Leusder Krant
Terugblik
Woensdag 6 januari 1993
Pagina 6
1892: Leusden kampt
met gebrek
De verbouwde Juliana van Stolbergkazerne aan de Leusderiveg, waar nu een woningcomplex gevestigd is. Honderd jaar geleden
liep de grens van Amersfoort en Leusden er dwars doorheen.
LEUSDEN - Het jaar 1892 begon voor Leusden met een inwoner
aantal van 1985 personen, bestaande uit 1099 mannen en 886
vrouwen en 8 gelegenheden waarin, krachtens vergunning, ster
ke drank werd geschonken. De burgemeester was met vakantie,
waarschijnlijk in verhand met zijn gezondheidstoestand en Cor
nells Wels kreeg een bekeuring wegens stropen.
24 december 1892:
Hoewel Oud-Leusden nu een splinternieuw schoolgebouw bezat,
kon dat niet in gebruik worden genomen omdat de benoemde
onderwijzer nog geen ontslag had kunnen krijgen uit zijn huidige
betrekking. De opening van de school was voorlopig bepaald op 1
maart. Het jaarsalaris van de onderwijzer, P Keete, bedroeg
800— met genot van vrije woning en tuin, een genot wat werd
geschat op 100.—. In lessen Nuttige Handwerken was nog niet
voorzien. De meisjes, die hiervan gebruik wilden maken, moesten
zaterdagochtend naar de school in Leusbroek waar die lessen
werden gegeven
Half januari.
De Infantenekazerne aan de Leusderweg was gedeeltelijk ge
bouwd op Amersfoorts- en gedeeltelijk op Leusdens grondge
bied De Dievenweg, de weg waarlangs in vroeger tijden de
misdadigers, die tot de strop waren veroordeeld, werden ver
voerd naar de executieplaats op het hoogste puntje van de
Amersfoortseberg, vormde de grens tussen Leusden en Amers
foort. Bij de bouw van de kazerne was die weg gedeeltelijk
verlegd (de huidige Van Kampenstraat), maar de gemeentelijke
grens was daarbij niet gewijzigd, die liep nog steeds midden over
het kazerneterrein, ja zelfs midden door verschillende gebouwen.
Als een van de inwonende onderofficieren van de ene naar de
andere kamer verhuisde, kon het gebeuren dat hij zijn verhuis-
biljet in de ene gemeente moest opvragen om het bij de andere
gemeente te gaan inleveren. Amersfoort wilde nu een grenswijzi
ging zodat het gehele terrein op Amersfoorts gebied kwam en
deed daartoe een verzoek bij de Gedeputeerde Staten van
Utrecht. Leusden voelde daar niets voor en protesteerde. Ze
meenden, als er dan toch gewijzigd moest worden er alle aanlei
ding bestond om een van veel ruimere strekking in overweging te
nemen
W H.de Beaufort, eigenaar van de Akkersesteeg, verklaarde
zch bereid deze voor de openbare dienst als weg te bestemmen in
plaats van de door hem afgesloten Vieweg Hiermee zou de ja
renlange vete tussen Leusden en Woudenberg zijn opgelost
Woudenberg ging akkoord met het gemeenschappelijk onder
houd van de Rode brug en de daarmee in verband staande open
bare wegen. Toestemming van die overeenkomst, vervat in het
volgend besluit, werd gevraagd aan Gedeputeerde Staten: Arti
kel 1De Rode brug voornoemd zal door en voor rekening der
gemeente Leusden en Woudenberg elk voor de helft in behoorlij
ke staat worden onderhouden ter beoordeling der gemeentebe
sturen.
Artikel 2: De gemeente Leusden verbindt zich om de Griftdijk
vanaf de grens van Woudenberg tot aan de Rode brug alsmede de
Akkerse steeg van de openbare weg door het Heetveld nabij de
woning de Zandschulp tot aan de Griftdijk als openbare, voor een
ieder toegankelijke wegen op de legger van de openbare wegen te
plaatsen en te behouden met waarborging zowel voor het be
hoorlijk onderhoud van die wegen zeiven en voor de bruggen of
duikers thans en die wegen gelegen of later daarin aan te leggen
als ook voor het onbelemmerd verkeer langs de thans openbaar
geworden wegen over het Heetveld, de Leusderberg en Den
Treek.
Artikel 3De gemeente Woudenberg verbindt zich om de Grift
dijk van de Rijksstraatweg van Zeist naar Woudenberg tot aan de
grens van Leusden alsmede de Zuiderbroekse dwarsweg vanaf de
Rijksstraatweg van Woudenberg naar Amersfoort tot aan de
Rode brug of grens van Leusden als openbaar voor een ieder
toegankelijke wegen op de legger harer openbare wegen te be
houden met waarborging voor het behoorlijk onderhoud dier
wegen en van de bruggen of duikers thans in die wegen gelegen of
later daarin aan te leggen
Artikel 4 De gemeente Woudenberg verbindt zich om jaarlijks
tot wederopzegging toe aan de gemeente Leusden een bijdrage te
verlenen van 15.— kunnende ingeval van opzegging of weige
ring van de zijde van Woudenberg om daaraan te voldoen door de
gemeente Leusden worden overgegaan tot tolheffing en wel nabij
de woning de Zandschulp ter plaatse waar de Akkerse steeg
toegang tot de bovengenoemde wegen verleend Op 4 februari
kwam de goedkeuring van GS.
Begin maart
Door veldwachter Kuijt werd proces verbaal opgemaakt op aan
gifte van J H van der Heide wegens diefstal van zijn kippen. Ook
bij C. van Nimwegen werden kippen gestolen en bij Teunis van
Ekeris een varken. De burgemeester liet weten aan de Officier
van Justitie.dat des avonds half zes een brand heeft gewoed in
het achterste gedeelte der woning van de smid C Berg alhier. De
brandweer was spoedig ter plaatse en het is aan haar gelukt de
brand te blussen en de woning te behouden. De brand schijnt
ontstaan te zijn in de smidswinkel, hoogst waarschijnlijk door
een vonk. Een nader door mij ingesteld onderzoek heeft niet tot
de ontdekking van de oorzaak kunnen leiden
Het gebouw en de meubelen waren verzekerd.,. Raad aan
schoolopziener: ,,Naar aanleiding van het aan C. Staal verleende
ontslag hebben wij de eer u mede te delen dat door de burge
meester en het hoofd der school voorlopig besloten is om tijdelijk
de helft der kinderen ter school toe te laten en aan hen ook
onderwijs te doen geven op Zaterdag voormiddag Dit voorlopige
besluit is in onze vergadering ter sprake gebracht doch aangezien
op grond van art 32 der onderwijswet door ons, in overleg met u in
de tijdelijke waarneming behoort te worden voorzien, hebben wij
de eer u beleefdelijk uit te nodigen ons advies daaromtrent wel te
willen mededelen
De schoolopziener was het met de genomen maatregelen niet
erg eens: ,,In uw schrijven van 8 dezer wordt, krachtens artikel 32
der onderwijswet mijn advies gevraagd ter tijdelijke voorziening
in de vacature door ontslag van de onderwijzer C. Staal. Bij gemis
aan alle nodige gegevens valt het mij moeilijk, zo niet onmogelijk,
aan het verzoek van Ued. naar behoren te voldoen. Het voorge
schreven overleg toch eist voor mij kennis aan de motieven, welke
mij onthouden zijn."
,,Zo is het mij ten eerste niet bekend geworden met ingang van
welke datum aan de onderwijzer Staal op diens verzoek ontslag
werd verleend Kon in zijn vervanging niet dadelijk worden
voorzien dan had de raad de ingang van het ontslag moeten en
kunnen verdagen. Bij mijn schrijven van 24 januari vestigde ik de
aandacht van uw college op dat het in de tegenwoordige tijd zeer
moeilijk gaat op minder dan 500,— tractemcnt een goede on
derwijzer te verkrijgen tenzij met de bedoeling zodra mogelijk
weer een andere en betere positie te zoeken
„In voldoening van uw missive gaf ik bij mijn schrijven van 22
februari mijn bericht en raad nopens een voordracht van onder
wijzers voor de door Staals ontslag ontstane vacature. Tot heden
mocht ik geen kennis krijgen van de gevolgen van die voordracht.
Mij is alzo onbekend ten eerste, met welke datum de onderwijzer
Staal afscheid nam van de school."
„Ten tweede of er in zijn plaats reeds een onderwijzer werd
benoemd en zo ja met ingang van welke datum UEd zult begrij
pen dat ik zonder die kennis thans moeilijk een oordeel kan
vellen, te minder, dat ervoor zover mij bekend in het arr Amers
foort op het ogenblik geen vrije en beschikbare onderwijskrach
ten zijn en dit is alzo, mocht een tijdelijke voorziening, een
waarneming geboden zijn en een oproep zal moeten geschieden,
die dan in elk geval veel tijdverlies zal geven."
„Zo komt het mij voor dat er alle kans bestaat dat het hoofd der
school, door gebrek aan tijdige maatregelen geruime tijd van alle
hulp verstoken zal blijven, doch meen ik uw college ernstig te
moeten ontraden aan de voorlopig door de heer Burgemeester en
het hoofd der school getroffen maatregel om tijdelijk de helft der
kinderen ter school toe te laten en hen tevens ook onderwijs te
doen geven op Zaterdagsvoormiddags" gevolg te geven.
„Heeft het hoofd der school tot zulk een dwaze maatregel het
initiatief genomen, dat ik noch geloven, noch vermoeden kan.
dan zou dit helaas de schijn kunnen geven dat diens ijver en
toewijding evenredig gaan worden aan het minimum loon dat hij
voor zijn belangrijke en niet lichte diensten ontvangt. Ik heb van
de hoofdonderwijzer Huibers alsnog betere gedachten
„Alhoewel het onderwijs grote schade moet lijden indien het
hoofd der school geruime tijd - enkele weken of enkele maanden -
alleen onderwijs moet geven aan een 80-tal leerlingen, verdeeld
in klassen, zo bestaat er toch geen drang slechts de helft der
leerlingen, der klassen dan natuurlijk, tot de school toe te laten.
Mocht dit gebeuren dan zou ik mij stellig verplicht voelen daarop
de aandacht van hoge autoriteiten te vestigen."
„In het geval van het hoofd der school verkeert op het ogenblik
nog een andere school met ruim 40 leerlingen meer, doch wordt er
noch door het hoofd der school, noch door de burgemeester aan
gedacht de school voor de helft der leerlingen te sluiten Ik meen
en vrees dat het dagelijks bestuur al de verantwoordelijkheid zou
te dragen hebben van een fatale maatregel die zeer tot schade en
nadeel der leerlingen zou strekken."
De ramp werd compleet toen de nieuw benoemde onderwijzer
op 11 maart liet weten dat hij voor de benoeming bedankte en de
procedure kon opnieuw beginnen De burgemeester haastte zich
de opziener duidelijk te maken dat het geenszins in de bedoeling
lag om de helft van de kinderen naar huis te sturen maar ze om en
om les te geven De opziener bleef bij zijn oordeel dat dit niet de
oplossing was en wees op het feit dat er in Amersfoort drie
Bijzondere scholen waren die in dezelfde omstandigheden ver
keerden en waar het wel lukte aan de hoofdonderwijzer om,
zonder hulp, de hele school draaiende te houden.
Hij eindigde met het dreigement. Mocht ik, bij een eventueel
bezoek aan de school, tot mijn leedwezen bevestigen kunnen dat
de door de burgemeester en het hoofd der school voorgestane
maatregel inderdaad in toepassing kwam, zo zou ik mij zeer
stellig verplicht rekenen daarop de aandacht van hogere autori
teiten te vestigen.
Tevens vestigde hij de aandacht van de burgemeester op de
aanstaande eindexamens die meer keuze zou geven in sollicitan
ten maar sprak wel de vrees uit dat op een tractement van 450
gulden geen onderwijzers meer te behouden zouden zijn. Dat die
vrees niet ongegrond was bleek op 4 april toen de onderwijzer van
de school te Leusbroek, wegens benoeming in Hilversum, zijn
ontslag aanvroeg. Inmiddels was de school van Oud-Leusden,
zonder ceremonie, in gebruik genomen. Dat dit zonder enig
vertoon had plaats gehad was wel een teleurstelling voor de jonge
onderwijzer, zoals we tussen de regels van zijn verslag kunnen
lezen
Voor de schoolopzieners kon hij nog een excuus bedenken maar
ook van de zijde van het bestuur was daarvoor geen enkele
belangstelling getoond. Hoewel de opening van de school
bepaald was op 1 maart is die, op voorstel van de heer Districts
Schoolop- ziener verdaagd tot 7 maart d.a.v. Omdat de Districts
schoolopziener wegens examens en de Schoolopziener van het
Arrondissement wegens ziekte verhinderd waren bij de opening
tegenwoordig te zijn, heeft ondergetekende met 26 leerlingen,
afkomstig van de school te Leusbroek, de 7de maart 1892 's
morgens te negen uur de nieuwe openbare lagere school te Oud
Leusden in alle eenvoud in gebruik genomen.
Eenvoudige en toch zo roerende stonde. Voor mijzelf omdat ze
't begin was van een geheel nieuwe werkkring. Voor de kinderen
omdat ze 't voor- recht genoten op een nieuwe school te komen
waarbij ze allen zo dicht woonden dat zij des middags allen, niet
een uitgezonderd, naar huis konden gaan om met vader en moe
der tegelijk te eten. wat kinderen gaarne doen en wat voor de
ouders voordelig is.
Ook behoefden ze nu voortaan dagelijks die grote afstanden
niet meer af te leggen, wat voor hen, bij slecht weer wel zwaar
viel, vooral voor sommigen in de wintermaanden, bij barre kou
loop van deze week in dennenbossen van de heren Mr van Wal-
cheren en Mr van Boetselaar van Oosterhout, gelegen onder
mijne gemeente felle branden hebben gewoed. De militairen var
het Amersfoortse garnizoen en particulieren hebben het vuur, m
veel inspanning bedwongen. De oorzaak van de branden is mei v
bekend Er werd Proces Verbaal opgemaakt op aangifte var
J.Huberts, landbouwer alhier, tegen Willem Polman, arbeider ti
Amers- foort, wegens beschadigen van een rijtuig. Kantonrech
ter wilde weten of de eigenaar bij de handeling aanwezig was et
of de verdachte een schriftelijke toestemming van de eigenaar
had.
Jan Bonsel. koopman te Amersfoort kreeg een bon wegens he
rijden met een hondenwagen. Hofman, wegens jachtovertreding jc
G. van 't Net deed aangifte wegens diefstal van aardappelen e: r
wasgoed. De opbrengst van de tol over de straatweg Arnhem-Ba
voort gelegen aan de Mof over 1890 heeft bruto bedragen de son
van f.1622,24. Mevrouw De Beaufort was bij een concertbezoek
in Amsterdam een kostbaar horloge met ketting kwijtgeraakt 7j w
deed daarvan aangifte bij de commissaris van Politie. Ze meend'
dat ze beroofd was. De commissaris kon haar echter geruststelle;
en liet via de burgemeester weten:
„Ik heb de eer UEdachtb beleefd te verzoeken aan de Heer d
Beaufort in uw gemeente wel te willen mededelen dat het niet
kunnen blijken dat Mevr de Beaufort het voorwerp van aanran
ding is geweest, omdat het langs ingesteld onderzoek heeft aan
getoond dat het bewuste horloge met de daaraan bevestigd j
ketting den 24 mei des voormiddags te ca 11 uren op de Heeren
gracht bij de Utrechtse straat gevonden is door Willem Chru
tiaan Bottelier, oud 68 jaren, werkman, (straatreimger bij de M
van den Werkende Stand), wonende in de Bethaniendwarsstra;
no 13
Denzelven dag des namiddags ten 1 uur, heeft Bottelaar va
het vinden van het bedoeld uurwerk kennis gegeven Ik doe that
het horloge met de ketting toekomen met uitnodiging die voor A
werpen aan de eigenares te willen ter hand stellen en zo mogehj ft
wel te willen bevorderen dat aan Bottelier, die zeer gunst:
bekend staat, een beloning voor zijn eerlijkheid geworde. D
Hoofdcommissaris van Politie J.H.van Doesburg Mevr de Bear- LI
fort was blij haar horloge terug te hebben en schonk de eerlijs ge
vinder een biljet van 25,— kc
Dat mevrouw De Beaufort direct, toen ze haar horloge ve P®
mistte aan beroving dacht, zal wel komen omdat net tevoren har
huisknecht, dienstmeid en tuinman waren veroordeeld, de eerst
twee wegens diefstal en de laatste wegens heling tot zes. vier c Aj
drie maanden hechtenis. Ook verzocht de heer de Beaufort a Pr
een arbeider van hem, Dirk van Garderen, een aanstelling V*
geven als onbezoldigd Rijks- veldwachter omdat het bestaan 5*a
politiepersoneel met in staat was zijn vaste goederen voldoen; üe
te beschermen.
Naar aanleiding van de vraag waarom, gaf hij als antwoor
..dat er gedurende de laatste weken in mijn sparrenbossen
Hardeveld onder deze gemeente aanhoudend levende sparreb
men. naar begroting meer dan 200 afgehakt en gestolen zi
zonder dat het mogelijk geweest is de schuldigen in deze op
sporen Om nu voor het vervolg mijn bossen aldaar emgszi
beschermd te zien heb ik voor mijn aldaar wonende arbeid
D van Garderen een aanstelling tot onbez.Rijksveldwachter aa ^e]
gevraagd.
aai
dai
Uni. me
Half j
UI,
De burgemeester, Mr H.J.H.baron van Boetselaar van Oostf toe
hout, vroeg wegens gezondheidsredenen zijn ontslag, zeer I de
leedwezen van de loco-burgemeester Hubers, secretaris van Be
schoten en de gehele gemeenteraad. Met ingang van 1 august De
werd hem dat ontslag verleend, 2 augustus volgde de aanstelli nul
van Mr A.J.de Beaufort dri
070Augustus afs
om
De nieuwe burgemeester had te melden "...dat er te ongeveer h; J*ai
negen op de hofstede, bewoond door de wed Broekhuizen in e kla
der hooibergen brand is ontstaan. De berg en de schuur zi sm'
grotendeels vernield. De gebouwen zijn zeer laag verzekerd voi
dat de inboedel niet verzekerd was en het door mij ingesteli
hoe
onderzoek niet heeft kunnen leiden om de oorzaak van het or
staan van de brand op te sporen." Van de Huize Heiligenberg w dn
een tijgerhond weggelopen, luisterend naar de naam Sip'
r\«-. Vinrnomooctnp nor7ftf>Kl /-vr-»c:»-»r»t-i y-i rt ori KonoVit T Olicrl
De burgemeester verzocht opsporing en bericht Leusd
kreeg, gedurende twee weken, inkwartiering van 4 officieren,
onderofficieren en minderen en 88 paarden. \had
bez
September lier
stui
Een drukke maand voor de politie Proces verbaal tegen G B wa«
rendse wegens diefstal van hout op het eigendom van Baron v«
Boetselaar Wouter Alfrink werd veroordeeld ter zake van di<
stal tot een boete van 3.— sub.3 dagen hechtenis. Johann
Evers, 13 jaar, werd ontslagen van rechtsvervolging met lastt
plaatsing gedurende 5 jaar m een Rijksopvoedingsgesticht T
gen J.v/d Pol werd PV opgemaakt wegens het vermoedelijk dod'
van een big, eveneens tegen Evert Kamerbeek wegens jachtove
treding, van Zanten en Aartsen wegens diefstal van plaggen.
Zoelen wegens bedelarij en landloperij en van Nieuwenhui:
wegens het in zijn bakkerij voorhanden hebben van een ongei,
gewicht.
Tenslotte werden nog 5 personen wegens stroperij op de b
geslingerd. In verband met de heersende cholera werd het wat
van de scholen gekeurd Het water in Leusbroek was slecht enl
water in Hamersveld nog slechter. Het gebruik werd ontradi
De hoofddirecteur van de spoorwegen wil niet langer dat de tre
die om 2 uur de halte Leusden passeerd, stopt om de post uit
laden. Het bnevenpakket moet in het vervolg uit de rijdende ttf
worden geworpen en door de postbode Cornelisse worden opg
vangen. Het jaar 1892 sloot af zoals het was begonnen: Met proc
verbaal tegen de jachtwet, maar nu voor Jan en Gernt Metsela*
Eind december is traditioneel de periode waarin wordt terug»
blikt op het afgelopen jaar. Elk jaar rond deze tijd duikt ook or
medewerker Goos van Leeuwen in de gemeentelijke archie*
voor zijn eigen terugblik. Die gaat 100 jaar terug. Hoe zag Lei
den, dat toen nog bestond uit de kernen Hamersveld. Stout'
burg. Achterveld en Leusbroek er in 1892 uit. Op deze pagina' jQyC
verslag van de speurtocht, bedoeld om een stukje historie w (foto
tot leven te brengen
aan onderwijzers j
De Akkerse steeg anno 1992.
de. Aardig was het om te zien, hoe verlangend en vol blijdschap
zij het nieuwe gebouw - nu hun school - binnenstapten Niet
misplaatst acht ik daarom hier een woord van warme hulde en
oprechte dankbaarheid aan hen, op wiens innitiatief deze school
gesticht is en aan hem. die zo bereidwillig en goedgunstig is
geweest door der gemeente benodigde grond af te staan, waarop
't gebouw der opvoeding verrijzen kon
Ere aan zulke mannen die tonen een warm hart te hebben voor
't onderwijs 't Vaderland heeft behoefte aan dezulke, die begrij
pen dat waar onderwijs gegeven wordt, is tucht en waar tucht is,
daar is vrede. "31 maart.Kolonel 5de regiment infanterie aan
burgemeester.
„Ik heb de eer u kennis te geven dat er op het terrein in uwe
gemeente gelegen, achter het kruitmagazijn door jongens, voor
namelijk op dagen dat er geen school wordt gehouden - Woens
dag, Zaterdag en Zondag - bij herhaling zogenaamd vuurtje
wordt gestookt. Aangezien gisterenmiddag aldaar een begin van
brand is ontstaan, welke gelukkig spoedig werd geblust, verzoek
ik u beleefdelijk ter voorkoming van onheilen hierop wel uw
aandacht te willen vestigen
In april kregen C van Soest en J Bakker een proces verbaal
wegens gepleegde verduistering en diefstal Rijksveldwachters
Otten en Knoppers vonden cokes, stukken steenkool, turven en
petroleum in verband met de diefstal op den huize Heiligenberg
Hofman en Adams, arbeiders te Amersfoort kregen een bon
wegens diefstal van eikentakkebossen Gedeputeerde staten
hakten de knoop inzake het kazernecomplex door en gingen over
tot grenswijziging tussen Amersfoort en Leusden Memorie van
toelichting
Het terrein nabij Amersfoort waar de nieuwe mfanteriekazer-
nen gebouwd zijn wordt door de tegenwoordige grens doorsne
den zodat die grens zelfs door het midden van een kazerne loopt.
Om het gehele terrein binnen het grondgebied van Amersfoort te
doen vallen, behoort het tegenwoordig onder Leusden liggend
perceel aan Amersfoort te worden toegevoegd waartoe de nieuw
aangelegde Dievenweg de natuurlijke grens aanwijst
Het is wenselijk het bedoelde terrein met de daarop gestichte
gebouwen onder het gebied van een gemeente te brengen en wel
het bedoelde perceel aan Amersfoort toe te voegen waaronder het
grootste deel van het kazerneterrein gelegen is Dit perceel heeft
een oppervlakte van slechts 5 Ha 19 are en 35 ca, de afstand
daarvan heeft voor Leusden luttel belang, aangezien het van deze
gemeente af te scheiden deel geen gemeentegebouwen of werken
bevat, noch vruchten in natura oplevert.
Het schijnt niet nodig bepalingen te maken omtrent inkomsten
uit belastingen daar de oppervlakte welke van de ene gemeente
op de andere overgaat zo gering is dat de financiële gevolgen
daarvan voor gene van de beide gemeenten in aanmerking ko
men. De wenselijkheid dat het met de kazernen bebouwde terrein
ophoude over twee gemeenten verdeeld te zijn behoeft weinig
betoog.
In de tegenwoordige toestand zijn de bewoners van dat terrein,
zelfs die onder een dak wonen in de bevolkingsregisters van twee
gemeenten ingeschreven Zijn ze door enkele verwisseling van
woonvertrek in staat van verhuizing uit de ene naar de andere
gemeente en voorts aan verschillende verordeningen onderwor
pen De mogelijkheid bestaat dat de justitie een onderzoek heeft
in te stellen, doch dit zal niet met de nodige zekerheid kunnen
geschieden zolang het terrein over twee gemeenten verdeeld is,
tussen welke bovendien geen zichtbare grens is aan te wijzen dan
de vroeger bestaande weg, die de grens aanwees, verlegd is.'
Half mei
De burgemeester meldde aan de officier van Justitie: dat in de
