PUBLICATIE.
B
69
URCEMEESTEK en WETHOUDERS dek
stad AMEHSFOOHT,
Ofcrwegciulodnl <1o Aziatische Braakloop
ziek in ons Vailorlanil koon gcoponbnnnlcn
ilnt kot mitsdien van hot uilorslo aanbelang
is, om alles to wcorco, wat aan «lo gezoail-
lieitl ilcr Ingezetenen ceuigzints naileolig zoude
kunnen zjjn
Gozicn art. 22 van liet Reglement op ilo
Reinheid ran Straten enz-, gearresteerd bjj ilea
Rnail dozer Stad don 30 Mei 1832 on gepu-
blicoord don 10,funij daaraanvolgende, luiden
de nlilus
Geono bedorven of voor do gezondheid
schadelijk bovondeno eetwaren of drnnken
v mogen ooit ter verkoop aangeboden oT vor-
kocht wordon.
y> Ingevnllo sommige, op zich zelve onsclin-
delijko eetwaren of drnuken, in bjjzondcrc
omstandigheden mogtcn bevonden wordon
voor do gezondheid schadelijk te zijn, zul-
len lleercn Burgoniccsler en Wethouders
bjj publicatie kunnen bcpnicn, dat zooda-
y> nige eetwaar of drank valt iu do lornien
van do in dit nrlikcl vermelde bcpnling.
Gezien de aanschrijving van den HoerStaats-
rnnil Gouverneur dor Provincie lllrccht in
dato 18 Juuij 1832, Prov. Blad N«. 37.
Gehoord het rapport der alhier gevcstigdo
Commissie lot do Cholcrn.
Hebben besloten to bepalen
Art. 1.
liet verkoopen of lor verkoop aanbieden
van Schelvisch is verboden.
Art. 2.
Het is vorbodeu cenige andere soort van
Visch lo verkoopon of ter verkoop anntobiedon,
wolko ocnigon tijd dood geweest is en waar
aan de boginsolcn van bederf zich openbaren.
Art. 3.
Hol verkoopen of ter verkoop aanbieden van
cenige onrijpe boom-, aard-, cn veldvruchten
is verboden.
Art. 4.
Ho strafbepalingenvoorkomende in art. 23,
24 en 23 van liet voornoemde Kcglomcnt, zjjn
op do overtroding der vorenstaande bepalin
gen toepnsscljjk.
Art. 5.
Aan den Heer Commissaris vnn policic
wordt opgcilrngcn, om do boveustanndc be
palingen sliptclijk lo handhaven.
En zal deze wordon gopuklicccrd en nnngc-
plnkt lor plnatso, wnnr zulks gewoonlijk ge
schiedt.
Gedaan te Amersfoort den 6 Julij 1832, en
gepubliceerd den 9 Julij daaraanvolgende.
Burgemeester cn Wethouders dor Stad
Amersfoort,
OTTO SCHELTUS, vt.
Ter ordonnnncio van dezelve
G. J. SCHLUITER.
Via grote pamfletten werd in 1832 de bevolking van Amersfoort geadviseerd hoe te handelen en werden
verbodsmaatregelen bekend gemaakt.
historische k/?/yv
een paar huismiddeltjes om zelf het lichaam
een handje te helpen.
Buiten de steden trof men nauwelijks dokters
aan. Daar waren de zieken overgeleverd aan de
barbier en in veel dorpen ontbrak zelfs zo'n
deskundige. Dan dokterde men zelf of ver
trouwde men op een kwakzalver of kruiden
vrouwtje in de buurt. Achteraf kunnen wij vast
stellen dat in veel gevallen de middelen van de
echte geneeskundigen nauwelijks beter waren
dan de smeerseltjes en drankjes die een kwak
zalver verkocht. Pas na 1850 hebben mannen
als Pasteur en Koch ontdekt dat ziekten veroor
zaakt konden worden door microscopisch klei
ne organismen. Voordien was daar ook al over
nagedacht, maar er bleven nog wel erg veel
vragen onbeantwoord.
Een onbekende ziekte
Omstreeks 1830 schreven de kranten dat er in
India een ernstige ingewandsziekte heerste
waar velen aan stierven, de Cholera Asiatica.
Ook in Nederlandsch Oost-Indië vielen doden.
Men vroeg zich bezorgd af of het de Zwarte
Dood uit de Middeleeuwen was, die toen
100.000-den slachtoffers had gemaakt. In 1830
werd Aziatische Braakloop in Rusland gecon
stateerd. Vandaar drong ze vanwege oorlogs
handelingen Polen binnen. Een driedubbel cor
don langs de grens van Pruisen hielp niet, want
op een gegeven ogenblik heerste de ziekte in
Berlijn. Engeland werd getroffen en in 1832
Frankrijk. Uit deze stad bereikten huivering
wekkende verhalen Nederland. Het Parijse
volk beschuldigde de welgestelden ervan dat
zij de drinkwaterputten hadden vergiftigd. Hoe
moest men anders verklaren dat er geen slacht
offers vielen in de rijkere buurten? Daarom liep
iedereen die iets verdachts deed het risico te
worden gelyncht. Een kroeghouder wiens wijn
anders smaakte dan gewoonlijk, moest voor
zijn leven vrezen.
Intussen sloop de cholera België binnen. In
Nederland vreesde men dat ze vandaar zou bin
nenvallen omdat er in verband met de oorlog
tegen de Belgen veel militairen in Brabant
waren gelegerd. Maar in juni 1832 kwam het
bericht dat een aantal Scheveningse vissers van
zee terug was gekomen en aan cholera bleek te
lijden.
Uit de hand gelopen?
Direct gingen artsen uit diverse steden daar
heen om te zien hoe de ziekte verliep en of er
behandelingen waren die effect hadden. De
patiënten waren dus in de best denkbare handen
want de crème van Neerlands medici stond
rondom hun bed en hield alles in de gaten.
Desondanks stierven zij en breidde de ziekte
zich snel uit over het hele land. Er is gediscus
sieerd over de vraag of God die vissers wilde
straffen omdat zij bijzonder ernstig gezondigd
hadden. Maar de grootste aandacht ging vanaf
het begin uit naar methoden om verspreiding te
verhinderen en zieken te behandelen.
Velen dachten dat cholera een veel voorkomen
de ziekte was die om de een of andere reden uit
de hand liep. Iedereen had weieens last van
ingewandsklachtcn bijvoorbeeld na het eten
van onrijp fruit of bedorven vis. Men zei dan
dat de zieke leed aan het boord of de cholera
nostras. Veel reizigers die Rotterdam aande
den, kregen daar dankzij het slechte drinkwater
De Rotterdammerook wel plastisch kanon
koorts genoemd. De symptomen leken op die
van cholera: braken en diarree. Medici schre
ven opiumhoudende drankjes en kruidenthee
voor. Ook konden zij met braak- en laxeermid
delen het lichaam een handje helpen de giftige
stoffen af te stoten. Het was dus zaak om zodra
men iets verdachts opmerkte - zoals 'vermeer
derde buiksontlasting' - direct naar de dokter te
gaan.
De waarschuwingen hielpen want de dokters
kregen het druk toen de cholera in Nederland
was uitgebroken. Als zij iemand met romme
lingen in de ingewanden behandelden en hij
kreeg geen cholera, wist iedereen zeker dat die
behandeling dus geschikt was om de gruwelij
ke ziekte te voorkomen of in een vroeg stadium
te genezen.
De regering in Den Haag had intussen niet stil-
