„De laatste acht maanden werd
de situatie onhoudbaar"
Snuffelen aan het 'echte werk'
Leusder Krant
Leusdense arts Frank Nobels vlucht
voor het geweld in Zuid-Afrika
Nieuws uit de
verenigingen
aarten
Sruidsshow
ndonesië
)ij De Loupe
)uderen
n bibliotheken
tappenbeurs
Nieuws uit de
verenigingen
Voorlichting
over cv-ketels
Sunday Night
Blues
Spelletjes
avond KPO
Bridgeles
Dansavond
Kleding
inzamelen
Uitslag
kleurwedstrijd
'oensdag 20 oktober 1993
Pagina 5
:HTERVELD - Maandag 25
:tober houdt De Moespot
eer een kaartavond. Deelne-
ers kunnen deze avond kla-
■rjassen en schutjassen. De
invang is om 20.00 uur en de
al gaat open om 19.30 uur.
schrijfgeld is 4,- en ieder-
n is van harte welkom.
CHTERVELD - Maandag 25
ctober is er in De Roskam in
chterveld een grootse bruids-
iow. Er zullen ongeveer 50
•uidsjurken van bruidshuis
izanne uit Ede, in alle soor-
n en maten, aan het publiek
orden getoond. De bloemen
orden verzorgd door bloe-
ïsterij 't Posthuys uit Achter-
;ld en 't Raedhuys uit Barne-
dd, terwijl de bruidsparen
in deze avond zijn gekapt
>or Haarmode Sabina uit
zhterveld De beide schoon-
lidsspecialisten Trees van
aar en Marion Berg uit Ach-
rveld verzorgen de bruiden
bruidegommen. Verder
erken aan deze show mee:
ito Riezebos uit Harskamp,
itieke trouwauto's Van de
roek, drukwerk van boek-
andel 't Hoekje, Horeca be-
rijven Van Uhm uit Achter-
ild, Bakkerij Henry Schouten
et en fraaie bruidstaart en de
abobank Achterveld met hu-
elijksreizen en gezinsverze-
iringen. De avond begint om
00 uur, terwijl de zaal reeds
n 19.00 uur open gaat. Aan
:t einde van de avond wordt
een verloting gehouden on-
de aanwezige bezoekers,
e voorverkoopadressen zijn:
oekhandel Vos 't Hoekje uit
chterveld, Bloemist 't Raed-
uys uit Barneveld en Bruids-
uis Susanne uit Ede. Kaarten
osten 12,50 per persoon.
EUSDEN - Postzegelvereni-
ing De Loupe houdt woens-
27 oktober haar maande-
jkse bijeenkomst. Er zullen
m veiling en verloting gehou-
•n worden waarbij series en
:uke restanten van verzame-
ngen te bemachtigen zijn.
'oor een specialist op het ge-
led van de onafhankelijkheid
an Indonesië en met name de
eriode 1945 - 1950 zal er een
ileiding worden gehouden,
laarnaast zal er een verzame-
ng worden tentoongesteld,
let name verzamelaars van
ederland en de (voormalig)
iverzeese gebiedsdelen zullen
?ze avond hun hun collectie
linnen uitbreiden. De avond
al worden gehouden in De Til,
amersveldseweg 30. Nadere
iformatie over De Loupe en
aar activiteiten is te verkrij-
en bij D. van der Zee (tel.:
11431).
EUSDEN - De bibliotheken
illen van maandag 25 oktober
iten met zaterdag 6 november
indacht besteden aan het jaar
de ouderen. In de beide
ibliotheken in Leusden-Zuid
Leusden-Centrum zullen in
eze periode tentoonstellingen
gericht zijn van boeken en
idere materialen die infor-
atie bevatten over het ouder
orden. Bovendien is er een
irzameling boeken te bezich-
gen rondom het thema 'Wat
vroeger lazen.' Op de
oensdagen 27 oktober en 3
ovember zullen er rondleidin-
ui gegeven worden in de bi-
Üotheek aan de Hamersveld
weg. In deze periode kunnen
plussers bovendien een
ratis abonnement voor drie
aanden aanvragen.
EUSDEN - In Sporthal De
orf wordt zaterdag 23 okto-
fr een poppenbeurs gehou-
De beurs is geopend van
>30 tot 16.30 uur. De entree
draagt voor volwassenen
5,-, 65-plussers betalen ƒ3,-
kinderen tot twaalf jaar
1- Er zullen deze dag dertig
ippenmaaksters aanwezig
ïn die het beste uit hun col-
tties laten zien. Zij werken
nder andere met porselein,
xtielen, was, brooddeeg,
tno en klei. De poppenbeurs
sft een overzicht van de mo-
EÜjkheden die er zijn om zelf
<ppen te maken. De deel-
*msters praten graag over
hobby en geven tips en ad-
'ezen aan beginnende pop-
Enmaaksters. Er zal ook een
5ppendokter aanwezig zijn.
LEUSDEN - Arts zijn in
Zuid-Afrika is niet meer wat
het geweest is. Frank Nobels is
met zijn vrouw Ingrid en zijn
drie maanden oude dochter
Amber, hals over kop gevlucht.
Hij liet het ziekenhuis waar
over hij de leiding had, achter
en verkoos een onzeker bestaan
zonder uitzicht op werk en huis
in Nederland. Bij zijn ouders in
Leusden komt hij op verhaal.
Oude idealen maakten plaats
voor angst. Toekomstdromen
moeten bijgesteld. Verant
woording weegt zwaarder dan
ooit tevoren.
De beelden, ingeprent door
missie en televisie, van de goe
de werken van Nederlandse
artsen bij de zwarte bevolking
van Zuid-Afrika, dienen te
worden bijgesteld. Ogen
schijnlijk klopt alles wanneer
Frank Nobels vertelt over de
omgeving waarin hij tot 1 ok
tober werkte. ,,Het kleine zie
kenhuis staat in Kwazoeloe.
150 Kilometer van Durban, de
dichtstbijzijnde grote stad. De
andere ziekenhuizen staan aan
de ene kant op 20 kilometer
afstand, de andere kant ruim
100 kilometer. Met de tien
buitenklinieken bestreken we
een gebied groter dan de Velu-
we, maar minder makkelijk
begaanbaar. Het ziekenhuis
stond bovenop een heuvel,
midden in de 'bush' Men heeft
daar een riant uitzicht op twee
diepe, prachtig begroeide klo
ven. Het ziekenhuis is omringd
door ronde hutjes met rieten
daken en palmbomen. Wij
woonden op het terrein. Verder
waren er geen blanken in de
buurt. Midden in het achter
land, maar toch met de invloed
van de grote stad voelbaar. We
beschikten over alle moderne
communciatiemiddelen, zoals
televisie en telefoon Al deed
deze laatste het regelmatig
niet. Na dertig kilometer klei
ne weggetjes zat je op de snel
weg naar Durban met winkels
voor alles wat je je wensen kon.
Al was vaak niets aanwezig."
Zijn verhaal zit vol van deze
tegenstrijdigheden waarmee
Zuid-Afrikaners leven. Oer
woud en beschaving, weten
schap tegenover geweld,
apartheid met de mogelijkhe
den van een welvaartstaat
anno 1993, machteloosheid
met respect en dankbaarheid.
Tropencursus
Het verhaal van Frank No
bels, arts en zijn vrouw Ingrid,
verpleegkundige, begint in
september 1989. Het paar heeft
zin in avontuur en de uitdaging
om te werken in vele discipli
nes in Zuid-Afrika. Ze zijn
welkom, want Zuid-Afrika
heeft artsen nodig. Na twee
jaar voorbereidend assistent
chirugie in Leiden gedaan te
hebben en slechts een gedeelte
van de artsen-tropencursus,
krijgen ze een aanbod. Ze spre
ken de taal niet en weten wei
nig van de omstandigheden en
cultuur van het gebied waar ze
heen gaan
Ze vertrekken naar Kwa
zoeloe in dienst van het depar
tement van dit kleine thuis
land, in het zuid-oosten van
Zuid-Afrika, bij Natal. Ingrid
werd hoofd van de kinderafde
ling. Frank kwam te werken
onder de medisch directeur.
Deze Zuid-Afrikaner vertrekt
vrij snel na de aankomst van de
Nederlanders. Frank Nobels
stond er alleen voor. ,,Het werd
een spannende en ontzettend
leerzame tijd. Ik heb veel ge
leerd op medisch gebied. Ik
moest echt alles doen. Van
moeilijke bevallingen, via de
ehbo, chirugisch werk, de ron
des en de administratie." De
144 bedden waren altijd ge
vuld. De ergste gevallen wer
den doorgestuurd naar Dur
ban.
In het gebied, waarin onge
veer 200.000 mensen woonden,
heerst ondervoeding en tb.
Maar de ergste slachtoffers
waren de patiënten met schot
wonden, slachtoffers van zin
loos. geweld en machtsmis
bruik. ,,De laatste acht maan
den werd de situatie ondrage
lijk."
Frank Nobels- „Dit land is
verscheurd door het systeem.
Aan de ene kant is het platte
land met kleine maisveldjes,
waar de vrouwen koeien als
bruidschat opleveren. Aan de
andere kant speelt de invloed
van de grote stad met alle mo
gelijkheden en moeilijkhe
den." Stereo-apparatuur in de
winkels, fabrieksarbeid,
drankmisbruik en dure kle
dingzaken.
„Voor het wissen van je auto
vragen ze 25 gulden per uur. Ze
lopen op schoenen van 200 gul
den door hun dorp. De tegen
stellingen zijn enorm.
Aan de ene kant een slechte
watervoorziening en onder
voeding, aan de andere kant de
mogelijkheden voor een hart
transplantatie."
„Ze willen hebben wat ze
zien en liefst op de makkelijk
ste manier. Ze kunnen van wei
nig leven. De sociale voorzie
ningen zijn in dit westerse geo
riënteerde land groot. Ziekte-
geld, werkeloosheiduitkerin
gen, enzovoorts staan in
schrille tegenstelling tot het
systeem waardoor gezinnen uit
elkaar gerukt worden. De va
ders moeten werken in de fa
brieken in de stad De moeders
moeten hun eten zelf verbou
wen. De vele kinderen worden
daardoor vaak aan hun lot
overgelaten Ze zijn dikwijls
ondervoed of lijden aan tb."
„Het onderwijs is ronduit
slecht. Door het systeem vallen
de sociale netwerken, waarop
de oude cultuur gegrondvest
was, uiteen. Vrouwen verliezen
het respect waarin ze in de
oude samenleving op konden
rekenen. De stabiliserende
factor waar vrouwen voor
Frank Nobels: „De laatste tijd werd de situatie onhoudbaar (foto: Hans Verhorst)
zorgden door de leiding van het
gezin en de zorg voor het dage
lijks leven en de opvoeding is
afgebrokkeld
Ze worden mishandeld, de op
voeding loopt spaak, de kinde
ren gaan hun eigen weg, waar
den vervallen Het apartheids
ysteem werkt burgelijke onge
hoorzaamheid in de hand. Dit
wordt moraal. Niemand weet
meer waaraan hij zich te hou
den heeft
„Het land is vol geweld en
drankmisbruik. Overal zijn
wapens. Steeds opnieuw, hoor
je schieten. Hele gezinnen
mnoord men uit, voor een tele
visie. Misdadigers leven ieder
voor zich. Kinderen terrorise
ren hun ouders, het respect
voor ouderen en de verzor
gingsplicht zijn verdwenen.
Het is een extreem geweldda
dige cultuur geworden."
Moeilijker
In die omstandigheden werd
het werken steeds moeilijker
Frank Nobels. „Ik ging er
steeds van uit dat ieder mens
wat waard is Wanneer ik een
ernstig zieke of gewonde niet
kon behandelen, moest hij naar
Durban. Ik kreeg conflicten
met de chauffeur, die te be
roerd en vaak te dronken was
om zijn werk te doen. Hij be
dreigde mij. Op een slecht mo
ment, nam een Zuid-Afrikaan
se collega een bezoek aan een
buitenkliniek over. Daar werd
veel geschoten en waren altijd
veel schotwonden. De man
werd neergeschoten. Ik heb
moeten vechten voor zijn leven.
Jonge man, drie kinderen,
voorgoed verlamd
„Het motief was doodge
woon roof. Ik besefte dat de
kans dat hij geraakt werd veel
kleiner voor hem was, dan voor
mij Men loopt rond met zware
wapens Niemand is veilig.
Blank of zwart maakte niet
veel uit Een collega verpleeg
kundige werd als buspassagier
geraakt. Haar driejarige
dochtertje overleefde nauwe
lijks een kogel in het hoofd
Haar buurman stierf. De vol
gende dag werd bij ons een
steen door de ruit gegooid.
Daarmee was de maat vol. We
besloten te vertrekken
Aan die vergaande beslis
sing droeg de geboorte van
dochter Anna bij. Nobelds:
„Het geweld escaleerde de
laatste maanden. Ingrid was
toen al in verwachting. Bij mij
was de ziekte van Parkison in
lichte mate vastgesteld. De
spanning verhevigde de ver
schijnselen. De verantwoor
ding voor dit kind droeg bij tot
het besluit."
Van de Zuid-Afrikaanse
autoriteiten kreeg het echtpaar
Nobels alle begrip voor het
overhaaste vertrek. Ze waren
niet de eersten. De Nederland
se ambtenaren werkten minder
mee Ongeacht ritten van 150
kilometer naar Durban en 800
kilometer naar Pretoria, sloot
de ambassade om 12 uur en
leek inschrijving in het pas
poort van de dochter onmoge
lijk. Het lukte toch om binnen
een week te vertrekken.
Nobels: „Het afscheid was
hartverscheurend. De hele
week, grote dikke huilende
zwarte vrouwen op de stoep
met ontroerende afscheidsge
schenken. Veel gehaakte win-
termutsen en truien. De men
sen zijn zo ontzettend hartelijk
en voelen zich zo machteloos.
Het ziekenhuis blijft achter
zonder arts. Hopelijk is iemand
uit Durban bereid, om het ge
bied part-time te bezoeken.
Maar voor de avonden en
weekeinden is er niemand
meer. Ik was zeven dagen per
week aan het werk en 24 uur
per dag oproepbaar."
Zaterdag 2 oktober arriveer
de het gezin Nobels in Leusden.
In het gemeentehuis trof hij
vnendelijke ambtenaren die
hem weinig hoop konden bie
den op een huis Hooguit op een
bijstandsuitkering. Hij is een
Nederlandse vluchteling, die
terugkeerd naar zijn moeder
land. Daar zijn geen regelingen
voor. De kans op werk is, ge
zien de omstandigheden, niet
groot. Zijn droom om ooit
anesthesist te worden heeft hij
opgegeven. Medisch-admini-
stratief is het nieuwe doel Nog
vol van Afrika-ervaringen,
staat Nobels te kijken naar de
Nederlandse samenleving, op
zoek naar een doorgang.
Marianne de Valck
LEUSDEN - Vorige week donderdag werd voor de tweede keer in successie de zogenaamde
'Snuffeldag' gehouden. De dag is bedoeld voor leerlingen uit de hoogste groepen van het Leusdense
basisonderwijs. De deelnemers brengen die dag een bezoek aan bedrijven in Leusden om een indruk
te krijgen wat er op dat gebied in Leusden zoal te koop is. In totaal gingen donderdag 450 leerlingen
op pad. Iedere leerling bezocht drie bedrijven. Ruim veertig Leusdense bedrijven namen aan het
initiatief van de Leusdense serviceclubs Rotary en Lions deel en gooiden hun deuren open om de
scholieren een blik in de keuken te gunnen. Vanwege het slechte weer werden de leerlingen
merendeels per bus naar de diverse lokaties vervoerd. Activiteitencentrum De Korf fungeerde als
zenuwcentrum; daar werden de leerlingen ontvangen en stond tussen de middag een goedverzorgde
lunch klaar De organisatie toonde zich na afloop uitermate tevreden over het verloop van de dag,
die ongetwijfeld vervolgd zal worden. Op de foto's kinderen bij Renault-garage Van 't Klooster en
bakkerij Van de Kletersteeg in Stoutenburg. (foto's: Hans Verhorst)
LEUSDEN - Op woensdag 27
en donderdag 28 oktober orga
niseert het Gasbedrijf Centraal
Nederland voorlichtingsavon
den over cv-ketels. De avonden
zijn bedoeld voor mensen die
hun centrale verwarmingske
tel willen of moeten vervangen.
De voor- en nadelen van de
verschillende typen ketels
zullen op een rijtje worden ge
zet. Iedere bezoeker krijgt een
persoonlijk computeradvies
waarin de schatting van de ver
wachte energiebesparing bij
vervanging van de oude cv-
ketel omschreven staat. De
avonden worden gehouden in
De Korf en beginnen om 20.00
uur. De toegang is gratis Voor
nadere inlichtingen kunnen
belangstellenden contact op
nemen met het Gasbedrijf (tel..
030-483469).
LEUSDEN - Zondag 24 okto
ber is er weer Sunday Night
Blues in de IJsbreker. Dit maal
treedt de bluesformatie 'Bot
tom Line' op. Deze band werd
elf jaar geleden opgericht door
gitarist Lex de Jong. Ondanks
diverse bezettingswisselingen
vormen bassist Adrian Philip-
pi en gitarist Wybe Verhoog al
jaren de vaste kern Onlangs is
Ronald Welgemoed de gelede
ren komen versterken. Hij
speelde ongeveer drie jaar ge
leden nog in De Geut met zijn
voormalige band 'Rebel'.
Naast de traditionele blues
maakt 'Bottom Line' af en toe
wat uitstapjes naar bluesrock
en Rhythm Blues. De zaal
gaat om 20.00 uur open en de
toegang bedraagt 7,50.
LEUSDEN - De Katholieke
Plattelandsvrouwen Organi
satie houdt dinsdag 26 oktober
een spelletjesavond In de bo
venzaal van 'De Kom' aan de
Hamersveldseweg is er gele
genheid om spelletjes te doen
en te kaarten Deelnemers mo
gen zelf spellen meenemen De
avond begint om 20 00 uur.
LEUSDEN - Stichting De
Zuidzij zal donderdag 21 okto
ber voor 55-plussers een brid
geles houden Bij voldoende
deelname zullen nog twaalf
lessen volgen. De les begint om
13.30 uur in de Woelige Hoek
aan de prinses Irenelaan Voor
nadere informatie kunnen be
langstellenden contact opne
men met L. van Kalkert (tel
945628)
LEUSDEN - In restaurant De
Mof zal zaterdag een dans
avond voor alleenstaanden
worden gehouden. De avond
begint om 20.00 uur op de Arn-
hemseweg 95.
ACHTERVELD - Zaterdag 23
oktober zal tussen 10 00 en
14.00 uur bij de kerk in Achter
veld de kledingophaaldienst
van Emmaus aanwezig zijn De
opbrengst komt ten goede aan
de bouw van onderkomens
voor daklozen.
LEUSDEN - De volgende
prijswinaars van de kleurwed
strijd van de jubileummarkt op
de Biezenkamp kunnen dins
dag 26 oktober tussen 12.00 en
12.30 uur hun prijzen afhalen
bij de marktmeester op de
markt
Patty de Vries (2 jaar, De Pir-
ken 19), Rianne Hutten (3 jaar,
Meidoornhof 16), Renée de
Groot (4 jaar, Dinkelw\jk 17),
Paul Beglinger (5 jaar, Veld-
schoren 3), Maartje Veening (5
jaar, Albast 2), Yuki Kuppen (6
jaar, Meidoornhof 30), Jessica
(7 jaar, Maarten Luther King-
school). Touzia (7 jaar, Maar
ten Luther Kingschool), Wieke
Westerveld (8 jaar, Lindelaan
8), Marleen Vrijhoef (8 jaar,
Lijsterbeslaan), Berna van de
Bunt (9 jaar, Kleinhorst 25),
Colinda de Jong (10 jaar, Ros
molenstraat 49)
