amers-hof II wordt speels en sjiek
ülexibel bouwen is het motto
start H2
Vandaag
officiële
eusden krijgt een stukje Sevilla"
edebouwkundige Frank de Brouwer adviseert gemeente inzake nieuwbouw
SDAG 31 MAART 1993
3
Wij hebben daar een kantine bovenop
gezet, maar daar hebben wc echt iets ar
tistieks van gemaakt."
Dat is ook het bijzondere van liet ont
werp Been en Van Woerkom hebben ge
probeerd elk onderdeel functioneel en
mooi te maken. De kans bestaat dan dat
het project er rommelig uit gaat zien,
maar Van Woerkom is daar neil bang
voor.
„Wij verwijzen in onze architectuur
voortdurend naar andere gebouwen in het
project. Dat bevordert de eenheid, want
de bezoeker ziet voortdurend elementen
die bij hem bekend voorkomen. Ik ben pas
wezen kijken hoe de scheggen van de par
keergarage, die nu al staan, ogen. Het is
altijd spannend om te zien of je wat be
dacht hebt ook echt werkt." En het resul
taat stemde Van Woerkom tevreden.
Smoel
De beide architecten hebben lang over
de buitenkant van het winkelcentrum na
gedacht Die buitenkant wordt namelijk
gevormd door de achterkanten van win
kels. „Dc buitenkant van het centrum is
het smoel van het centrum. Dat zie je alsje
aan komt rijden. Dan kun je niet \olstaan
met de achteringang van winkels, want
dat is een vreselijk gezicht."
Dus is er voor een mooie oplossing ge
kozen. Er komen schelpvormige zachtgele
zaagtanden die de achterkant afscher
men Tussen de zaagtanden komen
matglazen stenen, zoals vaak in zwemba
den gebruikt worden om een lichtcffckt te
krijgen.
Voor het speelse cfTckt krijgen de puien
verschillende hoogtes, zodat de indruk
van een zee ontstaat De winkels worden
zoveel mogelijk ,,dc hoek omgetrokken"
om een speels idee te geven. De architec
ten houden niet van dode hoeken, donkere
gangen en blinde muren, want die beder
ven het feestelijke aanzicht van het win
kelcentrum.
Van Woerkom vertelt dat voor het pro
ject de beste materialen die op dit moment
op de markt zijn. gebruikt worden. Daar
mee moet de verpaupering tegengegaan
worden. ..De stenen in de huidige Ha
mershof zijn vies en oud. Dat bepaalt het
imago van het centrum in hoge mate.
Onze materialen zullen niet zo gauw ver
slijten. Onze architectonische opzet zal
ook niet uil de mode raken. Een stede-
bouwkundige, die bij het project betrok
ken is zei, nadat hij de tekening gezien
had: „Lcusden krijgt een stukje Sevilla. Ik
zal die opmerking niet snel vergelen."
Van Woerkom roemt de samenwerking
bij dit project. ..Iedereen doet zijn uiterste
best om het fantastisch te maken. De ge
meente stelt de middelen ter beschikking
om het goed te doen Paul Bloemendal,
die de betonnen scheggen maakt, denkt
erg met ons mee. Hij bouwt dan ook in zijn
achtertuin Ook mensen van de aannemer
wonen en winkelen in Leusden Zij moe
ten er allemaal tegenaan kijken, dus doen
ze extra hun best
En Peter van Woerkom zelf is ook nauw
bij Leusden betrokken. „Mijn schoonou
ders wonen in Leusden Ik moet dus wel
zorgen dat De Hamershof mooi wordt.
Anders moet ik later voortdurend horen
wat er allemaal mis is."
Gerhard te Winkel
IUSDEN - „De Leusdense po-
I heeft altijd het boompje bij
uisje willen houden. Ze mikte
e doelgroep gezinnen. Dat is
lok het karakter geworden van
den. Wonen in Leusden is rus-
omfortabel en kindvriende-
maar anderen noemen het
Leusdenaar Frank de
wer woont al twaalf jaar, ove-
met gemengde gevoelens,
bet rustige, comfortabele en
zuii) vriendelijke hofje Morgenster
Wetering. Als stedebouwkun-
adviseert hij de gemeente in
de ontwikkeling van Hamers-
1 en 't Vliet. Een gesprek met
voedt de gedachte dat stede-
^^^kundigen in hun werk behept
P|^ net een soort 'filosofische tic',
eerste keer dat De Brouwer met de
nte samenwerkte, was toen een
t-ontwikkelaar moest worden gese-
rd voor Hamershof-II Dit was een
karwei, met veel stedebouwkundige
en ogen. ,,De Hamershof is een
centrum dat nou eenmaal met echt
in het centrum van het dorp ligt. Hoe
gebruik je zo'n plek functioneel voor wo
ningbouw? Uiteindelijke hebben we dat
na veel wikken en wegen juist ten nutte
van het project H2 kunnen gebruiken. De
woningen in het tweede deel van de Ha
mershof krijgen een prachtig uitzicht op
de Schoolsteegbosjes."
Aanpasbaar
„Behalve het probleem met een dorps
kern die niet écht in het midden ligt, zaten
wc ook nog met de functie van H2 voor de
woningsituatie in Leusden: Er is een groot
tekort aan goedkopere, kleinere wonin
gen Ook in die behoefte is door H2 voor
een gedeelte voorzien. Het worden appar
tementen volgens het principe van 'aan
pasbaar bouwen'; ze zijn voor zowel jonge
starters als voor ouderen geschikt."
Aanpasbaar bouwen is overigens écn
van Brouwers stokpaardjes. „In flexibel
bouwen begin ik steeds meer te geloven.
In het verleden is bij het bouwen veel te
veel gekeken naar de doelgroep waar voor
wordt gebouwd. Maar dat levert proble
men op. Stel: er is vandaag een golf van
vergrijzing en je gaat dus als een gek
ouderenwoning bouwen Over tien jaar is
de golf van vergrijzing voorbij, en dan zit
catit
irevet
je met duizend ouderenwoningen waar je
niks mee kunt!"
Bewijs
„Leusden kampt momenteel met het
tastbare bewijs van deze stelling: Het ge
zin was altijd de doelgroep, dus zijn er een
heleboel eengezinswoningen gebouwd.
De eerste generatie kinderen van al die
gezinnen is echter inmiddels opgegroeid
en wil als het even kan in Leusden een
eigen woning. Natuurlijk kunnen zij nog
geen eengezinswoning betalen, dus wordt
er uitgekeken naar een kleinere woning...
maar die zijn er niet!"
Aanpasbaar bouwen gaat wat De Brou
wer betreft vèr. „Ik kan me oorstellen dat
we eengezinswoningen bouwen die splits
baar zijn in twee kleine woningen, zodat
ze al naar gelang de behoefte in Leusden
kunnen worden aangepast. Wat mij be
treft ontwikkelen we een woning waar
iemand zijn hele leven in kan wonen. Bij
starters wordt eerst een deel van het pand
gebruikt als aparte woning. Iets verderop
in het leven wordt de woning uitgebreid,
want er komen kinderen Bij een eventuele
echtscheiding kan de zaak weer worden
teruggedraaid (de realiteit in Leusden be
wijst dat deze mogelijkheid niet denkbeel
dig is). En nadat de kinderen het huis uit
zijn en de bewoners wat ouder worden,
kunnen ook nog aanpassingen worden ge
maakt die het comfort voor ouderen ver
hogen..."
Flexibel
„Natuurlijk is het maar een theorie,
maar het zou mijns inziens de woning
markt een stuk eenvoudiger maken. In de
huidige situatie staan mensen namelijk
om de haverklap bij de gemeente op de
stoep om zich in te schrijven voor een
andere woonruimte... Wc zijn nu, na een
stadium van veel eengezinswoningen, qua
LEUSDEN - Terwijl het 'bouwrijp
maken' van de grond onder het toe
komstige Hamershof-II al de vormen
aanneemt van een bedrijvige bouwput,
wordt vandaag, woensdag 31 maart,
officieel gestart met de bouw van het
tweede deel van de Hamershof. Om
15.00 doet wethouder De Jongh van
Economische Zaken, Openbare
Werken, Ruimtelijke Ordening en
Vervoer en Verkeer, de officiële han
deling.
woningbouw nog niet helemaal ingesteld
op een maatschappij die nou eenmaal
verandert. Ouderen blijven langer zelf
standig en willen in die tijd comfortabel
wonen. Echtscheiding komt steeds vaker
voor, waardoor urgent kleinere woningen
met lage lasten nodig zijn en jongeren
worden eerder zelfstandig..."
Het is wat De Brouwer betreft dan ook
niet denkbeeldig dat in 't Vliet in verre
gaande mate 'flexibel' gebouwd zal wor
den. Door de gemeente is hij namelijk
gevraagd deel te nemen aan de werkgroep
die 't Vliet stedebouwkundig moet gaan
vormgeven. Dat de nieuwe wijk, net als
H2, de lang doorgezette lijn van Leusden
in zekere zin zal gaan doorbreken, staat
wat De Brouwer betreft vast.
Galerijflat
Over 'wonen in Leusden' heeft de Brou
wer uitgesproken ideeën „Ik heb Leus
den wel eens vergeleken met een omge
vallen galerijflat, maar ik denk dat ik dat
maar even uit moet leggen... Toen de
groei van het dorp zo'n vijfentwintig jaar
geleden inzette, was er niet een oude
dorpskern die groot genoeg was als draag
vlak. Een heleboel zaken lagen dus 'vrij
ter invulling', en de politiek maakte toen
de keuze voor gezinnen als doelgroep voor
groei."
„Eengezinswoningen bouwen werd dus
het motto, en wel in 'gezellige' hofjes,
zodat daaruit vanzelf gezellige gemeen
schappen zouden groeien. De hofjes-ge
dachte dateert nog uit de tijd dat stede
bouwkundigen dachten de mentaliteit
van mensen te kunnen beïnvloeden:
„Maak 'gezellige' hofjes, zodat je gezellige
gemeenschappen krijgt..."
„Die gedachte heeft men tot nu toe
eigenlijk altijd vastgehouden: Leusden is
van nature niet echt een gemeenschap,
maar we creëren er één... Blijkbaar heeft
dat toch niet echt gewerkt, want het so
ciale leven staat in veel wijken van Leus
den op een laag pitje. Nu die galerijflat:
Daar zie je het verschijnsel, dat men el
kaar noodgedwongen tegenkomt in de lift,
maar dat het qua sociale contacten juist
een averechts effect heeft Ieder be
schermt zijn privacy en trekt zich terug.
In veel van de Leusdense hofjes zie je
datzelfde gebeuren. Mijn conclusie: Je
kunt mensen niet gemakkelijk 'beïnvloe
den' door wijken op een bepaalde manier
neer te zetten."
Ontplooiing
Wat volgens Brouwer wel tot de moge
lijkheden behoort, is in de wijken en wo
ningen een klimaat scheppen waarin men
sen zich kunnen ontplooien. Binnen de
woningtypen moet ruimte zijn voor ver
schillende fasen in iemands leven.
Overigens is het ook die gedachte, die
volgens De Brouwer van de Eurowonin
gen zo'n succes heeft gemaakt De mensen
in die wijk hebben onder hun huis ruimte
over en wat zie je? Iedereen gebruikt die
extra ruimte om zich te ontplooien. De één
heeft er een schoonheidssalonnctjc in, de
volgende gebruikt 'cm voor zijn hobby en
weer een ander verbouwt de hele onder
verdieping om er zijn alleenstaande
schoonmoeder te laten wonen. Dat is wat
ik bedoel!"
Waarom een flexibëTophangsyste^m? Waaron
gewoon een spijker in de muur? Een terè
ats"u uw leven lang tegen dezelfde wanddecoratij
wilt kijken op dezelfde plaats, maar wilt u dat nie|
vormt niet zozeer die spijker het probleem, als v
gat dat achterblijft. Zeker met de moderne!
wandafwerkingen bent u gedwongen om het g|
bedekken met andere wanddecoraties.
Lijstenmakerij 't Verstek levert dit perfecte
ophangsysteem.
Tot 1 mei met 10% korting.
lijsten
inlijsten
posters
grafiek
schilderijen
ophangsystemen
projectinrichting
spiegels
USDEN - „Bij het ontwerp
e Hamershof II zijn wij uitge-
van de gedachte dat winkelen
leuke bezigheid is. Daarom
het nieuwe winkelcentrum
delijkheid en vrolijkheid uit-
:n," zegt Peter van Woerkom.
Woerkom heeft samen met
collega Hans Been van het
denbergse architectenbureau
'Hamerhof II' ontworpen,
chterliggende gedachte van
>roject is van verschillende
I elementen één geheel te ma-
De Hamershof II wordt sjiek
eels met Zuideuropese allure.
Voerkom en Been hebben zich
»ver de revitalisering van de
Hamershof gebogen en heb-
daar heel specifieke ideeën
Hamershof is nu twaalfjaar oud en
duidelijk te zien," zegt Peter van
com, die niet erg enthousiast over
inkelcentrum is. „Al die obstakels,
oembakken met die fietsen ertegen
liften zorgen dat je nergens een
jk|c hebt. En dan zetten de winke-
og hun reclameborden buiten. Het
•k moet slalommen langs de obsta-
)at maakt echt een onvriendelijke en
lige indruk."
i Woerkom vindt niet dat het win-
ïtrum slecht ontworpen is. „De Ha-
of functioneert, maar het is niet
c. Het heeft een aantal lelijke elc-
n. Neem nou die loopbruggen tus-
c woningen, zc zijn uitstekend ge-
als spoorwegbrug, maar het is toch
gezicht. De passage is donker en
Dat zou je veel gezelliger moeten
n. Met de Hamershof II proberen
rt hele project naar een hoger en
1 een mooier niveau tc trekken. Wij
•n gekozen voor een vrolijke kleur
ig. Wij hebben een ingetogen en be-
plan gemaakt."
jse brug
Woerkom noemt als voorbeeld de
erdekken. „Wij zijn in heel Neder
land parkeergarages gaan bekijken. Daar
werden wij dus niet vrolijker van. Dal
waren betonnen kolommen met blik er
voor Wij wilden het speelser maken.
Onze parkeerdekken moeten zich
's avonds als Parijsc bruggen gedragen
Door die lantaarns zie je een streep licht
het water overgaan. Wij zetten op die
parkeerdekken dus om dc zeven meter een
sierlijke lantaarnpaal neer. Dal geeft al
een heel andere aanblik.
Parkeergarages hebben een vangrail.
Dat staat zo vreselijk ongezellig Wij heb
ben ccn versierd hek gepland. Jc kunt er
doorheen kijken, maar je kunt met dc auto
niet naar beneden vallen. Aan dc buiten
kant hebben we driehoekige scheggen ge
plaatst. Die scheggen komen in de rest van
het plan weer terug, zodat het toch ccn
geheel wordt.
Ook in het ontwerp van dc winkels is
geprobeerd ccn evenwicht te vinden tus
sen functionaliteit en sierlijkheid. Zo wor
den de winkels voorzien van luifels, die
geen functie hebben, maar wel mooi zijn.
Die luifels komen ook weer terug bij de
huizen, die gebouwd zijn.
De Hamershof bestaat uit vier carrécs
waarvan dc ierdc, waar dc C 1000 inzit,
nooit afgemaakt is Deze carré wordt eerst
gebouwd Van Woerkom: „Wij konden
natuurlijk voor dat gedeelte niet met een
heel nieuw ontwerp aan komen De kleur
stelling en vormgeving zal in grote lijnen
gelijk blijven ij hebben wel ccn paar
kleine veranderingen 111 het ontwerp ge
maakt, zodat die huizen en winkels toch
mooier worden."
Van Woerkom indl hel een nadeel van
dc huidige Hamershof dat het onmogelijk
is ccn rondje tc lopen binnen hel centrum.
Jc komt op je terugweg weer langs dczcf-
dc winkels. Dat werkt niet stemmingsv er-
hogend. Wij gaan er voor zorgen dat jc
binnen het centrum rond kunt lopen zon
der dc hele tijd dezelfde winkels tc passe
ren
Het plein voor het gemeentehuis en ccn
aan tc leggen plein in de buurt van dc
Koningshof krijgen ccn belangrijke func
tie in de Hamershof. „Deze twee pleinen
zijn dc magneten v an het winkelcentrum
Zij moeten voor de sfeer zorgen. Ze moe
ten dus levendig zijn."
..Het /ou goed zijn als er op het plein
voor het gemeentehuis een koffiehuis of
ccn kiosk met een terrasje komt Op het
andere plein zorgen wij dat dc mensen
naar links kijken. Daar is de supermarkt.
voor
UIM
