Dirigent in hart en nieren
Samen zijn wij alles
.Leusder Krant.
2» Groningen e
CULTUUR
5^^
TTneTwatTater
.....-«rr
Jos Pommer van Jazz Orchestra 'On the Move'
Poëziekring Eemland houdt poëziediner
Woensdag 27 januari 1993 Pagina 7
ce»dckr""S
terWU1
Oc sUns zaUP^'2»*
tent
AMERSFOORT - Jazz Orche
stra 'On the Move' is een jong
Amersfoorts Jazz-orkest dat
uit twintig muzikanten be
staat. Enthousiasme, vaart en
ersf een eigen sound zijn de speci
fieke kenmerken van dit swin
gende orkest. Het geheel staat
ers: onder leiding van Jos Pommer.
Op zondag 31 januari zal Jazz
Orchestra 'On the Move' in
Villa Hartel aan de Snouc-
dDkaertlaan naast het Grand
Theater optreden. Van 15.00
uur tot ongeveer 18.00 uur. De
er ientree is gratis. Deze muzikale
middag vindt plaats in het ar
chitectonisch opvallend res
taurant dat overloopt in een
.gezellig bar gedeelte.
Jos Pommer aan de leestafel
ïn in Villa Hartel: 'Het is echt een
je Ü'Big Band'. Met vijf saxen, vijf
trombones en vijf trompetten.
^Daarbij een pianist, gitarist en
een drummer. Ik dirigeer.'
p v- Wat trekt je aan in dirigeren
'Daar heb ik nooit zo over
jevjnagedacht. Moet ik even terug
;tU(i.in een grijs verleden. Toen ik
*or'twaalf ]aar was speelde ik
t,.trombone in een plaatselijk or
kest. als zoveel jongens. Een
paar jaar later dirigeerde ik
een kinderkoor. Dat trok me
aan. Ik had al jong iets eigen-
ve V?
wijzigs en snel een opvatting
aver hoe een bepaald stuk mu-
1 feb
ziek moest klinken. Ik had de
behoefte om dat kenbaar te
maken Je moet wel veel over
leggen vooraf; hoe en wat zul
len we doen. Maar jij hebt als
dirigent de eindverantwoor
delijkheid. Dat ligt me wel.
Emiel Scheerder is solotrom
bonist. Met hem en Harry den
Ouden vormen wij het bestuur
van de 'Big Band' en zetten de
lijnen uit.'
- Hoe kwam Jazz Orchestra tot
stand?
'Harry en ik hadden het plan
Ik was vroeger bandleider van
een popgroep 'Full Score'
Harry was daar drummer. Ik
liet doorschemeren dat het
mijn hartewens was betrokken
te zijn bij een 'Big Band'.
- Maar hoe pak je dat aan?
'In het dagelijks leven ben ik
dirigent van een aantal orkes
ten. Uit die orkesten formeerde
ik een groep muzikanten die
goed van 't blad konden
lezen en goede oren hadden. En
zocht er andere musici bij. Zo
lukte het.'
Jos Pommer studeerde aan
het Conservatorium in Utrecht
harmonie- en fanfaredirectie
en haalde in 1980 zijn praktijk
en einddiploma, nodig voor het
dirigeren van beroepsorkesten,
met als bijvakken trombone,
piano en zang. Hij heeft les ge
had bij Rogier van Otterloo,
een grote inspirator op het ge
bied van de lichte muziek.
- Wat heb je van Rogier van
Otterloo geleerd?
'Ik heb bij hem arrangeerles-
sen gevolgd. Na mijn studie
wilde ik verder studeren in
componeren en arrangeren in
de lichte muziek. Tot mijn
grote geluk kwam ik bij Van
Otterloo terecht. Ik leerde veel
van hem en hij motiveerde me.
Hij heeft ooit een LP 'On the
Move' geschreven. Wij dragen
dezelfde naam. als een homma
ge aan hem. Het blijkt nu ook
een reclame-leus van BP te
zijn1'
- Wat houdt arrangeren in?
'Een bestaand gegeven, een
melodie, naar je eigen smaak
toonzetten. Je hangt er een an
der jasje omheen, terwijl het
geraamte intact blijft. Een vak
apart. Arrangeren is: hóe je het
instrumenteert en harmoni
seert; dat is ook (weer) compo
neren. Rogier was daar een
meester in. Daarbij was hij
breed georinteerd, had een uit
gebreid repertoire, altijd even
smaakvol. Hij heeft me vooral
ook op harmonisch gebied
wegwijs gemaakt. Harmonise
ren is dat je een bepaalde op
eenvolging van accoorden zo
stijlvol mogelijk verricht. Na je
studie dat te leren is een voor
recht.'
- Waf is instrumenteren?
'Zoals een schilder op zijn
palet kleuren mengt, zo kan je
bepaalde instrumenten combi
neren, waardoor er een nieuwe
klankkleur ontstaat. Een fluit
en een hobo kunnen samen ge
weldig klinken. Een dirigent
hoeft alleen maar te herschep
pen. Hij interpreteert door zijn
mimiek en instructie, en door
allerlei kleine manupulaties
vraagt hij musici op een be
paalde manier iets uit te voe
ren Hij werkt gedetailleerd,
met een loep, maar houdt de
grote lijnen in 't oog Het is
moeilijk over muziek te praten,
dat is per definitie ontoerei
kend, je kan beter luisteren.
Een schilderij kan je zien en
betasten. Een boek kan je le
zen. Maar muziek is vluchtig,
een toon is zo weg, je kan alleen
maar luisteren.'
- Waf gaan jullie in Hartel spe
len?
'Zo divers mogelijk; num
mers van Duke Ellington,
George Gershwin en Charlie
Parker maar ook ballads van
Kenny G. Je moet je niet vast
pinnen op één specifieke stijl
- Waar hebben jullie al opgetre
den?
'In het theatercafé van De
Lieve Vrouw, op de Hof op Ko
ninginnedag en in het Open
lucht theater We hebben plan
nen om buiten Amersfoort op
te treden, maar dan moet je wat
de PR betreft actiever zijn.
Zover zijn we nog niet. Het
Jazz Orchestra 'On the Move' tijdens een optreden in het Openluchttheater
voordeel is dat we nu maar
éénmaal in de drie weken re
peteren zodat het geen sleur
wordt en je iedereen gretig
houdt.'
Symfonie
'In Amersfoort heb ik een re
gionaal harmonie- en symfo
nisch blaasorkest Ook dirigeer
ik een blaasorkest in Tienho
ven, évenals een Jeugdorkest
en een groot orkest in Bun
schoten, waar ik woon. Daar
naast ben ik actief als compo
nist en arrangeur; van grote
orkestwerken tot kamermu
ziek: lichte muziek maar ook
(serieuze) muziek Sinds twee
maanden studeer ik symfonie
orkest-directie Dat is het
mooiste wat er is Symfonische
literatuur boeit me. Is heel iets
anders dan blaasliteratuur In
een symfonieorkest heb je meer
met strijkers te maken en daar
ben ik me dan ook in gaan ver
diepen. Je repertoire is veel
uitgebreider, dat gaat over
eeuwen (Bach. Mozart).
Symfonie is uitbreiding, ver
breedt je horizon en dus leer je
Dirigent Jos Pommer.
en ontdek je 'Big Band' is voor
mij hobby en uitlaatklep. Maar
mijn ambitie is om voor een
symfonieorkest als dirigent -
wat ik in hart en nieren ben -
op te treden. Kijken wat er uit
te halen valt. Zonder mijn
blaaswereld ontrouw te zijn.'
Ellen de Jong-de Wilde
AMERSFOORT - Vrijdag 29
januari 1993 organiseert Poë
ziekring Eemland een poëti-
l^n Jsche maaltijd met een afwisse-
Vclend programma: Een optre-
'r a den van het dichterlijk duo
.vaar'Triade', dat theaterpoèzie met
,€r gymnastische aspecten brengt.
e Dichter en voorzitter van de
^Poëziekring Jan Visser zal uit
'ïigen werk voorlezen. Andere
.ïanwezigen kunnen eigen of
oor andermans gedichten voordra-
ïs e&Mg b
jren.
de r®
1 Toegang: 35,-. driegan-
fgen diner. Aanvang: 18.30 uur
IC)I borrel. 19.00 uur dineren voor-
u stelling. Plaats: de schilder-
^aa'achtige bovenzaal van restau-
un srant LA-Café Bloemendalse-
1^°['»traat 61-63. Reserveren nood-
;cakelijk. Tel. 632902 (na 17.00
nT ,ur)-
rouw
)yer het water
ezus liep over het water.
tellir70'n twintig eeuwen later
'loo' iefs ik over een brug
itrurat maak
zo geen geschiedenis,
'n naf is een ding wat zeker is
naar 2aar 't gaat wel lekker vlug.
or D
het
dag!
is vc—
ieve Dit gedicht is één van de spe-
ari ifieke verzen van het dich-
ir ïrsduo Ruben van Gogh
1967) en Jos Tolboom (1966)
ie, naar hun zeggen, de poëzie
reer bij de mensen wil bren-
en. Ze noemen zich 'Triade',
,jn vnpgericht in de tijdloze secon-
0en een waarmee 1990 begon, en
en (an hen verscheen de bundel
cht Het omgelegde Eelderdiep' bij
iuceritgeverij Passage Ruben en
sseurps schrijven 'Mooie gedichten
agelijOor mooie mensen en hebben
ijn oian act die ze betitelen als
ïeaterpoezie met gvmnasti-
eve yr:he aspecten
an In de stationsrestauratie in
,r roningen zat ik tegenover dit
ontere
veetal Jos. 'Ik zweet peen
es, omdat ik m'n dag niet
in kurélP' ^u^en Hij heeft z'n dag
ieup^oit'
de Gaay is jullie mana
den drr' groot woord.
ia^jn^Jos. 'Ja, hij is ook 1.98 meter
;t hunng jk ben 00k altijd heel ze-
iwachtig voor een optreden,
meen het. Afgelopen don-
VroüYrdag zijn we opgetreden in
1 t USVA-theater, hier in Gro-
ur ngen. tweemaal een half uur
j elk optreden doen we iets
jt-we nog nooit hebben ge-
an. Er zijn een aantal dingen
2 we steevast in ons pro-
Jc Beamma hebben, zoals ge-
ilogieséhten over
ter tf'oningen, 'De carthografi-
Ze trie ronde' en twee liedjes,
e jarenenals een inleiding en een
i hun leiding. Verder sketches, die
een er terlijk op papier staan Maar
n slafït alles in dezelfde aankle-
ïg. We kijken waar we zitten
Lieve wat toepasselijk is.' Ruben:
anuari stel een zoektocht en een
tocht Waarnaar zal je vra-
uur, 1. Dat verschilt per gedicht.
- Waarin verschillen jullie?
Ruben: 'Jos schrijft mijn ge
dichten niet en ik de zijne niet
Jos lachend. 'We vullen elkaar
perfect aan. Ruben is de dich
ter van de tijd en ik van de
ruimte. Samen zijn wij alles Er
is niets meer dan 'Triade' Ru
ben 'Ik leef op Jos z'n kosten,
hij is leraar wiskunde. Ik ben
redacteur van een musical
krant en doe verder wat losse
projecten Jos 'Ruben heeft
geografie gestudeerd maar is
met de haven in zicht uit de
koers gestapt.'
- Waf moet ik me voorstellen bij
jullie act?
Ruben 'Het is theaterpoèzie
die wij brengen, met acrobati
sche hoogstandjes, klimpartij
en zonder wandrek Alles in
het kader van de poëzie Het is
jongleren met gedichten, die
kreet is kenmerkend voor de
luchtigheid waarmee wij met
poëzie omgaan Omdat we het
zo mooi omschrijven wordt ie
dereen nieuwsgierig. Jos: 'De
sféér van 'poëzie met gymnas
tische aspecten', dat is precies
wat we ermee bedoelen Het
staat voor de promotie van de
poezie. Het schrijven en het
presenteren zijn twee ver
schillende werelden Schrijven
is een ernstige zaak, je doet er
enorm je best voor Presente
ren is luchtig verteerbaar.
Ruben: 'Wij spelen naar het
publiek toe en lezen onze ge
dichten niet voor. Daarom
schrijven wij zelf, om ze ge
makkelijk uit het hoofd te ken
nen.' Hij glimlachte eensge
zind naar Jos. Ruben 'Als
mensen van je gedichten ge
nieten is dat het mooiste wat je
kan bereiken.' Jos: 'Ik wist niet
dat gedichten zo leuk konden
zijn We maken wel grappen en
grollen, maar intussen duwen
we wel poëzie door de strotten.
Mijn gedichten zijn autobio
grafisch; ze zijn de neerslag
van zelfonderzoek. Als ik ver
halen schrijf kan ik er wel op
los liegen. Ik maak veel voet
tochten en daardoor schrijf ik.
omdat er dan van alles boven
komt
Ruben 'Mijn hoofdthema is
tijd, maar daarbinnen ver
schuif ik Ik leg bijvoorbeeld
bepaalde momenten vast en
bedenk in dat kader iets film
isch. Mijn eigen gedichten lees
ik veel. om mezelf te inspire
ren Er is toch niets mooiers
dan door je eigen werk geïnspi
reerd te worden?
- 'Mooie gedichten voor mooie
mensen
Jos: 'Mooie gedichten is
spottend bedoeld We nemen
onszelf er ook voortdurend
tussen en willen het publiek
nogal eens op het verkeerde
been zetten. Met mooie mensen
bedoelen we mensen die nog
open staan en niet denken: we
weten het allemaal wel.'
- Jos, jij gaf een verhalenbundel
De loper' uit, met op de flap de
regels: 'Wat is de overeenkomst
tussen het Groningse land, de
Noordhollandse duinen, de Py
reneeën en Ierland? Juist: je
kunt er lopen.' Jos 'Ik ben
dol op lopen, niet alleen om op
die manier m'n geografische
fascinatie te kunnen botvieren,
maar omdat je jezelf tijdens het
lopen vergeet. Mulisch zegt:
'Het moment dat de mens
scheppend is, bestaat hij niet
Ruben: 'Dat is zo; tijdens mijn
koortsachtig schrijven vergeet
ik mezelf.' Jos vult nadenkend
aan 'Het mooie is dat je er dan
niet bent
Ellen de Jong-de Wilde
Maar meestal gaat het om het
vastleggen van een moment
Basisthema
Jos. 'Ik ben er nog niet uit.
Ben filmisch en landschappe
lijk gericht, topografie boeit
me eindeloos. Je hebt vast van
uit Amersfoort wel eens ge
fietst langs de kronkelige Bar-
neveldse beek Onze bundel
had ook 'De gekanaliseerde
Bameveldse beek' kunnen he
ten. Je moet het zó zien. je hebt
de natuur, het Eelderdiep. en
de cultuur, het omgelegde Eel
derdiep: dat is de poëzie die ik
schrijf. Mijn thema is dat je iets
wilt bewerkstelligen. Zoeken
naar de formule om iets te be
reiken; dat herken ik bij Ach
terberg.'
Ruben 'Dat is ons basisthe
ma Het is moeilijk om over
gedichten te praten, omdat ze
ongrijpbaar zijn. Je bent met
de trein langs station Huls
horst gekomen. Daar hangt het
gedicht 'Hulshorst' van Ach
terberg.'
Jos citeert: 'Hulshorst als
vergeten ijzer is uw naam,
Binnen de dennen en de
bittere coniferen.
Roest uw station.'
- Jullie zoeken naar de formule
iets te bereiken Wat9
Ruben: 'Je hebt een klein
beetje tijd, dat probeer je eeu
wig te maken. Daar schrijf ik
over. Zoals Mulisch in een ge
dicht zegt: 'God schiep, zegt
men. het tijdige uit het eeuwige
en de dichter maakt die blun
der stukje bij beetje eenvoudig
weer ongedaan.' De regels rol
den uit zijn mond. Wat een ver
ademing dat er nog zulke jon
gens bestaan.
Beïnvloeding
Jos 'Hier wil ik iets over zeg
gen, over de kern van jezelf is
moeilijk te schrijven. Het we
zenlijke is altijd al door ie
mand anders gedacht en ge
schreven. Ik kan veel zeggen
over gedichten van Jan Hanlo,
minder over m'n eigen gedich
ten Ruben. 'Als een ander,
Mulisch bijvoorbeeld, het zo
mooi gezegd heeft zou je wel
gek zijn om het zelf nog eens op
te schrijven Ik snap niet dat
mensen zo moeilijk doen over
beïnvloeding. Alles waar je
over schrijft maakt deel uit van
je geestelijke bagage, die ge
vormd wordt door indrukken
en ervaringen.'
