Nuttige cursus Verhoogde Motorrijvaardigheid': meer
zelfvertrouwen, grotere kennis van taal van de weg*
„Héérlijk,
alleen die geur al, 't is nog net als vroeger"
Leusder Krant
„Controleer voor het
rijden je BRAVOK:
banden, remmen, accu,
verlichting, olie en ketting
of kardan"
Doo1 Tijs van den Brink
Oude Fokker Friendship blijft behouden voor burgerluchtvaart:
WOENSDAG 27 MEI 1992
BARNEVELD/APELDOORN - De motorfiets accelereert fel op het oefenterrein. De neus is
gericht op instructeur Cor Dalhuisen, die achter een oranje pilon staat en mijn motor snel op zich
af ziet komen. Op zijn signaal worden de remmen steeds strakker aangetrokken, waardoor de
neus van de motor duikt. Onder begint het te roken. De snelheid vermindert niet snel genoeg om
stil te staan voor de pilon. Op een paar meter afstand gebaart Cor dat ik de remmen moet loslaten.
De motor springt weer vooruit, is weer bestuurbaar en nu kan ik met gemak de pilon ontwijken.
Regelrecht de berm in. „Gas erop" hoor ik Cor nog roepen, terwijl de motor zich een weg baant
door het knie-hoge gras. Zachtjes stuur ik weer richting asfalt. De oefening is gelukt. „Aparte
ervaring hè?" roept Cor vrolijk, „nog maar een keer de berm in."
Motorrijders kunnen veel leren van de daal van de weg. (Foto: BDU)
De Nederlandse Vereniging voor Verhoog
de Motorrijvaardigheid verzorgt -door het
hele land heen- dagcursussen voor motorrij
ders die hun rijkunsten verder willen ont
wikkelen. Het gaat daarbij niet om racen of
motoracrobatiek; het doel is om beter te leren
motorrijden. Beter betekent bij de NWM
vooral: veiliger. De cursussen worden gege
ven door 'beroepsrijders', dus motoragenten,
marechaussees of rij-instructeurs.
In de buurt van Barneveld zijn opstap
plaatsen Ermelo of Apeldoorn. In mijn geval
moet ik om 09.00 uur present zijn bij het
bureau van de rijkspolitie in Apeldoorn. De
dag 'verhoogde Rijvaardigheidstraining' be
gint met koffie en theorie Instructeur (en
motoragent) Tonny van der Spoel uit Ermelo
legt uit dat je wel een boek kunt schrijven
over de vele dingen waar je als motorrijder op
moet letten. „Maar op die manier zouden we
weken bezig zijn; dat wilden we juist niet,
want dat duurt te lang en is voor veel mensen
niet te betalen. In de ééndagscursus die wij
aanbieden, hebben we uitsluitend de aller
belangrijkste aspecten van goed motorrijden
onder de loep genomen." De cursus is ge
schikt voor zowel beginnende als gevorderde
motorrijders.
Wat moet je doen voordat je sowieso gaat
rijden? Als je afgaat op de adviezen uit de
meeste motor-instructieboekjes, zou je de
hele ochtend bezig zijn met het controleren
van de banden, de remmen, de olie, de
lampjes, de ketting. Instructeurs Van der
Spoel en Dalhuisen komen met bijna dezelf
de controle-lijst. Zij geven echter praktijk
voorbeelden waardoor je wèl inziet dat regel
matige controle absoluut noodzakelijk is.
Uit het ezels-bruggetje BRAVOK (banden,
remmen, accu, verlichting, olie, kettmg/car-
dan) enkele voorbeelden: Bij de controle van
de toestand van de banden (scheurtjes,
steentjes, profiel) moet je ook kijken hoe het
met de ventielen is gesteld. Ontbreken daar
stofdopjes of zijn ze dolgedraaid, meteen ver
vangen door nieuwe (liefst metalen). De re
den: er zijn gevallen bekend waarbij motor
rijders een klapband kregen doordat het
ventiel naar binnen sloeg. Dit kon gebeuren
door een combinatie van een grote middel-
SCHIPHOL - Terwijl de kersverse
Fokker 100 buiten de hangars
startklaar gemaakt wordt gaat alle
belangstelling uit naar een oude F-27,
een meter of driehonderd verder. De
bemanning wordt voor het toestel
gefotografeerd. Emmers met bloemen
worden ingeladen. De zon schijnt, de
lucht is kraakhelder, het zicht is
super. Even tevoren werden de
contracten ondertekend waardoor de
Fokker Friendship Association
officieel de beschikking heeft
gekregen over de eerste (lease-)
Fokker Friendship. Met het toestel
wil de'fanclub'van de F-27 volgens
PR-medewerkster en oud-
Barneveldse Esther Luy tjes,
regelmatig (rond)vluchten uit gaan
voeren voor de liefhebbers. Doel is
het Nederlandse vliegtuig in ere en
vooral ook in de lucht houden.
Meteen na de ondertekening zaterdag
op Schiphol-Oost ging het toestel de
lucht in.
puntvliedende kracht (snel rijden) en het
ontbreken van een goed-afsluitend stofdop-
je, dat de luchtdruk naar binnen tegenhoudt.
Van der Spoel geeft een ander voorbeeld.
„Bij de K van ketting of cardan moet je ook
kijken of het cardan geen olie lekt. Dat kan
wel eens voorkomen als je net olie hebt bijge
vuld, maar wat te veel erin hebt gedaan. Het
cardan werkt dat teveel er weer uit als je gaat
De Fokker friendship is voorzien van di
verse sponsornamen. Zonder deze geld
schieters zou het vliegtuig nooit van de grond
zijn gekomen en had op de staart nooit het
logo van de F-27 Friendship Association
kunnen prijken. De PH-Fey is een oud beest
je. Het toestel maakte in september 1963 de
eerste vlucht. Het toestelletje werd in Malei
sië ingezet. De kist ging herhaaldelijk over in
andere handen Zo vloog het toestel in Au
stralië, Bangladesh, Engeland en IJsland De
laatste jaren van zijn actieve dienst vloog het
onder de vlag van Icelandair.
Ik heb niet bepaald de stoel met de meeste
beenruimte bezet, zo blijkt. De PR-dames
van de FFA proberen me naar een ander
plekje te praten. „Nee, ik zit hier prima," zeg
ik eigenwijs De vrees mijn raamplaats te
moeten verruilen voor een stoel op de 'tweede
rang' wint het van de krappe beenruimte.
„Heb je geen vliegangst," vraagt Esther
Luytjes me. De oud-Barneveldse is één van
de PR-dames van de FFA. Vliegangst heb ik
niet, anders zat ik hier niet.
Het duurt even voor de propellers van het
toestel beginnen te draaien. Tot die tijd hoor
je niets dan de kletsende genodigden. Vooral
de stewardessen en de bestuursleden van de
FFA zijn helemaal vol van dit moment. „Al
leen die geur al, het is weer net als vroeger."
De stewardessen begonnen hun loopbaan in
de lucht allemaal op één van de NLM city
hoppers. Tot voor kort vloog de NLM met
deze F-27 toestellen. Het is logisch dat zij
daarom meer ruiken dan ik doe in het vlieg-
rijden. De olie komt op de velg terecht en zakt
verder naar de banden, waarvan het zijvlak
dan glad wordt. Op het moment dat je dan
een bocht ingaat, kan het goed fout gaan."
Omdat mijn eigen motor enkele dagen gele
den nog een servicebeurt heeft gehad, ga ik
toch even kijken. En zie: oliesporen op de
achterband.
tuig. Uit een stukje sentiment en nostalgie
zetten ook zij zich in voor de FFA. De F-27
mag geen museumstuk worden, of erger nog,
op de schroothoop terechtkomen.
Aan boord is ook de voorzitter van de
Dutch Dakota Association. Deze, inmiddels
tien jaar oude club, heeft model gestaan voor
de FFA. De F-27-enthousiastelingen konden
het niet verkroppen dat er wel een club was
voor een Amerikaans toestel en niet voor een
Nederlands. Dat was de reden dat in maart
1987 de FFA werd opgericht Peter de Raaf,
de huidige voorzitter, stond toen aan de wieg
van de club. Een maand na de oprichting
rolde de laatste F-27 uit de fabriek.
Dat het een oud toestel is blijkt even later
als de propellers de eerste omwentelingen
maken De Rolls Royce motoren maken ont
zettend veel lawaai en die herrie dringt tot
binnen toe door. Misschien dat ik er extra
veel van merk omdat ik pal onder één van de
vleugels zit
FFA-voorzitter De Raaf zit achter me.
Vandaag heeft zijn droom vleugels gekregen.
Voor hem is dit hèt hoogtepunt uit het be
staan van zijn club. Meteen als de wielen van
het toestel het contact met de grond verloren
hebben, gaan de handen in het toestel op
elkaar. De voorzitter krijgt vervolgens de
warmgeklapte handen in de zijne gedrukt.
Met een magnifiek uitzicht over ons lage
landje genieten de genodigden van de vlucht.
Beter hadden we het niet kunnen treffen. De
De theorie gaat nog wat verder, waarbij
onder meer wordt gesproken over het posi
tierijden (baksteen-gewijs), het afstand hou
den (huidige snelheid gedeeld door twee:
aantal meters afstand), de tijd -en afstand
die je als motorrijder bij voorbaat al kwijt
bent met reageren („Doorgaans één seconde.
Bij 80 km/uur ben je dan 22 meter verder"),
tot aan de Taal van de Weg. Wie bij dat
hoofdstuk denkt weer op bekender terrein te
zijn, komt ook nog voor verrassingen te
staan. Wie weet bijvoorbeeld dat de tussen
ruimte van as-strepen op de weg vermindert
naarmate men dichter een gevaarlijke situa
tie nadert, zoals een kruispunt of een scherpe
bocht?
Het wordt tijd voor de praktijk: met de
andere cursisten rijden we naar een stukje
asfaltweg op een industrieterrein. Eerst gaan
we zo langzaam mogelijk keren op de weg.
„Druk, voordat je de bocht indraait, de ach-
terrem wat aan. De motor wordt voelbaar
stabieler en je kunt echt 'kruipend' draaien,"
zegt instructeur Dalhuisen. Het werkt won
derwel, zonder ook maar één 'pootje aan de
grond' vanaf de 280 kilo zware motor.
We gaan andere praktijksituaties oefenen:
noodstops. Elke motorrijd(st)er probeert wel
eens bij wijze van oefening flink 'in de ankers
te gaan', maar bij de dagcursus van de NWM
ga je een stapje verder. De cursisten leren af
om in één keer het hele zaakje vast te zetten,
met alle slipgevaren van dien. De kunst is om
eerst de achterrem aan te zetten (hierdoor
blijft de motor goed in het spoor) en daarna
steeds progressiever de voorrem in te trek
ken. Blokkeren moet je zien te voorkomen.
Het blijft overigens niet alleen bij zo snel
mogelijk stoppen, ook de uitwijkmanoeuvres
(bijvoorbeeld de berm opzoeken als je geen
ruimte hebt in een noodsituatie) worden keer
op keer geoefend.
Om de beheersbaarheid nog verder te ver
beteren, gaan de instructeurs wat aan moto
racrobatiek doen. De cursisten rijden ge
spannen erachteraan. Met één been op het
zadel staan, op de motor liggen, je rechter
been over het zadel zwaaien en naar links
priemen, of gewoon gaan staan, dit alles bij
een 'draf-snelheid. Alles lukt zonder proble
men, terwijl je het op dat stille landweggetje
in je uppie toch niet waagde. Gek genoeg
neemt je durf toe als je met meer cursiste
bent en onder leiding staat van professionals
Motorrijders als Tonny van der Spoel en Co:
Dalhuisen gaan niet te ver met ons. Zij heb
ben met hun politiemotoren bijvoorbeeld
geleerd al rijdend het gas vast te zetten ei
dan op de koffers te gaan staan.
Na de praktijkproeven op het industrieter
rein gaan we de weg op om het geleerde in di
praktijk te brengen. We rijden in twe>
groepjes van drie een groot deel van een toe
ristische route van de ANWB. Af en toe stop.
pen we voor het commentaar van de instruc
teur. „Bij het inhalen moeten jullie meer af-
stand houden. Neem je snelheid, gedeeld
door twee en dat getal in meters. Als je in
haalt, doe dat dan in één vloeiende beweging
Op je eigen weghelft snelheid opbouwen
spiegelen, even over je schouder kijken, dar
naar links en er voorbij. Vergeet niet alsp
terug gaat je richtingaanwijzer te gebrui
ken."
Na deze instructies gaan we een uurtp
alleen maar inhalen, inhalen en nog eem
inhalen. Net zo lang, totdat we automatiscl
voldoende afstand houden en ons op eer
meer vloeiende wijze voortbewegen. Het
wat anders, dan vlak achter een auto gaai
hangen, naar links zwiepen en een dot gas
geven.
Aan het eind van de dag staan er vele tien
tallen kilometers op de dagteller. We gaat
nog even naar het klaverblad Beekbergen
waar we ontelbare keren de lusvormige op
en afritten 'nemen'. Links beginnen en dat
langzaam naar rechts afbuigen. Kijk, voor
dat je aan de curve begint, naar het pun:
waar je moet uitkomen. De computer in j<
hoofd berekent dan precies de juiste koers
Terug op het bureau lijkt iedereen er no;
lang niet genoeg van te hebben, maar het zil
er echt op. Terugrijdend denk je aan wat di
dagcursus heeft toegevoegd aan je motorer
varing. Het belangrijkste lijkt een een grote
zelfvertrouwen op de motor te zijn: als jeu
een noodsituatie komt, weet je in elk gevi
hoe je de motor onder controle kunt proberer
te houden. Verder leer je zonder twijfel bete
motorrijden.
De ééndagscursus van de NWM kost li;
gulden. Verschillende verzekeraars bieder
korting op dit bedrag, terwijl Honda Neder
land in het kader van een tijdelijke actie elkr
tiende cursist het deelnamebedrag vergoed!
De NWM is bereikbaar onder telefoonnum
mer 08360-42480.
Tijdens de hierboven beschreven cursu
zijn opnames gemaakt voor het programmi
'Blik op de weg' van de NCRV. De uitzendin)
is gepland op 29 juni of 6 juli, Ned I om 19.01
uur. Ook de redaktie van het motorblad Moti
'73 was aanwezig en zal in een van haai
volgende nummers aandacht besteden aandi
cursus.
lucht is kraakhelder. We zetten koers naar eerste tijd rn haar beroep in een city-hoppi
het Noordzeestrand. Helemaal ongevoelig Sinds een half jaar heeft ze de kortere vlud
voor thermiek en wind is de F-27 niet. Het ten ingeruild voor de lange afstanden. Ze
vliegtuig hobbelt als het ware door de lucht, net terug van een weekje Suriname. „In d
Na een kwartiertje hobbelen bespeur ik de land werden we zelfs even gegijzeld. De b
eerste misselijkheid. Een gevoel dat bij ie- J
dere nieuwe thermiekbel wat nadrukkelijker
wordt Ik ken het nog van de eerste keer
zweefvliegen. Toen was het erger. Alhoewel
ik ook toen de 'zak' ook niet nodig heb gehad.
Dat idee troost me. Maar even aan iets anders
denken: de landerijen, de voorbijglijdende
dorpen, de grazende koeien. We hangen zo'n
duizend voet (driehonderd meter) boven de
begane grond. Een boer gooit met de tractor
het hooi om op zijn land. Op het strand is het
een drukte van belang. Menigeen trotseert de
koele noordenwind en het nog koude water.
Boven de Noordzee is de lucht rustiger. De
misselijkheid is verdwenen. Esther is inmid
dels naast me komen zitten. Ik ken haar nog
van de middelbare school. Ze doet het werk
voor de FFA naast haar gewone baan als
stewardess bij de KLM. Ook zij vloog de
eerste tijd m haar beroep in een city-hoppe.
Sinds een half jaar heeft ze de kortere vlucl
ten ingeruild voor de lange afstanden. Ze
net terug van een weekje Suriname. „In dj
land werden we zelfs even gegijzeld. De be
woners van een dorpje waren ontevrede
over het niet nakomen van enkele toezeggii
gen vanuit Nederland, ze hielden ons
tijdje vast. Na veel gepraat mochten we tot:
weer vertrekken." Binnenkort vliegt de PB
medewerkster van de FFA naar Kenya „Mc
een paar vriendinnen gaan we daar op Saki
ri."
Inmiddels ronken we over Volendai
Edam en Marken. Op het IJsselmeer zijn hoi
derden zeilers en surfers actief. Op de kal
van Volendam staan een stuk of vijftien to:
ringcars. Het is weer druk in het toeristisch
oord.
Dit jaar vliegt de FFA alleen met geleasde
toestellen. In de toekomst is het de bedoelinj
de oudste F-27, de 'F 3', te kopen. Dat toesti
moet de vluchten dan gaan verzorgen. D
rondvluchten voeren de passagiers leden
zaterdag langs de Fokkervestigingen in Nf
derland. Speciale vluchten gaan vooral naai
airshows zoals bijvoorbeeld de open dag va
de luchtmacht op Gilze Rijen op 20 juni
diverse shows in het 'Mekka' van de lucht
vaart. Engeland.
Voor rondvluchten kan men zich aanme
den bij: 02503-27278
RIE N0S
0CIA^°
