NIEUWE NIEÜWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eenes, Hamersyelfl, Hoevelaken, Hoogland, Lensden, Soest, Sclernenzeel, Stonteinri, Virsche en Wondenberg. Zaterdag 31 Juli 1880. Een Parvenu. Verborgen Goud. No. 61. Negende Jaargang. Uitgever: A. M. Slothouwer, J W. Z. MULDER te Baarn. Advertentiên kunnen inge zonden worden tot uiterlijk 's morgens 8'/2 uur, des Woens dags en Zaterdags. Eene viermaal geplaatste ad vertentie wordt slechts drie maal in rekening gehracht. Aan zonderlinge contrasten is zoowel het individueel als het maatschappelijk leven rijk. Bij voorbeeld: als iemand, 't komt er weinig op aan langs welken weg, tot fortuin geraakt, dan ziet hij zich op eens het voorwerp der algemeene hulde. Men buigt voor hem in het stof, men vliegt op zijn wenken, men richt altaren voor hem op en strooit daarop het reuk werk der hoogste bewondering. In zijn tegenwoordigheid neemt men een eerbiedig zwijgen in achttegenover hem een eigen meening staande houdenwordt als een soort van majesteitschennis aangemerkt, en zelfs het gebulk van het gouden kalf wordt opgevangen als orakeltaal. En toch, diezelfde man, die de me nigte verblindt door zijn weelde, die elke weegschaal ten zijnen gunste kan doen doorslaan door er een eenige handenvol rijksdaalders in te werpen, - wordt als hij er niet bij is soms onbarmhartig ten toon gesteld. Men noemt zijn aanmatiging onverdragelijk, beklaagt er zich over, dat hij met zijn geld het gezond verstand ge weld aandoeten drijft den spot met zijn FEUILLETON. III. Het scheen mij toealsof ik mij tot mijn eigen dood voorbereidde toen ik aanstalten voor haar vertrek begon te ma ken toch wilde ik geen oogenblik ver spillen, en haastte mij alsof meer mijn geluk dan mijne smart er van afhing. Ik weet niet, hoe ik in die dagen leef den. Ik at werktuigelijk, en sliep alleen wanneer ik te zeer was uitgeput om eraan te denken, dat mijne vrouw zoo spoedig van mij gescheiden zou zijn. Ik herinner mij, dat de ziekenoppas ster een aangenamen indruk op ons maakte. Ik had verwacht eene oudachtige vrouw uit den minderen stand te zien, met die droevige gelaatsuitdrukking, die zij meen en te moeten toonen om het ge brek aan deelneming te verbergen; maar ik zag integendeel eene jonge beschaafde vrouw met eene lieve stem, gemakkelijk heid in hare bewegingen, innemende ma nieren, en een zeer beminnelijke gelaats uitdrukking. Ik zag dat mijne arme vrouw ook verheugd was, dat zij zoo'n aardig meisje tot gezelschap zou hebben, en nog groote en kleine onhebbelijkheden. Aan ieder die 't gelooven wil verzekert men ten stelligste, nooit ofte nimmer te zullen zwichten voor de macht en den invloed van den mammonenwie ooit zijn zelfstandigheid zal prijs geven voor de willekeur van een parvenu, spreker in der eeuwigheid niet. De kippen doen er geen kwaad aan, als zij er zich op beroemen niet bang te zijn voor den vos, zoolang Reintje op grooten afstand is. Evenzoo kunnen wij het spre ker niet te hoog aanrekenen, dat hij een zoo Hinken en krachtigen toon aanslaat: straks als zijn geldelijke belangen het me debrengen, zal hij misschien even hard als de anderen juichkreten aanheffen, ter eere van den man wiens bekwaamheid, schran derheid ijver enz. enz. een welverdiend succes behaalden. De parvenu van gisteren wordt dan de halfgod van heden, die, als hij karakter bezat, moest walgen van de eerbewijzen welke men hem opdringt. Datzelfde woord /parvenu" speelt in onze samenleving een gewichtiger rol dan menigeen denkt. Velen, die door de uit- stekendste gaven van verstand en hart uitmuntten en van die voorrechten het edelst gebruik maken ten behoeve der maatschappij, wordt het soms als de bloe digste beleediging in het aangezicht ge worpen. Laat ons zien. In theorie bestaan er geen standen meer. Het stelsel, volgens hetwelk de burgers van denzelfden staat of de ingezetenen eener zelfde gemeente wer den afgedeeld in bepaalde gioepen, die met elkander zoo min mogelijk in aanra king kwamen en niets zoozeer vreesden eens en nog eens dacht ik aan den goe den dokter met een gevoel van innige dankbaarheid. Hij had mij gezegd dat ik mij tot hem kon wenden, als ik geld noodig had, maar ik vond het beter niet meer van zijne welwillendheid te vergen, ofschoon ik wel in geldelijke moeielijkheden was. Al het geld, dat ik bezat, met inbe grip van eenige kleine sommen, die ik uit geleend had, bedroeg niet meer dan vijf tien pond sterling. Want sedert ons hu welijk waren mijne zaken nogal achter uit gegaan, voornamelijk, geloof ik, door den invloed van baron Redmond, op hen, die mij vroeger gebruikt hadden. Ver scheidene van zijne vrienden gaven mij als schoonzoon van den baron geen ge woon timmermanswerk maar lieten mij soms wat fijner werk voor hen verrichten. In dezen nood besloot ik de hulp van mijn schoonvader in te roepen. Ik ging naar zijn buiten, en hoopte, dat hij, door haar vreeselijken toestand bewogen, zijne dochter wel vergiffenis zou schenken, en al het mogelijke doen om haar te gene zen. De knecht die mij open deed zeidedat mijnheer niet thuis was; maar ik wist, dat dit niet waar was, liep hem dus voorbij en ging recht door naar de bibliotheek,! als vermenging met lieden van een /min deren" stand, is door de nuchtere eischen van de nieuwere wereldbeschouwing en levens-opvatting veroordeeld. Doch in de practijk zijn die oude scheidsmuren nog laDg niet opgeruimd: nog altijd verheffen zij zich rondom de perken binnen welke onze tijdgenooten hun dagen slijten, alleen zij de aanrakingen nienigvuldiger en bestaat de mogelijkheid om over de heggen en schuttingen heen te klauteren. De vraag, of een volledige opheffing van het begrip van stand tot de wensche- lijke en zelfs tot de mogelijke zaken be hoort, zal ons ditmaal niet bezighouden. We willen alleen het oog vestigen op die overklimmers, die mannen des gewelds, die, zich niet tevreden stellende met de omstandigheden waarin zij door hun ge- 'boorte werden geplaatst, een hooger levens doel voor oogen namen; die, gedreven door een alleszins wettige eerzucht, alle hinderpalen die hun weg versperden zege vierend omver rukten. Hun getal neemt toe naarmate de menschheid ouder wordt. De gelegenheden, om kennis te verzame len en langs dien weg tot macht te ge raken, zijn niet langer uitsluitend open gesteld voor de enkelen die door hun //afkomst" aanspraak op bevoorrechting meenen te hebben; de slagboomen, voor maals opgericht aan den ingaDg van de sociale renbaan, storten, de een na den andere, ineen. Honderden jongelieden, wier aanleg vroeger verdoofd werd door gebrek aan ontwikkeling, zien zich thans wegen geopend waarop zij een eervolle positie kun nen verwervenindien zij ten minste de inspanning niet duchten die voor het be waar de oude man in denzelfden stoel zat, vanwaar hij mij zoo dikwijls zijne libera le denkbeelden verkondigd had, de gelijk heid der menschen, de menschelijke plichten, en dergelijke zaken. Met weinige woorden verklaarde ik hem, waarom ik bij hem kwam, en terwijl de tranen over mijne wangen rolden vertelde ik hem het gevaar van zijne dochter. Hij luisterde met gedwongen kalmte, en de blik van woede en bitteren haat, waar mede hij mij bij het binnenkomen begroet had, werd door mijne woorden niet ver zacht. Toen ik uitgesproken had, zeide hij bedaard, dat hij niet van plan was, mijne vrouw iets tot ondersteuning te ge ven, en terwijl hij met de gebalde vuist op zijne schrijftafel sloeg voegde hij eraan toe //Ik geef het wederspannige meisje volstrekt niets, tenzij zij erin toestemd je naam niet langer te dragen en je voor al tijd te verlaten. Dit was meer eene beleediging voor mijne vrouw-dan voor mij, en slechts de gedachte, dat hij haar vader was, weer hield mij dadelijk wraak te nemen. Had hij zijne dochter altijd bemind, dan kon hij op dit oogenblik niet zoover beneden het gewone peil van menschelijkheid gezon ken zijn, en zijne ruwheid had zeker wel opgewogen tegen eene grootere beleedi- halen der eerste prijzen wordt vereischt. In dien zin treft men thans overal parve nu's aanpersonen van groote verdienste, die in hun omgeving zegen verspreiden, wier welvaart de rechtmatige belooning is voor hun ijver, en die, wanneer zij hun levensgeschiedenis moesten schrijven, in het eerste hoofdstuk een eenvoudige burgerwo ning, soms wel een schamele hut als het tooneel der handeling moesten aanwijzen. Eere dien mannen, dien edelen parve nu's Elk hunner doet meer voor het alge meen welzijn dan een dozijn anderen, die zoetelijk genieten van hetgeen beteren dan zij hebben verdiend, en die waarlijk nog dwaas genoeg zijn om met zekere min achting neder te zien op den kloeken man, wiens ijver hem in de hoogte werkte. Laat men er toch aan denkende wereld heeft het recht niette vragen: Wie zijn of wie waren uwe ouders, wie uw overgrootvader en wie de grondleggers van uw geslacht; doch alleenWie zijt gijen welke aanspraken op achting kunt gij doen gelden? Er is een soort van parvenu's, die we liefst zoo min mogelijk ontmoeten. Het zijn de lui, die langs min of meer beden kelijke wegen rijkdom verwierven en nu in hun opgeblazenheid daarmede de wereld willen regeeren. Hun den rug toewenden is het beste wat we doen kunnen. Doch als we in betrekking komen met den nederigen man van verdienstedie stap voor stap het terrein heeft veroverd, en die zijn voortreffelijkheid niet opdringt door uiterlijk vertoon doch haar bewijst door kloeke daden, ja, zulk een par venu brengen we gaarne de hulde onzer hoogachting. ging als Margareta hem aangedaan had, door met mij te trouwen. Ik verliet den koppigen ouden man met een gevoel van afgrijzen, en richtte mijne schreden naar het huis van mijn heer Leonard, een advokaat, die zich on langs in ons dorp gevestigd had. Hij was niet bemind bij zijne buren, die vele din gen verhaalden aangaande zijn vertrek uit Londenom zich in een zoo afgelegen dorpje als het onze te gaan vestigen. Maar domme menschen zijn altijd ach terdochtig, en nadat ik bij den baron geweest was, scheen het mij toe, dat er geen slechter mensch kon bestaan, dan de man, dien ik juist verlaten had. Toen mijnheer Leonard geluisterd had naar alles, wat ik te zeggen had, en den stand van mijne zaken had vernomen, be sloot hij mij dadelijk vijftig pond ster ling te leenen tegen hypotheek op mijn huis als waarborg dat ik hem het geld binnen een jaar zou terugbetalen. Zijne edelmoedigheid verraste mij bijna even zeer als de onmenschelijkheid van den ba ron, en afgetrokken als ik was door an dere gedachten, kon ik niet nalaten het gedrag van den baron tegenover dat van den advokaat te stellen: aan den eenen kant een vader, bekend als een man van eer, die geen vriendelijk woord over had AMERSFOORTSCHE COURANT. Abonnementsprijs voor Amersfoort per 3 maanden 1,Advertentiên van 16 regels0,40, Franco door het geheele Rijk1,10. TE T' Iedere regel meer0,05. Aftonderlijke nummers 8 Cent. Agent voor Baarn en Omstreken: Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dit Blad verschijnt des Woensdags- en des Zaterdags. A.TTT Advertentiên zende men den dag vóór de uitgave in.

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1880 | | pagina 1