„Er is geen inzicht in de
omvang van het probleem"
Leusder Krant
Vandalisme in een slaapstad
Hamershof
Gemeente en politie weten nog weinig van vandalisme:
,5(i Nota
Politie
lensdag 20 november 1991
Pagina 5
LEUSDEN - Er gaat tegenwoordig nauwelijks nog een dag voorbij, of de politie meldt de redactie
van de krant één of ander voorval dat onder de kop 'Vandalisme' gevangen zou kunnen worden.
Soms gaat het om relatief kleine zaken, soms om vernielingen die de slachtoffers op hoge kosten
jagen. Het probleem lijkt groeiend, maar harde gegevens kunnen daar nog nauwelijks voor op
tafel gelegd worden.
„Er is sprake van regelrechte vandalenterreur", zegt de ene betrokkene. „Wij hebben er nog
nooit last van gehad, maar zet dat maar niet in de krant; anders komen ze alsnog", zegt een ander.
„De schade loopt waarschijnlijk in de honderdduizenden guldens per jaar, maar een
totaaloverzicht ontbreekt", zegt de burgemeester. „Wij houden pas sinds kort statistieken bij
over het probleem", zegt de politie.
Hoe erg is het nu gesteld met het vandalisme en de kleine criminaliteit in een gemeente als
Leusden en neemt het probleem inderdaad toe? Een aantal verslaggevers van de Leusder Krant
ging de afgelopen weken op onderzoek uit en maakte een rondgang langs een aantal veelbezochte,
vandalismegevoelige punten. De conclusie is in ieder geval dat het vandalisme in Leusden een
probleem is dat niet gebagatelliseerd kan worden; Het gevoel van onveiligheid en machteloosheid
bij de slachtoffers is groot. „Politie en gemeente doen er te weinig aan", vinden ze.
Vandaag: De gemeente en de politie vragen om meer betrokkenheid van de burgers.
Een muur vlak na het weekeind
(Foto: BDU)
Vandalen vernielden een nagelnieuwe abri.
(Foto: BDU)
O lijve wal
eniyooral v
repareren,
kan overtu
Bemand
ft\en aanJ
Bft.de
K het
mg op
Hitiële
lember
prevenl
ister erkendJH
lig gericht B
Fanis: „Datki
moet ar eerit^
ïrbtdi straks in
tieBofecti
I'IM
dra^^Bz
waa^Han
menKi|
probflP
daan
„ErM
gens
en aut^H
al in dl
We zulH
De Boer: „Wat we verder uit de ontwikke
lingen van de afgelopen maanden hebben
kunnen afleiden is dat het in de maanden juli
en augustus redelijk rustig is gebleven, maar
dat er in de maanden september en oktober
sprake is van een behoorlijke stijging van het
aantal gevallen. Verder hebben we in die
periode 90 aangiften van vandalisme gehad,
waarbij bleek dat die voor het grootste ge
deelte in het weekeinde plaatsvinden
„Daarbij springt het aantal vernielingen
aan scholen er echt uit. In totaal 20 meldin
gen hadden betrekking op schade aan scho
len. Verder kregen we ook 20 meldingen van
vandalisme rondom woningen en was het in
het winkelcentrum 10 keer prijs. Schade, die
werd veroorzaakt op de openbare weg (zoals
het afbreken van antennes, verkeersborden
en het vernielen van bushokjes), werd ne
gentien keer gemeld."
De Boer onderschrijft het belang van een
goed en consequent reparatie- en schoon-
maakbeleid als een preventief middel om
vandalisme te bestrijden of te voorkomen. De
Boer: „Het probleem is alleen dat de coördi
natie soms te wensen overlaat Het is noodza
kelijk om schade zo snel mogelijk te melden,
zodat het ook zo snel mogelijk kan worden
hersteld Ik pleit er bijvoorbeeld voor dat er
een centraal meldpunt komt voor graffiti.
Dan kan er efficiënt en snel worden gehan
deld."
De Boer juicht de komst van het HALT-
project toe. De Boer „Ik denk dat dat zeker
een middel kan zijn in de strijd tegen het
vandalisme In andere plaatsen zijn er al goe
de ervaringen mee opgedaan. Zoals in Rot
terdam, waar het project al sinds 1981 met
veel succes draait Toch wijst De Boer ook in
dit verband op een aantal beperkingen.
„Voor het HALT-project komen alleen van
dalen in aanmerking, die aantoonbaar in
overtreding zijn geweest. En dat is nou net
het probleem De daders zijn verschrikkelijk
moeilijk te pakken. Je moet ze op heterdaad
betrappen en dat gebeurt maar heel weinig."
De Boer merkt op dat de pakkans alleen
vergroot kan worden, als de burgers actiever
meewerken „Mensen zouden vaker en snel
ler moeten reageren als ze wat zien gebeuren
Dat werkt. Dat merken we bijvoorbeeld in de
wijken, waar momenteel Buurtpreventie
projecten draaien Die geven een duidelijk
hogere respons, dan elders."
Wat De Hamershof betreft zegt De Boer
dat het vandalisme daar los gezien moet wor
den van wat elders in de gemeente gebeurt
De Boer: „De Hamershof is een probleem
apart. Hetligt daar allemaal complexer en we
zullen ons daar ook speciaal op gaan richten
Er is daar niet alleen sprake van vandalisme
Omdat het winkelcentrum een geliefde ver
zamelplaats is voor bepaalde jeugdige groe
peringen, is er ook overlast in ander opzicht.
Zoals lawaai van brommers en stereo-appa-
ratuur. En dan met name in de avonduren
Maar we hebben er nog weinig zicht op wat
daar precies allemaal gebeurt Er zijn signa
len, die erop zouden kunnen wijzen dat er
ook drugs gebruikt worden, maar hoe dat
precies in elkaar steekt weten we nog niet
Daar gaan we onze aandacht de komende tijd
op richten."
„Er is kort geleden een speciale werkgroep
gestart, die zich over de problemen in De
Hamershof gaat buigen. In die werkgroep zit
niet alleen de politie, maar ook bewoners en
winkeliers. En dan willen we alles aanpak
ken. Dus niet alleen de jeugd, die overlast
bezorgd, maar ook de fietsers in het winkel
centrum, de uitstallingen van de winkeliers
en dergelijke. Het doel is het zoeken naar
oplossingen."
„Over het idee van de gemeente om de
instelling van stadswachten te overwegen, is
De Boer op voorhand niet erg enthousiast
„Ik weet natuurlijk nog niet hoe men dat wil
gaan opzetten, maar in algemene zin denk ik
dat we er als politie voor moeten waken dat
er teveel wordt gedelegeerd. Er zijn op dit
moment geloof ik al veertien verschillende
soorten opsporingsambtenaren Daar moe
ten we niet tot in het oneindige mee door
gaan. Bovendien vraag ik me af of er vol
doende animo zal zijn, In Amersfoort kost het
al veel moeite om het stadswachtproject van
de grond te krijgen."
Het vandalisme in Leusden lijkt een
oeiend probleem. In toenemende mate
ordt bij de politie aangifte gedaan van ver
dingen, graffiti en aanverwant 'katte-
faad', waarbij soms de grens van crimineel
drag echter wordt overschreden. Vaak
iat het om tamelijk onschuldige, maar voor
slachtoffers lastige vormen van het pro-
eem. In andere gevallen is het karakter
eer kwaadaardig en berokkent het de
ichtoffers, naast bergen frustraties, ook in
ïancieel opzicht forse schade
Over de aard en de omvang van het pro-
eem in Leusden blijkt nog niet zoveel be
nd. Op het gemeentehuis wordt momenteel
•broed op een ambtelijke nota, waarin
irdt geprobeerd een systeem te ontwerpen
it meer zicht moet bieden op de problema-
k. De politie is, met de komst van de auto-
atisering op het bureau, pas sinds een aan
maanden in staat zich een beeld te vormen
n het vandalisme.
Uit de summiere gegevens die er al zijn,
In desalniettemin wel worden afgeleid dat
t probleem de gemeenschap al jarenlang
el geld kost. De schade aan gemeentelijke
'endommen bedroeg vorig jaar ruim an-
halve ton. De eerste zes maanden van dit
r gaf de balans al een schadepost van
tigduizend gulden te zien, maar daar wa-
n jje 'vandalismegevoelige perioden',
zoniervakantie, nog niet bij inbegri
winkeliersvereniging De Hamei
nat de schade jaarlijks eveneens op oi
er anderhalve ton.
Hoewel de omvang van het probleem zl
et laat vergelijken met datgene wat er in
ote steden, of plaatsen als Amersfoort
urt, is de irritatie over het vandalisi
oot. Enkele slachtoffers schromen ook m
i het woord 'terreur' in de mond te nemen'
een poging de aard van het vandalisme ti
schrijven. Het gevoel van frustratie, on-
iligheid en irritatie over de vervuiling van
woonomgeving is waarschijnlijk niet min-
_jr dan in 'de grote stad'. De slachtoffers
I? jzen in veel gevallen naar de gemeente en
J? politie, die het probleem zouden onder-
ij batten, of de slagvaardigheid missen om er
s aan te doen.
Op het gemeentehuis wordt momenteel
rd gewerkt aan de nota 'Criminaliteitsbe-
rijding', waarin ook het probleem van het
ndalisme aan de orde zal worden gesteld.
„Je nota moet in het voorjaar van 1992 ver-
Injnen. „Het probleem is dat we op dit
iment geen inzicht hebben in de omvang
n de totale problemen. Overal wordt scha-
door vernielingen bijgehouden, maar een
'aaloverzicht ontbreekt. We zijn nu bezig
i een systeem te ontwerpen, waarin de pro-
:men worden gekwantificeerd. Bij ons is
rake van een gevoel dat het vandalisme een
oeiend probleem is, maar we kunnen dat
Et echt hard maken." Aan het woord is
rgemeester Panis, die als hoofd van de
litie en het gemeentebestuur nadrukkelijk
:t de problemen te maken heeft. Hoewel
ii totaaloverzicht ontbreekt, kan Panis met
jjl me op het gebied van de scholen en ge-
jOI lentelijke eigendommen wel cijfers over
igen. „Het aantal vernielingen aan scholen
f5l voorbeeld liegt er al lange tijd niet om In
90 bedroeg de totale schade door vandalis-
j5laan gemeentelijke eigendommen
190.000,- In de eerste vijf maanden van dit
50( ir is de schade al opgelopen tot 60.000,-,
)5( lar als je dat omrekent op jaarbasis zou er
Ifs sprake kunnen zijn van een daling. Het
rj( dus moeilijk aan te tonen dat er inderdaad
r5( rake is van een toename van het vandalis-
aldus Panis.
Toch wil de burgemeester niets van de ver-
derstelling weten dat de gemeente en de
Jlitie, in afwachting van de 'Nota Crimina-
eitsbestnjding' met de armen over elkaar
ti zitten. „Dat is niet waar Ook nu doet de
litie al veel om uitingen van vandalisme
reel mogelijk te bestlijden." Verder ver-
icht Panis veel van het HALT-project,
r het gewest Eemland (het samenwer-
van gemeenten in de regio
De verwachting is dat het HALT-
(Het ALTernatief) binnenkort van
kan gaan De bedoeling van het project
de daders van vandalisme in staat wor-
gesteld de schade zelf ongedaan te ma
in ruil voor het ontlopen van strafrech
terlijke vervolging. Panis: „De bedoeling is
dat mensen die iets op hun kerfstok hebben
de schade zelf zoveel mogelijk repareren of
schoonmaken, bij voorkeur in de eigen wijk
De straf moet dan wel een relatie hebben met
de daad. Zo zal een graffiti-spuiter bij voor
keur geen nieuw raamjyg^nsnrlhzetten,
ien beschild«jle muur schoon,moeten
DaamaasPmaait de dader zalf
financièljfgevolgen va% zijn daad.J
kan op dié
tw^^Blten snjflfcv Aan de ene 1
prflHeem
k nogniet,)
gemaakt'
ota Crimi-
'ot die tijd
nodige positieve
i de Buurtpreven-
in Leusdac ziin
waar "die projecten
oei van de 'sociale
iet zou willen noe
mde oplossing van het
belèftgrijk deel daarvan-
pmen."\
preventieve sfeer overi-
het graveren van auto's
n we daarmee eigenlijk
.e criminaliteit beland,
ikoinst toch toemoeten
naar vergroting van de betrokkenheid van de
burgers bij de woonomgeving. Ook het Rijk
hanteert dat als eei^jraiwe beleidsinvals-
hoek en dat zie je op^el gebieden terug; de
verantwoordelijkheid meer bij de burgers
1 zelf leggen. Het steeds maar weer opentrek
ken van een blik agenten is ook geen oplos-
in£T"
ame sommige plekken
dalismegevoelig zijn.
gzamerhand naar bo-
vert," gMalien blijkt dat de in-
richUHtffl^LiongiBi'ng dit soms in de hand
weriffCaK^BijnJontwerpen van wijken
eifgebouwenB^^nt^bing mee gehouden.
Een mogelijjmnBj^kdat te veranderen en
dat gebeui* op bepj^^^ilaatsen ook. Het
weghalen" van bepl*OT{^brond bepaalde_
scholen, waardoor de gebo^BMj beter zi
baar zijn, is zo'n maatregel..SS^rijJjrfso!
zaken zullen we bij het vaststelMi van toe
komstige bestemmingsplannen ook in toene
mende mate rekening moeten gaan houden."
-S#Bs merkt op dat ook van een consequent
doorgevoerd reparatiebeleid een ontmoedi
gende. "'iflritirig kan uitgaan Panis: „Als er
ergens schade ontstaat, proberen we zo snel
mogelijk te repareren of schoon te maken.
Daarnjee proberen we te voorkomen dat
schadéïueuw vandalisme uitlokt. Je ziet het
ook elSérs gebeuren Zoals bij die firma die
de bushokjes in de gemeente exploiteert. Die
stellen ajoiébp-bet standpunt dat schade aan
die abri^binnen een uur na de melding van
de schade gereparedrd moeten zijn: Ik ben
jrvan overtuigd dat-dat ook werkt."
In het kader van de sociale vernieuwing
iftet'fle burgemeester ook nog wel mogelijk
heden. Panis: „In de laatste raadsvergade
ring heeft het CDA de mogelijkheid van het
introduceren van stadswachten geopperd.
Die suggestie lijkt me in ieder geval de moeite
waard om dat nader te onderzoeken. In
Amersfoort wordt een dergelijk project mo
menteel opgestart en als dat eenmaal draait
zouden wij daar wellicht bij aan kunnen
sluiten. Met name op de vrijdag en zaterdag,
wat echte piekdagen zijn, zouden stads
wachten bijvoorbeeld in het winkelcentrum,
uitkomst kunnen bieden. Dat wil overigens
niet zeggen dat de politie daarmee overbodig
zou worden. Die zal gewoon zijn werk blijven
doen, zoals dat ook nu het geval is. Maar er
moet meer gebeuren. En ik denk dat met
name de burgers meer geactiveerd zouden
moeten worden, om langs die lijn het pro
bleem aan te pakken."
als bij de gemeente constateert ook de
ioEtie dat het op dit moment nog aan keihar-
ig'evens ontbreekt om een goed beeld te
geven van de omvang van het vandalisme in
Leusden. Opperwachtmeester De Boer: „We
kunnen nog niet erg ver in de tijd terugkij
ken. Op het bureau is pas een paar maanden
geleden de automatisering doorgevoerd En
dat maakt het goed mogelijk het probleem te
inventariseren. Toch hebben de statistieken
over de afgelopen maanden al interessante
gegevens opgeleverd. Zo blijkt bijvoorbeeld
dat met name De Hamershof en de wijk De
Wetering (inclusief de scholen aan de As-
schatterweg, zoals De Bongerd) er echt uit
springen. De Hamershof is niet zo verras
send, maar die andere wijk heeft ons een
beetje verbaasd. Een echte verklaring is er
ook nog niet voor
„In het algemeen moet je zeggen dat het
probleem in Leusden van een heel andere
aard is dan in Amersfoort, bijvoorbeeld.
Mensen voelen zich sneller onveilig. Maar we
moeten proberen dat zo te houden. Dat is nou
net het karakter van een plaats Daarom mag
je het probleem in Leusden ook niet vergelij
ken met dat van Amersfoort."
Kladderen op
schoolmuren
blijft de graffiti
spuiters
aantrekken.
(Foto: BDU)
