„Er wordt alleen maar
gepraater gebeurt niets"
Leusder Krant
Vandalisme in een slaapstad
-
X
1
Huismeester
Winkeliers in De Hamershof worden er moedeloos van:
Opruimen
...„Wij zijn vaak drie dagen bezig om die rommel er
weer af te krijgen"...
Toiletten
Voensdag 11 december 1991
Pagina 5
bi
WWW
t'l
X" *-• - V -y.vX
Het postkantoor heeft openbare ruimten moeten sluiten
vanwege het feit dat de aantrekkingskracht op
vernielzuchtigen te groot was. (Foto: BDU)
LEUSDEN - Er gaat tegenwoordig nauwelijks nog een dag voorbij, of de politic meldt de redactie
van de krant één of ander voorval dat onder de kop 'Vandalisme' gevangen zou kunnen worden.
Soms gaat het om relatief kleine zaken, soms om vernielingen die de slachtoffers op hoge kosten
jagen. Het probleem lijkt groeiend, maar harde gegevens kunnen daar nog nauwelijks voor op
tafel gelegd worden.
„Er is sprake van regelrechte vandalenterreur", zegt de ene betrokkene. „Wij hebben er nog
nooit last van gehad, maar zet dat maar niet in de krant; anders komen ze alsnog", zegt een ander.
„De schade loopt waarschijnlijk in de honderdduizenden guldens per jaar, maar een
totaaloverzicht ontbreekt", zegt de burgemeester. „Wij houden pas sinds kort statistieken bij
over het probleem", zegt de politie.
Hoe erg is het nu gesteld met het vandalisme en de kleine criminaliteit in een gemeente als
Leusden en neemt het probleem inderdaad toe? Een aantal verslaggevers van de Leusder Krant
ging de afgelopen weken op onderzoek uit en maakte een rondgang langs een aantal veelbezochte,
vandalismegevoelige punten. De conclusie is in ieder geval dat het vandalisme in Leusden een
probleem is dat niet gebagatelliseerd kan worden; Het gevoel van onveiligheid en machteloosheid
bij de slachtoffers is groot. „Politie en gemeente doen er te weinig aan", vinden ze.
Vandaag: De winkelcentra blijken een geliefd mikpunt voor vandalen.
Graffiti op een deur (Foto: BDU)
"j
„Het vandalisme groeit de pan uit", zegt
voorzitter Pim Berghuizen van de winke
liersvereniging van De Hamershof. In de 11
jaar van het bestaan van De Hamershof heeft
Berghuizen het vandalisme alleen maar zien
stijgen „Op dit moment hebben we per jaar
een schadepost van ongeveer 150.000,—",
schat hij. Daarbij gaat het volgens hem onder
meer om vernielingen aan particuliere eigen
dommen en het bekladden van gebouwen.
Hij laat zien wat voor dingen de vandalen
in het winkelcentrum uitvoeren. In één van
de uithoeken van het centrum is kortgeleden
geprobeerd met kranten brand te stichten
.Het vuur heeft de hele nacht gesmeuld,
maar is gelukkig op tijd ontdekt door één van
de winkeliers. Maar voor hetzelfde geld was
die nacht het hele winkelcentrum afge
brand." De brandsporen zijn nog steeds te
zien. Ook verlichtingsarmaturen moeten het
ontgelden.
Volgens Berghuizen klimmen de de van
dalen naar boven en hangen aan de stalen
beugels van de lampen net zolang tot deze
met kabels en al naar beneden komen. „Le
vensgevaarlijk, want op de kabels staat
stroom en er lopen hier ook kleine kinderen."
Allemaal bewijzen dat de vernielende jonge-
|ren eigenlijk niet weten waar ze mee bezig
vindt de voorzitter van de winkeliers.
Hij maakt zich ook boos over de houding
van de gemeente. „We vragen al jaren of die
iets tegen de vernielingen wil doen. maar er
wordt alleen maar gepraat en verder gebeurt
er niets." Ook daar heeft hij een voorbeeld
van. In de passage (met onder andere Inter-
toys en 't Kruidvat, red ligt een plavuizen-
vloer. Het onderhoud daarvan valt onder de
verantwoordelijkheid van de gemeente. Dat
wil zeggen dat deze moet zorgen voor het
schoonhouden van die vloer. Dat onderhoud
is echter al een paar jaar niet gedaan. Het
trekt echter wel vandalen aan, die er van
alles en nog wat opkliederen. Van lieverlee is
onze huismeester nu begonnen om regelma
tig de vloer schoon te spuiten, maar het is niet
onze verantwoordelijkheid."
Ook de gemeentelijke jeugd- en jongeren
werker zou volgens Berghuizen actiever kun
nen zijn. „Laat hem maar eens naar het win
kelcentrum komen om met de jongeren te
praten, die hier altijd bij het fontein rond
hangen. Hij zou er dan achter kunnen komen
waar deze jongeren behoefte aan hebben".
Berghuizen heeft geconstateerd dat er in het
winkelcentrum vooral jongeren tussen de 12
en 14 jaar komen „Bij sportverenigingen
sluiten zij zich niet aan en in de Geut mogen
zij nog niet komen
Hoewel Berghuizen goed te spreken is over
de relatie met de politie, moet hij toch con
stateren dat het optreden van de wetsdiena-
ren onvoldoende is. „Als wij bellen, zijn ze er
altijd snel bij. Alleen is het leed dan al ge
schied. Preventieve maatregelen worden niet
genomen. De politie zegt echter dat ze geen
tijd en mensen beschikbaar hebben. Een
kreet die altijd wordt gebruikt."
Een beveiligheidsdienst in de armen ne
men, zoals Wim van den Hengel van de Bie-
zenkamp zijn collega's van de Hamershof
voorstelde, ziet Berghuizen niet zitten. „De
meeste winkeliers hebben zelf al voor bevei
liging van hun zaak gezorgd en hebben daar
mee het risico voor schade aan hun eigen
bedrijf teruggebracht. Het gaat echter om het
vandalisme in het winkelcentrum zelf. Wil je
dat goed beveiligen, dan zou je moet zorgen
voor een constante aanwezigheid van bewa
kingsmensen. De kosten daarvoor zijn te
hoog."
Berghuizen vindt het bestrijden van van
dalisme vooral een verantwoordelijkheid
voor de gemeenschap Wederom wijst hij in
de richting van de jongerenwerker Over het
project van de gemeente om jongeren, die
zich schuldig maken aan vandalisme straf
vermindering aan te geven, als zij hun eigen
rotzooi opruimen, is hij in eerste instantie
sceptisch. „Het probleem is om de daders te
pakken. Als er één betrapt wordt, spreken
wij altijd de ouders aan en sturen hen een
gepeperde rekening Maar de praktijk is dat
er niet meer dan 2 of 3 procent gepakt wordt.
Mocht het project toch van de grond komen,
dan zie ik er toch wel heil in Wij hebben
werk zat voor die mannen Als zij de boel
onderspuiten met verf, kost het hen niet meer
dan 10 minuten Wij zijn vaak drie dagen
bezig om die rommel er weer af te krijgen."
Paul de Voogd, huismeester van De Ha
mershof, begint zijn dag altijd met een
'rondje winkelcentrum' „Kijken waar de vo
rige nacht weer graffiti bij gekomen is en
waar er dingen vernield zijn Dan aan de
mensen van de RWA (sociale werkplaats)
vertellen waar zij moeten opruimen en
schoonmaken en aangifte doen bij de politie.
Daar is een hoop tijd meegemoeid Ik schat
dat ik zo'n twintig procent van mijn tijd daar
mee kwijt ben."
Toch was dat niet de reden waarom win
keliers en bewoners van de Hamershof een
huismeester hebben aangenomen. Zijn taak
is het 'normale' onderhoud van het winkel
centrum en de er boven gelegen woningen.
Op het moment van het gesprek is hij bijvor-
beeld in zijn werkruimte in het ketelhuis van
het centrum bezig om de kerstverlichting in
orde te brengen. Uit het dagelijkse ritueel
van zijn 'rondje winkelcentrum' blijkt echter
ook dat het opruimen van de rotzooi van
vandalen tot zijn dagelijkse werkzaamheden
is gaan behoren.
De Voogd doet er niet moeilijk over en doet
zijn werk, waarvoor hij vanaf 1 augustus dit
jaar is aangenomen, nog steeds met plezier
Een keer heeft hij een onplezierige ervaring
meegemaakt. Dat had niet zoveel met van
dalisme te maken, maar het geeft volgens
hem wel de mentaliteit weer van sommige
bezoekers van het winkelcentrum „Er wordt
hier heel veel in het winkelcentrum gefietst,
hoewel dat niet kan en dus niet mag Ik heb
wel eens geprobeerd om iemand van zijn fiets
'af te praten' Ik kreeg toen zo'n vreselijk
grote mond, dat ik het maar niet meer gepro
beerd heb
Met de groep, die zich regelmatig bij het
fontein in het hart van het winkelcentrum
verzameld, heeft hij geen contact „Ik loop er
wel eens langs, maar daar blijft het bij De
groep, bestaande uit jongeren tussen 12 en 18
jaar hangt volgens hem vooral in het winkel
centrum rond op de vrije woensdagmiddagen
en in de vakanties. OoitEêeft hij er wel eens
een paar betrapt, maar ze konden op tijd
wegkomen „Ze slaan dc lichtbakken van de
muur, vernielen de lift en stichten brandjes",
zegt hij Grootdoenerij en bedoeld om indruk
te maken op vrienden en vriendinnen.
Een oplossing om het vandalisme in De
Hamershof tegen te gaan zou zijn het afslui
ten van het centrum na sluitingstijd. „Er zijn
hier veel te veel stille hoekjes, waar ze zich
kunnen ophouden. Bij het nieuwe deel van
het winkelcentrum H2, zou daar rekening
mee moeten worden gehouden Wat dat be
treft zou Leusden een voorbeeld kunnen ne
men aan het winkelcentrum Scheepjeshof in
Veenendaal. Dat is zo gebouwd, dat de van
dalen minder kans krijgen."
„Direct opruimen, schoonmaken en ka
potte spullen snel vervangen," is het advies
van Wim van den Hengel van winkelcentrum
De Biezenkamp aan de mensen, die de dupe
zijn geworden van vandalisme. „Als dingen
er haveloos bijstaan, nodigt dat uit om op
nieuw te vermelen." Volgens hem valt het in
'zijn' winkelcentrum overigens nogal mee,
hoewel zich wel regelmatig incidenten voor
doen. „Ruiten worden beklad en bloembak
ken worden soms vernield," is zijn ervaring.
Dat het meevalt, komt volgens hem omdat
het winkelcentrum klein en overzichtelijk is
en omdat veel winkeliers boven hun zaak
wonen „Dat schrikt nu eenmaal af," denkt
Van den Hengel. Het bestuurslid van de win
keliersverenging, die zelf een snackbar in het
winkelcentrum heeft, wil het probleem niet
overdrijven. „Waar praten wij eigenlijk over?
Het gaat vaak om jongens tussen de 12 en 16
jaar, die stoer willen doen. Vooral als er
meisjes bij zijn. Als ze ouder worden, gaat dat
gedrag vanzelf over."
Toch heeft hij wel een verandering in het
gedrag geconstateerd ten opzichte van 'de
jeugd van vroeger'. „Toen ging het om zaken
als belletje-trekken en buurtje-pesten Te
genwoordig komt er meer agressie aan te
pas
Van den Hengel heeft nagedacht over mo
gelijke oplossingen „De overheid heeft
steeds minder geld voor de bestrijding van
dit soort zaken," zegt hij. „Daarom zouden
de winkeliers zelf de koppen bij elkaar moe
ten steken en bijvoorbeeld geld moeten geven
voor een eigen veiligheidsdienst. Het gaat
De splinternieuwe ruit van de bibliotheek werd door middel van een buks of katapult aan diggelen geschoten. Foto BDU)
vooral om het voorkomen van vandalisme.
Door surveillance, ook na sluitingstijd, kan
dat bereikt worden."
Maar ook voor de gemeente is volgens Van
den Hengel een taak weggelegd Hij wijst
vooral in de richting van de burgemeester.
„Panis is hoofd van de politie en verantwoor
delijk voor de openbare orde Het moet voor
hem toch mogelijk zijn de politie opdracht te
geven op onverwachte tijdstippen in de win
kelcentra te surveilleren."
De Leusdense jongerencentra hebben vol
gens Van den Hengel ook verantwoordelijk
heid om de jeugd van de straat te houden. „Er
wordt nu over enige tijd een nieuw jongeren
centrum gebouwd voor een bedrag van onge
veer 1 miljoen gulden. Maar zo'n centrum
moet natuurlijk wel wat te bieden hebben
Wat mij betreft zou er zelfs wel het dubbele
besteed mogen worden aan het jongeren
werk, als daarmee zaken als vandalisme
voorkomen kunnen worden Nu hebben we
één jeugdwerker in gemeentelijke dienst Die
kan dat werk toch nooit in z'n eentje doen."
In buurtpreventie, zoals dat in een aantal
wijken in Leusden is ingesteld, ziet Van den
Hengel voor het winkelcentrum weinig heil.
„Je kunt eikaars winkels wel in de gaten
houden, maar als je wat ziet gebeuren is het
al te laat en voor de politie ter plekke is, zijn
de daders al verdwenen." Van den Hengel is
in eerste instantie aarzelend over de deelna
mevan de gemeente aan het regionale project
HALT Daarbij kunnen jeugdige vandalen
strafvermindering krijgen of voorkomen, dat
zij een strafblad krijgen, als zij bereid zijn om
in de gemeente klusjes op te knappen, die met
hun wandaad te maken hebben. „Dat werkt
alleen als de dader zo snel mogelijk de rotzooi
van zijn daden moet opruimen. Niet eerst
maandenlang wachten tot de rechter een uit
spraak heeft gedaan, want dan is het verband
tussen de misdaad en de straf weg. Maar ik
denk dat alle winkeliers wel willen meeden
ken om zo'n project te laten slagen. We kun
nen in ieder geval luisteren naar de uitleg
ervan."
„Wie bij ons iets heeft uitgehaald komt er
voorlopig niet meer in", zegt John Visser,
exploitant van De Korf, gedecideerd. In de
Korf zijn het vooral de toiletten, die het
moeten ontgelden Elk jaar wordt er voor 6 a
7 duizend gulden vernield in de sporthal
„Direct de schade herstellen en het liefst de
daders hun eigen rotzooi laten opruimen",
omschrijft Visser zijn beleid. Als de daders
tenminste betrapt kunnen worden, maar dat
lukt meestal niet.
Toch vindt Visser dat hij het probleem aar
dig in de hand heeft. „Het gaat om een be
paalde groep jongens en als je die kunt isole
ren, heb je het probleem ook aardig onder
controle Hij zegt dat hij jaren geleden voor
speld heeft, dat het vandalisme in Leusden
zou toenemen. „Als je logisch nadenkt, kom
je vanzelf tot die conclusie Tien jaar geleden
hadden veel gezinnen in Leusden kleine kin
deren. Die zijn nu opgegroeid en horen tot de
leeftijdsgroep, die zich schuldig maken aan
vernielingen en dergelijke."
Het gaat volgens Visser om jongens van 12
tot 15 jaar, die zich vaak vervelen en door
anderen worden aangestoken „De jongens
van 18, 19 jaar deden op die leeftijd precies
hetzelfde, maar gedragen zich nu anders."
Visser denkt dat 1991 een 'topjaar' wordt
voor het vandalisme, vanwege de grote groep
jongeren die nu in de 'vandaalgevoelige'
leeftijd zitten.
„De groep, waar het om gaat zit nu vooral
op De Hamershof. Als het kouder gaat wor
den, komen ze hier naar toe Dan komen ze
zogenaamd naar de sportwedstrijden kijken.
Volgens mij splitst de groep zich ook en ver
spreid zich over Leusden Het is moeilijk om
ze in de kladden te grijpen. Daar zou extra
aandacht aan besteed moeten worden, vooral
de laatste tijd."
Het probleem valt volgens hem overigens wel
mee. „Zeker als je het vergelijkt met andere
gemeentes", zegt hij.
Over de relatie met de politie is hij tevre
den. „De politie doet er alles aan," is zijn
ervaring. „Eén telefoontje en ze staan hier
voor de deur. We hebben wel eens iemand
bezig gezien en die kon na een telefoontje
gepakt worden. Dat werkt toch wel preven
tief." Direct melden en blijven melden is dan
ook volgens hem één van de manieren om het
vandalisme tegen te gaan.
