Met het boenen in het openbaar
leer je het kliederen wel af
.Leusder Krant.
„Ik ben gericht op de kerk buiten de kerk'
Fer Zake
Het weer in ei
Bij de toppers
Kantines mikpunt van vandalen
Pinksterbloem
L E U S D E N
Haltproject blijkt na eerste jaar succesvol
Ds. Hans Procee neemt afscheid van Jeugddorp en gereformeerde kerk
Insluiper betrapt
Maanweg
gestremd
Brandje
Winnaars rollade-actie
Woensdag 28 april 1993
Paginal
AMERSFOORT/LEUSDEN -
Met de baseballpet diep over
de ogen getrokken boent een
ongeveer twaalfjarige jongen
de graffiti van een muur. Vijf
meter achter hem staat een for
se man met de armen over el
kaar geslagen nauwlettend toe
te kijken. Tientallen scholieren
passeren de jongen. Velen kent
hij. Hun groet beantwoordt hij
niet. Hoogstens duikt hij. weer
iets roder, nog iets meer naar
voren. Het is duidelijk.
Hij is geen vrijwilliger in een
milieuproject. Hij is een
'Halt-klant'. Een van de onge
veer 130 'vandalen' die hun
eerste 'wetsovertreding' met
een straf in het openbaar moe
ten afkopen. De handen uit de
mouwen en goed maken op de
plek waar het fout ging, blijkt
te helpen.
,,De branie is er na twee maal
acht uur schrobben of prikken
wel af. De meeste denken, dat
was eens maar nooit weer,"
weet Dick van Breda. Hij is de
verantwoordelijke man voor
zowel het verzinnen van de
straf als het toezien op de uit
voering ervan Het project is in
het laatste kwartaal van 1991
voorzichtig van start gegaan.
Dick van Breda, oud politie
man en betrokken bij de jeugd,
kreeg een eigen kantoor in het
gemeentehuis van Amersfoort.
In dienst bij het Gewest Eem-
land om het landelijke Halt
project een regionale inhoud te
geven
Dick van Breda werkt daar
om samen met de politie in
Amersfoort, Baarn, Bunscho
ten, Eeemnes, Leusden, Soest
en Woudenberg. Jeugdigde
vandalen die bij de politie te
recht komen nadat ze muren
'bevuild' hebben met spuitbus
sen of vernielingen aanricht
ten, kunnen hun straf afkopen
door muren schoon te maken,
wat kapot ging te repareren of
de straat op een andere manier
schoon te maken Daarmee
voorkomen ze een veroordeling
door de rechter en dus een
strafblad.
Halt kan bovendien bemid
delen bij schaderegelingen
waarmee de jongeren te maken
kunnen krijgen na vernielin
gen. Na een voorbereidingspe
riode waarin alle betrokkenen
werden gcinform erd en
waarin voorlichtingsmateriaal
voor politie, ouders en 'Halt
cliënten' werd gemaakt, ging
het project in januari 1992
goed van start Op basis van de
landelijke cijfers verwachtte
men in één jaar ongeveer hon
derd kinderen op deze manier
een lesje te leren Het werden
er 132
Wie in Amersfoort of omgeving
door de politie betrapt danwel
gepakt wordt na het plegen van
vandalisme, komt op het bu
reau terecht. Voor jongeren
tussen de 12 en 18 jaar bestaat
de mogelijkheid om 'Halt
klant' te worden. Dit is afhan
kelijk van het delict, de opstel
ling van de dader en zijn ou
ders en niet in de laatste plaats
de hulpofficier van Justitie.
Deze laatste bepaalt of tradio-
nele strafvervolging door Jus
titie is te voorkomen met een
alternatieve straf. Deze kan
bestaan uit werkzaamheden en
het vergoeden van de aange
richte schade.
Halt heeft daarvoor contac
ten met de dader, de benadeel
de (vaak de gemeente maar dat
kan ook een particulier zijn),
de politie en Justitie De laatste
instantie bepaalt of de voorge
stelde straf overeenkomstig
het rechtsgevoel is Het aantal
strafuren is minimaal vier,
maximaal 20 uur Wie voor de
tweede keer 'Halt-klant' is,
kan op een dubbele straf reke
nen.
Dick van Breda is de sleutel
figuur bij het Haltproject zoals
die vanuit Amersfoort wordt
gecoördineerd. Hij ontvangt de
jongeren op zijn bureau voor
een eerste gesprek Zij hebben
dan al op het politiebureau ge
zeten. Ze hebben bekend Men
weet dat ze in aanmerking ko
men voor Halt, omdat ze nog
niet eerder (of hooguit één
keer) met de politie in aanra
king zijn geweest. De aange
richte schade mag niet hoger
dan 1500 gulden per persoon
zijn. En hun ouders en zij
moeten wel wat voelen voor
een alternatieve straf, waarbij
een strafblad voorkomen
wordt.
Dick van Breda praat ook
met de ouders ,,De meeste ou
ders stemmen zonder meer in
met de straf die we voorstellen.
Waar ik mee te maken krijg
zijn kinderen uit alle lagen van
de bevolking. Geen kleine cri
minelen die welbewust op stap
gaan om rottigheid uit te halen.
Veelal knapen en meiden die in
een grote groep ineens op een
idee kwamen of even wilden
laten zien wat zij wel durfden."
Voor jongeren die in een groep
wat uithaalden, geldt een leef
tijdsgrens tot 21 jaar
In het afgelopen jaar pratte
Dick van Breda met 124 jon
gens en 8 meiden. Slecht één
daarvan had niet de Neder
landsenationaliteit. De gemid
delde leeftijd was 14 jaar en
negen maanden. Tesamen heb
ben ze 1111 uren gewerkt en
54.024,20 gulden schadever
goeding betaald.
Een alternatieve straf is geen
lichte straf. Wie gepakt is voor
openlijke geweldpleging, ver
storen van de rust, grafschen
nis, brandstichting waarbij
opzet op grond van leeftijd
moeilijk te bewijzen is. dieren
mishandeling, vernieling, bal
dadigheid, dronkenschap,
vuurwerk ontsteken of een
voudige mishandeling, moet
boeten. Net als wie betrapt is
met een katapult of luchtbuks
of zich misdragen heeft bij of in
het openbaar vervoer
Veelal kiest Dick van Breda
werkzaamheden die te maken
hebben met de overtreding.
Graffiti verwijderen is moei
zaam en zwaar werk. „Na twee
maal acht uur boenen, is de
branie er wel af De spieren
doen zeer en ze zijn moe, heel
moe", weet hij als 'slavendrij
ver' en 'opzichter'. Hij is streng
zonder gevoelloos te zijn. Aan
moedigen en prijzen horen net
zo bij controle als ze aan het
werk houden.
De straf is openbaar. Wie ra
men beklad heeft van een
school loopt kans alle ramen
van binnen en buiten te moeten
poetsen onder schooltijd. De
opmerkingen van medescho
lieren zijn daarbij te verwach
ten. Maar weinigen blijken met
de boeteling te doen te hebben.
Waarmee men hoopt dat de
straf een preventieve werking
heeft, niet alleen voor de dader
maar ook voor een ieder die
hem het zweet van zijn gezicht
moet wissen.
Halt lijkt te helpen Van de
130 klanten die in het afgelo
pen jaar in Amersfoort en
vooral ook Leusden hun open
bare 'terechtstelling' moesten
ondergaan, waagden maar
weinigen het voor een tweede
keer. In algemene zin durft po-
litievoorliehter Henk te Roller
geen uitspraken te doen ,,Het
recente oudjaar was veel rusti
ger dan het jaar daarvoor. Dit
kan komen doordat de ergste
raddraaiers via hun Halt-
straffen voldoende geleerd
hebben. Maar Halt is niet het
enige middel waarmee we van
dalisme proberen te bestrijden
We krijgen signalen dat ook de
graffiti hier en daar wat min
der wordt. Een witte muur
blijft vaker wit.
,,Maar daarmee is het pro
bleem nog lang niet opgelost.
Er zijn steeds weer kinderen
die het ook eens willen probe
ren. Of we iets van de uitstra
ling van het Haltproject mer
ken blijft moeilijk om vast te
stellen."
Opvallend veel 'klanten'
kwamen uit Leusden. 51 tegen
22 uit Amersfoort. Deze hoge
opkomst wordt vooral geweten
aan de alertheid van het korps.
Vernielingen en 'fikkies sto
ken' werden seFieus aange-
doorgestuurd Slechts een ou
derpaar stemden niet in met
een alternatieve straf
Vooral scholen werden
pakt. Na verhoor op het poli
tiebureau zijn hele groepen
schoongemaakt, maar ook de
gemeentereiniging kreeg er een
aantal hulpkrachten bij om
straatvuil te verwijderen In
totaal moesten zij 22 065 gul
den vergoeden aan de ge
meente en 14.064,86 aan parti
culieren. In vergelijking tot
Amersfoort waar slechts 699
gulden vergoed is aan de ge
meente en 7421,86 aan parti
culieren Maar daar werden in
verhouding meer vandalen ge
pakt na vernielingen van au
to's, terwijl in Leusden vooral
Graffitty bestraft is
Leusden staat met 519 ge
werkte alternatieve strafuren
veruit op de bovenste plaats In
Amersfoort telden men er 198.
in Baarn 126, Bunschoten 44,
Eemnes 128, Soest 80 en in
Woudenberg 16
Wie straf kreeg in het kader
van het Halt project mocht een
paar vragen beantwoorden
waarmee politie en gemeente
een idee wilden krijgen met
wat voor jongeren ze te maken
kregen en waarom ze gedaan
had wat ze deden
Ruim de helft van de klanten
had geen zin om het achterste
van hun tond te laten zien. Zij
vulden de vragen niet of on
volledig in.
Uit de antwoorden blijkt in
ieder geval dat de meeste een
LBO opleiding genoten, direkt
gevolgd door de andere
schooltyoen. Aangezien bijna
40% van alle Nederlandse
scholieren een LBO opleiding
volgt is deze uitslag niet op
vallend. Misschien is het op-
vallenders dat 11 VWO leerlin
gen (8% van de Nederlandse
scholieren) en 22 Havo leerlin
gen tegen 44 LBO en 33 MAVO
leerlingen zich misdroegen
De meeste begingen hun
overtreding uit verveling, om
mee te doen in de groep (de
hoogste score) of om de span
ning. Slechts drie deden het uit
kwaadheid en vier onder in
vloed van alcohol. Met drugs
en soft-drugs had slechts een
enkeling te maken. Van de 20
deelnemers uit Amersfoort
vonden er 14 dat er in hun ge
meente niet genoeg voor hen te
doen is Van de 37 uit Leusden
vonden 20 dit ook.
DE GLIND/ACHTER-
VELD - Met het afscheid
zondag (25 april) van ds.
Hans Procee sluit de ge
reformeerde kerk De
Glind/Achterveld een
tijdperk af. Procee is de
laatste predikant ge
weest, die tevens geeste
lijk verzorger was van
Jeugddorp De Glind.
Procee, die sinds september
1988 in De Glind 'stond', ver
trekt naar Hardeganjp, een fo
rensendorp vijf kilometer ten
oosten van Leeuwarden. .,Een
jonge dynamische gemeente,
die met een oecumenische in
stelling op weg is naar de kerk
van morgen," typeert de nieu
we pastor de ruim 1.000 gere
formeerden die hij onder zijn
hoede krijgt. Gereformeerd
Hardegarijp is in een vergevor
derd stadium samen op weg
met de plaatselijke hervorm
den, hetgeen Procee bijzonder
aanspreekt
In De Glind had hij nog wel
enkele jaren willen blijven, zij
het niet tot aan zijn emeritaat,
zegt Procee. Fusieplannen van
Jeugddorp De Glind hebben de
verhuizing naar elders ver
sneld Procee moest kiezen: öf
een volledige functie als
geestelijk verzorger in de
jeugdhulpverlening öf een 'ge
woon' predikantschap, terwijl
gereformeerd De Glind/Ach
terveld niet meer zou kunnen
bieden dan hooguit een halve
werkweek De ontkoppeling
van zijn twee taken bracht
Procee tot een keuze voor de
kerk', omdat ik meen dat ik
met mijn ervaring meer op
mijn plaats ben in de kerk".
Voordat hij naar De Glnd
kwam was Procee gerefor
meerd predikant 'op Wierin-
gen' en voorganger van een
evangelisch-gereformeerde
Nederlandse emigrantenge
meente en missionair toerus
tingspredikant in Brazilië. ..In
De Glind hebben we met ple
zier gewerkt De Glind was een
van de weinige plaatsen in Ne
derland waar we hadden kun
nen acclimatiseren na ruim
twaalf jaar Brazilië We heb
ben hier alle gelegenheid ge
kregen om weer in Nederland
te aarden en onze weg te vin
den."
Procee staat 'een open kerk
voor. ,,Ik ben steeds gericht op
de kerk buiten de kerk niet
met verlating van de kerk.
maar met medeneming van de
kerk. De cruciale vraag is hoe
een kerkelijke gemeente meer
betrokken kan zijn bij de ge
hele gemeenschap waarvan zij
een onderdeel is," zei de Glind-
se predikant in een eerder in
terview met de Barneveldse
Krant .,Het gaat in de kerk
niet om gereformeerd zijn,
LEUSDEN - Een Leusdense
tuinier, die woensdagmiddag
aan het werk was in de tuin van
zijn ouders aan de Arnhemse-
weg, keek omstreeks 12.30 uur
vreemd op toen achter het huis
een hem onbekende vrouw op
dook. De vrouw vroeg de man
of hij kippen te koop had en
verdween toen hij ontkennend
antwoordde. Later bleek het
huis doorzocht te zijn. Er
wordt echter niets vermist De
vrouw was naar schatting 25-
30 jaar oud, was circa 1.60 me
ter groot en had donker haar.
Ze vertrok in een oude, bruin-
gekleurde auto.
LEUSDEN - De Maanweg zal
in de nacht van zondag 25 april
en maandag 26 april tussen
23.00 en 07.00 uur ter hoogte
van de spoorwegovergang met
de Ponlijn voor alle verkeer
zijn afgesloten in verband met
werkzaamheden.
LEUSDEN - Op Tarweland
hebben surveillerende agenten
twee jeugdige knaapjes op he
terdaad betrapt, toen ze pogin
gen deden een houten brug
getje in de brand te steken. Het
vuur kon door de agenten zelf
gedoofd worden. De ouders
van de dadertjes zijn ingelicht
en de knapen zelf zijn door de
sterke arm der wet bestraffend
toegesproken.
maar om heil en heling, om
christen zijn in de wereld van
vandaag. Christenen geven, als
het goed is, in het leven van
elke dag vanuit de christelijke
inspiratie gestalte aan het rijk
van vrede en recht en heil
waarnaar wij op weg zijn."
Tijdens zijn verblijf in De
Glind heeft Procee mede lei
ding gegeven aan de renovatie
van het kerkgebouw aan de
Postweg, dat geschikt is ge
maakt als multifunctionele
ontmoetingsruimte. De oecu
menische contacten met de St
Jozefparochie in Achterveld
zijn voortgezet en uitgebouw
Daarnaast had Procee zij;
plaats in de regio: als geregel;
voorganger in kerkdiensten
onder meer Barneveld, Ren?
woude en Woudenberg en ge
durende twee jaar als voorzit
ter van de classis Nijkerk va
de Gereformeerde Kerken j
Nederland.
De afscheidsdienst zonda
begint om 10.00 uur. Het them
is 'Het laatste woord zal 'vreci:
zijn naar aanleiding van Jo
hannes 20. De preek zal onde
meer gaan over vrede als gav>
en als opgave, zegt Procee
LEUSDEN - De families Lammers, Kamping, Houtveei
Frauenfelder en Van Vugt zijn de winnaars geworden van de 'R
Ra-Rollade' actie van Keurslager Fred Timmer in De Biezci
kamp De actie werd zaterdag 10 april door de Paashaas aan k
winkelend publiek gepresenteerd. De winnaars kregen hun pn,
dinsdag uit handen van de Keurslager zelf overhandigd, (folt
Hans Verhorst)
LEUSDEN - Sportaccommo
daties op het Burgemeester
Buiningpark zijn in de nacht
van woensdag op donderdag
het mikpunt geweest van in
brekers.
In zwembad Octopus ver
nielden onbekenden een Ther-
mopane-ruit om binnen te ko
men. In het zwembad sneuvel
de tevens een ruit van een tus
sendeur. Het is nog niet bekend
wat er wordt vermist.
In dezelfde nacht sneuvelden
bij de kantine van Roda twee
ruiten. Er is op dit moment nog
geen aangifte gedaan, zodat
nog onbekend is of de daders
ook binnen zijn geweest. Sur
veillerende agenten troffen bij
de tenniskantine een open
staand venster aan De politie
houdt er rekening mee dat ook
dat op het conto van inbrekers
moet worden geschreven.
Bij een inbraak in de kantine
van de duivensport vereniging
hebben onbekenden het afge
lopen weekeinde voornamelijk
veel schade aangericht,
werden twee ramen verniel
alsmede traliewerk voor i
vensters. Binnen werd gla
werk kapot gegooid en ander
zins vernielingen aangend "j
Daarnaast verdwenen tv
geluidsboxen.
Bij de tennishal aan de Grc
ne Zoom hebben onbekendi
maandag een stoeptegel do
een venster gegooid. Omdat i
alarminstallatie afgmg, zijni
daders vermoedelijk op
vlucht geslagen.
April 1993 wil zich dui
delijk bij de toppers voe
gen. Tot en met zondag be
droeg de gemiddelde et-
maaltemperatuur in de
Bilt 9.8 graden en met een
flinke einspurt kan daar
nog wat bijkomen Nor
maal scoort de grasmaand
volgens de tabellen van
1961 tot en met 1990 8 gra
den precies. Op ons lande
lijk instituut werd maan
dag met 20.9 graden de
vijfde warme dag in de
boeken opgetekend, geen
historisch wapenfeit, want
in de aprilmaand van 1952
werden er maar liefst 11
geregistreerd. In 1946 wer
den 8 dagen met 20 graden
of meer geboekt en moge
lijk is dat jaar nog te klop
pen. Koploper is nog altijd
1987 met 10.7 graden als
etmaalgemiddelde, maar
gelet op het geringe aantal
dagen dat we nog voor de
boeg hebben, is die score
wellicht onhaalbaar. De
luchtdrukverdeling blijft
tot aan het weekeinde na
genoeg ongewijzigd, zij het
dat de hogedrukinvloed
geleidelijk wat groter
wordt. Dat geeft dan ein
delijk ook wat opwarming
te zien in de kustgebieden,
want daar is men er de af
gelopen dagen zeer be
kaaid afgekomen Eerder
deze week bleef de thermo
meter in die streken ver
achter bij ons gebied, waar
het 21 23 graden werd.
De zon werd nogal eens
getemperd door wat hoge
re bewolking, veroorzaakt
door verzwakte fronten die
bij ons in de buurt lagen.
Gisteren blies de depressie
de aftocht onder pressie
van drukstijgingen van
Schotland tot over Scandi
navië. Een koufront werd
naar het zuiden terugge
floten, waardoor de wind
bij ons naar het oosten tot
noordoosten draaide.
Hiermee werd geleidelijk
warmere lucht aange
voerd, waarin het maan
dag in het oosten van
Duitsland al flink warm
werd. Het kwik wees in
Berlijn 28 graden aan, ook
in het zuiden van Scandi
navië draait de voorzomer
op volle toeren Veel sta
tions gaven 25 a 26 graden
door, de grens waarop wij
mogen spreken van een zo
merse dag. Het warme
lenteweer zet zich ook
voort tot op de Koningin
nedag, waarbij het nog te
ver weg is om een droog-
weer garantie af te geven
Maar thermisch zit de zaak
wel snor, want een scherpe
afkoeling lijkt niet waar
schijnlijk. Terwijl wij een
voorproefje van de zomer
krijgen voorgeschoteld,
komt het m zuidelijk Euro
pa met bakken uit de lucht.
De depressie zorgde vooral
in noordelijk Spanje voor
plensbuien en er werden
hoeveelheden van meer
dan 50 mm in een etmaal
afgetapt. Nu kan dat daar
weinig kwaad, want elke
millimeter is meegenomen,
zeker als de zomer weer
verzengende hitte brengt
De tweede tien-daagse pe
riode van april verliep ta
melijk warm. De gemid
delde etmaaltemperatuur
bedroeg in Leusden 9.7,
ruim een graad boven de
normale waarde Er viel
bijna 26 mm neerslag,
voornamelijk veroorzaakt
door de regenval op zon
dag 18 april, toen werd er
in Leusden 23.5 mm afge
tapt, in Achterveld 23. In
totaal is er in Achterveld
nu 47 mm gevallen en als er
tot en met de Knoningin-
nedag geen neerslag meer
bij mocht komen, wordt
ook april iets aan de droge
kant. Normaal moet er
ongeveer 51 mm in de re
genmeters belanden.
De kans dat de Pinkster
bloem ook werkelijk tij
dens de Pinksterdagen in
bloei staat, is uiterst ge
ring. Alleen wanneer die
dagen vroeg in het voor
jaar vallen en het voorjaar
niet al te zacht is geweest
kan het wel gebeuren. Re
gel is dat de bloem met
Pinksteren allang is uitge
bloeid
Vroeger was de Pink
sterbloem een algemene
plant van hooi- en graslan
den, maar daar is tegen
woordig geen plaats meer
voor andere planten dan
gras. We moeten ze nu
langs de slootkanten en in
de wegbermen zoeken,
mits die bermen niet te
droog zijn; ze houden erg
van een vochtige onder
grond. De bloemen zijn
eerst zachtlila van kleur en
tijdens de verdere bloei
worden ze bleker Er komt
een ondersoort voor, een in
alle delen wat forsere
plant, waarvan de
bloemkleur meer neigt
naar wit en die vooral in
moerassige gebieden te
vinden is Ze zijn echter
lang niet altijd duidelijk
gescheiden omdat er nogal
wat kruisingen voorko
men.
Uit de twee kleine ho-
ningklieren aan de basis
van de bloem scheidt de
plant rijkelijk nektar af zo
dat ze veel door insekten
worden bezocht Bij de
zaadvorming strekt de
stengel zich en staan de
lange hauwen van de
bloemsteel afWanneer een
hauw rijp is springt deze
van onder naar boven open
en worden de zaden ver
weggeslingerd.
Naast de voortplanting
door zaad kan de plant
zich ook vegatief, door
middel van broedknoppen,
vermeerderen. Die broedk
noppen bevinden zich op
de hoofdnerf van de onder
ste bladeren, vormen wor
teltjes en na vergaan van
het blad worden het zelf
standige planten.
De etherische olie, die in
de bloem voorkomt, werd
vroeger gebruikt als mid
del tegen krampen. De jon
ge bladeren werden, van
wege hun hoog vitamine C
gehalte, in het voorjaar als
groente gegeten, als welko
me aanvulling op het vita-
mine-arme voedsel tijdens
de winter. Om dezelfde re
den was het een gewild
middel tegen scheurbuik
De plant is namelijk nauw
verwant aan de Waterkers,
die als middel tegen
scheurbuik wereldfaam
geniet. In sommige streken
heet de Pinksterbloem ook
wel Weidekers.
De Pinksterbloem wordt
soms gebruikt als gast-
plant door de Oranjetip,
een klem vlindertje, waar
van het mannetje gedeel
telijk oranjegekleurde
voorvleugels heeft. De
vrouwtjes, die de oranje
tippen missen, leggen hun
felgekleurde eitjes bij
voorkeur op Look-zon-
der-look, maar bij gebrek
daaraan wordt ook wel ge
noegen genomen met de
Pinksterbloem.
G. van Leeuwen
- iPnSAiTE.atM-ocM
