NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
Jakok van der Beulen.
N. 47.
Zaterdag 12 Juni 1886.
Vijftiende Jaargang.
abonnementsprijs:
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
advertentien:
Bij de stembus.
BINNENLAND.
F euilleton.
FRANZ EUGEN.
AMEBSFOOBTSCII COURANT.
VOOR
Per 3 maanden 1.Franco per post door het gcheele Eijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
Van 1-
-6 regels 0,40 iedere regel meer B Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Nu de dag nadert, waarop van
de kiezers een belangrijke beslissing
zal worden gevraagd, wenschen we
met één enkel woord op de betee-
kenis dezer verkiezing te wijzen.
Wij kunnen daarover kort zijn.
Met een handvol opgeschroefde vol
zinnen, die de zegepraal der liberale
canditaten in het hoofdkiesdistrict
Amersfoort reeds vooraf uitbazuinen
brengen wij de zaak geen schrede
verder. Van zulk een overwinning
kan geen sprake zijn, ieder weet
dat zelfs de uiterste krachtsinspan
ning niet bij machte is, de aanhan
gers en volgelingen van de politiek
der rechterzijde in de minderheid
te brengen. Toch veroorloven we ons,
tot die krachtsinspanning aan te
sporen, niet omdat we meenen te
moeten speculeeren op eenig onvoor
zien toeval dat de hier uitgesproken
verwachting zou beschamen, maar
dewijl ieder man aan zichzelf en
aan zijn medeburgers verplicht is,
zijn vlag te toonen, getuigenis af te
leggen van zijn beginselen, en geen
gelegenheid te laten voorbijgaan om
acht te geven op de roepstem zijner
geestverwanten.
Kiesrecht is Kiesplicht: dat elk,
van welke richting hij ook zij, deze
waarheid toone te begrijpen en daar
naar handele.
Doch we moeten breeder terrein
dan onze eigen omgeving betreden,
om het gewicht der tijdsomstandig
heden te begrijpen. Wat straks zal
uitgemaakt zijn, is een gebeurtenis,
die zelfs in de beknoptste historie
des vaderlands zal worden vermeld.
De vraag, of de liberalen dan wel de
anti- liberalen de meerderheid in de
nieuwe Tweede Kamer zullen hebben,
beheerscht alles, en schuift elke bij
zondere quaestie naar den achter
grond.
Want, niet het parlement dat in
deze maand zal worden samengesteld,
heeft te beslissen over die verschil
lende vraagstukken. Bij de algemeene
herziening der Grondwet, de eisch
van het oogenblik, worden zij slechts
aangeroerd, opdat de hinderpalen
zullen weggenomen worden die een
logische oplossing tegenhoudenmaar
de wetgever der toekomst, de volks
vertegenwoordiging gekozen op den
breederen grondslag van een ver
ruimd kiesstelsel, zal den eigenlijken
arbeid moeten verrichten.
De eenige stembus-leuze is voor
het oogenblik: Uitbreiding van kies
recht tot aan de grenzen, welker
overschrijding de belangen des vader
lands zou bedreigen.
Waar die grenzen liggen, en naar
welken maatstaf deze moeten worden
bepaald, het is alweer de toe
komstige wetgever die het zal hebben
uit te maken. De tegenwoordige
kiezers mogen er zelfs niet aan den
ken, een grondslag vast te stellen; zij
vormen een zeer kleine minderheid
onder de tot medestemmen volkomen
geschikte burgers van onzen Staat,
en, ofschoon natuurlijk niemand hun
wettelijke bevoegdheid zal betwisten,
missen zij het zedelijke recht om
voor de toekomst bindende regelingen
te maken. Alleen moeten zij doen,
wat zonder revolutie niemand anders
dan zij vermogen: belemmeringen op
heffen. Dat is het groote doel van
de Grondwetsherziening, en aange
zien het ons twijfelachtig voorkomt,
of deze hervorming wel zeer aan
staande is als de rechterzijde bij de
stembus triumfeert, en met het oog
op de door haar afgelegde verklaring,
die de tegenwoordige crisis deed
ontstaan, achten wij het van veel
belang voor ons vaderland, dat in de
nieuwe Tweede Kamer de liberalen
een tot regeeren geschikte meerder
heid bekomen.
Mocht deze wensch verwezenlijkt
worden, dan zijn we wel op den
weg die naar een beteren toestand
leidt, maar tot bereiking van dat
doel is nog heel iets anders noodig.
Want het is noch voor aanvoerders,
noch voor volgelingen der vrijzinnige
partij voldoende, zich liberaal te
noemen: in de eerste plaats moet
men trachten het te zijn. Wij vree
zen zeer, dat niet weinigen, die den
mond vol hebben van hun liberale
beginselen, het «herzie uzelf' van
Modderman weieens uit het oog
verliezenen dan zou er gevaar zijn
dat de liberale partij het louterings-
bad der algemeene verkiezingen ver
liet zonder oude tekortkomingen
daarin te hebben achtergelaten.
Liberalisme en eigenbaat zijn
twee, even onvereenigbaar als
dag en nacht. Zij sluiten elkander
volkomen uit.
Mocht aan de vrijzinnige staats
partij de overwinning ten deel val
len, dat zich dan ook in haar
geschiedenis een nieuwe periode
opene, die luide getuigt van alge-
heele toewijding aan de hoogste
belangen des dierbaren Vaderlands.
Dopderdag j. 1. stonden voor de
rechtbank te 's Gravenhage terecht Do-
mela Nieuwenhuis en Croll, ter zake
de eerste van boosaardigen smaad en
hoon jegens Z. M. den Koning en belee-
diging van den politie-commissarisStork
de tweede wegens beleediging van den
Burgemeester van Enschede, een en an
der in Recht voor Allen.
De zaal was propvol. Politie was in
grooten getale tegenwoordig. Beide be
klaagden werden op weg naar het ge
bouw der Rechtbank door de buiten
staande menigte toegejuicht.
Het eerst werd behandeld de zaak
Domela Nieuwenhuis. Bekl. had 9 getui
gen a decharge, waarvan slechts twee
gehoord werden, aangezien bekl. van het
verder liooren van de getuigen afzag,
nadat de Voorzitter opgemerkt had, dat
de verklaringen dier getuigen, betredende
de ontruiming van de Vergadering in
Café Zincken, met de punten van aan
klacht niets te maken hadden.
De twee getuigen a charge weigerden
i aanvankelijk eedsaflegging, doch gingen
er later toe over, de tweede eerst na
een requisitoir van den officier van jus
titie om hem in gijzeling te stellen.
Beklaagde Domela Nieuwenhuis erkende
het honend stuk over den Koning ge
schreven te hebben, maar ontkende de
bedoeling gehad te hebben Z. M. te be-
leedigen. Zijne bedoeling was de aan
dacht te vestigen op zinnelooze en zou-
lelooze dagbladberichten betrekkelijk den
Koning.
Wat betreft het stuk over den Com
missaris Stork, beoogde hij critiek uit te
oefenen over de handelingen van dien
commissaris. Zijne bedoeling met het
woord «verkrachting" was: het willens
en wetens niet eerbiedigen van de wet,
het handelen in strijd met de wet.
De Officier van Justitie mr. Van der
Kemp achtte voldoende bewezen, dat
bekl, schrijver was van het geïncrimi
neerde stuk, noemde het geheele artikel
lasterlijk en beleedigend, en leidde de
boosaardige bedoeling van den schrijver
af uit de geheele strekking van het blad
en den persoon van Nieuwenhuis, die de
revolutie voorstaat. Juist daarom requi-
reerde hij eene strenge straf: 2 jaar
celstraf en f 100 boete.
Beklaagde verdedigde zichzelf door voor
lezing van eene uitgebreide rede, waarin
hij ontkende het beleedigende van het
artikel, voorgaf slechts bedoeld te heb
ben critiek op de dagbladen te oefenen,
en ontkende de bedoeling te hebben ge
had tot opruiing van het volk. Verder
trok hij zoodanig in het breede tegen
den tegenwoordigen machtstaat en de
machthebbenden te velde, dat de Voorzit
ter hem telkens tot de orde moest roe
pen, waarna hij van verdere verdediging
afzag, onder protest tegen verkorting
van het verdedigingsrecht, ofschoon de
Voorzitter hem wilde vergunnen zich
tot zijne verdediging te bepalen.
Donderdag a. s. uitspraak.
De directie der Maatschappij tot
exploitatie van staatsspoorwegen heeft
besloten, aan de leden van het van 15
19 Juni e.k. te Leeuwarden te houden
landhuishoudkundig congres op vertoon
van hun bewijs van lidmaatschap, retour-
kaarten tegen den vrachtsprijs voor eene
enkele reis af te geven.
De directiën van de overige spoorweg
maatschappijen hebben zich ongenegen
verklaard, bij deze gelegenheid eenige
vermindering van den vrachtprijs toe te
kennen.
De heer Boas Berg, handelaar in
oudheden te Amsterdam, heeft voor de
som van f8000 hier te lande aangekocht
een geschilderd plafond, vervaardigd door
De Witt. Het stuk is bestemd voor een
Russischen grootvorst, die den heer Boas
Berg met den aankoop had belast.
Uit Alkmaar zijn weder 50 stuks
vee verzonden, welke in Noord Holland
voor Amerikaansche rekening zijn opge
kocht.
Voor het toelatingsexamen der
kweekschool voor onderwijzers en onder
wijzeressen bij het lager onderwijs, heb
ben zich 103 candidaten opgegeven.
Aan het Uddelermeer heerscht sedert
eenige dagen, en vooral des voormiddags,
een buitengewone bedrijvigheid. Het is
weder de tijd van de jaarlijksche schoon
maak der Veluwsche schapen, en het
koninklijk vischwater is voor dat was-
schen aangewezen en een bij uitstek
gunstig gelegen plaats. Dagelijks trekken
tal van kudden en haar geleiders uit
verschillende onder Apeldoorn, Epe, Er-
meloo, Barneveld en Putten gelegen
boerenplaatsen de heide over en naar de
eeuwenoude badplaats heen, voorafgegaan
of gevolgd door de eigenaars en hun
buren, die elkander onderling bij dat
wasschen behulpzaam zijn en meestal
per as daarheen worden gebracht.
Helder als een brand komen de scha
pen uit hun handen te voorschijn, en als
de witte dieren over de vale hei weder
huiswaarts trekken, verschaft de tegen
stelling tusschen schapen en heide een
werkelijk verrassend schouwspel. Vroo-
lijke liederen, zoo in het water als langs
de wegen, getuigen van de goede buur
schap en van gezondheid en levenslust.
Te Scheveningen is Woensdag de
eerste school met den bijbel plechtig ge
opend, in tegenwoordigheid van een aan
tal genoodigden. In het kerkgebouw
der Chr. Ger. gemeente, die de school
stichtte, had naar aanleiding van deze
gebeurtenis, een bijeenkomst plaats,
waarin door verscheidene sprekers het
woord werd gevoerd, o.a. door Mr.
Keuchenius, lid der pas ontbonden
Kamer.
Geschiedkundig verhaal door
2)
De met moeite verborgen hartstocht,
die in de slem van den jongen man
beefde en zijne oogen in flikkerde, scheen
niet geheel zonder indruk op de preulsche,
trotsche schoone te blijven. Het was
alsof voor een oogenblik de uitdrukking
van stijve koelheid uit hare trekken
verdween hare lange donkere wimpers
sloeg ze neer hare borst ademde sneller
en zacht en vragend klonk het uit haren
mond Gelooft gij dat werkelijk, Cornelis
Barneveld
«Is het mogelijk, Isabella," riep de
jonge man blozend, «is het mogelijk, dat
ik mij bedrieg, en gij, ondanks het
Spaansche bloed dat van moederszijde
in uwe aderen vloeit, gedachtig zijt dat..."
Hij wilde zeggen«dat gij de dochter
van een Nederlander zijt, maar hij be
dacht nog ter rechtertijd, dat Jan van
der Meulen zich meer Spanjaard gevoel
de dan menigeen, die met water uit de
Manzanares was gedoopt. Hij verbeterde
dus zijne uitdrukking en zeide in de
plaats daarvan«dat gij eene dochter,
van dit land zijt
«Wie heeft u gezegd, dat ik dat ooit
heb vergeten hernam zij.
Al zijn bloed stroomde hem vurig en
snel naar het hoofd en harter klonk
hem immers iets, dat op eene zoete be
lofte geleek, uit de woorden van het ge
liefde meisje tegen. Hoe lang was het
geleden, dat zij hem zoo goedig had aan
gekeken, dat zij zoo zacht en vriendelijk
met hem had gesproken. Doodelijk treu
rig was hij herwaarts gekomen, uit vrees
dat deze avond over zijn lot zou beslis
sen, en het gerucht, dat er verspreid was
van eene ophanden zijnde verloving der
schoone Isabella van der Meulen met
een der Spaansche kapiteins, bevestigd
mocht worden en dat hij het meisje, dat
hij met al het vuur eener eerste liefde
beminde, nog heden zou zien als bruid
van een ander. Nu werd zijne hoop op
nieuw verlevendigd, nog had zij aan
geen' zijner beide mededingers de hand
gereikt, nog was zij vrij, en op haar
lief gelaat lag eene uitdrukking van
zachte toewijding en stille treurigheid,
die hij daarop nog nooit had bespeurd.
«Isabella," zeide hij, hare hand vattende,
«sta mij toe, wat gij aan geen' der
Spaansche gasten van uwen vader
zoudt weigeren, de gunst van eenen
dans 1"
Hoog en gebiedend richtte zij zich op
en hare hand haastig aan hem onttrek
kende zeide zij met een' spottenden lach,
die snijdend in zijn oor klonk «Wilt gij
dansen met mij, mijnheer Cornelis Bar-
neveldt, van daag dansen
Hij blikte ontsteld in haar gezicht,
dat nu weder geheel de vroegere koelheid
toonde.
«Wat vondt gij dan zoo onbehoorlijk
in mijn verlangen, juffer van der Meulen?"
stamelde hij. «Acht gij mij de eer van
eenen dans niet waard, dewijl ik geen
Spanjaard ben, enHij hield plot
seling op, de blik die hein uit hare oogen
trof, was zoo vreemd, dat hij verstomde.
Daar lag toorn, smart, verachting in en
toch ook weer een teere, vurige gloed,
eene uitdrukking zooals hij in deze diepe,
donkere oogen, die anders altijd zoo koel
schenen, nog nooit had gezien. Maar eer
Cornelis van zijne verbazing was beko
men en recht bewust was geworden,
wat hem uit hare oogen te gemoet flik
kerde, had zij zich reeds stom van hem
afgekeerd en stapte weder naar de deur
der zaal.
«Isabella 1" riep hij haar smeekend na,
maar zij keek niet om en in 't volgende
oogenblik zag hij nevens haar wit kleed
weer de bonte uniformen der beide
Spanjaards schitteren. Hij balde zijne
vuist en slechts met moeite hield hij
eenen kreet van ijverzuchtigen toorn in
zijne borst terug. Zijne oogen hingen als
betooverd aan de rijzige, slanke meisjes
gestalte, die thans door hare beide ver
eerders en verscheidene andere Spaansche
officieren omgeven, in den kring trad
van het licht, dat uit de deur en de
vensters der zaal in den tuin viel. 't Was
hem alsof zich plotseling een afgrond
tusschen hem en de geliefde opende
alsof hij eiken trek van haar schoon
gelaat vaster in zijn geheugen moest
prenten, dewijl hij haar thans voor de
laatste maal zag. Nog was ze zoo dicht
bij hem, dat hij den toon harer stem kon
hooren, elke verandering in hare ge
laatstrekken kon waarnemen, weinige
schreden slechts en hij stond aan hare
zijde, maar 't was alsof zijn voet aan
den grond was vastgeworteld en 't scheen
hem toe, dat geestenstemmen naast hem
fluisterden «Gescheiden, verloren voor
altoos!"
Als een snijdende wanklank vielen in
zijn oor de tonen der cymbalen en trom
petten, die nu binnen de zaal vroolijke
danswijzen aanhieven, hij verlangde
naar stilte, naar eenzaamheid, en
sloeg daarom een pad in, dat naar de
afgelegen deelen van den tuin voerde,
waar weinig of geen lampen brandden
en waar niemand van het gezelschap
heen dwaalde. Met het hoofd op de borst
gebogen, in diep, smartelijk gepeins ver
loren, ging hij daar heen, Hij dacht aan
den tijd, toen hij eerst als jong dokter,
die pas zijne studiën had volbracht naar
Leiden was gekomen en door een geluk
kig toeval, zooals hij destijds dacht
nu was hij geneigd dit toeval anders te
noemen huisdokter bij mijnheer van
der Meulen was geworden. De zoogmoe
der van Isabella, eene oude vrouw, had
namelijk kort r.a zijne vestiging in de
stad 't was destijds winter en er lag
ijzel op de straten vlak voor het huis
waarin hij woonde, een ergen val gedaan
en daarbij het been gebroken. Juist op
het punt uit de gaan, was hij de eerste
geweest, die het ongeluk der vrouw had
opgemerkt en hij had haar, die daar
kermend op de straat lag, met de hulp
van een voorbijganger opgenomen en in
zijne eigene woning gedragen, waar hij
haar het eerste verband had aangelegd.
Wordt vervolgd)