NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT en GELDERLAND.
verschijnt woensdag en zaterdag.
binnenland.
No. 20.
Zaterdag 9 Maart 1889.
Achttiende Jaargang.
Zij, die zich met
1 April op dit blad
abonneeren, ontvangen
de voor dien datum ver
schijnende nummers
gratis.
Alweer een oorlog.
AMEBSFOORTSCIE COURANT.
VOOR
abonnementsprijs:
Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Kijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
advertentien:
Van 16 regels 0,40 iedere regel meer B Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Er bestaat in onze taal een spreek
woord, dat een allesbehalve vriende
lijken klank heeft. Het luidt: Des
eenen dood is des anderen brood."
Vertelt, ons iemand dat het nu
eenmaal zoo is, dat die zegswijze
eenvoudig een vaststaand feit con
stateert, dan zullen wij hem niet
tegensprekenzelfs willen we toege-
•en, dat het in het algemeen geno
men, niet anders kan. Maar die har
de, die meedogenlooze wet aanvaar
den als het uitgangspunt van onze
handelingen, als den grondslag van
onze zedelijke beginselen, zonder ver
der nadenken aannemende dat bet
geen is, zijn ma&t, dat is, geloo-
ven we, meer dan het mogelijke ge
vergd. Er is een strijd om het bestaan,
dat is zeker; ontaardt deze in een
blinde vechtpartij uitsluitend voor
eigen behoud, dan kan men alle be
grippen van maatschappelijke samen
werking wel vaarwel zeggen.
Deze gedachte kwam bij ons op,
terwijl wij kennis namen van den
strijd, die lieden ten dage gevoerd
wordt tusschen de voor- en tegen
standers der coöperatieve winkelver-
eenigingen. En terwijl er in dit we
reldje, zoo veel is dat ons tegen el
kander in het harnas jaagt, zouden
we gaarne, ten aanzien van deze
quaestie, een woord van verzoening
en vrede, dat hij ernstige overweging
wellicht de partijen nader tot elkan
der brengt en ze tot een vergelijk doet
overgaan, in het midden brengen.
Dat een zeker aantal personen,
niet ruim met aardsche goederen
bedeeld, zich vereenigen om door den
j gezamenlijken inkoop in het groot
1 van voorwerpen die als dagelijksclie
behoeften zijn aan te merken, eenig
voordeel te behalen en daardoor hun
finantieëlen toestand eenigermate
pogen te verbeteren, kan doorniemand
worden gewraakt. Deze gezonde toe
passing van coöperatie heeft in me
nig opzicht goede vruchten opgele
verd, ook door aankweeking van zui
nigheid, overleg en spaarzaamheid.
Sedert eenigen tijd echter wordt
die coöperatie toegepast op allerlei
dingen, die eigenlijk tot de weelde
artikelen behooren, en door personen
wier geldelijke positie hen geenszins
daartoe dwingt. De winkelvereenigin-
gen, door ambtenaren gevormd, in de
^afdeelingen van «Eigen Ilulp", en
die aanvankelijk overeenkwamen met
het pas aangeduide doel van besparing
door personen met beperkte inkom
sten, hebben in enkele groote ge
meenten van ons land een bedenke
lijke uitbreiding verkregen; er zijn
ware bazars opgericht waar van alles
is te krijgen, zeer ten nadeele van
den gevestigden winkelier. Onder de
leden dier vereenigingen telt men er,
die zonder moeite de luttele winst
kunnen missen, welke zij aan hun
lidmaatschap ontleenen, terwijl zij
niet slechts onderling zaken doen,
maar ook de klandisie van niet-leden
sterk aanmoedigen.
Nu is onze hedendaagsche maat
schappij grootendeels gebouwd op het
beginsel van arbeidsverdeeling. Wie,
hetzij door zijne bezittingen, hetzij
door de inkomsten, uit zijn betrek
king voortvloeiende, in staat is, zich
wat ruim te bewegen, behoort daar
van blijk te geven door anderen wat
te laten verdienen. Op die wijze ko
men allen gezamenlijk op een fat
soenlijke manier door de wereld bet
is een der vele toepassingen van een
ander spreekwoord, dat ons heel wat
aangenamer in de ooren klinkt dan
het in den aanvang genoemde „Leven
en laten leven."
De winkelier is ook iemand, wiens
rechten op een behoorlijk bestaan
verdienen geëpi hiediqrl tp. umvlen
Als vijftig vermogende personen door
hun vereeniging elk jaar ieder dertig
gulden in den zak houden, dan maakt
zulks eigenlijk voor hen niet veel uit.
Maar cle man, die van de klandisie
dier vijftig huisgezinnen leven moet,
gaat te gronde, wanneer hem dit
voordeel wordt onthouden.
Dat nu moest men in geen ge
val willen. Die winkelier is gaarne
bereid, u zekere kleine diensten te
bewijzen, door de artikelen, welke
gij noodig hebt, in de ruimste keuze
voorhanden te hebben, en u, in wel
ke hoeveelheid gij moogt verlangen,
daarvan te voorzienwaarom zoudt
gij nu, ten einde de kleine winst,
waarop hij aanspraak maakt, voor
uzelven te houden, hem het bestaan
onmogelijk maken?
Zijn er redenen, die u weerhouden
van zijn diensten gebruik te maken,
men zegge ze. Ge hebt volkomen
het recht hem, zoowel als ieder an
der die voor u arbeidt, zekere eischen
te stellende waar, die hij u levert,
moet even goed en deugdelijk zijn, als
die welke gij zelf uit de eerste hand
kunt bekomen, terwijl de winst,
waarop hij aanspraak maakt, binnen
zekere grenzen beperkt moet blijven.
Doch in deze dagen is de concurentie
wel zoo krachtig, dat hetgeen moeite
kost aan deze voorwaarden voldaan
te zien. Bevredigt A. u in dit opzicht
niet, dan wendt gij u tot B., en elk
winkelier, die het behoud zijner klan
ten op prijs stelt, zal ook wel met
hun belangen rekening houden, 't Is
voor hen een levensquaestie.
Het grootste gevaar, waarmede het
maatschappelijk welzijn bedreigd
wordt, is de klassenstrijd. Daar, waar
tegenstrijdige belangen op het spel
staan, moet men zijn best doen om
de eene niet aan de andere op te
oileren. Door wederzijds iets toe te
geven blijft de vrede bewaard, en
wordt tusschen burgers van dezelfde
gemeente een goede verstandhouding
gehandhaafd, die onmisbaar is om
elkander over de moeielijkbeden des
levens heen te helpen.
Langs den weg van coöperatie ver
der gaande, dan met een billijk stre
ven naar noodzakelijke besparingen
overeenkomt, zou men gemakkelijk
tot een algeheele omkeering der be
roepsverhoudingen kunnen komen
zoowel als het winkeliersvak wordt
gemonopoliseerd door personen, die
in een ander bedrijf onderhoud moe
ten vinden, zou men het de ambach
ten kunnen doen. Het is bijv. zeer
goed denkbaar, dat een groot aantal
ingezetenen eener gemeente meteen
kapitaaltje, iri kleine aandeelen saam-
gebracht, een schoenenfabriek opzet
ten, en op die wijze alle winkeliers
en werkbazen voor dat artikel een
concurentie aandoen, waaronder dezen
noodzakelijk moeten bezwijken, aan
gezien de leden der coöperatie geen
levensonderhoud behoeven te vinden
uit het voorwerp hunner samenwer
king. Pas dit nu op nog andere din
gen toe, de zaak is voor einde-
looze uitbreiding vatbaar, en waar
blijven dan degenen, die tot dusver
een beseheiden bestaan ontleenden
aan 't geen hun thans uit de handen
wnrrlt crpnnmpn? l\.,.,11-.- -j
straks tot de klasse der behoeftigen
behooren, en daarmee is toch ze
ker hel algemeen belang het aller
minst gebaat.
Dat men dus niet roekeloos ingrijpe
in bestaande verhoudingen, zonder
aan de gevolgen te denken. Een ge
desorganiseerde maatschappij heeft
geen toekomst.
TOESTAND DES KONINGS.
Omtrent den toestand van Z. M.
den Koning kan liet Hdbl. uit goede bron
het volgende mededeeleti
«Hoe onrustbarend de tijdingen ook
mogen zijn van sommige berichtgevers,
valt over de ziekte van Z. M. niets anders
te melden, dan dat zij in hoofdzaak sta
tionair is gebleven. De deskundigen zijn
van oordeel, dat in de eerste drie maanden
geen noodlottige afloop te duchten is,
tenzij nieuwe complication zich mochten
voordoen.
In de onmiddellijke omgeving des Ko-
nings is in de laatste weken dan ook geen
oogenblik sprake geweest van dadelijk
gevaar-
De Koning is ook volstrekt niet buiten
bewustzijn en dank zij zijn krachtig ge
stel, nog niet zoo zwak als het lang ziek
teverloop zou kunnen doen vermoeden.
Hoewel de hoop op een zelfs maar tij
delijke beterschap vervlogen schynt, zijn
voorboden van een noodlottigen afloop
niet aanwezig.
Men kan er zeker van zijn, dat de natie
niet onkundig zal worden gelaten, ingeval
een verergering van den toestand mocht
intreden, die een naderend eindevoorspelt.''
De treurige toestand, waarin Z. M.
de Koning verkeert, oefent, volgens de
Tijd, ook op de parlementaire werkzaam
heden een verlammende invloed. Zoo kon
tot dusver het nieuwbenoemde lid der
Tweede Kamer, de heer .Mutsaers, niet
worden toegelaten, omdat de machtiging
tot heëediging door den voorzitter niet
van het Loo ontvangen is. Ook de ver
traging welke het indienen der schoolwet
en het openbaar maken van het rapport
der defensie-commissie ondervonden heb
ben, zouden aan 's Konings ziekte zijn
toe te schrijven. De Standaard bericht
intusschen, dat de militaire wetten reeds
bij bet ministerie van ooi log in bewer
king zijn. De publieke opinie, zegt de Tijd
zal dus waarschijnlijk weinig tijd hebben,
zich over de voorstellen der defensie-com
missie te doen vernemen in elk geval
zal haar beoordeeling op de samenstel
ling van de wetsvoorstellen der i egeering
gering zijn, aangezien deze reeds vóór
de publiceering van het bedoelde rapport
aan den arbeid is getogen.
Een offic'er van het Oost-Indische
leger moest dezer dagen naar Indië ver
trekken, doch zou vooraf in het huwe
lijksbootje stappen. Alles was voor de
groote reis gereed, de passage voor de
jonge echtgenooteri op een stoomschip
besproken; het eenige wat ontbrak, was
's Konings toestemming voor het huwelijk,
dat volgens de wet werd vereischt.
Het ontwerp-besluit werd opgemaakt,
maar van Het Loo kwam het niet
terug, en onze officier moest eindigen
met ongetrouwd alleen heen te gaan en
zijn aanstaand vrouwtje en haar passa
gegeld in den steek te laten.
Naar wij vernemen, is de minister
van Buitenlandsche Zaken, jhr. Hartsen,
voornemens de betrekking van consul-
generaal te Bender-Bouchir in Perzië on
-b -r
gen, die wij sinds twee eeuwen met
Perzië onderhouden met het oog op de
onder 't beheer van den tegenwoordigen
titularis sterk toegenomen handel met
ons land met het oog ook op de wer
ken tot verbetering der rivier Karoen,
die zooals men weet onder toezicht van
een Nederlandsch ingenieur zullen ge
schieden, zou zulk een besluit zeer te
betreuren zijn. Overweging zou het ver
verdienen den consul-generaal, den lieer
Keun, te verplaatsen naar Teheran, den
zetel der Perzische Regeering, waar hij
door persoonlijke aanraking met de Per
zische Regeering meer invloed kan uit
oefenen, dan te Bender-Bouchir, hetwelk
ongeveer veertig dagreizen van Teheran
is verwijderd. (Far?.)
Met ingang van 10 Maart 1889, is
de in- en dooi voer van lompen, gebruikte
kleedingstukken en ongewasschen lijf- en
beddegoed, uit Ostende verboden. Bagages,
door reizigers medegebracht, zijn Onder
dit verbod begrepen,
Uit Kruinitigen meldt liet D. v. Z.-H.
dat 70 personen aldaar, die eerstdaags
naar Zuid-Ameiika-(Argentinia) zouden
vertrekken, om de tegenstrijdige berichten
van daar, die hun veitrouweri hebben
geschokt, hun vertrek onbepaald hebben
uitgesteld.
Veertien dagen geleden is vrouw
S. te Heeg, terwijl zij een pot kokend
water van het vuur nam, gestruikeld
over haar driejarig zoontje, dat op den
grond lag te spelen. De inhoud van den
pot werd over het kind uitgestort. Het
bekwam hevige brandwonden aan het
hoofd, en na een hevig lijden is het
knaapje thans overleden.
Uit Sloten (Friesland) meldt men
aan de N. R Ct.
Een leverancier in koek te Groningen
zond, op aanvrage, eene zekere hoeveel
heid daarvan in eene kist naar zekeren
B., te Sloten. Het schijnt, dat de beta
ling op zich liet wachten. Niettenstaande
dat, ontbood B. eene tweede kist met
koek. Ook deze kwam, maar kon (naar
den last van den verkooper) niet worden
afgegeven, vóór de quitantie wegens de
eerste bezending was ingewisseld. De
betaling geschiedde, en de zware kist
naar huis gesleept. Maar wat bleek nu?
Deze kist bevatte niets anders dan spaan
ders en steenen. De slimme leverancier
had op aardige wijze zijne vordeiing
binnengekregen.
Of B. ook deze bezending voor zoele
koek heeft opgegeten, valt te betwijfelen.
Door het hoofdbestuur der Vereeni
ging tot bevordering van fabrieks- en
handwerksnijverheid in Nederland is een
adres aan de Tweede Kamer gericht
over de arbeidswet.
Het hoofdbestuur juicht de instelling
van inspecteurs toe, doch spreekt het
vertrouwen uit, dat aan deze inspecteurs
meer zal worden opgedragen dan alleen
het opsporen der overtredingen, en dat
hun werkkiing hen ook hier te lande
moge maken tot de vraagbaak der
industriëelen, waar het de bevordering
van het maatschappelijk welzijn der
arbeiders geldt.
V\'at overigens het toezicht en de op
sporing van overtredingen betreft, wordt,
naar de meening van het hoofdbestuur,
niets te veel gezegd met de bewering,
dat van de zijde der nijverheid algemeen
betreurd wordt de bepaling, volgens
welke ook de laagst geplaatste ambtenaar
van politie tot dal doel toegang zal heb
ben tot elke fabriek en werkplaats.
Het tweede punt waartegen adr. be
zwaren heeft, betreft de soort van ver-
ontwerp te veel gelegenheid toelaat tot
het verrichten van overmatigen arbeid
door vrouwen en kinderen, en ook vooral
voor meisjes die gelegenheid zal blijven
bestaan.
Het derde hoofdpunt, waarover adr.
hare meening uitspreekt, betreft de voor
schriften omtrent den arbeidstijd en de
rust, die zij ruimer wenscht. De gren
zen van den arbeidstijd zouden op 6 uur
's morgens en 9 uur 's avonds kunnen
gesteld worden, mits slechts de geheele
dagarbeid den duur van bijv. 10 uur
niet overschreed. De bezwaren der nijver
heid tegen de voorgeschreven Zondags
rust zijn mede niet opgeheven. Aan die
bezwaren kon, naar het oordeel van adres
sante, tegemoet gekomen worden door
het voorschrijven van een wekelijkschen
rustdag, zonder aanwijzing van een be
paalden dag der week.
Het hoofdbestuur onthoudt zich van
opmerkingen aangaande den leeftijd van
kinderen, die door de wet zullen worden
beschermd, hoewel het liever had ge
zien, dat 13 jaren in plaats van 12 jaren
in de wet waren genoemd. Het hoofd
bestuur eindigt met den wensch, dat
aan de in het adres aangegeven bezwa
ren zal worden tegemoet gekomen.
Eene boerin uit St. Odiliënberg is
door de rechtbank te Roermond tot 10
dagen gevangenisstraf veroordeeld wegens
bedrog in den aard van haar koopwaren.
Zij had namelijk onzuivere boter met
eene laag goede en zuivere boter bedekt
en liet geheel voor zuivere boter ver
kocht.
Als een bewijs dat ondanks het spoor
nog veelvuldig gebruik wordt gemaakt van
de stoombooten van Hoorn naar Amster
dam kan het volgende dienen. De firma
Hoyus, Zeylemaker Co., die tot hiertoe
met de stoombooten Vereeniging Ienll
den dienst verrichtte, zal eei daags eene
nieuwe, ruime boot in de vaart brengen
tot vervoer van passagiers, goederen en
vee. Deze boot, genaamd Burgemeester
VF. A'. baron van Dedem, en vervaardigd
op de werf der firma Boon, te Hoogezand,
is dezer dagen met goed gevolg te water
gelaten en munt, naar men zegt, uit door
eene nette hoogst nette, zeer comfortable
inrichting.
Uit Amsterdam meld! men:
Op de ijsbaan van de Spoitclub werd
Donder dagnchtend de 5000 metei wedstrijd
gehouden tusschen de iieeien Piiiolei.
Cuuvée en den lluilstherj kan-pioen Al-
bert Schade, uit Hamburg. Beide eersten
waren echter den Duitschen mededinger