st)
in gebruik had genomen. Er is sprake van 40
morgen, zeg maar zo'n slordige 35 ha of bun
der! Ook had men eigenmachtig een
'Karrewech' met een hek afgesloten. De
blaffaards van oudschilden - oude belasting-
registers (4) - laten zien dat genoemde fami
lie rond 1600 eigenaar was van de de erven
Graafbeek en Ravesloot. De conclusie lijkt
gewettigd dat het kaartje naar aanleiding van
deze aangravingen werd getekend en dat de
tekenaar wilde aangeven dat de Ravesloot
hier vanouds de grens tussen de meent en de
twee erven heeft gevormd. Dat de 'Karre
wech' op het kaartje 'den Amersfoortschen
Wech' werd genoemd, maak al heel weinig
uit. Men was vroeger met de naamgeving
zelden consequent.
Bij de meer noordelijk gelegen erven op het
Heetveld lag de grens veel westelijker, langs
genoemde Amersfoortschen Wech. Een en
ander wordt nog duidelijker als we straks
enkele oude grensomschrijvingen van de
markegronden nader bekijken. Het kaartje
zal waarschijnlijk in opdracht van de marke
genoten zijn getekend, om sterk te staan in
hun aanklacht tegen de gerenommeerde
familie. De tekenaar heeft zich er niet met
een Jantje van Leiden afgemaakt want het
kaartje is van ongewoon hoge kwaliteit.
De grenzen van de marke
Zowel Perks als Van Iterson geven grensom
schrijvingen van de Leusder marke. Ik volg
Perks (blz.29) met een omschrijving uit
1594. De tussen haakjes geplaatste opmer
kingen zijn van mijn hand:
- Annotatie van het Leusdervelt de
marke).
Het Leusdervelt begint aan den Dyeffwech
de Diefweg, destijds de noordelijkste weg
van Leusden. Deze weg liep van oost naar
west over het terrein van de voormalige
Juliana van Stolbergkazerne, richting Von
delplein) opstreckende ter galchwert de
Galgeberg, iets zuidelijk van de ingang van
ziekenhuis De Lichtenberg) over de Loop-
bergen ende soe door den Nort de lan
derijen van het erf Nort, nu Vlooswijk gehe
ten) ende voirt tusschen beyde de Sant-bos-
schen daer over den Swerten berch of
Vosberch Vosseberg) in de Striloo de
zuidwesthoek van Leusden, nabij Soester-
berg) toe ende vandaer weder kerende (met
een hoek) langens het Heynschoter velt (zie
ook afb.2) over de Schouschen hoevel de
klim achter hotel Bergzicht alias Aart
Jansen) benevens de Woudenberchsche
meente ende di oude Heygrave tot op de
Rave sloot, voorts langens dieselfde opclim-
mende verbij sommige eynge akker) lan
den aldaer gelegen ende bij Loveseyn het
huidige Loeveseijn) Treeck, Oyevaershorst
etc. den Bavoord toe, van Bavoord langens
de vesteynge ende vrijheyt van Amers
foort (het buitengebied van Amersfoort)
weder aan de Dyffwech toe. -
(Dat vraagteken achter 'vesteynge' kan den
kelijk verdwijnen. Ik ben dit woord, zij het in
afwijkende spellingen zoals westeynge en
woesteijnge, herhaaldelijk tegengekomen.
Het betrof dan steevast stukken land in het
noorden van het voormalige Leusden, ooste
lijk van het huidige Borneoplein. De huidige
Woestijgerweg heeft hieraan zijn naam te
danken. Ik zie in deze woeste eynge ver
woeste eng- of akkergronden. Het is bekend
dat reeds rond 1200 percelen bouwland in
het noorden van Leusden door uitputting en
onderstuiving verloren zijn gegaan. Meestal
werden zulke stukken grond bebost; de oude
re 'blaffaards van oudschilden'- 16e en 17e
eeuw - geven hiervan ettelijke voorbeelden).
Afb.2 DE OPLOSSING VAN DHR.IR.W.H.M.NIEUWENHUIS.
Als ondergrond is een 'blinde' kadasterkaart uit 1832 gebruikt.
HISTORISCHE KR/A/
Afb.3 DE OUDE- EN DE WOUDENBERG-
SE HEYGRAAF. Het koortje loot zien dot de
Oude Heygroaf rechttoe-rechtaan loopt en
dat de
Woudenbergse Heygroaf hierop haaks uit
komt. We wisten tot voor kort niet dat de
watergang tussen het Treekenneertje en de
Grift vroeger de Oude Heygraaf werd
genoemd.
