NIEUWE
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
Amersfoort, Baarn, BiscMeii,
1,
Voor 't arme scioolM
Zaterdag 25 November 1882
Elfde Jaargang.
Uitgever: A. HfSlothouwer,
Advertentiën kunnen inge
zonden worden tot uiterlijk
's morgens SV2 uur des Woens
dags en Zaterdags.
Eene viermaal geplaatste ad
vertentie wordt slechts drie
maal in rekening gebraeht.
Bruispoeder en Cognac.
No. 94.
Abonnementsprijs voor Amersfoort per 3 maanden 1,
Franco door het geheele Bijk1 10.
Afzonderlijke nummer» Cent.
Dit Blad verschijnt des Woensdags- en des Zaterdags.
tb Amersfoort.
Advertentiën van 16 regel»J 0,40.
Iedere regel meer 0,05.
Voor het Buitenland0,07*
Reclames per regel0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
De heer F. Domela Nieuwenhuis is,
zooals onze lezers waarschijnlijk wel zullen
weten, de man van de sociaal democratie
indien er bij ons van een socialistische
partij kon gesproken worden, het ge-
ring getal zelfbewuste aanhangers van het
in dat woord vertegenwoordigd hervor
mingsstelsel dwingt ons vooralsnog dit in
twijfel te trekken, dan zou hij als haar
leider aangemerkt moeten worden.
Of we de luttele uitbreiding der socia
listische begrippen en beginselen als een
ramp dan wel als een weldaad moeten
beschouwen, zullen we thans in het mid
den laten. Zeker is het, dat de partijen
in een constitutioneelen staat, mits haar
aanvoerders eerlijke lieden zijn en zich
niet door eerzuchtige bedoelingen van het
rechte pad laten afbrengenop elkander
inwerken, en niet zelden wederkeerig een
verlevendigenden en verfrisschenden invloed
uitoefenen. Maar over het algemeen leeft
het socialisme, gelijk we het in Duitsch-
land en in Frankrijk hebben leeren ken
nen, en dat men niet moet verwarren met
de onzinnige handelingen van sommige
FEUILLETON.
Uit het Duitsch door Lobé.
11)
z/Nu, dan wensch ik er u veel gelul
mee 1" zeide de oude, trok eens aan zijn
kalotje en beval zijne nicht om mijnheer
uit te laten, hetgeen de kleine zich geen
tweemaal zeggen liet, want zij stond reeds
aan de deur toen Weigelsberg nog bezig
was met zijn compliment voor haren oom
te maken. In den gang zeiden zij elkan
der vaarwel en drukte de apotheker eene
gloeiende kus op het handje van het
meisje.
Daar het met krulhaar bedekte hoofd
van den apotheker lang over het sneeuw
witte handje gebogen bleef, was het ook
zeker daaraan toe te schrijven dat Gisa
door een toevallige buiging van haar hoofd
je, met de lippen het blonde haar aan
raakte terwijl zij fluisterde//Go^.de reis,
spoedig zien wij elkander weer I"
Toen liep zij weg en ging naar boven
naar Mathilde, die in gedachten v. erzon-
ken zat, om haar zoet geheim in haar
hartje te bewaren.
Het was geen gebrek aan vriends chap
voor haar nichtje dat haar het zwi :jgen
oplegde, ach ze zou alles gaarne heb'ben
zijner belijders, te veel buiten de bestaande
maatschappelijke vormen het predikt the-
oriën, die in het minst geen verband hou
den met hetgeen is, en het vergeet, dat
elke verandering, zal zij inderdaad een
verbetering zijn, in niets anders kan ge
vonden worden dan een nieuwe ontwikke-
lingsphase in den gang van het sociaal
leven, dat evenzeer aan vaste wetten is
onderworpen als de stoffelijke wereld.
Een enkele maal gebeurt het, dat ook
van die zijde denkbeelden uitgesproken
worden, voor verwezenlijking vatbaar. In
dat geval is het plicht, ze in ernstige
overweging te nemen, en, zoo men er zich
mee kan vereenigen, tot de uitvoering
krachtig mede te werken. Uit dat oogpunt
beschouwen we het adres van den heer
Domela Nieuwenhuis aan den Haagschen
gemeenteraadwaarin verzocht wordt op
de begrooting een post uit te trekken
strekkende tot uitdeeling van voedsel aan
de kinderen op de bewaarscholen en de
scholen voor on- en minvermogenden.
Of dat verzoek, evenwel aan het juiste
adres.is gericht, zullen we aanstonds even
bespreken eerst iets over de motieven
waarmee het wordt aanbevolenen die
breeder werden ontwikkeld in een te dier
zake gehouden volksvergadering. Een korte
aanhaling moge men ons daarbij ten goede
houden.
//Het behoeft zeker geen betoog,"
zegt de heer D. N. in zijn toelichting,
z/dat een kind, geplaatst in een gezond
milieu, waar het voldoende gevoed, behoor
lijk gekleed, goeöl gehuisvest is, beter
voorwaarden heeft tot ontwikkeling, dan
verteld, maar er was ëèfle stem in haar
hartje die haar toefluisterde//Spreek niet
over uw gelukdaar haar toch niet het
zelfde tegenlacht."
Een half uur later Mathilda had
haar geen enkele vraag gedaaD, daar zij
met hoofdpijn op de sopha lag zeide
Gisa, terwijl ze den voor hare moeder
gereed liggenden brief weer in haar kastje
weglegde, tot hare vriendin: Thilda, ik
zal toch maar het verzoek va.n moeder
opvolgen en dën volgendeS"ZBn>'lag ver
trekken. De arme vrouw heeft mijn e hulp
reeds twee maanden moeten missen/, zij
is niet sterk en
z/Zooals gij wilt," klonk het vrij on
verschillig van de sopha, //doe maar wat
u goeddunkt."
Zoo gaat het met de meisjesharten. Als
er eenmaal de alles omvattende liefde voor
den man is ingeslbpen dim n&mt dat ge
voel ook bijna het geheele nart inen
laat slechts een heel klein plaatsje over
voor hendie daar vroeger de hoofdper
sonen in waren.
Als wij aannemen dat üfe man in de
cachenez zich in het geheel niet voor de
meisjes of voor een van beiden interes-
reerde, dan vergissen wij ons zeer, maar
wij hebben het toch ook. mis als wij ons
verbeelden, dat de gedachte aan haar hem
het kind dat dit alles moet missen of al
thans niet in die mate geniet als voor zijn
ontwikkeling wenschelijk en noodig is.
Alle geneesheeren en onderwijzers zouden
zulks door hun ervaring kunnen bevestigen."
z/Nu brengt het belang van elke ge
meente mede, dat men burgers aankweekt,
die lichamelijk, geestelijk en zedelijk hun
plaats in het gezin en in de maatschappij
op waardige wijze innemen."
z/De gemeente helpt daartoe mede door
middel van het onderwijs. Zij heeft voor
de ouders, die geen of slechts zeer wei
nig schoolgeld kunnen betalen, scholen
geopend, waar hun kinderen geheel of
bijna kosteloos kunnen onderricht worden.
Op die scholen worden kosteloos de noo-
dige leermiddelen verschaft, naar het
voornaamste leermiddel ontbreekt, namelijk
voedsel. Wat geeft het al, of men boeken
en schriften uitdeelt, als het lichaam door
gebrekkige voeding de ontwikkeling des
geestes belemmert P Zonder voeding geen
opvoeding. Kosteloos onderwijs zonder den
kost is half werk."
z/t Is geleid door die overwegingen, dat
de ondergeteekende er op aandringt, om
naast het verstandelijk brood, dat uitge
deeld wordt, zorg te dragen voor het
voedsel; want het is onmogelijk de her
senen behoorlijk te laten werken, als de
maag leeg is, waar die hersenen voedsel
moeten ontleenen aan hetgeen het lichaam
in zich opneemt."
We behoeven niet verder te citeeren,
om de bedoeling van den heer D. N. te
vatten. En nu moge men vinden, dat hij,
de klassiek gevormde man, zich wel wat
altijd bezighield.
De jonge man, die in de buurt van de
familie Tröbel woonde, was op de bewuste
avond in de schouwburg geweest, had in
de foyer de lieve gezichtjes van de jonge
meisjes een oogenblik opgemerkt en was
toen langzaam naar huis gewandeld.
Thilda en Gisa, die meer tijd voor
hunne kleeding noodig hadden, verlieten
de schouwburg eenige minuten later, maar,
daar zij wegens het late uur zoo spoedig
mogelijk thuis wilden zijn, liepen zij zoo
hard dat zij den man in de cachenez spoe
dig gepasseerd waren. Deze liep, in het
begin zonder eenige bedoeling, achter hen
voort, maar begon spoedig naar het vroo-
lijke gesprek van de meisjes te luisteren
en toen hij merkte dat zij angstig werden
bekroop hem de lust om hen te vervolgen.
De geschiedenis in de apotheek had hem
geamuseerd en het blozen van Thilda, toen
tfij hare woning bereikt hadden, hield zijne
gedachten eenige uren bezig. Den volgen
den morgen echter, toen hij ontwaakte, was
het kleine avontuur bijna geheel vergeten.
De ontmoeting aan het advertentiebureau
bracht hem de belangrijke avondwandeling
weer frisch voor den geest en de bekoor
lijke Thilda maakte ditmaal een dieperen
indruk op den jongen man, dan hij zich
zelf wel wilde bekennen.
De nieuwsgierigheid dreef hem om te
al te veel moeite geeft om een zeer, zeer
populairen toon aan te slaan, en zelfs
zijn woordspeling kosteloos onderwijs zon
der kost erg gezocht noemen, het hoofd
denkbeeld ondersteunen we van heeler
harte.
Alleen we betwijfelen zeer, of het wel
kans heeft, door een enkelen gemeenteraad
in Nederland aangenomen te worden. De
heer D. N. kent de kaart des lands genoeg
om te weten, dat reeds het spreken van
uitbreiding van gemeentezorgen in zake het
onderwijs een stortvloed van bedenkingen
doet losbreken. Hij kan vooruit berekenen,
dat hij nul op ff request zal krijgen, en
had dus de verwezenlijking van zijn idéé niet
afhankelijk moeten maken van de stem
ming in een gemeenteraadszitting.
Want wat zal het geval zijn Het adres
zal worden gesteld in handen eener com missie.
Deze onderzoekt: vervolgens adviseert zij
tot nederlegging ter griffie,en dienover
eenkomstig wordt besloten.
Of gesteld zelfs, dat hetzij het collegie
van dagelijksch bestuur, of wel een der
leden van den Raad, een voorstel doet
tot tegemoetkoming in den uitgedrukten
wensch, hoe velerlei argumenten zullen
er dan tegen ingebracht worden! A. zal
zeggen dat het niet op den weg der ge
meente ligt; B.dat de ouders zelf hun
kinderen moeten voeden, en bij onmoge
lijkheid zich tot de bestaande armbestu
ren behooren te wenden; C.dat men
van de scholen geen kostelooze volksgaar
keukens kan maken; enz. Maar aanne
ming verwachten we geen oogenblik.
De regeling der armverzorging in het
algemeen in Nederland kon den heer D.
onderzoeken wat de beide meisjes daar
bezorgd hadden, en het was voor hem
heel gemakkelijk om dat te weten te ko
men. Hij stelde nog meer belang in den
z/gevraagden apotheker" als in den jongen
blonden man, die hem met kennelijke te
genzin een glas cognac had ingeschonken
en zich voor den bruidegom van eene der
meisjes had uitgegeven.
Dat dit gezegde slechts een voorwend
sel geweest was had hij dadelijk wel be
grepen, maar nu kon het toch zijn dat
de meisjes deze apotheker-oproeping lieten
plaatsen, om mogelijk met den bewusten
krullebol nader in kennis te komen.
Daarover wilde hij zekerheid hebben.
Het zou heel gemakkelijk zijn om in de
woning van de meisjes toegelaten te wor
den, hij behoefde zich dan slechts voor
eenen apotheker uit te geven of in de
plaats van zoo iemand op te treden.
Eenige uren na het vertrek van mijn
heer Weigelsberg trok de man in de ca
chenez hij had die ditmaal weer hoog
om zijn hals gedaan daar er een scherpen
noordewind woei aan de bel van Trö-
bels woning. De vrouw des huizes opende
zelf de deur en vroeg hem wat hij be
geerde.
z/Mijne komst staat in verband met eene
advertentie," antwoordde de jonge man.
//O, dus is mijnheer een apotheker,"