Licht winters
'Een kind aan de hand
van zijn vader,
een uk en een volwassene'
Leusder Krant
Het weer in
Nieuws uit de
verenigingen
De WOL zoekt
vrijwilligers
Feestweek
bibliotheek
De vorm van de nieuwe bibliotheek van architekt Wassink:
Woensdag 11 december 1991
Pagina8
i
LEUSDEN - De vereniging
welzijn ouderen Leusden
(WOL) is op zoek naar vrijwil
ligers, die de vereniging kun
nen bijstaan in het onderhoud
van de Kommalfoon, alarme-
ringsapparatuur voor ouderen
De apparatuur, die sinds vijf
jaar bij Leusdense ouderen
thuis staat opgesteld, is toe aan
een onderhoudsbeurt De ap
paraten moeten daartoe bij de
mensen thuis worden opge
haald, gereviseerd en weer te
ruggebracht worden. De WOL
komt op dit moment mensen
tekort, die bi] het vervoer en de
reparatie van de apparaten
(het vervangen van accu's)
kunnen assisteren. Vrijwilli
gers kunnen zich opgeven bij J
Everts, telefoon: 948463 Voor
informatie over de technische
kant van de zaak kunnen
geïnteresseerden contact op
nemen met A. Westland, tele
foon: 03498 - 1453.
LEUSDEN - De nieuw
bouw van de bibliotheek
wordt deze week feestelijk
in gebruik genomen. Vrij
dag is de officiële ope
ningsplechtigheid, die in
beslotenheid zal plaats
vinden. De bibliotheek is
die dag voor het publiek
gesloten.
Zaterdag houdt de bi-
liotheck 'open huis', waar
bij belangstellenden tus
sen 10.00 uur en 15.00 uur
welkom zijn om een kijkje
in de nieuwe behuizing.
Als speciale gast heeft de
bibliotheek die dag
Adriaan van Dis uitgeno
digd, die tussen 14.00 uur
en 15.00 uur werk zal sig
neren.
Dinsdag 17 december is
er een ochtend, speciaal
voor ouderen. Alle 55-
plussers zijn welkom van
10.00 uur tot 12.00 uur
voor een rondleiding door
het nieuwe gebouw. Om
11.00 uur vertelt mevrouw
Stienstra iets over 'luis-
terlezen'.
Woensdag 18 december
treden Lenny Kuhr en
Herman Pieter de Boer in
het kader van de herope
ning van de bibliotheek op
in De Korf met het pro
gramma 'Kuhr en De Boer
literair'. Het programma
begint om 20.15 uur en
kaarten kosten 5,-.
Kaarten zijn in de voorver
koop verkrijgbaar bij de
bibliotheek.
Begin deze week be
reikte mij de winterprog-
nose van Wolfgang Roder
vanuit Berlijn. De tijd ont
brak voor een nauwgezette
bestudering, maar in grote
lijnen is de conclusie dat er
een normale, mogelijk
koude winter voor de deur
staat, waarbij de tempe-
ratuurtegenstellingen op
het westelijk deel van de
Atlantische Oceaan een
belangrijke rol spelem,
evenals het El Nino feno
meen Eerdere geruchten
over een vermeende groene
Kerst en een kou-inval in
januari berusten op on
waarheden. De winter
heeft overigens nu grote
delen van oost- en midden
Europa in de greep. Eerder
deze week werden erg lage
temperaturen gemeten
langs de Pools-Russische
grens. Daar kwam meer
dan 20 graden vorst voor.
Ook in Tsjecho-Slowakije
is het steenkoud met meest
strenge vorst in de nacht en
ook Oostenrijk deelt men
mee in de diepvriessfeer.
Wenen noteerde -11 De
grens van de vrieskou ligt
eigenlijk niet ver van ons
bed Tot voorbij Berlijn
vroor het matig en maan
dagochtend begon met een
zwak oostenwindje gelei
delijk wat drogere en kou
dere lucht ons land binnen
te stromen. Boven Polen
ligt het centrum van een
ijzersterk hogedrukge-
bied. De druk in de kern is
opgelopen tot bijna 1050
millibar en ook bij ons
geeft het weerglas een bij
zonder hoge stand aan
Gisterochtend wees de
naald precies 1040 milli
bar aan. Door het omvang
rijke systeem zijn de druk
verschillen op het vaste
land erg klein, waardoor er
nauwelijks stroming is. De
schaatsliefhebbers zullen
dit met lede ogen aan
schouwen, want als de
oostenwind eventjes op het
gaspedaal zou drukken, la
gen we binnen een etmaal
in de snerpende kou. Nu
moeten we het (voorlopig-
)doen met een licht winters
weerbeeld en wat stra-
lingsvorst in de nacht als
het tenminste helder is en
blijft. Dat was gisternacht
en wellicht ook in de voor
bije nacht wel'het geval en
de temperatuur onderging
een flinke daling. Het
vroor overal licht, maar op
sommige plaatsen werd
zelfs matige vorst geno
teerd. Morgen komt er in
het huidige weerbeeld
waarschijnlijk nog niet
veel verandering. In de ko
mende nacht wordt op
nieuw vorst vernacht en
overdag schommelt het
kwik dichtbij het vries
punt Het hogedrukgebied
trekt zeer langzaam naar
het zuiden en wordt vrij
dag boven het Alpengebied
verwacht. De ervaring
leert echter dat dergelijke
systemen boven het koude
Continent nauwelijks
vooruit te branden zijn, zo
dat er zeker nog wel een
dagje overheen gaat voor
dat een zuidelijke tot zuid
westelijke stroming wat
zachtere lucht gaat aan
voeren, waarbij de mis-
tkansen zullen toenemen.
De depressies worden bij
dit alles op een zijspoor ge
drukt, want hun invloed
reikt niet veel verder dan
IJsland en de noordelijke
IJszee, waar nu al dagen
lang een zeer diepe depres
sie actief is. Het blijft dan
ook voorlopig droog en dat
is nu al geruime tijd het
geval In Achterveld en
Leusden is in deze maand
nog geen neerslag van be
tekenis gevallen en op en
kele plaatsen is er in de
afgelopen 20 dagen amper
een millimeter in de meter
gesijpeld. We beleven dus
een droogteperiode, niet zo
gebruikelijk in de prille
winter
De kauw, ook wel kerk-
kraai of torenkraai ge
noemd. is het kleinste
van de in ons land broe
dende kraaien. Het is een
grappige en schrandere
vogel die veel van gezel
ligheid houdt. Om deze
eigenschappen werd hij
vroeger, vooral door het
mannelijke gedeelte van
de jeugd, als huisdier ge
houden. Men moest er
dan wel één hebben di
rect uit het nest. Een
gangbare methode was
om. in een vroeg sta
dium, één van de jongen
met een touwtje aan een
poot in het nest vast te
binden. Wanneer dan de
jongen volwassen waren
geworden en uitvlogen,
bleef dat ene jong in het
nest achter, werd door
zijn toekomstig baasje
bevrijd, gekortwiekt en
mee naar huis genomen.
Vaak ontstond er dan een
langdurige en hechte
open veld boomholten,
klimopbegroeiing, oude
schuren en dergelijke.
Soms maken ze wel vrije
boomnesten. Die liggen
dan in dichte sparren of
in dicht lover. De vier tot
zes eieren worden ge
woonlijk half april, be
gin mei gelegd. Ongeveer
twee maanden later ver
laten de jongen het nest
maar kunnen dan nog
nauwelijks vliegen. Pas
na een maand gaan ze
hun eigen weg.
In het verleden zijn de
kauwtjes vaak vervolgd.
Ze zouden teveel concur
rentie vormen voor de
nestplaatsen van andere
holenbroeders. Ook zou
den ze schadelijk zijn
voor de zangvogelstand.
Hiervoor is echter geen
enkel bewijs te vinden en
als men de vrolijke kwa
jongen onder de kraaien
heeft leren kennen kan
men alleen maar sympa
thie voor hem hebben.
G. van Leeuwen
KAÜW
De bibliotheek van binnen: ,,Ik probeer de mensen in de tent niet de kou in te sturen. De mensen
moeten een warm gevoel krijgen, zich er op hun gemak voelen (foto: Hans Verhorst).
vuld met vogels
noord- en oost-Europa.
De soort komt vrijwel in
het gehele land voor met
uitzondering van de IJs-
selmeerpolders en ge
deelten van Zeeland. Het
voedsel bestaat voorna
melijk uit plantaardig
materiaal en afval. Op
vuilstortplaatsen zijn
soms grote aantallen te
LEUSDEN - Het nieuwe bi
bliotheekgebouw aan 't Erf is
van de hand van architekt Ir
P.Wassink. Bij het ontwerpen
daarvan hebben diverse facet
ten een rol gespeeld. In de eer
ste plaats was er de stede-
bouwkundige inplanting van
het gebouw. Aanvankelijk was
er sprake van een boerderij-
schuur die 12,5 jaar geleden
kinderbibliotheek werd. In die
tijd was de boerderij gericht op
de Hamersveldseweg die van
ouds dé weg van Leusden-
centrum was. De architekt gaf
toen de bibliotheek een entree
vanaf de Hamersveldseweg.
Inmiddels is er een giganti
sche wijziging in de stede-
bouwkundige situatie geko
men. Twaalfeneenhalf jaar
geleden keek de bibliotheek
nog uit op een weiland. Nu
kijkt de bibliotheek uit op het
Erf, het centrum van de ge
meente Leusden, waaraan het
gemeentehuis ligt en waaraan
nu als tweede openbaar ge
bouw de bibliotheek is geko
men. De entree van de Hamers
veldseweg is ómgedraaid naar
het nieuwe centrum.
Vervolgens", aldus Ir Was
sink, ,.kun je zeggen dat de bi
bliotheek eigenlijk het laatste
gebouw aan het Erf is Het Erf
is volledig ingevuld met het ge
meentehuis, de bebouwing van
de Hamershof, de Hema. Bo
vendien was ik nog gebonden
aan de oorspronkelijke oude
boerderij Nieuw Langenbeek
die met zijn rieten kap is blij
ven bestaan
Tussen al die dwingende ge
gevens in heeft de architekt
getracht zijn weg te vinden in
een vorm die naar zijn idee hel
der moet uitstralen dat het ge
bouw anno 1990 ontworpen en
gebouwd is. Het gebouw dient
iets weer te geven van zijn
funktie, respekt te tonen voor
de andere component van de
bibliotheek, de oude boerderij
Langenbeek èn dient zich bo
vendien te voegen in de uit
eenlopende bestaande bebou
wing van de Hema met zijn ku
bistische vormen tot de in de
omgeving toegepaste kappen.
bibliotheek of een kantoor is.
Zeker de werknemers brengen
er grote delen van hun tijd
door."
Fibonacci
We belanden bij het punt hoe
die warmte, die menselijke uit
straling in de architektuur is te
bereiken. Eén van de middelen
is volgens de architekt om te
bedenken hoe mensen gaan
zitten, wéér ze gaan zitten, zo
dat de architekt daar geen te
gendraadse keuzen bij maakt.
Het geheel moet natuurlijk
aandoen. Een puur architekto-
nisch middel om het gebouw
natuurlijk te doen zijn is om de
verhoudingen op de natuur te
baseren.
Al in de 14e eeuw ontdekte
de Italiaanse wiskundige Leo
nardo Fibonacci dat aan sten
gels van monnikskappen,
brandnetels de jonge blaadjes
veel dichter op elkaar zitten
dan daar waar de stengel is uit
gegroeid. Ook ontdekte hij
vaste verhoudingen in de
voortplantingscycli van konij
nen die hij heel eenvoudig wis
kundig kon beschrijven Hij
maakte er een reeks van- 1,2,3,
5, 8, 13 enzovoorts. De twee
vorige leden vormen tezamen
steeds het volgende lid.
Veel architekten hebben de
reeks van Fibonacci gebruikt.
,,Als je de reeks voortzet kom je
uit bij de Gulden Snede ver
houding: a b b a b Het
kleine deel staat tot het grote
deel als het grote deel staat tot
het geheel, een verhouding die
de Grieken al hanteerden. Het
zijn klaarblijkelijk verhoudin
gen die bij ons een zekere rust
opwekken omdat ze in de loop
van de evolutie diep bij ons op
geslagen liggen. We reageren
er intuïtief op, en ik hanteer die
reeks graag."
Waar in de bibliotheek is de
reeksenverhouding duidelijk
zichtbaar? Ja, zo eenvoudig ligt
het nu ook weer niet. De span
ten staan vier meter hart op
hart. Dat was een basismaat.
Die basismaat kan gehanteerd
worden in een aantal kleinere
eenheden. Een maatje van 80
centimeter kan dan één in de
reeks zijn. De volgende stap is
1,60 meter, de volgende stap
2,40 meter. De verhoudingen in
de kap zijn 3:8.
De hoogte van de vloer in
relatie tot de breedte van de
ruimte is daar ook op geba
seerd. De reeks van Fibonacci
komt terug in allerlei details.
Zo is het raam 2,40 meter (3 x
de basismaat van 80 centime
ter) en 4,80 meter als buitenste
raammaat. Van het lage dak
zijn niet alleen de voeten van
glas, maar er zijn ook reepjes
van glas in aan gebracht, reep
jes van 40 centimeter, want er
komen ook wel eens heel kleme
maatjes tevoorschijn.
Nog even terug naar de op
vatting van de architekt om het
gebouw niet een zwaar of 'ves
tingachtig' aanzien te geven.
Van spant tot spant is er sprake
van zelfdragende dozen. Er
zijn dus geen spanten met gor
dingen, maar er zijn als dam-
wand geprofileerde dozen toe
gepast die om akoestische re
denen zijn geperforeerd Erin
ligt een isolerende laag die zo
wel thermisch als akoestisch
werkt
Ook déérdoor maakt het bi
bliotheekgebouw een luchtige
indruk. De grote gebogen ta
rnen maken de wapden ge
deeltelijk doorzichtig. Ze zijn
een reminiscentie van de grote
deeldeuren van de boerderij.
De bogen zijn geen sluitende
gewelven, ze zijn als het ware
'doorgeknipt' om aan te geven
dat het niet gaat om een klas
sieke muur met een dragende
boog
Aan één der zijden is een
blinde muur gemaakt om zo
veel mogelijk wandruimte voor
de bibliotheek te creëren. Dat
is aan de Hamershofzijde waar
niet veel aan uitzicht te bele
ven valt. De kinderbibliotheek
is gevestigd in het oude boer
derijgedeelte. De volwassenbi
bliotheek met alle daaraan
verbonden faciliteiten bevindt
zich in het nieuwe gedeelte Als
ik op de Hamersveldseweg
naar de hoofdvormen kijk zie
ik dat uitgebeeld" een kind aan
de hand van zijn vader, een uk
en een volwassene.
Anco Mali
vriendschap, ook zonder
kortwieken
Onze kauwen zijn over
wegend stand- en zwerf
vogels. Sommigen trek
ken echter in de herfst
weg naar België, Frank
rijk en Engeland. In het
winterhalfjaar wordt
hier de populatie aange-
vinden Kauwen broeden
graag in eikaars gezel
schap. vaak in kolonies,
soms wel van meer dan
honderd paren. De nes
ten liggen overwegend in
natuurlijke en kunstma
tige holen; in steden en
dorpen zijn dat meestal
kerktorens, schoorstenen
en luchtkokers. In het
Herhaald
Architekt Wassink koos er
voor het model van de boerde-
rijschuur min of meer te her
halen. Hij koos voor een een
voudig zadeldak en bracht zijn
respekt voor de oude boerderij
tot uitdrukking in hoofdvorm
en struktuur van het gebouw.
De oude boerderij bestaat in
hoofdzaak uit een stelsel van
gebinten die de hoofdruimte
van de deel omsluiten, waar
aan de zijbeukjes zitten waar
de koeien staan.
Ook de bibliotheek is een
dnebeukig gebouw. Omge
keerd aan de oude boerderij
waar de middenbeuk de volle
hoogte had, heeft de midden-
beuk van de bibliotheek twee
lagen gekregen om over vol
doende oppervlak te kunnen
beschikken. De zijbeuken zijn
leeggebleven om een ruimtelij
ke eenheid te krijgen tussen
beneden- en bovenruimte De
zijbeuken zijn ook niet zo lang
als de hoofdbeuk. De zijbeuken
hebben uitdrukkelijk hun ei
gen lengte.
,,Je komt bmnen in zo'n zij
beuk. Aan de kant van het Erf
is in de zijbeuk de entree ge
maakt en aan de andere kant
had ik eenvoudig rekening te
houden met het feit dat de par
keerplaats daar maat X had, en
moest ik het gebouw daar met
een sprongetje maken. Dat
sprongetje is dus gewoon be
paald door het feit dat daar al
bebouwing was, en dat ik het
niet anders dan zó kon maken
Dat heb ik opgevangen door
een gebouw met zijbeuken te
maken, waarvan de zijbeuk
aan de Hamersveldseweg èn
die aan het Erf korter zijn."
De voor de bibliotheek geko
zen materialen zijn licht en
luchtig. De architect zegt dat
ook de boerderij van vroeger
luchtig was. De rieten deken
die eroverheen lag was geen
zwaar gewelf. In de biblio
theek bevindt zich een stalen
binnendoos die van spant tot
spant een dragende funktie
heeft en voorzien is van isola
tiemateriaal en een alumi-
mum-buitenbeplating. De voet
van het dak is op de koppen
van het gebouw opengemaakt
met acrylaat Ook de koppen
van het gebouw zijn funda
menteel open met glas om een
zo luchtig mogelijk gebouw te
creëren waarbij je het gevoel
hebt dat het meer een soort
plantenkas of tent is dan een
zwaar en onwrikbaar gebouw.
„Los daarvan probeer ik de
mensen in de tent niet de kou in
te sturen. De mensen moeten
een warm gevoel krijgen, zich
er op hun gemak voelen. Dat zit
onder andere in de kleurkeuze.
Eén van de dingen waar ik me
mee bezig hou is dat een ge
bouw iets vriendelijks moet
hebben Je zou er bijna moeten
kunnen wonen, of het nu een
De buitenkant gezien vanaf 't Erf. Respekt voor de oude boerderij komt tot uitdrukking in de hoofdvorm en de struktuur van
het gebouw (foto: Hans Verhorst).
1
