NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
N. 79.
Zaterdag 2 October 1886.
Vijftiende Jaargang.
Gewapende vrede.
VOOR
abonnementsprijs:
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
advertentien:
F euillet on.
THEA.
BINNENLAND.
AMERSFOORTSCIE COUBANT.
Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Rijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Vall l6 regels 0,10 iedere regel meer 5 Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
De Italiaansche Regeering heeft,
voor de verdediging der ooriogshaven
Spezzia, een viertal nieuwe kanon
netjes gekocht.
Nu, Italië mag zich die weelde
wel veroorloven. Zelfs de Vorst van
Monaco heeft onlangs een keurig
mooie batterij veldgeschut laten ma
ken, zeker met het doel om de
mogendheden tot nadenken te bren
gen, die van zins mochten wezen
zijn speelbank met geweld van de
aarde te verbannen.
Italië is een groote mogendheid
geworden. Het heeft stem in het
kapittel der machtigen van Europa.
Zijn naam wordt genoemd in moge
lijke combinaties, die met de oplos
sing van het Boelgaarsche vraagstuk
in verband slaan. Bovendien verovert
het al grondgebied in andere wereld-
deelen, althans het is begonnen
met een post aan de Roode Zee te
bezetten en richt verlangende blikken
op Tripoli, dat het nog niet heeft.
Onder zulke omstandigheden moet
men wel wat grootscheeps voor den
dag komen. Wien het voorspoedig
gaat, heeft weieens vijanden, en men
dient zich toch een beetje te wape
nen, al ware het alleen, omdat de
anderen het ook doen.
Nu is Spezzia, aan de golf van
Genua, een van die punten, waar
een vijandelijke Scheepsmacht mis
schien een landing zou kunnen be
proeven, omdat er inderdaad wat
te halen valt. De arsenalen en maga
zijnen zijn goed voorzien, en 't zou
de moeite waard zijn, zich in de
forten te nestelen. Daarom moet de
boel daar goed verdedigd zijn.
Zooals gezegd is, vier kanonnetjes.
Ze zullen geplaatst worden, twee
aan twee, op koepeltorens van hard
ijzer, en bestrijken den ingang dei-
haven. Wil een schip daar, tegen
den wil des verdedigers, doorstoomen,
dan krijgt het van Weerszijden punt-
kogels van bijna duizend kilo op zijn
huid. Wie daar tegen kan, behoeft
niet te zeggen dat hij teer van gestel
is. Door een gesmeed ijzeren plaat
van 88 centimeters dikte gaat die
kogel heen als vet.
Zoo'n stukje geschut nu kost een
millioen gulden, een voldoende uit
rusting aan munitie medegerekend.
Wat de torens zullen kosten, moet
nog nader uitgerekend worden, als
ze klaar zijn.
In vroegere tijden, toen er oorlog
was, kon men met een millioen gul
den bijna een geheel leger uitrusten.
Daar het nu vrede is, en de volken
onophoudelijk betuigingen wisselen
van vriendschappelijke gezindheid/
heeft een Regeering kanonnen noodig
van een millioen gulden per stuk.
Natuurlijk zal men niet lang aan
Italië alleen de eer van het bezit
van zulke stukken laten. De firma
Krupp te Essen, die ze leverde, kan
er nog meer maken.
Is dat niet verschrikkelijk? De
volken gaan gebukt onder den druk
der belastingen; de budgetten van
oorlog verslinden een groot deel van
de arbeidsvruchten. En hoe meer
men werpt in het Danaïdenvat van
den gewapenden vrede, des te ernsti
ger moet men bedacht zijn op nieuwe
oilers, in de naaste toekomst.
Want in den eersten tijd bullen
er wel geen pantserschepen gemaakt
worden met platen van 88 centime
ters dikte; dat zouden ijzerblokken
moeten worden. Doch, wie weet,
in den wedstrijd tusschen pantsering
en bewapening is het laatste woord
nog niet gesproken; de ingenieurs
zijn vindingrijk, en de rug der belas
tingschuldigen is breed. En hoe ver
der men zich begeeft op dien heil-
loozen weg, des te grooter wordt de
maatschappelijke ellende; de volken
worden verarmd ten bate van de
defensie, letterlijk kaalgeplukt
voor «militaire doeleinden."
Maar Italië is misschien rijk ge-
Roman van KARL HEIGEL.
8)
Haar gelukkige moeder had een minder
gelukkigen kameraad van Kaspar aan
den arm. Juffrouw Claudine, een magere,
smachtende blondine met kostbare juwee-
len spelden in het gepoederde haar,
ruischte nu eens naast het een dan weer
naast het andere paar medo. Deze dame
had nog geen ridder gekozen.
Kaspar Hahnenkamm, in vertrouwelijke
kringen uithoofde van zijn uitgebreide
«relaties", «schulden Kaspar" genoemd,
was een hoog opgeschoten jongen met
smalle schouders, aschblond haar en een
gezicht vol zomersproeten, dat door den
kinderlijken trek die er over lag draag
lijk zou geweest zijn, doch dat hij nu
door het dragen van een pince-nez
interessant wilde maken.
Overigens was het een doodgoede jon
gen, die met zijn sabel alleen meer dan
noodig was rammelde omdat hij zich
reeds bij voorbaat volkomen bewust
was, dat hij dit genoegen niet lang zou
smaken. Het zwaard van Damocles hing
hem in den vorm van zijn officiers-exa
men boven het hoofd. «Ik heb het u
steeds gezegd dat ik mij kolossaal be
lachelijk zal maken," was zijn stop
woord.
De plechtigheid van de voorstelling en
kennismaking maakte aan de wandeling
voor een oogenblik een einde. Het ge
zelschap was bij een vijver met een traag
voortsijpelende waterleiding gekomen.
«Denkt u niet, dat de lucht in den tuin
voor mijn Thea te vochtig, te kil is 1"
vroeg juffrouw Freiberg aan haar cava
lier.
«Maar de nachtlucht is zoo heerlijk,
mama," zei Thea er tegen in. «Bijna
als in Italië," zuchtte de blonde Claudine.
«'t Is hier vandaag een goede boel,"
wendde de prozaïsche Kaspar zich tot
zijn nieuwen kennis.
De blonde trok de schouders en wenk
brauwen op. «Hoe galant," zei ze vinnig.
«Hoe vleiend voor ons en voor uw
vader 1" merkte Thea aan.
«Ja, maar ik meen niet, dat zulks
anders niet het geval is, maar ik bedoel
wat we nog krijgen het bal en het souper
en de champagne. Zal juffrouw
i Thea mij willen veroorloven haar aan
tafel te geleiden
«Als u belooft wat beleefder te zijn
anders zeg ik neen."
noeg, om zich wat extra's te ver
oorloven?
Men ga maar eens zien in de
achterbuurten der groote steden. De
naakte armoede, de dierlijke onzin
delijkheid, het lichamelijk lijden in
zijn afzichtelijkste vormen, die men
daar ontmoet, ze schreien ten hemel!
Toen Napels door cholera werd
geteisterd, zijn er regeeringspersonen
en geneeskundigen gekomen; de
heeren sloegen de handen in elkaar.
Zooveel onreinheid, onzedelijkheid
en onwetendheid had de stoutste
verbeelding zich niet kunnen voor
stellen. Daar stierven een paar duizend
menschen als ratten in een goot, en
de heeren zeiden dat er verandering
moest komen. De cholera verdween
een poos, en men ging over tot de
orde van den dag,, want afdoende
verbetering zou wel een paar millioen
gulden kosten; thass is de cholera
weergekomen, en men heeft van
haar vreeselijke vermaningen geen
partij getrokken, de toestand is nog
even ellendig als te voren. Er is
geen geld.
Dat nu is de hoogste wijsheid,
naar het schijnt, van de negentiende
eeuw. Van een eeuw van verlichting,
van godsdienstzin, van verbroedering.
De Regeeringen koopen kanonnen,
waarvan de prijs van één scnot ver
scheiden huisgezinnen voor verarming
zou kunnen behoeden; zij stapelen
schulden op elkander, zoodat voör
rentebetaling de geheele bevolking
een groot deel van haar geldelijke
hulpmiddelen moet beschikbaar stel
len.
Intusschen worden er boekdeelen
vol geschreven over de heerschende
malaise; commissiën benoemd om
onderzoek te doen naar de oorzaak,
alsof deze niet voor 't grijpen lag
Daar zijn voorstanders van den
vrede, die beweren dat juist de toe
nemende voortreffelijkheid der wape
nen, en het steeds meer te voorschijn
tredend evenwicht tusschen aanvals-
en verdedigingsmiddelen, de oorlogen
onmogelijk zal maken. Dan is toch,
langs een anderen weg, het ideaal
bereikt.
We willen het zeer gaarne geloo-
ven. Want als het zoo voortgaat,
dan wordt de maatschappij steeds
zieker, tot stervens toe. En waar
dan de geestkracht vandaan zou
moeten komen, om nog oorlog te
voeren, al rees er nog zulk een
ernstig conflict, verklaren we niet te
weten. Dooden zijn niet strijdlustig
meer.
Bij de Tweede Kamer zijn inge
komen wetsontwerpen over het recht van
vereeniging en vergadering en tot voor-
loopige bestendiging voor de gemeenten
Hellevoetsluis, Middelharnis, Vlieland,
Helder, Urk, Terschelling, Veere, Alkmaar,
HooYn, Purrnerend en Edam, van de
bevoegdheid tot heffing van plaatselijke
accijnsen.
Woensdagnamiddag wordt, behalve
eenige kleinere ontwerpen, de interpel
latie-Schepel behandeld.
De kiesvereeniging sEngwirden,
in het hoofdkiesdistrict Sneek, heeft tot
candidaat voor de Tweede Kamer gesteld
den heer Rinkes Borger, te Leiden, na
dat de heer Velstra van Marssum had
bedankt.
De heer Mr. W. G. baron Brantsen
van de Zijp is te Sneek den candidaat
der katholieken.
Met het oog op art. 158 van het
nieuwe strafwetboek, dat straf bedreigt
tegen hem aan wiens schuld o. a. brand
is te wijten, is thans, naar wij vernemen,
door de justitie met liet doel om tot
vervolging over te gaan, een streng
onderzoek ingesteld omtrent de oorzaak
van den brand in het Kurhaus te Scheve-
ningen en den persoon aan wiens schuld
zij het ook niet opzettelijk die brand
te wijten is. N. R. Ct.
Van Amsterdam wordt aan het
D.v.Z.-H. bericht
«De Synodus Contracta heeft het von
nis bekrachtigd, door het provinciaal
kerkbestuur van Noord-Holland over de
geschorste predikanten en kerkeraadsle-
den alhier geveld, en wel op nog meer
dere gronden dan door genoemd kerk
bestuur waren aangevoerd. Deze beslis
sing is heden aan de betrokkenen bekend
gemaakt.
«Bij de volle Synode kunnen de ge-
vonnisden nog herziening vragen."
Bij het instructiebataljon te Kam
pen zijn Donderdag in dienst gesteld 54
volontairs; 1 had onvoldoende voor 't
examen, 14 werden afgekeurd, 2 trokken
zich terug en 2 waren niet opgekomen.
In de maand September zijn een 120
tal jongelingen bij het bataljon aangeno
men.
De directeur der weesinrichting
te Neerbosch heeft tijdens zijn verblijf
in Amerika ontvangen de som van f6250
voor genoemd gesticht.
Nadat dezer dagen de directeur
der Bank van leening te Breda plotseling
overleden was, liepen er spoedig geruch
ten, dat de zaken aldaar niet in het
reine waren. Thans is het een feit, dat
de gemeente voor een tekort staat van
f47,000, wijl uit het ingestelde onder
zoek is gebleken, dat aanwezig moest
zijn eene waarde van f72,000, en
slechts eene waarde van f25,000 aanwe
zig is.
Dit treurige feit schijnt grootendeel»
op rekening gesteld te moeten worden
van de gebrekkige administratie. Het
blijkt than!; dat de gemeenteraad nooit
van den juisten stand van zaken op da
hoogte is gebracht.
Te Deventer wordt door verschei
dene slagers puik rundvleesch verkocht
zonder been, voor 35 ct. en met been
voor 30 ct. per half kilo.
Te Werkendam en te Waalwijk
zijn weder gevallen van hondsdolheid
voorgekomen; in eerstgemelde gemeente
betrof het een aldaar te huis behooren
den hond, die niet gezworven had; het
dier is met drie honden en eene kat,
die hij gebeten heeft, afgemaakteene
vrouw had hij door den schoen gebeten,
gelukkig zonder verwonding van den
voet. In laatstgenoemde plaats deed het
geval zich voor bij een jagershond, die
«Maar was ik dan onbeleefd
lomp?" vroeg de vaandrig verschrikt.
«Onbeleefd tegen u? Tegen u
«Menheer en met een blik, waarin
de ongenade voor den jongen man te
lezen was, keerde Thea zich naar haar
broeder. «Welnu, hoe is het fluisterde
zij. «Heb je met den directeur gespro
ken
«Helaas 1 Hoe kon je er toe komen
zonder mij
«Mijn beste Waldemar, jij bent een
dichter, ik een practicus. De ydillen van
het dakkamertje zijn zeer roerend om te
lezen, maar
Zij voltooide den zin niet, want juist
trad een net, knap, zeer elegant officier
van de garde op dat oogenblik op het
gezelschap toe en zei«Dames, het dansen
begint."
Dat woord had op de meisjes een
electriseerende uitwerking. Alleen mama
Freiberg maakte bedenkingen.
«Zoudt u niet denken, dat dansen mijn
Thea kwaad zal doen? 't Is in de zaal
zoo warm."
«Als in een bakoven," zei Hahnen
kamm, die wist dat er in de balzaal
geen lauweren voor hem waren te
behalen.
«Voor mijn part moogt ge bedaard er
buiten blijven," hernam Thea dood kalm.
«Mijn waarde baron, uw arm Broer
Waldemar, tot nog toe heb je slechts
van uit de verte met Claudine gedweept.
Thans kun je haar dat onder vier oogen
zeggen."
«Krijgt ge altijd zulk een kleur, als
ge een dame den arm geeft?" vroeg deze
echter zelve met een glimlach om de
lippen.
Kaspar Hahnenkamm kwam als hekslui
ter achteraan. «Ik heb net wat rne toe
komt," bromde hij«ik wist immers
vooruit, dat ze me belachelijk zou
maken."
IV.
Vier jaar zijn sinds het «familie feest"
in het Apollinotheater verloopen. Wie
onze dames nu een bezoek wil brengen
behoeft niet meer drie verdiepingen hoog
te klimmen «Mademoiselle Thea" staat
met reusachtige letters op het porseleinen
bordje op een deur op de eerste ver
dieping. Zij hebben de woning betrokken
die de eenmaal vergode, thans volkomen
vergeten Feretti weleer bewoonde, en
deze woning bevat driemaal zooveel
kamers als de vorige. Maar toch verhuren
zij er niet één vanzelfs voor Waldemar
is geen plaats; die heeft bij vreemde
menschen kamers moeten nemen.
Welk een afstand ligt er bij den eer-
l sten aanblik en wij zeggen dit laatste
opzettelijk omdat men bij een nadere be
schouwing nog al punten van overeen
komst vindt welk een afstand ligt er
bij den eersten aanblik tusschen de
woning van voorheen en die van thans.
Terwijl daar niets dan het allernoodzake
lijkste in den eenvoudigsten vorm was
te vinden, heerschten hier buitensporige,
verkwistende weelde en pracht. Hier vindt
men kamers met een vuurrood, een roos
kleurig, een hemelsblauw en eeri Turksch
ameublement. Men kan zich ter nauwer-
nood bewegen van de massa divans en
tabourets en vergulde stoeltjes, die in de
vertrekken staan. Bij iedere schrede
struikelt men over met fluweel bekleede
voetbankjes of loopt men gevaar een
tafeltje op sierlijken doch uiterst lichten
voet, vol albums en keurige nesterijen
omver te werpen. Op de tapijten en
vloerkleeden woekeren tropische gewas
sen en planten, en reusachtige spiegels
maken de bonte kleurenmengeling nog
meer tot een chaos.
Wordt vervolgd.