Het ontstaan van Geerestein
Van het bestuur
HISTORISCHE KR/.
Veel van haar privé tijd heelt zij in dit project
gestoken, dat resulteerde in een gedegen en
lot geschreven boekwerk met als titel "Nu zijn
ze op de goede weg...". Deze titel ontleende zij
aan het toepasselijke lied "Het dorp" van Wim
Sonneveld.
Op 19 mei 1995 werd tijdens een feestelijke
bijeenkomst in de raadszaal van het gemeente
huis het boek door haar overhandigd aan de
burgemeester van Leusden. Het was tevens de
officiële opening van een door haar ingerichte
expositie rond dit thema.
Voorts vertegenwoordigde Fea in voorkomende
gevallen het bestuur bij overleg met de
gemeente Leusden; zij had goede contacten en
was communicatief sterk. Fea heeft in de 2
jaren dat zij bestuurslid was van onze kring een
grote inbreng gehad, heeft veel werk verzet en
was door haar materie-kennis en creativiteit
van buitengewoon grote waarde voor de
Historische Kring Leusden.
Wij zullen haar missen.
Namens het bestuur.
Dr C.H.M.Coenen, voorzitter.
Vanuit het bestuur zijn dit keer weinig bijzon
derheden te melden. Er is wel van gedachten
gewisseld over het programma van het seizoen
1996-1997, maar concrete data en onderwerpen
voor lezingen kunnen u nu nog niet worden
genoemd.
Tijdens de laatste bestuursvergaderingen is
gesproken over een onderwerp als het verza
melbeleid van verschillende historische vereni
gingen in de omgeving. Hoe kunnen we waar
devolle voorwerpen voor de toekomst bewaren
en tegelijkertijd voorkomen dat we uit onze
ruimten groeien? In regionaal verband zal hier
over nog moeten worden doorgesproken.
Ideaal is het als bepaalde afspraken over een
werkverdeling kunnen worden gemaakt.
Er verschijnen de laatste tijd gelukkig veel
publikaties over onderdelen van onze plaatse
lijke geschiedenis. Bijna altijd worden ze door
particulieren, vaak leden van de vereniging,
uitgegeven. Het bestuur gaat na of het mogelijk
is te komen tot een serie met een bepaalde een
vormige lay-out. Aan zulke uitgaven kan dan
ook makkelijker financiële ondersteuning wor
den gegeven. Wat dat betreft is het op de jaar
vergadering genomen besluit om een boeken
fonds in te stellen van belang. U hoort over
deze ontwikkelingen in het komende seizoen
beslist meer.
De bestuurstaken moeten sinds de jaarvergade
ring door 5 personen worden verricht, en dit te
kleine aantal stelt ons wel voor problemen. Tot
nu toe vergeefs is geprobeerd nog twee leden
voor het bestuur te vinden. Zoekt het bestuur
misschien in te kleine kring? Daarom roepen
wij de leden op er samen voor te zorgen, dat
niet noodgedwongen bepaalde taken blijven
liggen. Het gaat dan bijvoorbeeld over het weer
in gang brengen van een aantal werkgroepen,
of over het (overdag) overleggen met andere
verenigingen en instanties over evenementen.
Wilt u eerst meer weten, dan belt u toch een
bestuurslid?
HISTORISCHE KR/Ar
0
J. Verduin
IInleiding
Dhr.R.Polak heeft in de Historische Kring', I Ie
jaargang, nr.3, een boekbespreking over
Geerestein en zijn bewoners' (I) gehouden en
daarbij een drietal vragen gesteld. Het ontstaan
van Geerestein wordt in dit boek niet uit de
doeken gedaan. Het oudst bekende gegeven
over de geschiedenis van Geerestein zou uit
1394 stammen. Het toeval wil dat ik - helaas
kort na het verschijnen van het boek - via
dhr.ir.W.H.M.Nieuwenhuis de tekst van een
oorkonde uit 1345 (2) in handen heb gekregen,
welke oorkonde naar mijn mening als de
geboorteakte van het toen nog naamloze
Geerestein mag worden beschouwd. De tekst
van de oorkonde bevat ook voor de middel
eeuwse geschiedenis van Leusden een aantal
belangwekkende aanknopingspunten. Een
stukje van die tekst heb ik al eerder in ons blad
behandeld (3), met de belofte nader op de oor
konde terug te komen. In deze bijdrage wil ik
me van deze schuld kwijten en wil ik tevens
kort ingaan op de drie door dhr. Polak gestelde
vragen.
Het eerste en meest belangwekkende deel van
de oorkonde zal op de voet worden gevolgd,
waarbij volledigheidshalve ook de reeds behan
delde passage opnieuw zal worden doorgeno
men. Daarna komen de grenzen van het oor
spronkelijke Geerestein aan de beurt, maak ik
een zijsprongetje naar een enigszins raadsel
achtige lake of watergang, en vertel iets over
het Zuur- of Zuiderbroek. De antwoorden op de
vragen van dhr.Polak laten zich daarna wat
makkelijker formuleren.
2. De oorkonde uit 1345 (transcriptie
ir.W.H.M.Nieuwenhuis)
De voor ons belangrijkste tekst omvat een vier
tal alinea's. Ik zal ze stuk voor stuk overnemen
en zo goed mogelijk verklaren. Het middel
eeuwse Nederlands is ook voor een leek meest
al redelijk te volgen. Voor de betekenis van een
aantal specifieke termen heb ik om hulp
gevraagd. Het resultaat blijft echter enigszins
aanvechtbaar. De volledige tekst van de oor
konde is in de bijlage opgenomen.
Ie alinea: - Wi Johan bi der glienaden Gods
bisscop t Utrecht maken cont en doen te weten
allen laden die desen brief sien of horen lesen
mit kennisse der waerheyt, dat eens segghens
aen ons ghebleven is een eersamen man luier
Johan van Culenborch here van Woudenberch
onse lieve neve aen die eenre side, etule die
ghemeyne gheburen van Loesden aen die ander
side, alse van sulken scoet ende twist alse
onderlinghe hadden van der lantsceydinghe
tusschen den goede van Woudenberch ende
onse hofgoede van Loesden waer wi ons wael
beraden, ende uitten onse segghen in aldusda-
niglien manieren alse hierna bescreve staet. -
Johan of Jan. bisschop van Utrecht, maakt
bekend dat hij na rijp beraad een rechtmatige
uitspraak zal doen over een 'scoet' beschul
diging) en twist tussen Johan (Jan) van
Culenborch, heer van Woudenberg, aan de ene
zijde en de 'ghemeyne gheburen van Loesden'
aan de andere zijde. Het meningsverschil
betreft de landscheiding of grens tussen de goe
deren van Woudenberg en de hofgoederen van
Leusden. Onder de 'ghemeyne gheburen van
Loesden' zullen we de markegenoten van
Leusden en Leusbroek moeten verstaan (4).
