NIEUWE
t
NIEÜWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
land, L
11
1, StOUtE
Zaterdag 6 Maart.
Vrijheid, Verantwoordelijkheid,
Openbaarheid.
EENE KERSTVERTELLING.
No. 19.
Negeude Jaargaag.
>5
Uitgever: A. M. Slothouwer,
Zij, die zich uiet April a.s.
op de Nieuwe Amersfoortscbe
Courant ahouneeren, ontvan
gen de Nummers, die tot dien
tijd nog verschijnen, GRA
TIS.
v.
MERSFOORTSCHE COURANT
Abonnementsprijs voor Amersfoort per 3 maanden 1,
Franco door het geheele Rijk1,10.
Afzonderlijke nummers3 Cent.
Dit Blad verschijnt des Woensdags- en des Zaterdags.
te Amersfoort.
Agent voor Baarn en Omstreken:
W. Z. MULDER te Baarn.
Advertentiën van 16 regels
Iedere regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën zendc men den dag vóór de uitgave in.
0,40.
0,05.
Zietdaar een drietaldat minstens even
veel recht van bestaan heeft, als dat an
dere, met hetzelfde eerste lid, dat de
leuze vormt der ééne en ondeelbare Fran-
sche republiek. In elk geval, bestaat er
tusschen onze drie een niet te miskennen
verband, dat wij even wenschen aan
te toonen.
Waar dwang den scepter zwaait, zijn
hoog en laag geplaatsten slechts ten deele
verantwoordelijk voor hun daden. Hun
persoonlijk initiatief is slechts in geringe
mate betrokken bij hetgeen zij in het al
gemeen belang verrichten: van boven af
wordt hun nauwkeurig, soms tot in de
minste bijzonderhedende weg afgebakend
dien zij te bewandelen hebben. Niet
deze vraag moet bij hen het zwaarst we
gen: Welk richtsnoer doen mij verstand
en geweten, praktijk en ervailng aan de
hand doch in de eerste plaats hebben
zij zich af te vragenHoe moet ik han
delen, om te voldoen aan de voorschriften
der autoriteiten, aan de reglementen en
instructiënof hoe die dingen verder ook
heeten mogen? en is het antwoord
FEUILLETON.
Het bruischen en schuimen der golven,
klonk dichterbij, het bosch werd lichter,
nu was de rand bereiktvoor George's
oogen strekten zich de besneeuwde, voort
durend afdalende duinen uit, en daarach
ter lag grauwzonder glans en maar wei
nig bewogen de eindelooze zee.
De jonge man keek vermoeid rond.
z/Ik ben verdwaaldzeide hij eindelijk,
//dat is mijn dorp met, dat is Neuhaft';
ik ben nog een uur van huis af, en ik
ben zoo moe."
„Hij ging op een grooten steen zitten
die van den rand van het bosch lag, het
hoofd zonk zwaar op zijne borst, de luide
stem van de zee, scheen in de verte te
verdwijnen. Weer klonk het klokje van
den toren van het dorpje, en het schelle
juichen van eene kinderstem klonk hem
tegemoet.
#lk mag hier in de koude niet slapen,"
fluisterde hijmet half helderen geest.
Verwarde gedachtenhalve droombeelden
gevonden, dan moeten zij zich daarnaar
richtenal weten zij ook vooruit dat
het totaal verkeerd zal uitkomen. Die
uitslag is niet aan hen te wijten, maar
aan den onmiddellijken superieur, en deze
verschuift alweer de verantwoordelijkheid
een trapje hooger, totdat zij per slot van
rekening terecht komt in het Koninklijk
of Keizerlijk Kabinet, waar al de draden
samenloopen die de poppen doen dansen
of stilstaan volgens den wil eens onbe-
perkten gebieders.
Dat zulk een regeling de dood is voor
het plichtgevoel, springt bij eenig na
denken terstond in het oog. Men verlaagt
den redelijken, den denkenden mensch tot
een werktuig, dat net zooveel verricht als
de machinist wil, en zoolang deze er de
hand aan houdt en er het oog over laat
gaan. Verslapt het toezicht, dan verflauwt
ook aanstonds de arbeid. Voorts zal er
immer een streven merkbaar zijn, om op
de taak af te knibbelen, want laat ons
niet vergeten dat de mensch over het al
gemeen een gemaklievend wezen is, dat
uit zijn zoete rust slechts op te jagen is
door het heilige moeten, 't zij dit zich
openbaart in den vorm van een innerlijken
aandrang, een diep besef van plicht,
't zij door een drijfkracht van buiten.
De eerste kweekt flinke burgers, de laatste
teelt slaven.
Wanneer we het woord vrijheid bezigen,
dan verliezen we niet uit het oog dat de
handelingen van grooten en kleinen wor
den beheerscht door wetten. Maar deze
zijn geen voorschriften, ingegeven door den
luim of het inzicht van een autocraat:
het zijn bepalingen, door onderling overleg
kwamen in zijn geest op; het klokgelui
en het gezang der golven voerden zijne
gedachten terug, naar de kerk, waarin
hij 's morgens de kinderen had hooren
zingen. //Zie, ik verkondig u groote
vreugde, die aan al het volk wedervaren
is," hoorde hij de stem van den geeste
lijke zeggen. Hij verbeeldde zich geknield
voor het altaar te liggen, en naast hem
stond een schitterende godsbode, een engel
met een zacht gelaatmet de blauwe
door tranen bevochtigde oogen van het
schoone meisje dat hem getroost had. En
de engel nam hem bij de hand en voerde
hem weg naar een land vol zonneschijn
waar donker groen zich om de marmer
zuilen wonden hij wistdat het Italië
was. En als hij bedwelmd van vreugde
wilde omzien, zag hij slechts in het
schoone gelaat van zijne begeleidster en hij
viel voor haar neder en legde zijn vermoeid
hoofd in hare kleine handen.
z/Charitasfluisterde hij.
George's hoofd zonk dieper op zijne
borst, de slappe leden weigerden hun dienst,
hij gleed langzaam van den steen af, en
de zachte sneeuw ving hem in hare ar
men op.
tot stand gebracht, en die ten doel heb
ben de vrijheid der individuen in over
eenstemming te brengen zóó, dat niemands
rechten worden verkort. Wettelooze
vrijheid is in den grond niets anders dan
de ergerlijkste en bedenkelijkste tyranie.
Zoodra twee menschen besluiten tot sa
menwerking in het wederzijdsch belang,
zijn zij verplicht rekening te houden met
elkanders rechten, en moeten zij de ver
plichting op zich nemen die te eerbiedi
gen: zoo niet, dan wordt de een dwinge
land, de ander slaaf.
Het voorbeeld van Ruslanden
misschien behoeven we niet eens zoo ver
van huis te gaan om soortgelijke ont
dekking te doen, leert ons duidelijk
hoe vreemd het er naar toe gaat, wanneer
het gezag op hoogen toon zegtlk wil,
en de mmdere niets anders heeft te doen
dan volgens den letter te gehoorzamen.
Petersburg verkeerde in staat van beleg:
Generaal Goerco wees precies aan wat
er gedaan moest worden, en de onder
geschikten van eiken rang hadden voor
ieder geval hun nauwkeurige instructies.
Niettemin huisvestte het winterpaleis des
Czaars ruim driehonderd personen van
wier bestaan en bewegingen men geen
notitie nam, eenvoudig omdat er niet
was voorgeschreven ook daarop te letten.
Misschien, als een al te ijverig policieman
zijn supérieur op deze kleinigheid op
merkzaam had gemaakt, zou hem zijn
toegevoegd: #Ezel, wie heeft je aangesteld
om op je eigen houtje onderzoekingen te
doen? Houd je aan je voorschriften,
de rest gaat je niet aan!"
Waar elk de verantwoordelijkheid voor
Toen op den voormiddag van diezelfden
dag de professor thuis kwam, en in de
kamer tradwaar hij dacht dat zijne vrouw
en dochter de laatste hand aan den kerst
boom zouden leggen, vond hij die leeg.
Wel stond de groene boom op zijne plaats
op de feestelijk gedekte tafel, maar zijne
ver over het witte tafellaken uitgespreide
takken waren nog niet versierd. De oude
heer keek zoekend rond, hij hoorde zijne
vrouw in de zijkamer spreken, opende de
deur en trad binnen.
Daar zat zijne Lore met mantel en hoed
op een stoel en leunde met het hoofd te
gen de borst van hare moederdie de
weenende dochter half verschrikthalf
troostend omarmd hield.
z/Wat gebeurt hier?" vroeg de ver
schrikte vader.
z/Ja, wat het meisje scheelt?" zeide
hare moeder radeloos, //ik kan niet goed
wijs worden uit hetgeen zij zegt. Zij zeg
dat je de gansche historie weet; wat is
er toch met den zieken schilder gebeurt?"
Lore hief het door tranen bevochtigde
gezicht op, en zag haar vader treurig aan.
>0 vader," zeide zij dralend//hij is
van morgen heel vroeg aan de fabriek van
hetgeen hij doet en voor 't geen hij na
laat draagt, is openbaarheid onmisbaar. Het
is een vrij bekend gezegde//De publieke
zaak moet publiek behandeld worden," doch
niet ieder begrijpt den vollen omvang dier
woorden. Over het algemeen hebben we
in ons land in dit opzicht weinig stof tot
klagen, maar toch, nu en dan komt
het voor, dat de oude zuurdeesem van het
landsvaderlijk regeerings-stelsel niet geheel
uitgezuiverd blijkt te zijn. Er zijn nog
wel enkele gemeentelijke en waterschaps
besturen, die liever de belangen, aan hun
zorgen toevertrouwdrecht huishoudelijk
binnenskamers zouden willen bedisselen,
en voor wie de leuze: //Alles voor,
niets door het volk", de slotsom van alle
gouvemementeele wijsheid uitmaakt. Maar
wat blijft u dan over van het heilig be
ginsel der verantwoordelijkheid Critiek is
mannen waard, en wie inderdaad het goede
wil, behoeft haar niet te duchten. Al stelt
men zich somtijds bloot aan miskenning,
omdat de massa wel de uiterlijke hande
lingen, maar niet steeds de beweegrede
nen beoordeelt en daardoor een onrecht
vaardig vonnis velt, wie daar voor
schroomt, moet zich verwijderd hou-den
van het gestoelte der eer, en het overlaten
aan mannen met een ruimere mate van
zedelijken moed bedeeld.
Wie door het vertrouwen zijner mede
burgers is aangewezen, mede te werken
aan de samenstelling en uitvoering van
wettelijke besluiten, is niet altijd bij machte,
zijn persoonlijke opinie te doen zegevieren,
maar moet zich nederleggen bij de be
slissing der meerderheid. Yerzet zich zijn
geweten daartegen, dan heeft hij het altijd in
Louise's vader geweesten heeft daar om
werk gevraagd, zeker om heel gemeen
werk. En daar mijnheer Bachrodt gisteren
wat ontstemd was geweest, heeft Louise
er hem niet dadelijk over willen spreken,
en opdat de jonge man niet te vergeefs
werk zou komen zoekeDwanneer de nood
er hem toe dreef, heeft zij het tot het
ontbijt uitgesteld. En mijnheer Bachrodt
was ook zoo vriendelijk en heeft Louise
bijstand beloofden nutoen hij later '*n
zijn kantoor komt, hoort hij, dat de on
gelukkige er al geweest isen de boek
houder hem kort afgewezen heeft. En de
oude portier zegt, dat hij zich als een
halve doode verder voortgesleept heeft."
z/Nu meisje," riep de professor vroolijk,
»kla°g maar niet meer; wij zullen van
daag op de gansche wereld kerstvreugde
hebben, en ook voor onzen armen jongen
is een rijk feestgeschenk uit den hemel
gevallen. Hoor maarhet bericht dat
gisteren van de prijsuitdeeling kwam is
wel waarmaar het was niet volledig. De
commissie heeft niet kunnen beslissen tus
schen dezen Wallburg en een jongen beeld
houwer, en nu heeft zij besloten dit jaar
bij uitzondering twee toelagen* te geven
