Ruzie tussen gemeenten over bodemsanering
Leusder Krant
Het weer in
Vormcrisis
VNG moet 'strijdende' partijen scheiden
Sloopboxen
Uitzondering
ft
Woensdag 14 juli 1993
Pagina w
De vervuiling van het
voormalige woonwa
gencentrum aan de Mid-
delhoefseweg is de aan
leiding geworden van
een heuse 'rel' tussen de
verantwoordelijke ge
meenten. De vraag is
namelijk wie de schoon
maak van de vervuilde
grond moet gaan beta
len. Het gaat om een be
drag van bijna vijf mil
joen gulden (prijspeil
1989). De betreffende
gemeenten, waaronder
Leusden, kwamen er in
onderling overleg niet
uit. De verdeling van de
kosten speelt daarbij
een belangrijke rol. Ook
het feit dat een groot
aantal gemeenten pas in
een later stadium aan
het Woonwagenschap
Regio Amersfoort zijn
gaan deelnemen is een
oorzaak van de onenig
heid. Leusden vindt dat
eerst geprobeerd moet
worden vast te stellen
voor welk deel van de
problemen de gemeente
verantwoordelijk kan
worden gesteld. De Ver
eniging van Nederland
se Gemeenten is ge
vraagd te bemiddelen,
maar de gemeenteraad
vindt wel dat Leusden
gehoord moet worden.
Een terugblik op de nu
ontstane situatie.
Op het terrein aan de Mid-
delhoefseweg wordt in
1963 een regionaal woon
wagencentrum gebouwd
met 76 standplaatsen met
'eenvoudige voorzienin
gengebouwtjes'. Ook
wordt er een paardestal
gebouwd, een clubgebouw
voor maatschappelijke en
sociaal-culturele activi
teiten, een centraal dou
chegebouw, een kantoor
voor de beheerders, een
tweetal sloopboxen en te
vens een betonnen werk-
brug voor autoreparaties.
Verder is er een sportveld
voor eigen sportieve acti
viteiten en zijn de stand
plaatsen verhard met klin
kers.
Het ministerie van
Maatschappelijk Werk fi
nancierde door jaarlijkse
bijdragen de bouw en ex
ploitatie; het betaalde het
personeel en gaf jaarlijks
een bijdrage voor sociaal-
culturele activiteiten. Het
beherende personeel was
in dienst van de gemeente
Amersfoort, terwijl de
welzijnswerkers voor een
particuliere welzijnsin-
stelling voor woonwagen-
werk werkten.
LEUSDEN - 'Leusden moet
gehoord worden in het conflict
over het saneren van een voor
malig woonwagencentrum in
Amersfoort'. De gemeenteraad
ging onder die voorwaarde ak
koord met een arbitragevoor-
stel, dat aan de Vereniging van
Nedelandsc Gemeenten (VNG)
zal worden voorgelegd. Inzet
van het probleem is de noodza
kelijke bodemsanering van het
voormalig woonwagencen
trum aan de Middelhoefscweg.
Het bestuur van het Woonwa
genschap Regio Amersfoort is
er in overleg met de verant
woordelijke gemeenten niet
uitgekomen. Andere gemeen
teraden moeten zich nog uit
spreken over de bemiddeling
van de VNG.
De Heidemij onderzocht in
1989 het terrein. Daarin wordt
gemeld dat er op het terrein
verontreiniging is aangetrof
fen. Een jaar eerder schrijft de
gemeente Amersfoort nog aan
de gemeente Soest dat er 'van
bodemverontreiniging nau
welijks of geen sprake is'. In
die brief worden twee onder
zoeken aangehaald (in '83 en
'86) 'Conclusie van beide on
derzoeken is dat er geen sprake
was van verontreiniging van
het grondwater. Op een zeer
beperkt aantal plekken werd
slechts een geringe hoeveel
heid olie in de bovenlaag ge
constateerd'
Amersfoort had dus tot be
gin 1988 geen enkel benul van
de ernst en de omvang van de
vervuiling. (De andere ge
meenten uiteraard ook niet,
omdat Amersfoort de eigenaar
van de grond is.) Terwijl in
twee eerdere onderzoeken al
wel melding wordt gemaakt
van een lichte verhoging van
zware metalen (met name
lood), van olie en polycyclische
aromaten. De Grontmij advi
seert in haar rapport in 1983 de
bodem om de twee jaar te con
troleren, omdat 'sloopactivi-
teiten potentieel bodemver-
ontreinigend zijn'.
In '85 en '87 worden er echter
geen onderzoeken gedaan, om
dat de verhuizingen naar klei
ne centra toen in volle gang
waren. Daarmee waren ook de
slopers verdwenen, aldus het
schap.
Begin jaren zeventig wordt
er vanuit het schap al op aan
gedrongen een centrale sloop-
voorziening elders in te rich
ten. Bodemverontreiniging
was toen de reden nog niet,
maar het leefmilieu en het ima
go van het centrum leed schade
door de sloopwerkzaamheden.
Het is toen bij woorden geble
ven. De gemeenschap zit nu
opgescheept met een aanzie-
nelijke vervuiling.
Woonwagenkamp
Het Woonwagenschap Regio
Amersfoort was een gemeen-
Wie gaat de schoonmaak van het voormalige woonwagencentrum aan de Middelhoefseweg betalen? De verantwoordelijk gemeenten
hebben de VNG om bemiddeling gevraagd (foto: Hans Verhorst)
Leusden heeft vijf jaar
lang niet meegedaan met
de regeling van het Woon
wagenschap Regio
Amersfoort. Zij wilde wel
een vijftal woningen in de
regeling op laten nemen,
maar geen standplaatsen.
Leusden voldeed met dit
tw
Za
dei
de
alternatief niet aan de jj*
Woonwagenwet. Tijdens taf
de beslissende onderhan- ve]
delingen tussen de deelne- kai
mende gemeenten haakte z0,
de gemeente Leusden in
1976 af. In oktober 1981 j
ging zij alsnog akkoord ?p(
met de aanbieding van 'fe
standplaatsen. Tot op de
dpg van vandaag moet de m
eerste woonwagen zijn 5ja
standplaats in de gemeente jja.
Leusden nog krijgen. -
op
lOi
De zomer van 1993 is een tik
keltje in de lappenmand be
land Het lijkt wel alsof het
meeste kruit al is verschoten in
de voorzomer, toen het met de
warme sferen niet op kon.
'Vooral april was een regel
rechte topper. De bovenlucht
was de laatste dagen snipver
kouden en dat was merkbaar
aan de produktie van buien,
ook met onweer. Boosdoener
van de onstabiliteit was een
depressie, die in het afgelopen
weekeinde uitdiepend van
Schotland op reis ging naar de
westkust van Noorwegen. De
depressie dobberde maandag
nog altijd rond. in de Noorse
wateren en liet later op de dag
de wind wat aantrekken, zodat
het voor het gevoel frisjes was.
Gisteren draaide de stroming
naar west tot zuidwest en dat
werd veroorzaakt door een sto
ring, die via de Britse Eilanden
naderbij kwam.
De kans op nattigheid werd
vandaag wat groter, toen de
fronten naar berekening dicht
in de buurt lagen. Hiermee
wordt aangetoond dat de hui
dige zomer in een vormcrisis
verkeert, want de hogedrukge-
bieden laten het bij ons hele
maal afweten Er zijn wel twee
bolwerken op de weerkaart te
vinden, maar die opereren op
grote afstand. Een krachtig ho-
gedrukgebied heeft zich ge
nesteld in het hoge noorden
van Europa, waardoor het met
name in Finland een flink stuk
warmer is geworden, een ander
systeem bedient het zuiden van
Europa met zomerweer. Zo
lang geen van beide druksyste-
men besluit tot ingrijpen in
onze weerzaken blijft het wis
selvallige patroon gehand
haafd. In de tweede weekhelft
'wordt het wel zachter, maar
het blijft storingsgevoelig. Een
groot deel van west- en midden
Europa is nu in koele sferen
gedompeld. Ook in Frankrijk
wijst het kwik lage waarden
aan voor de tijd van het jaar
De komende week is van groot
belang voor de verdere weers
ontwikkelingen in de zomer
van dit jaar. Ten eerste nadert
de nieuwe maan en wel op
maandag, ten tweede komen
we in de periode van de Honds
dagen. Tel daarbij op dat ook
Sint Margriet op het program
ma staat en onze voorouders
zouden gespannen de gang van
schappelijke regeling van de
gemeenten Amersfoort, Baarn,
Bunschoten, Doorn. Eemnes,
Hoevelaken, Leusden, Soest en
Woudenberg. Het schap is in
middels opgeheven en vanaf 1
januari 1990 wikkelt het de fi
nanciële zaken af die betrek
king hadden op investeringen
van standplaatsen. Alleen voor
de problematiek rond de sane
ring van het terrein aan de
Middelhoefseweg is nog geen
goede oplossing gevonden.
De sanering vam de grond is
nu een zuivere financiële
kwestie geworden In tijden
van bezuinigingen wil elke ge
meente, als het kan, zo min mo
gelijk betalen. In 1989 werden
de kosten van de schoonmaak
op bijna 4 miljoen gulden ge
raamd. Als we de kosten van
een huidige sanering op vijf
miljoen gulden stellen, dan zou
Leusden ruim een half miljoen
gulden moeten betalen; net als
Baarn. De berekening is vol
gens een door het Woonwagen
schap gehanteerde verdeel
sleutel.
Amersfoort zou bijna de
helft moeten gaan betalen. Het
bedrag voor de gemeente Soest
zou uitkomen op 850.000 gul
den. Bunschoten/Spakenburg
komt uit op een bedrag van
375.000 gulden en Doorn en
Woudenberg zouden ruim twee
ton moeten bijdragen. Ten
slotte zouden Eemnes en Hoe
velaken rond de 150.000 gul
den moeten bijpassen.
Dat Amersfoort, als grootste
gemeente en eigenaar van de
grond, ook het meest moet be
talen lijkt allezins redelijk
Andere gemeenten beroepen
zich op het feit dat zij niet van
af het begin hebben deelgeno
men bij het gebruik van het
terrein. Het probleem is dat
niet goed is na te gaan onder
wiens verantwoording de ver
vuiling is ontstaan. Leusden
vindt dan ook dat eerst gepro
beerd moet worden vast te
stellen voor welk deel van de
problemen de gemeente ver
antwoordelijk kan worden ge
steld.
Woonwagenkamp
Voor de start van het woon
wagencentrum moeten we te
rug naar 1948. In februari van
dat jaar nam de gemeeteraad
van Amersfoort het besluit het
terrein aan de Middelhoefse
weg in te willen richten als
woonwagencentrum. Toen-
dertijd werd het 'centrum' nog
gewoon omschreven als 'woon
wagenkamp', maar het woord
'kamp' heeft in de loop der ja
ren een nagatieve bijklank ge
kregen. Ook in het begin van de
jaren zestig sprak men nog
zonder gêne over het woonwa
genkamp.
Volgens het secretariaat van
het Woonwagenschap moet het
huidige terrein tussen 1948 en
1951 zijn ingericht, omdat in
dat laatste jaar -in officiële
stukken sprake was van 'het
voormalige woonwagenkamp
aan de Nijverheidsweg'. In
1959 gaan de gemeenten
Amersfoort, Doorn en Soest
samenwerken. Zij besluiten
het centrum in 1963 opnieuw
in te richten (zie kader). Zij
hopen zo te kunnen voldoen
aan de subsidie-voorwaarden
voor een regionaal woonwa
gencentrum.
Vanaf datzelfde jaar nemen
ook de andere gemeenten
(Baarn, Bunschoten, Eemnes,
Hoogland. Leusden en Wou
denberg) deel aan de nieuwe
regeling, waarin de instand
houding van een regionaal
centrum wordt geregeld. De
Gedeputeerde Staten van
Utrecht keuren de raadsbe
sluiten goed. Hoevelaken
wordt in die stukken wel steeds
genoemd, maar een afschrift
van het raadsbesluit ontbreekt
m het archief van het Woonwa
genschap. Formeel bestond de
regeling door raadsbesluiten
en goedkeuring van GS eigen
lijk alleen tussen Amersfoort,
Doorn en Soest.
Koninklijke goedkeuring
bleef voor het Woonwagen
schap Regio Amersfoort echter
uit, omdat er in de regio meer
Woonwagens waren dan stand
plaatsen. Volgens secretaris
Peters van het Woonwagen
schap was er die tijd al sprake
van zo'n 90 tot 100 wagens.
Terwijl het centrum slechts
plaats had voor 7 6 wagens ive(
gin jaren zeventig kwam ^e,
noodzaak van een goedgekf 13
de gemeenschappelijk regel
steeds vaker naar voren
no
Ander beleid *i
de
In Den Haag was het nu
terie van Maatschappe
Werk, verantwoordelijk
het woonwagenbeleid, ine
dels opgegaan in het mimst*
van CRM (Cultuur, Recrati;
Maatschappelijk werk). D-: }j<
mee was het ook tijd voor
ander beleid. Naast het
centrum in Amersfoort
plaatsen) moesten er ook
80 plaatsen over de andere
meenten worden verspr
Pas in december 1978 word
regeling koninklijk go«
keurd en wordt het Woon
genschap Regio Amersfe
een rechtspersoon.
Het schap heeft tot 1989
functioneerd. Het oude re
nale centrum was toen deff
tief opgeheven. Het beleid
de overheid was en is
seerd op kleine 'kampjes' oc
integratie mogelijk te mak<
Het bestuur heeft teverg*
gezocht naar een oplos;
voor de sanering van het
trum. Het heeft de VNG nu
vraagd te bepalen 'in wi
mate het Woonwagensd
verantwoordelijk is voorde
neringskosten'. Het advies
de VNG zal als bindend moe
worden beschouwd. Het
ste woord is hierover nog
gesproken
iij
ra
lar
iet
Sj<
Hei
!e
oo
t"i
:o
ie'
;v
r*
nl
)oi
19.1
ftp
i.:
'lo
8.-
Frits Schoenms m
0.1
Klissen kennen we in ver
schillende soorten, maar
die in onze omgeving voor
komen zijn meestal de gro
te - en de kleine klis Alle
soorten lijken echter zo
veel op elkaar dat we het
vaststellen van de soort
maar aan botanici over
zullen laten.
Aangezien de verschil
lende soorten op dezelfde
standplaatsen voorkomen
en er vaak bastaarden ont
staan, is het zelfs voor hen
geen gemakkelijke taak.
Klissen zijn forse plan
ten van 1 tot V/2 meter
hoog, waarvan de onderste
bladeren zeer groot wor
den Die bladeren zijn bij
na even lang als breed,
naar boven toe aan de
plant worden ze kleiner.
De bladeren zijn groen aan
de bovenzijde, aan de on
derzijde grijs en behaard.
De blauwachtig-rood ge
kleurde bloemen vormen
een tuilachtige bloeiwijze
en de bloeitijd valt van juli
tot september.
We treffen de klissen in
het algemeen aan in weg
bermen, op braakliggende
grond en in lichte bossen.
De vruchten van de klis
werkende stoffen en werd
gebruikt tegen vele ziekten
en kwalen, onder meer
chronische huidziekten,
rheuma, jicht en syfilis
Maar het meest bekend is
het gebruik van de wortel
tegen schilferende hoofd
huid en als haargroeimid
del.
Dat dit al een oud middel
is weten we omdat Plinius,
die in het begin van onze
jaartelling leefde, de wor
tel voor dit doel vermeld
de, Vroeger werd de wortel
op brandewijn getrokken
als haargroeimiddel en nog
altijd kunnen we bij heren
kappers preparaten aan
treffen die gemaakt zijn
van kliswortel. Ook in de
homeopathie wordt van de
kliswortel gebruik ge
maakt tegen acné, eczeem,
schilferende hoofdhuid en
om de haargroei te bevor
deren.
G. van Leeuwen
zaken gadeslaan Kennen we
niet het gezegde: 'Regent het
op Sint Margriet (20 juli), zes
weken boerenverdriet'? Nu is
de invloed van de maan op het
weer al jarenlang onderwerp
van discussie.
.Wetenschappers houden nog
altijd vol dat de maan nauwe
lijks een rol speelt in de weer-
machinene. Het KNMI is on
langs begonnen met een onder
zoek naar het verband tussen
de maanstanden en het optre
den van stormen Hoe het ook
mag zijn, bewijzen over een
eventuele rol van de maan op
het weer kunnen nog niet wor
den gegeven. De eerste tien da
gen van de maand juli verlie
pen in Leusden nog net iets aan
de warmte kant De gemiddel
de etmaaltemperatuur bedroeg
17 2 graden, tegen ruim 16 gra
den normaal. Van de tien da
gen waren er 6 met een tempe
ratuur van 20 graden of meer.
Op 3 dagen steeg het kwik tot
25 graden of hoger en dan spre
ken we van zomerse dagen Er
viel in Achterveld 23 mm re
gen, het leeuwendeel kwam
voor rekening van maandag 5
juli, toen er in een etmaal 21
mm in de regenmeter beland
de
worden verspreid doordat
ze, met behulp van talrijke
aan de punt haakvormig
gekromde omwindsel
blaadjes, aan de vacht van
dieren en aan de kleding
van mensen <vast blijven
haken. Het tegenwoordig
veel toegepast klitterband
is afgekeken van deze ei
genschap.
Aangenomen wordt dat
de naam klis zijn oor
sprong vindt in het Ger
maanse 'kli', wat kleven be
duidt. De wetenschappe
lijke naam arctium is af
geleid van het Griekse arc-
tos, het weord voor beer.
Men zag in de bloem-
hoofdjes de ruige kop van
een beer
Klissen hebben een dik
ke. vlezige, vertakte wortel
die tot 60 cm lang is. Het is
deze wortel die al eeuwen
lang gebruikt is in de ge
neeskunde Hij bevat on
der andere etherische olie,
looistof en antibiotisch
