202
203
AH).2. De globale grenzen van de Marke van de Leusderberg,
volgens de Annotatie van 1594
van doen hebben. De 16 morgens, de bet
alingen in natura - met rogge maar vooral
die met de derde garf - wijzen in die rich
ting. Ik ben dergelijke betalingen met de
derde garf ook elders in Leusden tegenge
komen en het betrof dan steevast goed-
middeleeuwse boerderijen. Dat de
omschrijving uit 1536 het woord erf niet
noemt, kan op een vergissing van de klerk
berusten. Er zijn ook andere mogelijkhe
den, b.v. dat de boerderij in 1536 was verd
wenen (brand?) en later weer werd opge
bouwd. De afdracht van raapzaad was
uniek voor Leusden en Stoutenburg.
4.2 Een latere tapstede
De latere blaffaards laten nog een tapstede
zien: (nr.2). 'Is genaemt Het Swarte
Berghjen'.
De befaamde tapstede Het Zwarte Bergje is
zeker van na 1536. De omschrijving van
het item luidt in 1536: - Jan Veen in
Amersfoort gebruikt omtrent 5 morgens
akkerland die zijn eigendom zijn en betaalt
daarvoor 12'/2 stuivers per morgen aan oud
schildgeld. -
Dat riekt nog niet naar alcohol. Overigens,
ook later behoorde bij menige tapstede een
aanzienlijke hoeveelheid grond. Er waren
veel kroegen waardoor de spoeling dun
was en de waarden moesten bijverdienen.
Volgens de blaffaard heeft Het Zwarte
Bergje tijdelijk tot de goederen van
Vlooswijck behoord. In 1686 was Jan
Gillis de eigenaar.
4.3 De expansie naar het zuiden
Onze Lieve Vrouwe Kapel en De Bruine
Haar. We hebben al gezien dat het erf De
Bruine Haar pas na 1536 is ontstaan, met
de twee boerderijen van Onze Lieve
Vrouwe Kapel als petemoei. De Bruine
Haar kreeg als extra-petegift een kampje
van ca.6 morgens dat Onze Lieve Vrouwe
Kapel kort na 1536 in eigendom had ver
worven. (Nr.5 van de blaffaard).
Onze Lieve Vrouwe Kapel heeft nog meer
grond nabij Bavoort bezeten. Dhr.C.G.van
den Hengel noemt 6 morgens in Het Oude
Land tussen De Bieshaar en de Grift, als
mede de helft van Veltschoren (pag.88).
Bavoort. Het erf Bavoort, dat net als De
Bruine Haar in de blaffaard van 1536 ont
breekt, werd ook uit drie percelen opge
bouwd, waarvan er twee in het bezit zijn
geweest van Heer Henrie van Westrenen te
Amersfoort (Nrs.26 en 27). De weinig
belangwekkende omschrijvingen van deze
percelen laat ik achterwege. Interessanter is
de de omschrijving van het derde perceel,
nr. 11
- (1536). Catharijn Jans Somers dochter te
Amersfoort bezit 11 morgens aan akker
land, pachter Wolphert Thonissen te
Leusden, en betaalt jaarlijks met 8 karolus-
guldens, de derde garf, 12 stuivers, 1 spint
rogge, 1 stuiver, 6 kapoenen en 6 hoende
ren.
Omgerekend: 9 oudschildstukken en 12
stuivers. -
Dat klinkt goed-middeleeuws, maar hoe
kwam onze Amersfoortse Catharijn aan
een stuk land bij Bavoort? Ik weet het ant
woord niet maar heb wel een vaag vermoe
den en kom er op terug. De befaamde
windkorenmolen bij Bavoort is volgens de
blaffaard tussen 1536 en 1599 verrezen.
De Blocke van Bavoort. Van den Hengel
vermeldt op pag.88 dat Grootveld eigenaar
was van de zgn. Blocke bij Bavoort. De
mud raapzaad uit de omschrijving van
1536 was uit deze Blocke afkomstig.
We zien dus dat vooral Velddorp en in min
dere mate Grootveld expansie hebben
HISTORISCHE K#/v
HISTORISCHE K#/A
