NIEUWS
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
DE GELDKOFFER.
No. 37
Woensdag 8 Mei 1889.
Achttiende jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
BINNENLAND.
Feuilleton.
AMEBSFODRTSCHE CODRANT.
VOOR
abonnementsprijs:
Por maanden 1.Franco per post door het goheele Rijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
ADVERTENTIE Ni
Van 16 regels 0,40; iedere regel meer 5 Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
De vreugde over 'sKonings herstel
uitte zich te Schoonhoven op 3 Mei op
dubbelzinnige wijze. Van het gemeente
huis en uit vele bijzondere woningen
wapperde Neerland's driekleur, en de
oranjewimpel gaf daaraan eene dubbele
beteekenis. De muziek vereeniging Apnllo
gaf eene verdienstelijke uitvoering vóór
bet raadhuis, terwijl de gemeenteraad in
plechtige buitengewone vergadering bijeen
was en een telegram van gelukwensching
aan Zijne Majesteit zond. Tevens besloot
de raad met algemeene stemmen, dat de
40-jarige regeering var. onzen Koning op
13 Mei a. s. feestelijk zal worden her
dacht, en stelde voor dit doel eene som
uit de gemeentekas ter beschikking van
Burgemeester en Wethouders. Terwijl
Apollo de volksliederen deed booren.zag
men op verschillende punten bengaalsche
verlichting.
De raad der gemeente Apeldoorn
heeft eene subsidie van f500 aan de
feest-commissie voor het feest op 12 Mei
a.s. verleend. Op Zondag 12 Mei zal het
feest godsdienstig herdacht worden, en
op Maandag door muziek en vuurwerk.
Men heeft grootsche plannen. De Dorp
straat zal o. a. geheel met groen versierd
en des avonds geheel geillumineerd wor
den.
Te Haarlem worden groote feeste
lijkheden voorbereid ter gelegenheid van
het jubilé van Z. M. den Koning. In de
Woensdag te houden gemeenteraadszit
ting zal een buitengewoon crediet wor
den aangevraagd.
De Eerste Kamer heeft Vrijdag de
arbeidswet aangenomen. In de Tweede
Kamer maakte men aanvang met de al
gemeene beraadslaging over de arbeids
wet.
Vijf kamerleden, de heeren Borgesius,
Kerdijk, Schepel, Hertogh en Zaaijer, heb
ben een voorstel ingediend tot herziening
van ons belastingstelsel.
De strekking er van is: rijksinkomsten
belasting, afschaffing van den zoutaccijns
en het patentrecht, behalve van naam-
looze vennootschappen, nieuwe regeling
der registratie voor overdracht van on
roerende goederen. Het doel der voor
stellers is ontlasting van mingegoeden,
wegneming van financieele belemmerin
gen voor handel en nijverheid, wegne
ming van belemmering voor den land
bouw.
De Minister van Oorlog heeft aan
de leden der remonte-commissie opge
dragen, een onderzoek in te stellen of
het al dan niet wenschelijk is van Staats
wege hengsten ter beschikking van par
ticulieren te stellen en in het toestem
mend geval teyens aan te geven, welke
rassen alsdan in de verschillende provin
ciën gestationeerd zullen moeten wor
den.
De Familiebode schrijft
«Wij vernemen zoo even, dat het
requisitoir van den officier van justitie,
in zake den gep. kapitein W. E. Willink
Ketjen luidt: Buiten vervolging stelling."
Genoemde oud-officier zal binnen den
hem gestelden tijd een Memorie aan de
rechtbank inleveren.
De oud-Minister en gep. Generaal Ma
joor Reuther is Zaterdag j.l. te 's-Hage
overleden.
In Nederland wordt «het gezag" gered
door lasteren of doodzwijgen.
«Vivent les gens de coeur!"
En wanneer dit niet gelukt door
krankzinnigverklaring
«Vivent les gens d'esprit!"
(was get.) W. E. Willink Ketjen.
Deze zaak is hiermede uit, als althans
de Heer Willink Ketjen nu niet weder
op zijn beurt een aanklacht tegen den
minister indient. Inmiddels heeft de naam
van den heer Ketjen geleden door die
zonderlinge beschuldiging door den mi
nister tegen hem geuit.
Een minister, die een gep. Kapitein
aanklaagt zonder eenigen bewijsgrond te
kunnen bijbrengen, zoodat de officier van
justitie geen termen tot vervolging vindt,
heeft, dunkt ons, een reden te meer iets
goed te maken. Dat men dan toch ein
delijk na den heer Ketjen zooveel
leed berokkend te hebben die zaak
uit de wereld hielp, kan niet meer dan
billijk zijn. Amst.
De lijst der hoogst aangeslagenen
in Utrecht, verkiesbaar voor de Eerste
Kamer, bevat 127 namen. Hoogst aange
slagene is Mr. W. J. Roijaards van den
Ham, te Utrecht, voor f 6245.93%. De
laagste is de Heer A. L. Grothe van
Wemeldinge, te Zeist, voor f603.36.
Vanwege den Nederl. Schutterij-
kaderbond zal in de tweede helft der
maand Juli a. s. te Haarlem een schiet
wedstrijd worden gehouden van leden en
afdeelingen van schutterijen. Bij die ge
legenheid zal o. a. een korpswedstrijd
worden gehouden in het gezamenlijk snel
vuur op 150 M., staande achter een borst
wering.
Het hoofdbestuur van den bond zal
optreden als regelings-commissie; tot eere
voorzitter daarvan is benoemd: Mr. W.
Jager Gerlings, kapitein waarn. comman
dant der d.d. schutterij te Haarlem, ter
wijl als derde commissaris aan de com
missie is toegevoegd de Heer W. F. van
Deinse, voorzitter der afd. Haarlem.
Te Loosdrecht heeft zich uit de le
den der sociëteit «de Itendracht" eene
commissie gevormd om het 40-jarig Ko-
ningsjubilé te vieren. Aanstonds werd
eene aanmerkelijke som bijeengebracht,
die vergroot zal worden door vrijwillige
bijdragen van de ingezetenen.
Muziekuitvoeringen, eene optocht, een
feestmaaltijd enz. maken deel uit van
het feestprogramma.
Naar het Vad. meldt, heeft het
Openbaar Ministerie berust in het vonnis,
in zake den heer Verstege gewezen. Ook
de heer Verstege komt daarvan niet in
hooger beroep.
Men verneemt omtrent den be
hendigen oplichter, die voor eenige dagen
der. heer Deumer Cramer te Utrecht een
i ij wiel, dat deze voor eigen gebruik hield
en een sportkostuum wist afhandig te
maken, nog het volgende:
Op dezelfde behendige wijze als waar
op hij het wiel in bezit wist te krijgen,
heeft hij het ook in zeer korten tijd van
de hand gedaan. Wel is waar ontving
hij er slechts f32.50 voor doch ook zelfs
voor dien prijs is het niet gemakkelijk
zoo direct iemand te vinden om een
rijwiel te koopen.
Na bij den bediende van het Hotel
Bellevue den weg naar Amsterdam te
hebben gevraagd, om zijne vrienden te
gemoet te rijden, reed hij pijlsnel op zijn
wiel daarheen. Op zijn tocht door Nieu-
wer-Amstel wist hij daar een zekeren
heer B., aan de Ringkade over te halen,
het wiel te koopen, onder meer hem ook
zeggende een neef van baron Nagel te
zijn. Na het geld verbrast te hebben
(men vond nog 14 centen in zijn bezit)
vervoegde hij zich bij den machinesmid
Boekholst te Amsterdam, wiens beide
zoons ook handelaren in rijwielen zijn.
Genoemde heer was reeds met het sig
nalement in kennis gesteld. Op de eerste
aanvrage, een Rover te mogen huren,
zond deze een zijner knechts naar zijn
pakhuis in de Spuistraat, om haar te
halen hij noodigde den oplichter binnen
en bood hem een sigaar aan, ten einde
hem kalm te doen wachten, niet op den
Rover, maar op de inmiddels door een
tweeden knecht ontboden policie. Onmid
dellijk na de aanhouding is hij naar Utrecht
vervoerd, en het wiel, te Amsterdam in
beslag genomen, werd ook daarheen ge
bracht. De pas uit de gevangenis ontsla
gen 20-jarige jongeling moet een zoon
van welgestelde ouders te Fensdorf in
Westfalen zijn.
Even buiten Hilversum is Zaterdag
avond zekere H. Moolenaar, een visch-
venter uit Huizen, op zijn terugweg met
zijn hondenkar op den Laarderweg bij de
ijzergieterij in botsing gekomen met de
Gooische Stoomtram. Men vond kort
daarna de kar gebroken op den weg en
het lijk van Moolenaar over de booman
liggen. Volgens verklaring van den ge
neesheer is hij gestorven aan een sche
delbreuk.
Toen Vrijdag een bewaker van
het krankzinnigengesticht Veldwijk te
Ermeloo met 5 zoogenaamde «rustige
patiënten" op Veldwijk wandelde, ont
snapte een hunner aan den bewaker
en begaf zich op den spoorbaan van den
Centr. Spoorweg, juist toen er een trein
in aaDtocht was. Niettegenstaande de be
waker alle mogelijke pogingen in het
werk stelde om den man weg te rukken,
eer de trein hem bereikte, moch hem dit
niet gelukken, zoodat de krankzinnigen
van de locomotief een stoot ontving, die
hem een eind weg slingerde en zoodanig
aankwam, dat de ongelukkige een half
uur later een lijk was.
De rechtbank te 's Bosch heeft W.
C. de W., oud 32 jaar, arbeider, wonen
de te Stratum, beschuldigd van den 15.
April j.l. te Eindhoven, bij gelegenheid
eener samenscholing van werkstakers,
het volk tot een strafbaar feit te hebben
opgeruid, en de dienstdoende maréchaus
sees te hebben beleedigd, veroordeeld tot
8 maanden gevangenisstraf.
Op het laatst van het vorig jaar
verdween plotseling zekere H. H. uit de
ouderlijke woning te Breda.
De ouders ontvingen na lang in onze
kerheid te hebben verkeerd, eindelijk tij
ding uit Genua, dat hij te Rotterdam op
een koopvaardijschip had dienst genomen
als leerling-machinist; van Genua zou
hij naar Philadelphia vertrekken, en half
Januari zou men hem weer thuis ver
wachten. Dezer dagen kwam echter be
richt uit Washington, dat hij machinist
was in het Providence under the charge
of the Sisters of Charity. Hij verhaalt
verder, dat men op 12 Maart een zwaren
storm had te doorstaan, ten gevolge
waarvan het schip in den nacht van 12
op 13 Maart op eene klip werd geslagen
Nu riep de kapitein: «Wie zijn leven
liefheeft verlate het schip." De reddings
booten werden uitgezet, en na twee da
gen en 2 nachten op zee te hebben rond
gezworven, kwam hij met 25 man be
houden te Washington aan. Allen wer
den nu naar bovengenoemde inrichting
overgebracht, waar H. spoedig herstelde.
Het trof juist, dat de machinist van het
hospitaal vertrokken was, en daar onze
zeeman iets van electriciteit, machinerieën
en stoken kende, en daarbij een goed
getuigschrift had van den kapitein, werd
hij aangenomen als machinist op een
tractement van 65 dollar of ruim f160
gulden per maand.
Door de directie der NederJandsche
Rijnspoorwegmaatschappij is een besluit
genomen, dat voor het reizend publiek
voorzeker niet van belang ontbloot is.
Gedurende den aanstaanden zomer
dienst zal nl. dagelijks een sneltrein loo-
pen van Amsterdam naar Emmerik en
van Zevenaar naar Amsterdam, welke
alleen te Nieuwersluis zullen stilhouden.
Er hebben zich 130 aspiranten aan
gemeld voor het a.s. examen van adelborst.
Een ware geschiedenis uit Thüringen,
door
ANDRÉ HUGO.
61) Daarop steeg hij er met den dokter
in en voort vloog de postslede met vier
sterke paarden bespannen over de gladde
sneeuwvlakte.
Na een vaart van eenige uren hield de
slede stil voor een herberg, eenzaam aan
den landweg gelegen.
De dokter gaf Arthur te verstaan, dat
hij uit den wagen moest stijgen, om zoo
lang met hem in de verwarmde gelag
kamer te wachten totdat zijn eigen slede
zou zijn aangekomen.
Arthur volgde de raad van den dokter
stilzwijgend op.
Toen de kleine, vlugge man, de waard
van de «Den," zooals de herberg heette,
op den drempel van de deur verscheen
en de binnenkomenden welkom heette,
bleef Arthur een oogenblik verwonderd
stilstaan, daar hij zich herinnerde het
gelaat van dien man reeds vroeger een
maal te hebben gezien. Hij had echter
niet lang tijd tot nadenken, daar de dok
ter den waard terzijde nam en hem
eenige woorden in 't oor fluisterde. Toen
de waard nu daarop met lachend gezicht
naar Arthur toetrad, hem vriendelijk
groetle en hem bij zijn naam noemde,
toen fonkelde het droevig, matte oog van
Arthur van een vuur, dat al te duidelijk
lerried hoezeer zijn geest verstoord was
hij stond van zijn stoel op, keek den
waard vorschend aan en vroeg:
«Kent ge mij?"
«Wel zeker I"
«Hoe dan als ik vragen mag?"
«Van Ulmhosen I"
«O, ja, nu herken ik u. Gij beweest
mij eens een groolen dienst. Toen ja
toen!" voegde hij er zuchtend bij, terwijl
hij zich nederzette en zijn gelaat in zijne
beide handen verborg. «O, groote God,
waar is die tijd gebleven! Toen was ik
gelukkig, toen meende ik dat voor mij
een hemel .van gelukzaligheid op de aarde
was afgestegen, en nu Arthur's borst
bewoog zich als door hevige smart,"
«nu ben ik de ongelukkigste der men-
schen die met een vloek beladen, door de
wereld zwerftMaar halt
Kunt gij mij wellicht ook zeggen, waar
zij is, mijne Verena, mijne ai me onschul
dig gedoode Verena?" viel hij zich zeifin de
rede. «Zij leeft, dat weet ik, maar waar,
dat weet ik niet I Weet gij ook waar zij
is
De waard wisselde een beteekenisvol-
len blik met den dokter.
«Ik weet het niet!" antwoordde hij
toen Arthur met medelijden aankijkende.
Klokkengebengel, het geluid van schel
len en het stilhouden van eene slede voor
de «Den" riepen den waard naar buiten.
De dokter zag door het venster en snelde
toen ook naar buiten.
«De dokter meent het goed met mij
zeide Arthur, toen hij bemerkte dat hij
alleen in de kamer was. «Of hij heeft
de oorzaak van mijn wond werkelijk ge
vonden, of hij meent dat ik rijp ben
voor zijne inrichting. Nu, het mag wezen
hoe het wil
«De slede is gereed!" riep de dokter
van buiteu. «Kom mijnheer Falkening!"
Arthur stond op, ging naar buiten en
stapte de slede in die onmiddellijk voort-
vloog.
Na ongeveer tien minuten, zag hij bij
eene buiging van den weg het gesticht
voor zich liggen.
«Is dat St. WolfgaBg? vroeg Arthur
verwonderd toen hij de kleine burgt
ontwaarde, die zich boven op de rotspunt
verhief. «Ik dacht dat uw inrichting ge
bouwd was in den tegenwoordigen ka-
zeinestijl, die aan de orde van den dag
is."
«Ge spreekt juist als ik, toen ik voer
de eerste maal St. Wolfgang zag."
«Het ziet er uit als een oud middel-
eeuwsch roofslot."
«Dat is St. Wolfgang ook geweest.
Oorspronkelijk gebouwd als een post om
waarnemingen te kunnen doen heeft het
voor de vroegere bewoners van deze om
streken als een fort gediend, van waaruit
het krijgsgeroep door de dalen weer
galmde, wanneer een of andere vijand
in aantocht was en den geboortegrond
bedreigde. Later is het werkelijk een
roofslot geworden, zooals de Thuringsche
kronieken verhalen en is het overgegaan
in het bezit van de heeren van Greif-
berg. De laatste afstammelingen uit dat
geslacht schijnen niet tot de eerbiedwaar
digste te hebben behoord, althans eens
op zekeren dag zijn de ridders en edel
lieden uit de omstreken met kunne ba
nieren er heen getrokken en hebben zij,
zooals rnen hier te lande het noemt, rnet
den roofridder Ardal van Greifberg
«duitsch gesproken," dat wil zeggen zij
hebben de vesting bestormd, de sterke
wallen gesloopt, den stevigen wachttoren
gedeeltelijk vernield, en van de groote
pronkzaal en de drinkzaal later een kapel
gebouwd, gewijd aan St. Wolfgang.
Eeuwen lang is die kapel een wereldbe
roemd pelgrimsoord geweest, daar er
zich een wonderdoend Mariabeeld in be
vond, totdat het nu ongeveer honderd
jaar geleden door een prins uit ons her
togelijk huis is verbouwd tot een jacht
slot, nadat natuurlijk de kapel reeds lang
vervallen was en de plaats hare betee
kenis voor de pelgrims verloren had. De
ontwikkeling van den landbouw eischte
dat langzamerhand de hoogten verlaagd
en de donkere bosschen tot velden en
weiden herschapen werden, zoodat de her
togelijke familie het oude jachtslot lan
gen tijd ongebruikt, liet, totdat het aan
mijn voorganger als een gesticht voor
lijders aan zielsziekten werd afgestaan.
En daarvoor dient het ook mij."
Onder dit gesprek had de slede reeds
het kleine dal doorsneden en was ze tot
den ingang van het slot genaderd. Zon
der gedruisch vloog de slede nu over de
vroegere ophaalbrug en hield ze voor den
ingang stil. De portier scheen de aan
komst reeds bemerkt te hebben, want
zoodra de dokter was uitgestegen, werd
de deur geopend.
Arthur bemerkte tot zijne niet geringe
verwondering dat de dokter plotseling
zijn manier van doen veranderde. Met
eenige korte woorden deelde hij Arthur
mede, dat hij terstond bij liern zou ko-
