'Dingen, die vroeger niet konden of
mochten, zijn nu normaal'
j
REN I
Leusder Krant
Vandalisme in een slaapstad
Mentaliteit
Normvervaging werkt vandalisme in de hand
Normvervaging
En hoe staat het dan met
de discotheken?
Stad en dorp
ensdag 18 december 1991
Pagina 7
Vandalen vernielden een nagelnieuwe abri.
LEUSDEN - Er gaat tegenwoordig nauwelijks nog een dag voorbij, of de politie meldt de redactie
van de krant één of ander voorval dat onder de kop 'Vandalisme' gevangen zou kunnen worden.
Soms gaat het om relatief kleine zaken, soms om vernielingen die de slachtoffers op hoge kosten
jagen. Het probleem lijkt groeiend, maar harde gegevens kunnen daar nog nauwelijks voor op
tafel gelegd worden.
„Er is sprake van regelrechte vandalenterreur", zegt de ene betrokkene. „Wij hebben er nog
nooit last van gehad, maar zet dat maar niet in de krant; anders komen ze alsnog", zegt een ander.
„De schade loopt waarschijnlijk in de honderdduizenden guldens per jaar, maar een
totaaloverzicht ontbreekt", zegt de burgemeester. „Wij houden pas sinds kort statistieken bij
over het probleem", zegt de politie.
Hoe erg is het nu gesteld met het vandalisme en de kleine criminaliteit in een gemeente als
Leusden en neemt het probleem inderdaad toe? Een aantal verslaggevers van de Leusder Krant
ging de afgelopen weken op onderzoek uit en maakte een rondgang langs een aantal veelbezochte,
vandalismegevoelige punten. De conclusie is in ieder geval dat het vandalisme in Leusden een
probleem is dat niet gebagatelliseerd kan worden; Het gevoel van onveiligheid en machteloosheid
bij de slachtoffers is groot. „Politie en gemeente doen er te weinig aan", vinden ze.
Vandalisme is zóóóó kinderachtig
de zestiger jaren begaf schrijver dezes zich
Londen naar een voorstad van de Britse
fdstad in een trein, waarvan de wagons
llledig waren vernield door 'hooligans',
tbalsupporters, die klaarblijkelijk andere
oelingen hadden gehad dan het begelei-
van de favoriete club.
ie dagen waren dergelijke vernielingen in
s land niet denkbaar Daarin is inmiddels
1 het een en ander veranderd Een voor-
:hter van de Nederlandse Spoorwegen: ,,De
itste jaren moeten regelmatig complete
instellen worden vernieuwd. De voetbal-
is - en in veel gevallen niet de jongsten -
an de banken met messen te lijf of beklad-
n de wanden. Het herstel kost kapitalen".
ndalisme: wat is het en hoe valt het te
strijden, voor zover dat althans nog moge-
k is?
Van Dale, het groot woordenboek der
derlandse taal, zoals het officieel kan wor-
n aangeduid, zegt er het volgende van
urdalisme is een barbaarse vernielzucht,
rspronkelijk vooral met betrekking tot
ltuurgoederen. Thans vaak meer in alge-
me zin het baldadig vernielen van publiek
;endom, straatmeubilair, auto's, winkel-
nsters enzovoort'.
indalisme is dus duidelijk niet iets van deze
d. Maar toch wordt de gemeenschap er
eds meer mee geconfronteerd. Scholen en
idere gebouwen, zelfs kerken worden ver-
eld, besmeurd en beklad en vooral in deze
atste maand van het jaar wordt tegen alle
gels en wettelijke voorschriften in voortij-
g vuurwerk afgestoken,
liten van de wachtruimten bij de bushaltes
oeten het ontgelden en ook de kantines van
vaak afgelegen sportvelden vormen het
ielwit van de vernielzuchtige jongelui.
en kan zich afvragen hoe de complexen van
ctoren in elkaar steken, want een feit is. dat
it vandalisme in het laatste decennium dra
stisch is toegenomen
e Amsterdamse socioloog Machiel van der
oude, beleidsmedewerker van het ministe-
e van Sociale Zaken daarover: „Inderdaad
in toenemende mate sprake van jeugdvan-
ilisme, maar dat heeft te maken met het
tale beeld van normvervaging, waarvan in
maatschappij van vandaag sprake is. Din-
:n die vroeger met konden of mochten wor-
m nu als normaal beschouwd. De reflectie
j larvan is met name terug te vinden bij het
drag van de jeugd. De werkloosheid draagt
lartoe bijde verveling slaat toe, er gaat een
ipaald groepsgevoel ontstaan. Dat ziet men
et name bij de voetbalsupporters De wed-
rijden zelf zijn niet meer belangrijk, maar
el het evenement, alles wat er mee samen-
ingt. En zo ontstaan de excessen, rellen in
buiten de sportvelden. Vernielingen voor
na de wedstrijden. Een feit is dat de jon-
ns, want daarover spreken we in eerste
stantie, zich anders gaan manifesteren als
een meisje krijgen, verkering krijgen, zo-
s dat heet. Dan vallen ze onmiddellijk in
n ander gedragspatroon
LEUSDEN - De kranten staan bol van de (kleine) berichten. Desondanks wordt er niet of
nauwelijks aandacht aan besteed van de zijde, waarvan men het zou mogen verwachten.
Jeugdige vandalen. Zonder enig gericht doel trekken zij er doorgaans in groepjes in de duisternis
op uit om zinloze vernielingen te plegen. Ongrijpbaar zijn ze en dat betekent, dat de gemeenschap
de rekening krijgt gepresenteerd. En die rekening wordt van jaar tot jaar hoger.
De schade als gevolg van het jeugdvandalisme beloopt miljoenen guldens.
Evenals bij de voetbalwedstrijden kan ook
daar worden gesproken van zogenaamde
'zwervende groepen' Van der Woude: „Ook
daar het zelfde beeld. In de discotheken zelf
gebeurt nauwelijks iets, wel na afloop. De
groep is op zoek naar wat men zou kunnen
noemen een gemeenschappelijke vijand, een
bepaald doel. Dat kan een gebouw zijn of een
auto Men zoekt 'vertier', wat je daaronder
ook kan verstaan. Het zijn ook altijd hetzelf
de soort jongens. Ze lopen vaak met messen
rond met alle mogelijk kwalijke gevolgen van
dien.
Maar wat het jeugdvandalisme betreft, de
maatschappij, ook de ouderen zijn schuldig
aan wat nu aan de hand is. Recent is in een
aktualiteitenprogramma op de televisie nog
getoond hoe een discotheek wordt beveiligd
Bij de ingang moeten de bezoekers messen en
De Amsterdamse socioloog
Machiel van der Woude: „De
jongens gaan zich anders ma
nifesteren als ze een meisje
krijgen."
andere gevaarlijke voorwerpen afgeven, zo
dat er in het gebouw zelf niets kan gebeueren.
Maar bij het verlaten van de disco kunnen de
eigenaren hun spullen weer keurig in ont
vangst nemen. Kijk dat alles heeft te maken
met normvervaging. Wat kan zoal tegen
woordig, wat vroeger onmogelijk bleek."
Agressie, geweld, criminaliteit, vandalisme
en met name jeugdvandalisme, waar speelt
het zich allemaal meer af, in de stad of wat
men noemt 'in de provincie'?
Gesprekken met jeugdleiders leren, dat er
geen duidelijke verschillen bestaan In de
grote steden blijkt meer sprake te zijn van
criminaliteit, in de dorpen overheerst het
vandalisme, maar in beide gevallen is sprake
vun toename cn gebrek aan gerichte bestrij
ding.
Algemeen is men van oordeel, dat er in hel
verleden fooien zijn gemaakt. De graad van
tolerantie is te hoog. Meer en meer zijn de
grenzen verlegd. Als motto gold dat 'in een
democratisch land in alle opzichten de vrij
heid diende te prevaleren' Daarvan wordt
nu de rekening gepresenteerd En, zeggen
degenen die nu met een agressievere, losge
slagen jeugd te maken krijgen, we zijn er te
laat achter gekomen dat er in het verleden
fouten zijn gemaakt. Om dat alles te herstel
len is niet alleen een moeizame, maar ook
kostbare zaak. Maar dat er iets moet gebeu
ren, daarover is iedereen het eens.
Welke concrete mogelijkheden zijn er om te
komen tot een enigszins doelmatige oplos
sing van een probleem, dat algemeen wordt
onderkend, maar in de meeste gevallen ge
makshalve terzijde wordt geschoven omdat
andere zaken prioriteit verdienen?
Drs Van der Woude: „Ik heb een eigen gezin
met jonge kinderen en ben buiten mijn werk
zelf jeugdleider. Ik weet dus waarover ik
praat Het hele verhaal van het jeugdvanda
lisme begint in feite bij de ouderen. We gaan
niet goed met de jeugd om; we zullen ze meer
moeten bieden. Kijk eens wat er gebeurt bij
de sportwedstrijden en vooral bij het voet
ballen. De jongens worden als dieren in kooi
en geplaatst. Zorg dat ze goede, mooie zit
plaatsen krijgen Dat zal onmiddellijk in
gunstige zin invloed hebben op hun gedrag
De wachthuisjes bij de bushaltes moeten snel
en regelmatig worden schoongemaakt nadat
ze zijn beklad. De praktijk heeft hier en daar
uitgewezen dat het dan ook spoedig volledig
is afgelopen met het afschuwelijke geklieder
met viltstiften".
Een grotere sociale controle - daarvoor plei
ten de jeugdleiders in het algemeen Het is té
gemakkelijk om de jeugd te betichten van
vandalisme en het verder te laten voor wat
het is Men is van oordeel, dat de schuld
veelal ligt bij de ouders Er is nog te vaak
sprake van een nonchalant schouderophalen
met de gedachte van 'de verzekering betaalt
alle schade imers wel'.
Het begint bij de ouders, luidt de veelgehoor
de conclusie. Men zal in toenemende mate op
elkaar moeten gaan letten Hoe gunstig dat
kan werken blijkt wel uit het effect van de
Buurtpreventie, zoals die in samenwerking
met de politie in een aantal wijken in Achter
veld en Leusden tot stand is gekomen en
waarvan de resultaten positief blijken te zijn.
Er is te veel gepraat en te weinig gedaan,
zeggen de jeugdleiders. De tijd is aangebro
ken om het vandalisme bij de wortels uit te
roeien. Daarvoor is met name de hulp nodig
van de ouders
Het vandalisme, of zoals Van Dale zegt de
'barbaarse vernielzucht', heeft de maat
schappij, ons al len dus, al genoeg geld gekost
LEUSDEN - Deze week de afsluiting van
de serie rond het thema 'Vandalisme'. In
de afgelopen weken zijn de verschillende
doelgroepen aan het woord geweest, de
winkeliers, de schoolleiders, de sportbe
stuurders en anderen.
De gemeente is op de thematiek inge
sprongen met een noodplan om de ergste
uitwassen te bestrijden, de politie is over
gegaan tot een uitbreiding van de sur
veillances en de 'gewone man' is alerter
gaan reageren op problemen in de buurt.
Niet dat het probleem nu is opgelost. Nog
steeds worden muren beklad, nog steeds
worden ruiten ingegooid en nog immer
vinden zinloze vernielingen plaats.
Een ding is duidelijk geworden: de oplos
sing ligt zeker niet in het overlegcircuit.
Praatjes vullen geen gaatjes en met nota's
alleen blijven de ruiten niet heel.
De socioloog stelt hieronder terecht, dat
de maatschappij de jeugd iets moet bie
den. Afleiden van de zinloosheid en de
jeugd in haar waarde laten. Enkel veroor
delen en kankeren op - alweer - een ver
nieling haalt de grootste druk van de in
wendige ketel, maar een structurele op
lossing ligt daarmee niet voor het grijpen.
De baldadige jeugd, die deze streken uit
haalt, moet een alternatief worden gebo
den. Immers, het is al jaren bekend, dat
verveling op straat leidt tot vandalisme.
En dan kan er nog zo vaak worden verteld
en geschreven dat het 'zóóóóó kinder
achtig is', als daarnaast geen praktische
oplossing wordt geboden blijft het tob
ben.
De brandhaarden in Leusden liggen met
name in winkelcentrum De Hamershof en
rond de jeugdcentra. Een bron van erger
nis voor de buurt en een niet aflatende
stroom meldingen bij de politie.
De groep (aanname) gooit ook de eigen
glazen in, getuige de vernielingen bij
jeugdhonk De Geut. Natuurlijk is de eer
ste - begrijpelijke - reactie van bestuur
ders de zaak dan maar dicht te gooien.
Een schijnoplossing, want de groep komt
hiermee op straat te staan en zoekt dan
dus wel andere - meer of minder verniel
zuchtige - wegen.
De serie Vandalisme heeft in ieder geval
aangetoond, dat het onderwerp sterk
leeft bij de bevolking. Tientallen reacties
zijn er binnen gekomen, ook schriftelijk
hebben velen gereageerd. Het toont de
gevoeligheid van het thema, dat iedereen
anoniem wenste te blijven. Uit angst voor
represailles.
Een klein lichtpuntje is, dat door de
voortdurende strengere controle en aan
dacht de uitwassen een tikje teruglopen,
de politie heeft inmiddels een aantal van
dalen in de kraag weten te vatten cn de
buurtpreventie draagt ook bij aan het
bewerkstelligen van een omslagpunt.
Toch, en dat blijft als een paal boven
water staan, is er maar een echt goede
oplossing: mentaliteitsverandering. Sa
men dit probleem oplossen en niet blind
blijven staren op straffen en boetes.
Leusden, let op uw zaak en kijk altijd iets
verder dan de neus lang is!!
