Offlciëele Publicatie.
De persplichten en rechten.
der afdeelingsbesturen der Maatschappij
van Weldadigheid.
Onder die omstandigheden is het dui
delijk dat, niettegenstaande de aanzien
lijke en vruchtdragende verbeteringen
in den économischen toestand der Maat
schappij, het niet doenlijk is om zonder
krachtigen steun aan de moeielijkheden
het hoofd te bieden.
Ei' is op dit oogenblik dringend gebrek
aan gereed geld. Vanwaar dat verkregen?
Vanwaar anders dan van de weldadig
heid onzer landgenooten
In het vertrouwen daarop, werden
deze Koloniën gesticht en tot nu toe is
dit ver trouwen nog niet beschaamd.
Vraagt iemand van waar het toch
komt dat de Maatschappij van Welda
digheid voordurend behoefte l.eeft aan
ondersteuning, hij besefl'e toch dat deze
wordt vereischt door den aard der kolo
niale bevolking, die, voor het zeer groote
meerendeel uit de steden afkomstig en
aan veldarbeid ongewoon, goeddeels met
produclieven arbeid niet voldoende ver
dienen kan om in hare behoeften te voor
zien. Regel is dat, waar maar eenigszins
mogelijk, door werkverschaffing in het
ontbrekende woidt voorzien. En nu is
het juist voor de Maatschappij de groote
moeielijkheid zoodanig werk te verschaf
fen, waarop geen verlies wordt geleden.
In dat verlies, eigen aan schier elke
philantropische instelling van dien aard,
behoor t door de publieke liefdadigheid te
worden voorzien.
Vraagt iemand, of die Koloniën der
Maatschappij van Weldadigheid voortdu
rende ondersteuning waardig zijn, hij
onder zoeke en oordeele zelf en bezoeke
daartoe het grondgebied van Frederiks-
oor d. Ilij zal daar uitgestrekte, met
zorg bebouwde, uitmuntende vruchten
voortbrengende akkers, wel aangelegde
en welig groeiende bosschen aantreden,
bewerkt door eene bevolking van 1800
personen, in honderde huisgezinnen ver
deeld, die wel gehuisvest, eene gewenschte
gezondheid genieten, aan orde en tucht
gewend en tot geregelden arbeid verplicht,
eene zelfstandige maatschappij uitmaken.
Hij zal zien dat door geestelijken van
Verschillende gezindten voor de hoogere
belangen der bevolking behoorlijk wordt
gezorgd, dat de jeugd er uitmuntend
schoolonderwijs geniet en tot velerlei
ambachten wordt opgeleid. Onder be
hoorlijk toezicht wordt de koloniale be
volking zoodanig bestuur d, dat er zelden
ongeregeldheden voorvallen, terwijl cor-
rectioneele- en politie-overtredingen tot
de uitzonderingen behoor en.
De inrichting der Maatschappij van
Weldadigheid trekt dan ook de bewon
dering van den vreemdeling en spoort
hem tot navolging aan.
Moge ons vertrouwen niet beschaamd
worden. Moge de eerlang te houden
collecte daarvan het bewijs geven en
mogen velen in den lande zich opgewekt
gevoelen tot het lidmaatschap toe te
treden.
Moge ook de pers, wier medewerking
door het Bestuur- der Maatschappij van
Weldadigheid nimmer te vergeefs werd
ingeioepen, deze vernieuwde poging tot
opwekking van belangstelling krachtig
steunen.
Frederi'ksoordJan. 1884.
Commissarissen der Maatschappij
van Weldadigheid,
Jhr. Mr. J. K. W. Quarles van Ufford
Voorz.
C. W. Graaf van Limburg Stirum.
L. A. F. II. Baron van Heeckeren.
Jhr. Mr. W. 11. de Savornin Lohman,
Secr.
Gaar ne voldoen wij aan het verlangen
der Commissie om bovenstaand manifest
in onze Kolommen op te nemen. De
maatschappij van Weldadigheid is eene
nationale zaak. Zij mag niet verdwijnen j
uit gebrek aan de noodige middelen.
Wij dringen bij onze lezers en stadge-
nooten ten sterkste aan, om öf lid der
vereeniging te worden óf ruime bijdra
gen te geven opdat deze zoo nuttige in
stelling in stand blijve zie verder ach
terstaande advertentie.
Red.
Het is niet gemakkelijk, langs histori-
schen weg, de ontwikkeling na te gaan
van de journalistiek, ter verklaring van
de plaats die zij heeft ingenomen onder-
de beschavingsmiddelen van den nieuwe-
ren tijd. Uit kleine beginselen is de dag
bladpers opgegloeid: de eenvoudige kro
niek van belichten uit liet eigen land en
uit den vreemde, medegedeeld in den
vorm waarin zij als het ware overwoeien
van plaats tot plaats of overgebracht
werden in den tasch van den gouverne-
ments-courier, heeft zich reeds spoedig
losgemaakt van de afhankelijkheid, nam
zelve de taak over om den loop der ge
beurtenissen te bespieden, verzamelde
zelve de feiten en bracht die ter kennis
van het groote publiek, zich er niet om
bekommerende of de mededeeling den
gezaghebbenden aangenaam kon zijn of
niet. Toen oe journalistiek dit standpunt
bereikt had was zij geworden hetgeen
zij bij toeneming is een macht in den
Staat en in de maatschappij.
I Zij beperkte haar ar beidsveld niet bin
nen de gienzen dei- eenvoudige mede
deeling. Weldr a sloeg zij de wieken bree
der uit, en bemoeide zij zich met de
critiek der feiten. Door deze uitbreiding
van haar werkkring werd de dagblad
pers het orgaan der openbare meening,
de tolk der burgerij, de Stem des volks.
En gelijk er menigerlei opvatting is
van de ooi zaken en drijfveren der open
bare handelingen, al naar mate deze over
eenkomen met de bijzondere inzichten
van hen die ze kunnen beoordeelen,ver
schilt ook het licht, dat de bespreking
der historische gebeurtenissen doet val-
jlen op de daden van lien die een min
of meer belangrijke rol spelen op het
wereldtooneel. Die bijzondere inzichten.
zij vormen den grondslag van de partij-
schakeeringen in den constitutioneelen
staat, en het is zeer natuurlijk dat de
partij-verhoudingen zich weerspiegelen in
de pers.
Men heeft er den journalist weieens
I een verwijt varr gemaakt, dat hij zoozeer
den teugel viert aan strijdlust, dermate
dat het den schijn heeft alsof gelijk heb
ben of althans gelijk krijgen het voor
name doel is waarnaar hij streeft. Na
tuurlijk, er- is overdrijving in alles: on
feilbaarheid behoort gelukkig niet tót de
menschelijke eigenschappen, en zelfs de
man die met de meest mogelijke scher p
zinnigheid de gebeurtenissen gadeslaat
en zich met de eerlijkste nauwgezetheid
rekenschap geeft van de daai hij betrok
ken beginselen, kan zich in zijn oordeel
vergissen. Doch zoolang hij daarvan niet
op deugdelijke gronden wordt overtuigd,
past liet hem niet zijn gevoelen, eenmaal
m het openbaar uilgesproken, prijs te
geven, al wordt ook een opvatting strij
dig met de zijne met nog zooveel klem
voorgedragen.
Wanneer wij dus het blijkt re^ds
voldoende uit het bovenstaande, spie
ken van de plichten en rechten van de
pers, dan is dit slechts een gebr uikelijke
vorm voor het stellen van de wederzyd-
sclre eischen aan haar dienaren, de jour
nalisten en aan het publiek.
Wat het eerste betreft, nevens de
van zelf sprekende eischen van kennis,
helderheid van doorzicht, beschaving en
zeker door nadenken verkregen corn bi-
natie-vermogen om uit somtijds onvolle
dige gegevens een juist besluit te trek
ken, ja, we zouden haast zeggen boven
deze, staat onafhankelijkheid van karakter.
Zijn oordeelen en adviezen mogen nim
mer van buiten zijn ingegeven, doch
moeten wortelen in eigen overtuiging, op
eigen waarneming en nadenken gegrond.
Als een politieke par tij, of welke andere
groep van personen ook, of wel, als
één man van invloed of gezag de rich
ting poogt aan te geven, in welke de
slem der openbare i eening zich moet
doen hooien, dan wordt ten der hoofd
bronnen van het publiek leven vergiftigd.
Niets is ver dei lelijker voor een gezonde
ontwikkeling van het volksbewustzijn, dan
het bestaan dier zoogenaamd ol'iicieuse
of half-officieële pers, waarvan staatslie
den of regeeringspersonen zich bedienen
om den stroom dei openbare meening te
leiden in de bedding, door hun persoon
lijke eerzucht ol hun eigenbelang gegra
ven. Voor het oogenblik bereiken zij er
misschien hun doel mede, doch in de
toekomst draagt die oneerlijke piessie
steeds vruchten, den boom waardig waar
aan zij groeien.
Waarheid, niets dan, maar ook niets
meer dan de waarheid: ziedaar de leus
die door de pers hoog in eere gehouden
moet worden. (Jp welk onderdeel van het
politiek of sociaal leven zij haar licht ook
doe schijnen, steeds moet het publiek,
dat meer dan ooit te voren aan de cou
rant zijn dagelijksch geestesvoedsel ont
leent, de meest stellige zekerheid bezit
ten dat hem onvervalschte waar gelever d
wordt.
Tegenover dien heiligen plicht staal
een niet minder heilig recht De open
bare machten moeten de onafliankelyk-
heid van den journalist eerbiedigen. De
i toevallige maatschappelijke positie waarin
hij verkeert in de ui en gedurende welke
hij misschien andere bezigheden verricht,
en het weieens kan voorkomen dat hij
als ondergeschikte te gehoorzamen heeft
aan instructiën of bevelen, mag nooit een
voorwendsel worden om hem te belem
meren in zijn vrijheid als woordvoerder
in de kolommen van zijn blad. Evenmin
voeg het den mannen van gezag, waar
en in welke openbare betrekking ook ge
zeteld, op hoogen toon de fiolen huns
toorns uit te gieten op het hoofd van
hen die naar hun beste weten het alge
meen belang dienen.
Heeft er onwillekeui ige misvatting of
opzettelijke misleiding plaats gehad,
welnu, de pers is gastvrij als een Arabier
en ontvangt zelfs den vijand broederlijk
in haai- tent, onder voorbehoud van den
strijd voort te zetten straks als men
weer in 't ruime veld is.
Het »hoort en wederhoort" wordt in
ons land steeds breed opgevaten het
publiek is wezenlijk zóó dom niet, of het
zal onder die omstandigheid de waarheid
wel ontdekken.
Een natie van vrije burgers heeft be
hoefte aan eene vrije pers. Wiedier, eisch
miskent, spreekt daardoor de strengst
mogelijke veroordeeling uit van zijn eigen
daden.
De BURGEMEESTER en WETHOU
DERS van AMERSFOORT,
Gelet op art. 18 der wet van 4 De
cember 1872 (Staatsblad n°. 134),
Br engen ter algemeene kennis, datelkerr
Maandag, 's namiddags te één ure, voor
eenieder de gelegenheid tot kostelooze
inenting wordt gegeven in de daartoe be
stemde localiteit, gelegen aan de Breede-
straal, Wijk F, no. 133.
Amersfoort, den 13. Februari 1884.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Be Burgemeester,
T. A. J. VAN ASCH VAN WIJCK.
De Secretaris,
W. L. SCHELTUS.
Amersfoort, 16 Februari 1884.
Dinsdag zal ter gelegenheid van 's Ko-
nings verjaardag alhier eene parade ge
houden w-orden in het artilleriepark aan
den Leusderweg.
Door de militair en hier ter stede zullen
de traditioneele snijboonen met rook worst
worden verorberd tot viering van dat
feest.
Bij gelegenheid van den verjaardag van
Z. M. den Koning, 19 Februari a. s. zijn
namens den Majoor-Kommandant. den heer
Tromp van Holst bij de d.d. Schutterij
alhier, H.H. officieren uitgenoodigd aan
een feestmaal deel te nemen in Amicitia.
Ds. CARPENTIER ALTING uit Hoorn
is door ongesteldheid belet om a. s. Zondag
in de Renronstrantsche kerk de predik
beurt te vervullen. Wij hopen dat die
begaafde spreker later zijn gaven ons zal
doen bewonderen. Nu zal in zijne plaats
de Heer Kalff optreden.
Naar wij vernemen is het met den heer
C. van Baaren, leverancier van aardappe
len aan de troepen menages alhier, ge
sloten contract door den Minister van
Oorlog verbroken en hem liet recht ont
zegd in het ver volg eenige leverantie aan
het rijk te doen. De rede daarvan is ge
legen in het feit dat gezegde leverancier
geschenken heeft aangeboden aan per
sonen in betrekking staande tot die leve
rantie.
De stadsboekerij is door aankoop in
liet bezit gekomen van Correspondance
de Philippe 11 sur les affaires des Pays-
Bas par M. Gachard. Vier van de vijf
kwarto deelen, waaruit dit hoogst belang
rijk werk bestaat, zijn niet meer in den
handel verkrijgbaar.
De ruimte in ons blad gedoogt niet
om de tooneelvoorstelling van gisteren
avond breedvoerig te bespreken, hoewel
de beide stukken »De Vrek" blijspel van
Molière en »Men sterft niet van blijd
schap", Tooneelspel van Meviouw E.
De Girardin, het ten volle verdienen de
hoofdr ol in De Vrek werd door den heer
Willem van Zuylen voorgedragen, zijn
spel was onberispelijk schoon, natuurlijk
Vi.n het begin tot het einde. Zijne mede
spelers brachten hunne rollen tot een
goed einde, daardoor kwam weder de
hoofdiol zeer goed uit. In het tweede
stuk »Meli sterft niet van blijdschap
werden de hoofdrollen door Mevrouw
Kley en weder door den heer W. van
Zuylen verdienstelijk vervuld. Mevrouw
Kley speelde hare rol als moeder ver
dienstelijk, het zielenleed eener moeder
gaf zij zeer natuurlijk te aanschouwen.
De heer Van Zuylen, in de rol van be
diende, was ook hierin onverbeterlijk (al
kunnen en mogen wij ons voorstellen
dal er zulke bedienden in werkelijkheid
zijn, wij hebben echter de ervarens niet
velen van dat gehalte te kennen). Het
vrij talrijk opgekomen publiek, in aan
merking genomen, het ongerief dat de
zaal aanbrengt, gaf door herhaald ap
plaus hunne goedkeuring te kennen. Wij
wenschen den heer Van Zuylen met
zijn succes geluk en roepen hem gaarne
een »tot weerziens" toe.
In den nacht van den 13. op den 14.
dezer waren de agenten van politie H.
en K. in burgerkleeding op surveillance
ten einde liet vernielen der bosschen in
den omtrek der stad te keeren. Al spoe
dig was G. M. in hunne handen wegens
het ontvreemden van een 100 stuks gr oene
teenen alsmede II. die een door hem op
gegraven paard onder handen had om
de botten van het vleesch te ontdoen.
Dank zij de genomen maatregelen der
politie en de goede houding der lotelingen
is de loting voor de nat. militie welke jl.
Donderdag plaats had, anders een woelige
dag als een gewone dag vooibij gega- n.
Wij lezen in het Wageningsch Week
blad van Woensdag 13 Febr.
Wij vernemen nader, dat het ontwerp-
adres aan den Kerkeraad der Ned. Israë
litische Gemeente te Amersfoort, ter ver
zending aan Z. M. den Koning voorge
steld, de beteekenis had van rectificatie
der pr incipale overweging varr het adres,
door den gemeenteraad van Amersfoort
aan Z. M. verzonden. Het adres was voor
gesteld door den heer Van Gelder, lid
van den kerkeraad aldaar, en door een
zijner collega's schriftelijk ondersteund.
Bij de behandeling in de zitting van
den Kerkeraad was ingekomen een schrij
ven, onderteekend door een aantal jood-
sche neringdoenden, ter ondersteuning
van dit adres.
De kerkeraad, hoezeer met den inhoud
in beginsel meegaande, nam echter met
4 tegen 3 stemmen een motie aan, waar
hij werd uitgesproken de onbevoegdheid
van den kerkeraad, om in deze tusschen
beide te treden.
De Minister van W. H. en N. heeft bij
resolutie van 11 Febr. jl. goedgunstig be
schikt op het onlangs door het hoofdbe
stuur der schippersvereniging Schuttevaer
gedaan herhaald verzoek tot wegruiming
van een wrak voor de monding der rivier
de Eem. De opruiming van liet bedoelde
wrak zal worden aanbesteed.
314de STAATS-LOTERIJ.
VIJFDE of LAATSTE KLASSE.
(2e weekj.
Trekking van 13, 14 en 15 Februari.
Ten kantore van den gekwalificeerden
Collecteur te Amersfoort zijn aan de na
volgende nummers te beurt gevallen
Prijzen van flOOO.
No. 1558, 1782, 12015 en 16141.
Prijzen van f 400.
No. 1540, 9744 en 16297.
Prijzen van f300.
No. 1886, 10500 en 16238.
Prijs van flOO.
No. 6310.
Prijzen van f 70.
1509, 1542, 1551, 1554, 1649, 1664,
1667, 1753, 1767, 1795, 1796, 1831,
1840, -1843, 1850, 1879, 3759, 5355,
5375, 6329, 6339, 6344, 6348, 6380,
6390, 9784, 10489, 10493, 12043,
12054, 12081, 12122, 12275, 12313,
12340. 12346, 12361, 12400, 12410,
12456, 16133, 16181, 16217, 16233,
16247, 16251, 16269. 16309. 16319,
16360, 16363, 16444, 16449, 16462,
16472, 16485, 16486, 16498, 16500,
17145, 17149, 17200, 19814, 19845,
19868, 19966.
Te zanten 77 prijzen.
De navolgende nummers zijn mede uit
getrokken zonder prijs.
1511, 1516, 1520, 1530, 1534, 1559,
1564, 1580. 1603, 1624, 1653, 1657,
1661, 1711, 1717, 1730, 1736, 1743,
1754, 1755, 1764, 1770, 1/71, 1792,
