt."
Hij benadrukt dat corruptie en ander oneer
baar gedrag onder de agenten nog steeds
slechts incidenteel voorkomt en zeker niet
structureel. „Het is nog steeds hap-snap
werk Ik zeg zeker niet dat er een onwerkbare
situatie zou heersen in het Amsterdamse
korps door deze praktijken."
Jan van Daalen. Sans rancune. Amsterdam
De Boekerij bv, 206 pagina's paperback,
22,50.
