Persberichten
het Heetveld. In 1712 kocht Everard van
Weede den Treek. Hij veranderde veel aan de
boederij en maakte er een soort lusthof van.
Na een aantal verkopingen raakte het goed in
1807 in bezit van mr. Willem Hendrik de
Beaufort die het maakte tot wat het nu is. Hij
zorgde ook voor de aanleg van een Engelse
tuin, waardoor het bos tegenover het hotel
nog steeds een van de overige beplanting
afwijkende karakter heeft.
We volgen de Trekerweg en slaan linksaf de
Heetvelderweg in.
Zo komen we bij de andere hoeven van het
Heetveld: De boerderij waar we "tegen op
rijden" is Weilom, daarna komen Groot
Loevezijn (eerste rechts). Klein Lovezijn
(tweede rechts), Loeff (tweede links), Ra-
vensbeek (derde links) en Groot Ravenshorst
(vierde links).
Het Heetveld is een van oorsprong middel
eeuwse buurtschap die tot Leusden werd
gerekend, maar dit Heetveld heeft door de
eeuwen heen een vrij zelfstandige plaats
ingenomen. De boerderijen verrezen op de
rand van het zand en het veen.
Loeff, dat rond 1500 Loeffs werd genoemd,
is ongetwijfeld een zeer oude hoeve en werd
later de naamgever van Groot Loevezijn en
Klein Loevezijn, direct ten Noorden van
Loeff.
Het Heetveld bezat destijds een rechtstreeks
kerkepad naar de kerk van Oud-Leusden,
met aftakkingen naar de gebouwen van Den
Treek. Ook dit doet een hoge ouderdom ver
moeden. Als u de bossen aan de westkant
(rechts) van de Heetvelderweg vervangen
denkt door heide, krijgt u een een indruk hoe
het er hier eeuwen lang heeft uitgezien. Elke
boerderij had nog een eigen schaapskooi en
Hoeve "Weilom Heetvelderweg"
dan meestal op de grens van akkerland en
heide.
We maken rechtsomkeert en gaan terug tot
Hotel den Treek. Direct na het weiland
rechts, waar het bos begint, slaan we rechts
een pad in (Bij het bordje "ruiterpad daar").
We kronkelen door het bos, even rechts en
direct voor de boswachterwoning links en
rijden zo richting weilanden achter het hotel.
We fietsen nu een flink stuk om in de buurt
van de laatste boerderijen van de Leusder-
mark te komen. Bij een hek wordt de weg
asfalt, wii gaan rechtdoor de brug over
(Vieweg) en houden de beek links. We
komen uit op de Arnhemseweg/ Geerestein-
selaan (kijk uit met oversteken!) en gaan
rechtsaf. Na een paar honderd meter links
over de brug landgoed de Boom in. We vol
gen schuin links een klinkerpad, houden na
een paar honderd meter rechts aan en komen
zo op de Leusbroekerweg. die we rechtsaf
inslaan.
De hoeven van Leusbroek
Nu bevinden we ons in het gebied waar als
laatste boerderijen van de mark ontstonden.
In het landschap is te zien dat de boerderijen
langs de Leusbroekerweg niet uit dezelfde
tijd dateren als die van Hamersveld. De rich
ting van de weilanden is hier Noord-Zuid,
maar langs de Hamersveldseweg zijn de wei
landen ontgonnen in de Oost-West richting.
Dit is eigenlijk alleen nog maar goed te zien
op oude topografische kaarten.
Vermoedelijk is Leusbroek ontgonnen toen
na 1200 overbevolking ontstond en de oude
zandgronden van Oud-Leusden en het
Heetveld niet meer voldoende opbrachten
om de bevolking te voeden.
Bekende hoeven hier waren: Vrijhoef,
Burgwal, Pothsland, 't Hek, Middenbroek,
Heuvel, Drift. We besluiten de tocht op één
van deze oude boerderijen in het gebied:
Vicariënerf. Uit de naam Vicariënerf valt op
te maken dat de boerderij ooit was afgestaan
ten bate van de zielerust van de schenker.
Van de opbrengst van het land werd een
priester onderhouden, die een altaar (in bij
voorbeeld de Joriskerk te Amersfoort)
bediende en missen opdroeg to.t heil van de
stichter.
Aan het eind van de tocht vatten we nog even
samen:
Tegen 1200 sloten de gebruikers van de oude
zandgronden zich aaneen om hun belangen
veilig te stellen tegen nieuwkomers, bijvoor
beeld die op de Hamersveldse ontginningen.
Deze boerderijen beschikten vanouds over
voldoende wilde gronden gelegen in wat nu
landgoed Den Treek is. De boerderijen lagen
zoals we zagen over een royaal gebied ver
spreid.
De boerderijen waren gerechtigd tot het
gebruik van de gemeenschappelijke gronden
op de tegenwoordige Leusderheide en in Den
Treek. Het landgoed was dus tot 1800 hele
maal geen bos, maar landbouwgebied. De
marke werd tegen het einde van de vorige
eeuw opgeheven. De bezittingen werden ver
deeld onder de erfgenamen van de gerechtig
den.
STICHTING
STICHTSE GESCHIEDENIS
Begin 1996 gaan er diverse cursussen op his
torisch gebied in Utrecht van start, georgani
seerd door de Stichting Stichtse Geschie
denis in samenwerking met onder meer het
Rijksarchief.
Deze cursus is bedoeld voor mensen die
bezig willen gaan met historisch onderzoek
en daarbij gebruik willen maken van de
archiefbronnen, aanwezig in het Rijksarchief
te Utrecht. Het Rijksarchief beschikt over
HISTORISCHE K*/v
Bronnen in liet Rijksarchief
