Tentharingen van Umefa verdwijnen
overal ter wereld in de grond
Leusder Krant
Leusdens bedrijf marktleider op gebied van campingartikelen
Scharnieren
Groothandel
Guillotinescharen
Woensdag 10 november 1993 Paginal to1
LEUSDEN - De gemeente Leusden, in oppervlakte één van de grootste van de
provincie, is de afgelopen twintig jaar explosief gegroeid. Het aantal
inwoners is met enkele tienduizenden gestegen, waarbij de concentratie heeft
plaatsgehad in het voormalige, charmante dorp Hamersveld.
Maar de dagen van historische herinnering en nostalgie liggen achter ons.
De realiteit van alledag is daar. Bedrijven kwamen en bedrijven gingen. Oude,
sterk op de agrarische wereld gerichte bedrijven maakten plaats voor
moderne industrieën.
Het ondernemersklimaat blijkt gunstig in het snel gegroeide Leusden. De
centrale ligging blijkt in veel gevallen een belangrijke rol te hebben gespeeld
bij de keuze van de plaats van vestiging.
Het bedrij venbestand binnen de gemeente wordt overkoepeld door de
Bedrijvenkring, waarbij enkele tientallen bedrijven zijn aangesloten. Circa
de helft daarvan is werkzaam in de sector van de commerciële
dienstverlening. Daartoe behoren onder meer banken, de advocaten-,
notaris- en makelaarskantoren, de accountants, adviseurs, de
administrateurs en restaurateurs.
In de Leusder Krant wordt regelmatig aandacht besteed aan één van de
Leusdense bedrijven. De lezer wordt meegenomen binnen de muren om te zien
wat zich achter die soms sobere, soms uitbundige facades afspeelt.
De directeuren Dave en Nico Crull van Umefa. (foto: Hans Roggen)
Volgend jaar viert Umefa het feit dat men
dertig jaar in Leusden gevestigd is. Dit be
drijf verwerkt jaarlijks 1000 ton staal, 450
ton draad, 800.000 meter stalen en alumi
nium buis tot tentstokken, haringen, cam
pingpannen, keukens, lampen en alle moge
lijke nippeltjes, ringetjes, haakjes en handig
heden die van metaal zijn en bij een (voor)tent
of caravan gebruikt kunnen worden. Tentha
ringen bijvoorbeeld, die in Leusden worden
vervaardigd, verdwijnen overal in de wereld
in de grond. Tot groot plezier van de directeu
ren Nico en Dave Crull. Ieder jaar weer weten
ze een miljoen tentharingen in alle soorten en
maten te slijten aan verkooppunten in heel
Europa, Canada, Australië en Nieuw-Zee-
land.
Umefa, staat voor Utrechtse Metaal Waren
Fabriek. Het bedrijf werd in 1945 opgericht
door de vader van de huidige directeuren. De
omschrijving van de werkzaamheden was
toen 'vervaardigingsbedrijf van -en gepaard
gaande met- den groothandel in stamp-,
trek-, draad- en walswerken.'
De toenmalige werkplaats besloeg 50 vier
kante meter; het kantoor mat twee bij drie
meter. Vader Crull maakte 'toebehoren' voor
fietsen, zoals bandenwippers. In 1954 haalde
hij een grote order binnen. Hij kon 100.000
fietsenstandaards verkopen aan Oeganda en
Kenia. Het ging om U-vormige standaards,
waarmee het achterwiel van de grond kon
worden getild. Om zo'n grote order te verwer
ken was nieuwe bedrijfsruimte nodig. Deze
werd gevonden in Driebergen, in een pand
waar tot dan toe een groenteman zat. De
verhuizing was net achter de rug, de investe
ringen gedaan, toen er onlusten in Kenia los
braken waardoor de order werd geannuleerd.
Nico Crull kwam toen net van de HTS met
de wens om economie te gaan studeren. Zijn
plannen moesten wijken om zijn vader de
gelegenheid te geven de 100.000 standaards
dan maar in Nederland te slijten. Nico Crull
werd technisch directeur en is dit nog. Kort
daarop overleed zijn vader en kwam ook
broer Dave na zijn HTS-opleiding in het be
drijf. Hij werd de economisch directeur.
Toen iedere Nederlandse fiets een stan
daard had, kwamen de bromfietsen. Umefa
maakte onder andere de achtervorken voor
de Berini's. Het bedrijf groeide in Driebergen
uit haar jasje. Steeds meer ruimte in de omge
ving werd gehuurd. Om grotere efficiëntie te
bereiken, het stokpaardje van Nico Crull,
moest men verhuizen naar een nieuw be
drijfspand. Men week uit naar Leusden, waar
de zevenjarige zoon van Dave, Wijnand, in
1964 de eerste steen mocht leggen. Hij is nu
bedrijfsleider bij dit familiebedrijf en zal dit
na de pensionering van zijn vader en oom
waarschijnlijk overnemen.
In Leusden begon men in 1964 in twee
hallen van 500 m2 Maar de bromfietshandel
nam af De opbouw van Nederland na de
oorlog is af te leiden aan de produktie bij
Umefa. Eerst de fietsen, daarna de bromfiet
sen, in de zestiger jaren ging men weer op
vakantie...met de tent.
De eerste opdracht van een bevriende re
latie met een probleem werd het begin van de
huidige werkzaamheden. Een fabrikant van
stretch-bedden kreeg de scharnieren niet
breukvrij en vroeg Nico Crull om raad. Deze
lostte het probleem op en leverde de benodig
de onderdelen voor het eerste tentattribuut.
In ras tempo werd het aantal artikelen
opgevoerd, waarbij de fiets en bromfietson
derdelen plaatsmaakten voor tentstokken,
haringen en kampeerpannetjes. De Neder
landers kampeerden massaal. De simpele
tent groeide uit tot een loeizware bungalow
waarin alle gemakken van thuis waren terug
te vinden. Groot of klein, ze werden allemaal
aan de grond genageld met haringen uit
Leusden
De kleine fabriek op het bijna vergeten
indrustrieterrein aan de Ambachtsweg groei
de uit tot de 10.000 m2 bedrijfsterrein van nu.
Waarvan 6.700 m2 bebouwing, met daarbo
ven 450m2 voor kantoren en showroom Het
bedrijf telt dertig werknemers. Bovendien
hebben 20 werknemers van de RWA, de
werkplaats voor 'gehandicapten' in Amers
foort, hier een 'eigen' hal, terwijl nog eens
dertig mensen op de Sociale Werkplaats in
Amersfoort werkzaamheden verrichten voor
Umefa.
Tegenwoordig maakt men bijna 1.000 ver
schillende artikelen. Van ringetjes tot com
plete voorzetframen voor caravans en
inklapbare keukentjes met wasbak en voor
raadkast. En opnieuw toont de produktielijn
hoe het met de Nederlanders gaat. Want de
bungalowtent is voorbij. Te zwaar, te groot,
te ingewikkeld om op te zetten Een 'echte'
tent voor het hele gezin is 'uit'.
De meeste 'kampeerders' verkiezen tegen
woordig de caravan of vouwwagen, allemaal
voorzien van keukens en in een handomdraai
klaar voor gebruik.
Daarnaast komt sinds een paar jaar een nieu
we markt in grote hevigheid opzetten. Terug
naar af De trek-toerist, die met een minimum
aan materiaal overal wil kunnen neerstrij
ken.
Welke gevolgen dit voor de produktie heeft
wordt met een simpel voorbeeld zichtbaar
Naast elkaar staan een volledige keuken, be
doeld voor een bungalowtent en een compleet
opvouwbare versie, die uiteindelijk een mini
mum aan ruimte inneemt. De grote meet op
gevouwen toch altijd nog ruim een meter bij
dertig centimeter en twintig centimeter dik,
terwijl de nieuwste keuken, bestaand uit een
opvouwbaar metalen houdertje van alumi
nium, niet groter is dan zo'n vijftien bij vijf
tien centimeter. Hierin passen twee brand-
stofblokken. Het geheel past in het voorvakje
van een rugzak
Wijnand Crull verwacht dat in het lichtge
wicht kamperen, de toekomst van Umefa ligt.
Sinds 1991 beheert hij de nieuwste produk-
tiegroep. 'Global Outdoors' verkoopt en ont
wikkelt produkten speciaal voor 'de lichtge
wicht kampeerder'.
Naast de benodigdheden die noodzakelijk
blijven voor voortenten, lichtgewicht tenten
en de bijbehorende accessoires. Alles te koop
onder de eigen merknaam Campking, danwel
voorverpakt met de naam van de afnemer.
Umefa blijft bij. Wanneer technisch direc
teur Nico Crull met zijn inventiviteit geen
nieuwe produkten uitvindt door oude te ver
beteren of ideeën uit te werken, dan pakt men
de nieuwe trends wel op. Crull vond bijvoor
beeld de inmiddels wereldberoemde rotsspij
ker uit, net als het droogrek voor caravans en
het wagentje waarmee watercontainers aan
te slepen zijn.
Het nieuwste van het nieuwste is de tent-
stok in kleuren. De buizen krijgen een coating
van 'epoxy-polyester'. Volgens de heren de
meest milieuvriendelijke afwerking die er op
dit moment te vinden is. Het milieu staat bij
deze Friesland-liefhebbers hoog aangeschre
ven. Daarom gebeurt het verzinken van arti
kelen al sinds 1981 niet meer bij dit bedrijf en
is de lakstraat, met sproei-ontvetting, droog-
en moffeloven, volledig geautomatiseerd.
Dankzij de 'epoxy' laag kunnen de tent
stokken tegenwoordig alle kleuren van de
regenboog hebben. De keuze bestaat nu nog
uit 'goud' 'zilver', 'grijs', 'wit' en 'bruin'
(goud en bruin met goudkleurige punten).
Wie hemelsblauwe of rose wil in zijn tent, kan
die bestellen. Voorwaarde is wel dat er mini
maal enkele duizenden moeten worden afge-
Umefa is nog steeds fabrikant en groot
handel. Nico Crull: „Ons uitgangspunt is om
zoveel mogelijk produkten seriematig te ma
ken met behulp van zo min mogelijk men
sen." Kleine opdrachten neemt men niet aan.
Aan particulieren of voor speciale doeleinden
levert men niet.
Het hele bedrijf staat in het teken van een
gestroomlijnde, grote produktie.
Nico Crull bedacht het produktie-appa-
raat en is verantwoordelijk voor de interne
organisatie. Hij heeft ervoor gezorgd dat zo
min mogelijk mensen nodig zijn voor de fa-
brikage en wanneer het toch nodig is, dat dit
werk terecht komt bij mensen voor wie dit
werk goed is om te doen. Crull: „In het bedrijf
is een hal waar mensen van de Sociale Werk
plaats bezig zijn. De werkzaamheden be
staan uit inpakken, monteren, en samenstel
len van tentstokken, voortentframes, kam-
peerkeuken en pannensets. Daarnaast kun
nen sommigen puntlassen, boren en produk
ten afwerken. Dat deze mensen hier voor ons
kunnen werken is prettig omdat de produk
tielijn van halffabrikaat tot ingepakt eind-
produkt nu kort is. Maar voor deze mensen
geeft hier werken vaak ook een goed gevoel.
Buiten de Sociale Werkplaats, in een echt
bedrijf. Toch krijgen ze hier alle begeleiding
van mensen van de werkplaats en zijn ze ook
bij de werkplaats in dienst."
Meer mensen die elders niet meer aan de
slag konden, vonden bij Umefa een baan.
Nico Crull noemt een voorbeeld. „Eén van
onze mensen werd ooit grotendeels afgekeurd
wegens hernia. Jarenlang had hij zwaar werk
gedaan 'in de staal'. Hier kon hij aan de slag
met bijna niets wegende aluminium onder
delen en tentstokken. De man begon hier een
nieuwe carrière."
Het werk is grotendeels geautomatiseerd en
wordt gedaan door indrukwekkende machi
nes die metaal persen, draaien en buigen.
Voor tentbenodigdheden blijkt veel nodig.
Reduceermachines om aan het einde van de
stokken een kleinere diameter te maken en
kalibreer machines voor het tegenovergestel
de van het andere eind. Buiskortautomaten,
ontbraammachines, nippelstraaten, persen,
lasautomaten, quillotinescharen en pijp-
buigmachines. Met trots toont Nico Crull de
door hem ontworpen transferpersen waar
mee onder druk van 45 ton, staalband auto
matisch in tentharingen verandert. Ruim een
miljoen exemplaren per jaar. In een andere
machine worden buizen automatisch afge
kort, ontbraamd, gereduceerd, genippeld, ge
plet en zonodig gebogen.
Umefa werkt begin volgend jaar dertig
jaar in Leusden. De beide directeuren vieren
omstreeks deze tijd hun 40-jarig dienstver
band bij het bedrijf. Toch lijkt Umefa in
Leusden nog steeds een vreemde eend in de
bijt. Het merendeel van de werknemers
woont niet in Leusden en menig inwoner zal
het aan het buiten dienst zijnde spoorlijntje
gelegen bedrijf, nog niet eerder opgevallen
zijn.
Over dit spoorlijntje verbaast Nico Crull
zich overigens in hoge mate. „Ze blijven het
onderhouden, terwijl er geen trein overheen
rijdt. Het stuk Pon-Scherpenzeel houdt men
intact met veel geld en moeite, terwijl ons
bedrijventerrein maar moeilijk te bereiken is
Waarom die spoorlijn niet vervangen wordt
door een weg, is mij een raadsel."
Leusden komt de naam Umefa alleen tegen
door de sponsoring van Roda'46, de Wieler
ronde en misschien de Oranjevereniging
Daar staat tegenover dat er maar weinig
Leusdenaren zullen zijn die nog nooit een
haring van Umefa gebruikt hebben.
Marianne de Valck
