'Ik ben geen
pottenbakker,
maar een
bouwer'
Leusder Krant
Afgebrand
Keramiste Wicky Nobels
tweede in de rij van lezersactie
Relatie
Kunstwerk van de maand
Inschrijfbon voor Kunstwerk van de maand
Woensdag 3 februari 1993
Pagina 7
Blauhoed. Helaas ontstond er onenigheid
met de leden van de kunstcommissie van het
bedrijf die vonden dat de architekt met zijn
keuze zich op hun terrein begaf Zodoende
ging de opdracht niet door.
Enkele jaren terug kwam de nieuwbouw
van de bibliotheek in Leusden tot stand Een
aantal kunstenaars mocht meedoen aan het
ontwerpen van 'de eerste steen'. De steen
moest ongeveer 30 bij 45 centimeter meten.
Imy Baron en Wicky Nobels gingen praten
met architekt Wassink. Ze wilden weten of ze
vast zaten aan het formaat. De architekt had
er geen moeite mee als de maten zich zouden
wijzigen.
Wicky wilde iets laten ontstaan uit de
muur en uit het materiaal zelf.
Ze ging klei halen bij een steenfabriek in
Kessel (Limburg). Maakte ontwerpen in klei,
maar kwam tot de conclusie dat het aantrek
kelijker zou zijn als het ontwerp in de steen
zelf gekrast zou zijn In Kessel haalde ze
ongebakken steen. Ze maakte een tekst alsof
ze in graffiti over de steen heen schreef. Van
de Leusdense dichter Gerrit Achterberg koos
ze de tekst: 'De honden in mijn hoofd jagen
achter het woord diep in de kloof der slaap'
,,Ik koos deze tekst omdat Achterberg hier
mee zo kernachtig verwoordt dat gedachten
in je hoofd blijven rondspoken totdat je de
sleutel ertoe gevonden hebt. Die tekst heb ik
in de stenen gekrast en zo laten bakken De
zeven commissieleden oordeelden dat de ont
werpen van Nan Schepers en mij maar heel
weinig scheelden Ze vonden de beide ont
werpen aantrekkelijk Dus zou mijn ontwerp
in de buiten- en dat van Nan in de binnen
muur komen. Maar toen vond er een ernstige
privé-gebeurtems plaats waardoor ik het
objekt nog wel kon klaar maken en naar de
steenfabriek kon brengen, maar niet meer
kon kijken hoe het werd. Na terugkomst van
mijn reis lag er een briefje dat het objekt niet
goed van kleur uit de oven bleek te zijn geko
men Dus het plaatsen was niet doorgegaan
Intussen brandde de Leusdense biblio
theek af, en kwam er een nieuwe opening
voor Wicky. De Culturele Raad Utrecht werd
ingeschakeld, en de officiéle wegen werden
bewandeld. De dichter Gerrit Achterberg
werd als leidraad voor het ontwerp gehand
haafd. Jan van Munster en Vincent van Gin-
niken onder anderen werden uitgenodigd een
ontwerp te maken Wicky bleef meedoen. „Je
toetst jezelf Je moet volkomen professioneel
bezig zijn Ik heb het met twee handen aange
nomen. Al was het maar om helemaal tot op
de bodem te gaan van je eigen kunnen Ik heb
iets gemaakt. Ben ermee naar Hanna gegaan
Die er heel erg over te spreken was."
Wicky's twee nieuwe beelden symbolise
ren de gekozen tekst Beeld één is een stenen
tafel die losse gedachten weergeeft. Die als
een onbegrepen geheimtaal nog geen geheel
vormen. In haar verantwoording noteert ze
„Woorden zijn bouwstenen van zinnen. Zin
nen zijn bouwstenen van boeken Boeken zijn
bouwstenen van de bibliotheek. In mijn beel
den zijn woorden letterlijk bouwstenen.
Bouwstenen van het beeld In beeld twee
heeft Wicky de tekst gekrast in dezelfde
steensoort als die van het gebouw Deze tekst
kon als een brede band op de muur worden
het begin van weven, wat je indertijd had, op
stokken weven, tot een heel goede kwaliteit
textielvormen."
„Op een gegeven moment raakte ik echter
van het echte textielwerk af. Ik ben meer een
bouwer. Ik houd van delen. En die gebruiken
De laatste jaren dat ik bij Wil was, ben ik
eigenlijk al in aanraking gekomen met kera
miek. Dat kwam door Stella Janssen. Die zei:
„Jij bent meereen ruimtelijk mens Bij haar
ben ik met keramiek begonnen. Zij heeft zelf
een atelier in Eerbeek. Met vier mensen uit
Leusden gingen we bij haar lessen volgen
Eén dag in de week. Maar ze kreeg het aan
haar hart, en ze kon ons niet meer coachen. Ik
zocht iets waarmee ik verder kon
„Hanna Mobach deed in LTtrecht de kera
mische afdeling van de akademie. Die afde
ling heette 'keramisch beeldhouwen'. Op een
gegeven moment heb ik de stoute schoenen
aangetrokken, en een week later was ik aan
genomen. Dat was vreselijk spannend. Ik had
natuurlijk al best een gechiedenis. Van wat ik
bij Wil had geleerd, en bij Stella had aange
nomen
Bij Hanna Mobach liep het lekker voor
Wicky. Ze had er een verrukkelijke tijd. Ze
laat me werk zien dat in die tijd ontstaan is.
Een serie blauwe bollen. Deels gespoten,
deels gekwast. In Den Haag had ze bij
Struktuur 68 een seminar gevolgd van Henk
Trumpie en Jacques van Galen. Die leerden
haar hoe ze grote objekten zelf kon uitvoeren
Ze hadden een procédé ontwikkeld waarbij
een bepaalde stof door het glazuur kon wor
den gemengd, zodat het glazuur gekwast kon
worden.
De keramist heeft daardoor een veel grote
re vrijheid en kan zijn objekten een eigen
persoonlijke huid geven. Met een geheel ei
gen uitstraling. Ook volgde Wicky een semi
nar bij Kees Bierman in een klei-zandgroeve
in Zuid-Limburg. Als Zeeuwse houdt ze van
ruimte Houdt ze van de tegenstelling tussen
water en land. De kracht van het water afge
zet tegen het statische van een dijk en van het
land. Ze werkte er heel vrij en op grote
schaal. Stapelde meters kleiplakken op el
kaar Liet in dat beeld de kracht naar één
kant vloeien
Maar Hanna Mobach ging in de VUT en
Wicky kwam bij de beeldhouwers terecht. De
geheel andere discipline bracht een grote
moeilijkheidsgraad met zich mee. Het was
vreselijk hard werken. Lassen, zagen. Licha
melijk kon ze dat van 's morgens negen tot 's
avonds half zes in haar laatste akademiejaar
niet meer aan. De toekomst? In een rolstoel
met haar papiertje wapperen? Alhoewel ze
het verschrikkelijk vond moest ze afhaken
Nog steeds heeft ze een ontzettend leuke
relatie met Hanna. In de aanstaande week
gaat ze weer naar haar toe om samen met
haar in haar prachtige atelier naar Hanna's
nieuwste beelden te kijken
Toen Wicky een expositie had in Hoevelaken
ontmoette ze de architekt Otto Oei. Die was
bezig voor Blauhoed in Rotterdam. Wicky
had een beeldje gemaakt, en dat zag hij in het
groot uitgewerkt helemaal zitten voor Rot
terdam. Wicky maakte een projektieschets
voor plaatsing van het beeld in de hal van
Wicky Nobels: „Ik ben een ruimtelijk mens', (foto: hans Verhorst).
gemetseld. De Amsterdamse kunstenaar
Vincent van Ginniken die met (neon)licht en
glas werkt kreeg de opdracht uiteindelijk
Welk objekt heeft Wicky gekozen voor de
abonnees van De Leusder Krant? „Weet je",
zegt ze. „Het is best moeilijk om iets te maken
dat reproduceerbaar is. Als je een objekt
maakt, groeit dat onder je handen Dat kun je
niet vijftien keer namaken Dus ik dacht: ik
ga uit van een schaal. Ik ben over het alge
meen geen pottenbakker. Ik maak wel graag
potten. Maar draaien is zo'n speciaal vak
Daar moet je zo veel tijd in stoppen Daar zou
ik me echt op moeten gooien, wil ik het goed
kunnen. Dat heb ik dus niet gedaan
„Ik ben een bouwer. En dan ook nog zo het
laten gebeuren. En graag groot en van ruw
materiaal. Ik ben niet iemand die zit te poet
sen. Of die fijne, tere dingetjes maakt. Ik kan
dat fijne wel enorm bewonderen, hoor. Maar
zelf hou ik meer van stoer. Dus wat te maken1'
Ik hou van heel stille dingen. Maar hoe stiller
iets is hoe hoger eisen het stelt aan de vorm
Je maakt het jezelf eigenlijk heel erg moei
lijk."
„Een paar jaar geleden heb ik een serie
schalen gemaakt Zwarte schalen En ook
bruine schalen met een dikke rand die van
binnen een metaalachtig zwart hebben
Waardoor ze. als er water in zit, de lucht
weerspiegelen De buitenkant is heel grof
Gewoon de pure klei Ik dacht dat ik mis-
sschien kon voortborduren op dat idee. Nu
heb ik een bruine platte schaal gemaakt Het
is een soort ronde, platte steen En daar zit
een klein schaaltje in dat kleine schaaltje is
goudkleurig. Daar heb ik als 'deksel' een
goudkleurige kegel op gezet Aan de binnen
kant van de kegel is er weer die bruine kleur
De ronde steen is van zwart bakkende klei."
Wicky wist niet dat ze met de zwart bak
kende klei een gevecht moest aangaan Ze
betrok steeds dezelfde zwart bakkende klei
van dezelfde leverancier Ze maakte de
schaal die haar voor ogen stond van de zwart
bakkende klei Maar die kwam 'doodgesla
gen' uit de oven. Bruine klei heeft in bolvorm
een heel andere uitstraling dan wanneer deze
plat verwerkt wordt, dacht Wicky Heel an
derelichtval, heel andere spanning Hoe loste
ze deze problematiek op7
Ze dacht ik maak de schaal van binnen
zwart glanzend, en doe de buitenkant dof
zwart Maar ook het doffe zwart werkte niet
Ze wilde de huid houden die ze in gedachten
had Van pure klei zonder glazuur Ze smeer
de er van alles op. maar het lukte niet Ze had
een schaal gemaakt in een mal die omdat hij
niet te zwaar mocht zijn in twee delen aan
elkaar gemaakt moest worden Door de mal
kon ze de huid en de onderkant geheel onbe
roerd laten. Omdat de schaal van binnen hol
was duurde het verschrikkelijk lang voordat
hij van binnen droog was. Het duurde te lang
om iedere keer al die uitprobeersels te doen
En het werkt niet op een klein stukje. Ze
moest het gewoon in het groot zien
Ze haalde elders klei, maar ook die werkte
niet. In de kersttijd had ze sieraden gemaakt,
koper-, loodkleurig, smoky zilver Zo kwam
ze op het idee om tegen de grove klei van de
schaal een barokachtig gouden schaaltje te
zetten Waarmee ze de tegenstelling van het
grove bruine binnenhaalde met het barokke-
rige goud Dat was wat ze wilde. Wat kan een
mens toch lijden voordat hij ergens aankomt
Nog vond ze de huid, hoewel puur, wat 'arm'
Ze maakte terra sigilata dat ze had leren
kennen door de Belgische keramist Tsjok
Met terra sigilata kan een schitterend glan
zende huid gemaakt worden Dat werkte Het
bruin werd 'leerachtig' Wicky was tevreden
Aanstaande maandag staat de schaal van
Wicky op de balie bij De Leusder Krant en
kunt u er op intekenen
Anco Mali
In december vorig jaar begon de
Leusder Krant in samenwerking
met een select aantal professionele
kunstenaars uit Leusden een
uniek project met als doel kunst
bij een breed Leusdense publiek te
brengen. Iedere deelnemende
kunstenaar zal speciaal voor deze
actie een kunstwerk ontwerpen.
Tot en met juni/juli van dit jaar zal
de Leusder Krant ruim aandacht
besteden aan de kunstenaar en het
kunstwerk dat aan de beurt is.
Het kunstwerk is te bezichtigen
in het kantoor van de Leusder
Krant, Asschatterweg 19. Vanaf
de eerste maandag na het verschij
nen van de eerste publicatie in De
Leusder Krant kunnen belang
stellenden vanaf 14.00 uur in
schrijven op het kunstwerk. Die
zal voor een vast bedrag van
200,-- verkocht worden.
Het kunstobject wordt in een
beperkte oplage van 14 stuks ge
maakt. Daarna is het object niet
meer beschikbaar. Wie vanaf
maandag 8 februari vanaf 14.00
uur de bon, die op deze pagina is
afgedrukt, ingevuld inlevert op
het kantoor van de Leusder Krant,
hoort tot de kanddiaten, die liet
kunstwerk kunnen kopen. Voor de
duidelijkheid: het principe 'Wie
het eerst komt, die het eerst maalt'
zal bij de verkoop van de 14 exem
plaren gehanteerd worden. In de
cember kon worden ingeschreven
op de glazen schaal van Imy baron.
Deze maand is een keramiek voor
werp van Wicky Nobels aan de
beurt.
Ik schrijf in voor het Kunstwerk van de
maand februari van de Leusder Krant. Ik
ga akkoord met de prijs van 200,— en
met de voorwaarden, zoals die in de Leus
der Krant van 25 november 1992 en 3
februari 1993 vermeld zijn
Naam:
Adres:
Telefoon:.
Wel/geen abonnee: J/N (doorhalen wat
niet van toepassing is.
Het keramische
voorwerp van Wicky
Nobels, (foto: Hans V
Wicky Nobels is keramiste. Ik vraag haar of
ckeze direkt voor de keramiek heeft gekozen. Of
ze ogenblikkelijk wist dat klei haar uitdruk-
""kingsmedium zou zijn. Of dat ze via de schil
derkunst of anderszins tot de keramiek is
gekomen. Ze blijkt een lange weg te hebben
afgelegd. Zoals veel vrouwen uit de tijd vóór
de tweede emancipatiegolf. Toen het gezin de
eishoeksteen van de samenleving was. De
1 o-vrouw kinderen kreeg die haar 'overkwa-
t"men' En de opleidingen zeker voor vrouwen
niet voor het grijpen lagen. Bij stukjes en
alclJeetjes konden op latere leeftijd de talenten
^jBan deze vrouwen worden onderbouwd en
neetgebouwd.
;htS Pas in de laatste jaren werkt Wicky als
deekeramiste. Toch wist Wicky al heel jong dat
rbo» 'iets in het artistieke vlak' wilde gaan
iredoen Na de middelbare school ging ze een
*e?Bar naar de Akademie Sint Joost in Breda
ét was in de jaren 1954-1955. Ze leerde juist
i die tijd haar man Frans kennen. Die werd
s 'bush pilot' uitgestuurd naar Libié. Hij is
n stuk ouder dan zij. Ze vreesde dat ze hem
s hij wegging nooit meer terug zou zien
danks het feit dat haar ouders haar liever
akademie hadden zien afmaken trouwde
met Frans en ging met hem naar Libié.
In Libië werd hun eerste kind geboren. In
ieuw-Guinea het tweede. Na de geboorte
in het derde kind in Nederland emigreerde
t gezin Nobels naar Canada. Daar werd
in vierde kind geboren. Als bush-pilot was
"ans vaak vijf, zes maanden weg. Wicky had
handen vol aan aan de verzorging en op-
eding van de kinderen.
ik al had ze de kinderen Wicky bleef zijde-
ïgs bezig op artistiek gebied. Bijvoorbeeld
let het maken van poppen. Vooral poppen-
istpoppen. Op Nieuw-Guinea gaf ze cur-
issen in het maken van poppen uit papier
jnaché en vilt. In de stijl van die tijd. In 1962
BR'am het gezin naar Holland. In 1963 werd
het jongste kind geboren. Frans, die drie keer
met zijn helikopter in de Rocky Mountains
naar beneden was gevallen, had zó de schrik
te pakken, dat hij verkoos in Nederland in
xj lienst te gaan als helikoptervlieger. Hij was
?elegerd in Twente, Leeuwarden. Wicky had
Bmiddels een huis gevonden in Goes, waar
en Frans oorspronkelijk vandaan komen
jen jaar kwam Frans daar alleen de week-
fds thuis. Wicky runde het huishouden en
kinderen.
|,.Dan kom je niet veel aan jezelf toe", zegt
K. „Wat heel leuk was: in Canada had ik een
a- tf andere beauty-course gedaan voor model
al |als mannequin fungeren) en daar verdiende
o- «de kost mee. Dat deed ik dus in die tijd. Een
et aéetje als eigen verdienste. Modeshows lo-
'Sé gen Na tien jaar zijn we verhuisd naar hier.
ton een beetje meer bij elkaar te kunnen zijn.
et oudste kind zat inmiddels in de puber-
it. Vrienden van ons hadden een stel mode-
jken. Daar ben ik een jaar of vijftien de
mop gaan doen."
„Ondertussen, eigenlijk meteen toen ik
:r kwam wonen, ben ik bij Wil Stikkers
'echtgekomen. Wil is een fantastisch do-
nte Die leert je goed kijken. Goed beseffen
larmee je bezig bent Met elkaar zijn we
el kritisch en fanatiek bezig geweest met
ttiel. Dat is gegroeid van applicatie, en in
