NIEUWE
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
AMERSFOORT, BAARN, BUNSCHOTEN, EEMNES, HAMERSVELD, HOEVELAKEN, HOOGLAND, LEUSDEN, SOESÏ,
STOUTENBURG, VUURSCHE, SCHERPENZEEL EN WOUDENBERG
Een vraacstnl van flen nieuwen tfii.
Offlciëele Publieatien.
Feuilleton.
MIJN ONGELUKSSTEENEN.
No. 70.
Zaterdag 30 Augustus 1884.
Dertiende Jaargang.
AMERSFOOHTSCHE COURANT.
Abonnementsprijs voor Amersfoort per 3 maanden f 1,
Franco door het geheele Rijk1,10.
Afzonderlijke nummers3 Cent.
Dit Blad verschijnt des Woensdags en des Zaterdags.
Uitgever: A. M. Slothouwer,
te Amersfoort.
Advertentiën van 16 regelsf 0,40.
Iedere regel meer0,05..
Voor het Buitenland0,07
Reclames per regel 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Advertentiën kunnen ingezon
den worden tot niterlijk 's mor
gens 10 uur des Woensdags en
Zaterdags.
Eene viermaal geplaatste ad
vertentie wordt sleckts driemaal
in rekening gebracht.
Was het voor het onlangs te's-Graven-
hage gehouden hygiënisch Congres een
teleurstelling, dat de beroemde Pasteur
verhinderd was in onze residentie te
komen, dat verlies werd voor een belang
rijk deel vergoed door de komst van zijn
leerling, den Parijschen hoogleeraar Jules
Rochard. Diens redevoering was een
der glanspunten van de geleerde verga
dering.
»De waarde van het menschelijk leven"
was het ontwerp, waarmede hij in de
zitting van Vrijdag 22 Augustus de Con
gresleden bezighield.
Geheel nieuw was dit vraagstuk niet.
Op het congres te Parijs in 1878 had een
redenaar het behandeld, en toen als ge
middelde waarde van een menschenleven
duizend gulden gevonden. (Eigenaardig
komt daarmede overeen het bekende
oud-Hollandsche bakergezegde bij de ge
boorte van een kind.) In 1882 had een
Britsch geneesheer een berekening ge
maakt van de waarde van het werkvolk
te Londen.
Zij is echter niet gemakkelijk, en alleen
bij benadering te bepalen. Natuurlijk kan
hier alleen sprake zijn van maatschappe
lijke waarde, die afhangt van de diensten
die elk individu aan de samenleving be
wijst of geacht wordt nog te kunnen
bewijzen. Zij is dus in de eerste plaats
afhankelijk van de sekse, vervolgens van
(Uit het leven van een juwelier, door
Herm. Gemm.)
«Hebt ge nog eenig gebak of is het reeds
naar beneden gebracht?" vroeg de ongeduldige
echtgenoot verder. »Ik heb nog een weinig,"
antwoordde ze zacht en zette een bordje met
biscuits op tafel. «Geef me nu gauw een glas
maderaNeen, dit glas niet het andere.
Mijnheer neem me niet kwalijk, ik ken uw
naam niet! wilt u de madera eens proeven, het
is voortreffelijke." Hij zette het glas even aan
de lippen. «Probeer een glas. De wijn zal u
bevallen," herhaalde hij. «Dank u mijnheer, ik
drink nooit wijn terwijl ik zaken doe." «Of
wilt u liever een glas port?" zeide hij. «Dank
u." «Misschien mag ik u een weinig gebak
presenteeren noodigde de jonge vrouw. «Wij
leven buiten en zijn minder bekend met de
gebruiken der groote steden. Excuseer zoo
wij tegen de etikette gezondigd hebben." Ik boog
en verontschuldige mij. «Laat ons nu dezen
bracelet eens zien," zeide de heer Rost, op een
op tafel liggenden bracelet wijzende. «Zijn dit
allen die u meegebracht heb «Ja, ik kan u
echter spoedig eene veel grootere keuze bezor
gen, hoewel die ik medegebracht heb, reeds
eene waarde van f20.000 representeeren.', «Hm,
ja, natuurlijk!" kuchte hij. «Bevalt u deze arm
band, Julie «Heel goed," antwoordde zij, „hij
trok gisteren bij het uitzoeken mijne bizondere
attentie, die smaragd is zeer schoon. «Doe hem
den leeftijd, eindelijk van den werkkring.
Die van de jeugd is hooger dan van den
ouderdom, en liet maximum wordt bij
den aanvang van den mannelijken leeftijd
bereikt. De kosten van opleiding, het
zij deze door den Staat of door het
individu worden gedragen, zijn opgelegd
kapitaal, dat rentegevend wordt en te
vens in termijnen wordt afgelost van het
oogenblik dat de verkregen kennis of kun
digheden dienstbaar worden gemaakt aan
de bevordering van het algemeen belang.
Al wat dus het menschelijk leven be
dreigt, elke invloed die het verkort of de
werkzaamheid verlamt, is verlies van
maatschappelijk kapitaal. Van daar dat
het in aller belang is, door gemeenschap
pelijke krachtsinspanning die storende
invloeden te bestrijden. De oorlog is wel
het allerverderfelijkts, daar hij menschen-
levens van hooge waarde vernietigt. Ook
overstroomingen, aardbevingen, rnijnont-
ploffingen en andere natuurrampen, om
van de tallooze ongelukken, die meer in
dividueel treffen, niet te spreken.
Het is dikwijls noodig, dat men zich
geldelijke offers gestroost ten einde zich
voor de gevolgen van grootere verliezen
te vrijwaren. Men denke slechts aan brand-
assurantie, levensverzekering, onderhoud
van waterkeeringen enz.
Nu ligt het voor de hand, dat ook
ziekte veel menschelijk kapitaal vernie
tigt. Volgens Rochards berekening zijn
de Franschen 31 milliard francs waard
(37 millioen menschen, 1017 francs elk
persoon.) De dood kost aan Frankrijk
jaarlijks 500 millioen francs. Elke ver
mindering van het sterftecijfer is behoud
van maatschappelijk kapitaal.
Dit nu is het doel van de gezondheids
leer, de hygiëne. Zij is de levensverze
kering bij uitnemendheid. Wetenschap
van onzen tijd, hebben wij haar zien
eens aan," zeide hij kort; zij voldeed aan zijn
verzoek. „Hoe veel vroeg hij mij. „Vierhon
derd gulden." „Duur zeer duur De bracelet,
die wij vroeger bij u kochten, was veel mooier
voor hetzelfde geld." „Neen, lieve, die koste
zeshonderd gulden," merkte zijne vrou.v op.
«Zooveel o, ik was het vergeten. Goed, leg
haar apart. Ik zou niet willen dat u geheel te
vergeefs gekomen waart.
Ik haastte mij te verzekeren, dat het den
wensch onzer firma was, hare geachte klanten
volkomen te bevredigen en we met het grootste
genoegen al het mogelijke hiertoe zouden doen.
Hij boog zich nu over de verschillende ringen,
onderzocht ze en vroeg naar de prijzen. Plotse
ling wierp hij zich achterover en riep: «Mijn
hemel Julie, de lucht in dit vertrek is onverdra-
gelijk. Sprenkel tochodeur." De dame glimlachte-
ilauw, nam eene elastieke spuit van den schoor
steenmantel en spoot een fijne straal odeur door
de kamer, zoodat deze sterk geparfumeerd werd.
«Zoo is het beter," riep hij met eene uitdruk
king van groote behagelijkheid in zijne stem,
«Laat me nu de paarlen nog eens zien. Hoeveel
moeten die kosten." «Het geheele stel kost
f4809!" «Hier, leg ze weer weg," zeide hij ont
stemd, «zooveel geld kan ik voor zulke dingen
niet wegsmijten. Als het nog 4800 stuivers
waren, zou ik er niets van zeggen. Die ver-
wenschte professor ruineert me nog Laat me
de horloges zien; of, wacht liever de paarlen!
Doch neen, niets daarvan, ik neem ze niet als
ze niet half zooveel kosten Ik schudde lachend
het hoofd. «Wij behooren niet tot deze soort
makelaars," waagde ik hem tegemoet te voeren.
«Nu ik weet niet, Me dunkt gij juweliers moet
toch enorm veel geld verdienen. Laat me de
horloges eens zien. Terwijl ik me haastte een
half dozijn voor hem uit te spreiden, riep hij
ongeduldig om nog meer odeur. Zijn vjouw
ontwikkelen en tot haar tegenwoordige
hoogte zien komen, niemand durft
meer haar macht ontkennen.
Het opvolgen van haar voorschriften
eischt echter uitgaven, voor welke men
vaak terugdeinst. Dat is verkeerd gezien,
die uitgaven zijn een welbesteed kapitaal,
en spaarmiddel en een assurantiepremie
tegelijk.
De besmettelijke ziekten zijn het, die
de menschheid het meest teisteren. En
toch zijn deze te bestrijden, de erva
ring leert het. De epidemieën, die in de
middeleeuwen de menschen wegmaaiden
als de sikkel het koren, hebben opge
houden. De «zwarte pest" nam weg
van Europa's bewonersde ergste cholera
die we hebben gekend, die van 1832,
eischte 1 op de 400. De gele koorts, die
éenige malen in deze eeuw zich in Europa
vertoonde, heeft nog de kwaadaardigheid
der middeleeuwsche besmettingen behou
den. De cholera komt voor de 6e maal
in Frankrijk, en heeft nog een goedaardig
karakter. Zij komt van den kant der
Roode Zee, en deed haar intocht in 't
Zuiden van Spr's vaderland. Men moet
haar verbieden Europa binnen te treden;
de gezondheidsbelangen mogen niet bij
die van den handel achtergesteld worden.
Nergens is de invloed der hygiëne
sterker waar te nemen dan bij de pokken.
Deze ziekte, nog bij 't Fransche leger
voorkomende, vertoont zich niet bij 't
Duitsche, dank zij de herhaalde inenting.
Daarom moeten van Staatswege overal
bureaux zijn met kostelooze inenting. De
vader mag evenmin zijn kinderen tot
aanstekingspunten maken, als uw buur
man zijn kelder met dynamiet mag vullen.
Tegen roodvonk zijn nog geen middelen
gevonden; voor typhus, den geesel van
ons klimaat, baat alleen de geheele land
streek zoowel als de huizen gezond te
haastte zich eene flacon uit den zak te krijgen
en herr. die benevens een zakdoek te geven.
«Neen, neen!" riep hij, de horloges terugschui-
vend «Julie sprenkel nog eens inet odeur? Ik
wil dit kleine eenvoudige horloge nemen, mijn
heer ach het uitzoeken vermoeit me zoo!
Eene ketting er ook bij, de mooiste en lichste,
dan is het genoeg voor vandaag." Terwijl ik
vier of vijf kettingen ter keuze voor hem legde,
kwam mevrouw Rost met een ander fleschje,
maar hare attentie werd op dit oogenblik door
de kettingen in beslag genomen.
«Deze is waarlijk zeer schoon!" riep ze uit.
«Ik herinner rne niet ze gisteren gezien te heb
ben." «Zoo sprekende stond ze dicht naast me,
de zieke riep weer «Kom kindlief, parfumeer
toch" en in hetzelfde oogenblik goot hij den
inhoud der flacon op zijn zakdoek. Te gelijker
tijd kreeg ik een fijnen zeer eigenaardig rui
kenden straal uit het fleschje der dame direct
in mijn neus. Ik week verschrikt terug. Eens
klaps sprong de zieke uit zijn bed en riep «Mijn
hemel, wat overkomt u, voelt ge u niet wel
mijnheer?" en bedekte mijn hoofd en gezicht
met den natten zakdoek, terwijl hij me in een
stoel neerdrukte. Ik geloof, dat ik me verzette
maar slechts zwak, want eene zeldzame, zoete,
ontzenuwende matheid maakte zich van mij
meester. Ik zag alle voorwerpen als in een
nevel, hoewel ik nog zooveel bewustzijn behield
om te zien hoe de zieke zich over mij heenboog
terwijl zijne vrouw snel al de juweelen in hare
zakken borg. Ik bemerkte alles maar in dien
rustigen, droomerigen toestand, alsof het me
niet het minste aanging. Vervolgens bleef mij
nog de herinnering bij, dat ik rilde alsof er koud
water over mijn hoofd gegoten werd, terwijl ik
bijna terzelfder tijd eene deur hoorde openen
en weder sluiten. Hoelang ik in dezen toestand
van verdooving gebleven ben, weet ik niet;
maken.
Het ergst van alle is de ziekte die in
't donker sluipt, de tering: waar zij het
hevigst voorkomt neemt zij V» der be
volking weg. In Australië werd zij door
Europeanen ingevoerd, en nergens richtte
zij meer verwoestingen aan. Haar besmet
telijkheid is eerst in 1875 vastgesteld,
en in 1882 vond Koch de bacillus. De
gewone hygiëne is tegen haar onmachtig:
isoleeren der lijders, zoowel in hospitalen
als in hun woningen, is het eenige wat
men doen kan.
Uit deze feiten blijkt duidelijk het bij
uitnemendheid économisch karakter der
hygiëne. Wel zal zij niet alle ziekten
doen verdwijnen, maar stellig de sterf
gevallen aanmerkelijk verminderen. Wij
mogen niet aarzelen, de maatregelen te
nemen die zij aanbeveelt. Overal moeten
wij haar prediken, in vereenigingen en
in 't openbaar.
Zeker is er veel geld noodig, en de
Staten van Europa hebben slechte finan
ciën. Vooral komt dit door de legers,
die jaarlijks 1900 millioen francs verslin
den. Waarom niet wat regimenten min
der, en wat uitgaven voor de gezondheid
meer? Door deze te verbeteren, verhoogt
men het weerstands- en voortbrengings-
vermogen der volken.
De BURGEMEESTER van AMERS
FOORT,
Gezien artikel 41 der gemeentewet,
Brengt ter kennis van de ingezetenen,
dat de Raad dezer gemeente zal verga
deren op Dinsdag, den 2. September
aanstaande, des namiddags te één ure.
Amersfoort, den 28. Aug. 1884.
De Burgemeester voornoemd,
T. A. J. VAN ASCH VAN WIJCK.
langzamerhand ontwaakte ik met een gevoei
alsof ik zwaar ziek was. Mijn hoofd duizelde
mijne slapen klopten, alles om mij heen danste'
in een nevel. Langzamerhand echter begon
mijn bewustzijn weer op te klaren. Ik sprong
op en keek om mij heen. Nog bevond ik mij
in dezelfde kamer maar de juweelen, de
kistjes, de zieke, de dame waren weg. Droomde
ik nog Wat was er rnet mij gebeurd. Was
het mogelijk dat de geheele scène slechts ge
speeld was om mij de dupe er van te maken?
Ik snelde naar de deur, zij was gesloten. Ik
wilde aan de schel trekken maar in de haast
rukte ik het bijna tot op den grond afhangende
tafelkleed mede en zag nu de ledige kistjes
onder de tafel liggen, waar ze klaarblijkelijk
in de haast neergesmeten waren. Toen ik mij
zekerheid verschaft had, dat met uitzondering
van een ring van weinig waarde die waarschijn
lijk voorbijgezien was, de gezamenlijke inhoud
der beide kistjes weg was, zonk ik op een stoel
neer, drukte mijn hoofd in beide handen en zat
zoo geruimen tijd roerloos. Te vergeefs zocht
ik mij het voorgevallene in 't geheugen terug
te roepen, 't was of een gedeelte mijner hersens
ontbrak en of een deel van mijn daarzijn vol
komen weggeveegd was. Ik viel meermalen
in eene halve verdooving terug. Het eene oogen
blik was het mij als liet ik nog de juweelen
zien, het ander oogenblik zat ik naast ledige
kistjes. Er verliep ten minste een haf uur vóór
ik mij zelf in zoover meester was, dat ik schelde
in de zekerheid besloten te zijn. De bediende
verscheen eerst op mijr. herhaald schellen.
«Waar is mijnheer en mevrouw Rost vroeg ik
den binnentredende. «Voor eenigen tijd in eene
vigelante uitgereden mijnheer. Uw déjeuner staat
klaar." «Mijn dejeuner?" Ja mijnheer het voor
u bestelde déjeuner. «O dank je," antwoordde
ik kalm." Het is niet noodig. Ik zal later wel
ii V
