NIEUWE
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
Amersfoort, Baarn, BisÉoten, Eemies, Hamersvelfl, HoevelaLen, Hoogland, Lensden, Soest,
Sctternenzeel, Stonteinrg, Vunrsche en fondeierg.
Zaterdag 3 Juli.
De Drankwet.
Cedeserteerd.
No. 53.
Negende Jaargang.
Uitgever: A. M. Slothouwer,
Advertentiën kunnen inge-
onden worden tot 's avonds
uur, des Dinsdags en VriJ-
ags.
Eene viermaal geplaatste ad-
ertentie wordt slechts drie
aal in rekening gebracht.
MERSFOORTSCHE COURANT
Abonnementsprijs voor Amersfoort per 3 maanden 1,
Franco door het geheele Rijk1,10,.
Afzonderlijke nummers3 Cent.
Dit Blad verschijnt des Woensdags- en des Zaterdags.
te Amersfoort.
Agent voor Baarn en Omstreken:
W. Z. MTJLDER te Baarn.
Advertentiën van 16 regels 0,40.
Iedere regel meeru 0,05,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën zende men den dag vóór de uitgave in.
„In Nederland is vooral onder de
lagere klassen het drankverbmik zoo
groot, dat men zich ernstig bezorgd
maakt voor de toekomst der natie.
De. Baêr (in 1878.)
Het wetsontwerp, houdende maatregelen
tot beteugeling van het misbruik van
sterken drank, wordt nog druk in de dag
bladpers besproken en uit onderscheiden
oogpunten beschouwd. Dat kan geen ver
wondering baren: de indiening van deze
voordracht was een gebeurtenis van bij
zonder belang, èn om hetgeen vooraf is
gegaan, èn om het beginsel waarop zij
rust.
Zoo ooit kan hier gezegd worden dat
aan de publieke opinie voldoening wordt
verschaft. Eerst waren het enkelen, die
op wettelijke voorziening aandrongen,
een kleine minderheid, wier stem verloren
ging in den maalstroom der alledaagsche
bemoeiingen. Doch langzamerhand ver
sterkten zich de gelederen der strijders
voor de goede zaak: in alle klassen der
samenleving vonden zij bondgenooten, niet
het minst bij het intelligente deel onzer
arbeiders-bevolking, die zeer juist inzag,
dat haar belang er mede was gemoeid.
FEUILLETON.
I.
Reeds verscheidene weken omsloten de
Duitsche belegeringstroepen de vesting
Metzmet ijzeren armen, toen ik op zeke
ren dag bevel kreeg, mij met vijfentwintig
man naar een onbezet dorp te begeven,
dat twee uur buiten de insluitingsliuie lag,
om het gemeentebestuur, dat het bevel om
alle wapens, die aanwezig waren, uit te
leveren, niet nagekomen was, eene brand
schatting op te leggen, en door eene in
kwartiering van een dag, de inwoners
respect in te boezemen voor onze wapenen.
Onze intocht in het dorp, dat heel lief
tusschen wijnbergen lag, en er welvarend
uitzag, werd niet door vroolijke zonnestra
len begroet. Zwarte wolken hingen laag en
dreigend boven onze hoofden, eene begra
fenis ging langzaam voor ons uit, sombere
of angstige blikken volgden ons, toen wij
met vasten tred de dorpsstraat inkwamen,
om eindelijk op het plein voor het huis
van de maire halt te houden. Dadelijk
verscheen de dorpskadi, eene lange, ma
gere gestalte, met vooruitgebogen hoofd
Vóór vijf-en-twiutig jaren was het een
weldenkend volksvertegenwoordiger, den
heer Rochussen, die in 's lands vergader
zaal op wettelijke voorziening aandrong:
de meerderheid was er tegen en begroef
zijn voorstel in den looden kist van een
„commissoriaal onderzoek." Zooals niet
zelden het geval is, vergiste de meerder
heid zich, en die vergissing is onze volk
welvaart op onberekenbare offers te staan
gekomen. Ware dit niet het geval ge
weest Nederland zou vooraan hebben
gestaan onder de bestrijders van den drank
demon: nu komt het van achteren.
Laat ons niettemin dankbaar zijn, dat
het dan toch eindelijk gekomen is. Aan
wijlen Multapatior komt de eer toe, op
nieuw geestdrift te hebben gewekt voor
den grooten strijd: de bond, door hem
gesticht heeft zich, door het uitlokken eener
algemeene beweging, door in vereeniging
met andere corporatiën een krachtig peti
tionnement op 't getouw te zetten, hoogst
verdienstelijk gemaakt. Al woiden zijn
denkbeelden niet geheel verwezenlijkt,
de hoofdzaak is, dat de veldtocht wordt
geopend: misschien doet de ervaring nog
wel de noodzakelijkheid eener wijziging in
de keus der wapens blijken.
Ook mogen we niet vergeten, dat bij deze
wet een zeer belangrijk beginsel is gemoeid.
Het begrip van staatsbemoeiing is bij allen
niet hetzelfde: daar zijn er, die den staat niet
bevoegd rekenen op eenige wijze het maat
schappelijk terrein te betreden. De drang
der tijden heeft uitspraak gedaan tegen
deze opvatting, en de overtuiging doen
geboren worden of bevestigd, dat het open
baar gezag wel degelijk geroepen is zich
te doen gelden, waar het welzijn der col-
en loerenden, gluiperigen blik, waarin het
bewustzijn van schuld duidelijk te lezen
was, de nationale puntige muts in de hand
houdende. Toen wij hem zeiden, waarom
wij gekomen waren, scheen hij in de groot
ste verlegenheid te geraken. Hij streek met
de hand door het dunne haar en maakte
allerlei bokkesprongen en lichaamsbewe
gingen, alsof hij door zulke, met de waar
digheid van een dorpshoofd weinig over
eenstemmende kunsten, zijn overkropt ge
moed lucht wilde geven. Wij waren aan
dergelijke tooneelen gewoon, en dit miste
geheel en al de uitwerking die het teweeg
moest brengen. Ik liet de geweren in rot
ten zetten, en verzocht den maire zijne
dwaasheden te laten en bedaard aan het
werk te gaan. Weldra was de geheele ge
meenteraad in de woonkamer van den
ondertusschen bedaarden burgemeester ver-
eenigden nu begonnen de onderhande
lingen.
De vraag, waarom het gemeentebestuur
het schriftelijk bevel van den opperbevel
hebber, binnen een bepaalden tijd alle wa
pens, die in het dorp waren, aan het hoofd
kwartier af te geven, niet nagekomen was,
werd zeer naïf en eenigszins toornig be
antwoord met de wedervraag, waarom het
bevel in het Duitsch gegeven was aan eene
lectieve eenheid die Staat heet, op het spel
staat. Op den duur kunnen onze wetge
vers het sociaal gebied niet links laten
liggen: zij moeten het hunne toebrengen
om leniging te brengen in de kwalen die
de maatschappij teisteren.
Wij voor ons zouden nog wel een schrede
verder willen gaan dan het wetsontwerp,
vooral wat het preventief gedeelte aangaat.
Het is alleszins begrijpelijk, dat slechts
noode inbreuk wordt gemaakt op de auto
nomie der gemeentebesturen, maar in
deze moest, dunkt ons, meer worden ge
centraliseerd, niet alles aan het welbeha
gen der gemeenten worden overgelaten.
Het stellen van een maximum vergunnin
gen binnen de perkendoor art. 2 aan
gegeven, moest verplichtend, niet faculta
tief zijn: thans is aan besturen die niet
verkiezen tot toepassing der wet over te
gaan, de gelegenheid tot dit verzuim ge
opend. Wel is er tegen totale bande
loosheid een tegenwicht gegeven in een
der bepalingen van art. 9, dat den bur
gemeester de bevoegdheid verleent tegen
het verleenen van elke vergunning in het
bijzonder van Gedeputeerde Staten in hooger
beroep te komen, maar dat is ook de eenige
weg langs welken het openbaar gezag zich
bij onwillige gemeenteraden kan doen ge
voelen. Vooral voor sommige kleine loca-
liteiten, waar niet zelden persoonlijke over
wegingen den doorslag geven, is deze be
denking niet ongegrond.
Over die vergunningen is nog iets te
zeggen. Zij moeten in elk geval worden
aangevraagd en kunnen worden geweigerd
of verleend. In zekeren zin worden zij een
soort van praerogatiefzij die ze erlangen
zullen er niet rouwig om zijn dat haar
gemeente, voor welke de Duitsche letters
hieroglyphen waren? Ik moest over deze
doortraptheiddie zoo onschuldig werd
voorgesteld, lachen, en had eenige moeite
om hen aan het verstand te brengen, dat
zij, aangenomen dat de door mij sterk be
twijfelde bewering waar was, verstandiger
hadden moeten handelen om ongelegenhe
den te voorkomen, en maakte hun duide
lijk, dat zulke uitvluchten de welverdiende,
veel te zachte straf, die ik moest voltrek
ken, niet konden afwenden. Nu volgden
nieuwe uitbarstingen van vertwijfeling,
nieuwe verzekeringen van onschuld van
den kant van mijnheer den maire, dien
de even onschuldige heeren gemeenteraads
leden plichtmatig ondersteunden. Het was,
heette het verder, geheel onmogelijk aan
mijn verlangen te voldoen. Het dorp was
tot uithongerens toe uitgezogen. Het was
zelfs onmogelijkmijnen manschappen
vleesch te geven. In het geheele dorp
was geen enkel varken meer; van ossen
en schapen zelfs geen sprake. Ik had on
dertusschen eene heel andere gedachte van
de voortbrengingskracht van het dorp, en
wat de laatste verzekering betreft, deze
werd geheel en al gelogenstraft door een
varken, dat vroolijk over de markt liep.
Wanneer nu zelfs de bewonderaar der
getal wordt beperkt, want het is niet te
verwachten dat aanstonds het drankgebruik
evenredig met het aantal drankwinkels zal
verminderen. De echte drinkebroers zullen
het wel wat vervelend vinden dat zij soms
wat verder moeten loopen om aan hun trek
voldoening te geven, doch zij zullen zich
die moeite liever getroosten dan zich van
hun dierbaar slokje te onthouden. Althans
in den eersten tijd zal dus het debiet van
sommige kroegen stijgen, en eerst later
zal men de vruchten van den nieuwen
maatregel kunnen aanschouwen. Dit prae
rogatief nu, zouden we niet gratis willen
verleend zien. Er moest bepaald worden,
dat daarvoor een jaarlijksche bijdrage werd
gestort, evenredig aan het debiet over het
afgeloopen jaar, en wel ter vervanging van
het tapperspatent. Op die manier werd
een dubbel doel bereikt. Door hun patent,
dat een directe belasting heet te zijn of
schoon zij het eigenlijk niet is, want per
slot van rekening wordt het toch uit de
consumptie betaald, genieten de meeste
kroeghouders het kiesrecht, waarvan vele
duizenden nuttige burgers, die maatschap
pelijk veel hooger staan, verstoken zijn.
Vervolgens zou de Regeering, indien zij
toch moest overgaan tot een wijziging van
de patentwet, zeker spoediger overgaan tot
een algeheele herziening, waartoe zij toch
in beginsel besloten schijnt te zijn.
Doch al zijn we niet geheel voldaan,
we herhalen de betuiging onzer dankbaar
heid. De Regeering toont opnieuw, een open
oog te hebben voor de behoeften des volks,
en wij twijfelen er geen oogenblik aan, of
de meerderheid der volksvertegenwoordi
ging zal haar op dien goeden weg volgen.
Ondanks de vele gewichtige zaken, die nog
mest tegen den gemeenteraad zamenspan-
den, wat hielpen dan alle uitvluchten?
Kortom, het varken gaf den doorslag. Men
werd inschikkelijker, en verklaarde zich
eindelijk met een zuur gezicht bereid, de
brandschatting voor den avond te betalen.
Nu werden nog bepalingen gemaakt voor
het snel uitleveren van de nog in het
dorp voorhanden zijnde wapenen, en toen
begon het inkwartieren. Dit gaf den dor
pelingen weinig moeite. Wij moesten ons
natuurlijk niet te veel verspreiden. Maar
daar er in het geheele dorp geen lokaal
te vinden was, groot genoeg om ons allen
op te nemen, stemde ik erin toe dat er
eene verdeeling zou plaats hebben. De
grootste helft werd in het ledig staande
schoollocaal onder dak gebracht, en hier
werd ook de hoofwacht ingerichtde rest
van de manschappen vond in eene groote
kamer van eene herberg onderkomen. Alle
andere benoodigdheden voor het kwartier
werden in orde gebracht, en ieder man
had 's avonds een stuk vleesch in zijn
keteltje. Dat neuswijze, onpatriottische
varken, dat de gemeenteraadszitting van
dien middag zoo uitstekend verkort had,
werd door de verwoedde dorpshoofden als
offerdier uitgekozen, en vond zijn weg naar
de magen van de gehate Pruisen, wier on-
